Mga Simulain sa Pagsasaling Wika
•Download as PPTX, PDF•
33 likes•39,391 views
Pagsasaling Wika 1. Mga Simulain sa Pagsasalin 2. Patnubay sa Pagsasalin 3. Mga Hakbang sa Pagsasalin
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to Mga Simulain sa Pagsasaling Wika
Similar to Mga Simulain sa Pagsasaling Wika (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (20)
Mga Simulain sa Pagsasaling Wika
- 1. PAGSASALING WIKA CHRISTINE D. BAGA-AN | MAEDFIL
- 2. 1. MGA SIMULAIN SA PAGSASALIN | 2. PATNUBAY SA PAGSASALIN | 3. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN | 4. HALIMBAWA NG PAGSASALING WIKA (PANITIKAN)
- 3. Ang pagsasalin ay iniaayon sa mga salita kapag ito’y mauunawaan, at ginagawang malaya naman kapag iyon ay may kalabuan datapua’t hindi lumalayo kailanman sa kahulugan. PAGSASALIN |PACIANO MERCADO RIZAL (1886)
- 5. 1. Dapat na ganap na nauunawaan ng tagasalin ang kahulugan at ang ibig sabihin ng orihinal na awtor; 2.dapat na may ganap siyang kaalaman kapuwa sa SL at sa TL; 3.dapat na umiwas siya sa mga tumbasang salita-sa-salita; MGA SIMULAIN NG PAGSASALIN|PAKSA 1
- 6. 4. dapat na gumamit siya ng anyo ng salita na alam ng nakararami sa TL; at 5. dapat na malapatan niya ng angkop na himig ang himig ng orihinal. MGA SIMULAIN NG PAGSASALIN|PAKSA 1
- 8. Imitasyon o panggagaya ang gawaing sumasaklaw sa paghahanap ng katumbas na salita para sa SL hanggang sa pagsisikap na gayahin ang anyo at himig ng orihinal na akda. (Virgilio S. Almario, 2016) MGA SIMULAIN NG PAGSASALIN|PAKSA 1
- 9. Reproduksiyon o muling-pagbuo ang layuning higit na tumutupad sa inaakalang interes o pangangailangan ng lipunan at panahon ng tagasalin. Nagbibigay ito ng kalayaan at pleksibilidad sa proseso ng pagsasalin. (Virgilio S. Almario, 2016) MGA SIMULAIN NG PAGSASALIN|PAKSA 1
- 11. MGA PATNUBAY SA PAGSASALIN|PAKSA 2 1. Isagawa ang unang pagsasalin. Isaisip na ang isasalin ay diwa ng isasalin at hindi ang salita.
- 12. MGA PATNUBAY SA PAGSASALIN|PAKSA 2 2. Basahin at suriing mabuti ang pagkakasalin. Tandaang ang pagdaragdag, pagbabawas, pagpapalit, o pagbabago sa orihinal na diwa ng isinasalin
- 13. MGA PATNUBAY SA PAGSASALIN|PAKSA 2 nang walang napakalaking dahilan ay isang paglabag sa tungkulin ng tagapagsalin.
- 14. MGA PATNUBAY SA PAGSASALIN|PAKSA 2 3. Rebisahin ang salin upang ito’y maging totoo sa diwa ng orihinal. Ayusin ang bahaging hindi malinaw at nagbibigay ng kalituhan. Bigyang pansin
- 15. MGA PATNUBAY SA PAGSASALIN|PAKSA 2 din ang aspektong pang-gramatika ng dalawang wikang kasama sa pagsasalin.
- 17. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 Layunin: Matulungan ang isang baguhan sa pagsasalin. In English: To help a novice in translation.
- 18. Ang tagasalin ay dapat na: 1. may sapat na pag-aaral sa linggwistika; 2. handa at pamilyar sa teksto. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 I. Preliminaryong Gawain A. Paghahanda
- 19. Ang tekstong isasalin ay maaaring: 1. mga materyal, teknikal o siyentipiko (agham, teknolohiya, karunungan); 2. di teknikal o malikhaing panitikan (tula, kuwento, nobela). MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 I. Preliminaryong Gawain A. Paghahanda
- 20. Habang binabasa ang teksto ay dapat na: 1. markahan ang mga bahaging may kalabuan; 2. magsagawa ng pag-aaral sa background material na makukuha: may-akda; kalagayan habang isinusulat ang teksto; layunin sa pagsusulat, kultura ng tekstong isasalin; kung para kanino ang teksto. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 I. Preliminaryong Gawain A. Paghahanda
- 21. Habang binabasa ang teksto ay dapat na: 1. maingat sa pag-aaral sa mga key word; 2. pag-ukulan ng pansin ang pagkilala sa simula wakas ng teksto sapagkat dito mahuhulaan paksang-diwa. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 I. Preliminaryong Gawain B. Pagsusuri (Analysis)
- 22. Habang binabasa ang teksto ay dapat na: 3. tuklasin kung ano ang ipinahiwatig ng mga ginamit na cohesive devices/pang-ugnay; 4. kilalanin ang pinakamahalagang bahagi; MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 I. Preliminaryong Gawain B. Pagsusuri (Analysis)
- 23. Habang binabasa ang teksto ay dapat na: 5. bigyan ng angkop na katumbas sa wikang pagsasalinan na may diin sa bahaging binibigyang-halaga ng may-akda. 6. inaalam ang lahat ng pangyayari at kalahok; MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 I. Preliminaryong Gawain B. Pagsusuri (Analysis)
- 24. Habang binabasa ang teksto ay dapat na: 7. Pansinin ang iba pang kahulugan, mga matalinghagang kahulugan at mga tungkuling pangretorika ng mga salita, parirala, sugnay o pangungusap. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 I. Preliminaryong Gawain B. Pagsusuri (Analysis)
- 25. 1. Nagaganap sa isip ng tagapagsalin. 2. Paglilipat ng kahulugan sa ikalawang wika. 3. Mga pamamaraang pantalinghaga o panretorika ng simulaang lengguwahe. 4. Mga anyong panggramatika ang gagamitin upang higit na masabi ang tamang kahulugan. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 II. Aktwal na Pagsasalin A. Paglilipat (Initial Draft)
- 26. 1. Basahin muli ang ilan sa mga bahagi o tingna muli sa diksyunaryo. Mapapansin dito ang anyo ng tekstong isinasalin. 2. Ang burador na kaniyang isusulat ay dapat lilitaw na natural o malinaw nang hindi tinitingnan ang simulaang lenggwahe. 3. Iwasto ang mga nawalang impormasyon. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 II. Aktwal na Pagsasalin B. Pagsulat ng Unang Burador
- 27. 1. Higit na mabuti kung hindi galawin ang burador ng isa o dalawang linggo sapagkat sa ganitong paraan nagkakaroon ng bagong pagtingin. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 II. Aktwal na Pagsasalin C. Pagsasaayos ng Unang Burador
- 28. 2. Pagbabasa ng manuskrito nang malakas a. Mga bahagi na masyadong may maraming salita b. Mga maling anyong panggramatika o malabong kayarian c. Maling kaayusan d. Mali ang koneksyon e. Collocational clashes f. Malabo/Di maintindihan g. Istilo MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 II. Aktwal na Pagsasalin C. Pagsasaayos ng Unang Burador
- 29. 3. Tingnan ang kawastuhan ng kahulugan a. May nawala b. May nadagdag c. Iba ang kahulugan d. Walang kahulugan 4. Malinaw na lumulutang ang paksang-diwa o pangunahing kaisipan. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 II. Aktwal na Pagsasalin C. Pagsasaayos ng Unang Burador
- 30. Hindi dapat pareho ang salin sa forms (paimbabaw na istruktura o ang mga salita parirala, sugnay, pangungusap na sinasalita o sinusulat) ng Simulaang Lengguwahe (SL). MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 III. Ebalwasyon ng Pagsasalin A. Paghahambing ng salin sa orihinal
- 31. What is your name? Salin: Ano ang iyong pangalan? Literal Rendering: What the your name? Balik-salin: What is your name? MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 III. Ebalwasyon ng Pagsasalin B. Balik-salin (Back-translation)
- 32. Tester|Respondent 1. Higit na mabuti kung ang tester ay hindi ang taong nagsalin. 2. Alam ng respondent na hindi siya ang sinusubok kundi ang salin. 3. Itinatala ng tester ang lahat ng mga sagot ng respondent. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 III. Ebalwasyon ng Pagsasalin C. Pagsubok sa pag-unawa
- 33. 4. Magsasagawa ng ebalwasyon ang tester at ang tagasalin: 1. Overview 2. Pagtatanong tungkol sa salin MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 III. Ebalwasyon ng Pagsasalin C. Pagsubok sa pag-unawa
- 34. Ginagawa ito ng reviewer (manunulat/skilled writers, bilinggwal) Handang mag-ukol ng panahon para basahin nang mabuti. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 III. Ebalwasyon ng Pagsasalin D. Pagsubok sa pagiging natural ng wikang ginamit sa salin (Naturalness Test)
- 35. Paraan: 1. Babasahin ng reviewer ang buong salinupang tingnan ang daloy at pangkalahatang kahulugan. 2. Mamarkahan ng reviewer ang mga bahaging mahirap basahin/hindi malinaw. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 III. Ebalwasyon ng Pagsasalin D. Pagsubok sa pagiging natural ng wikang ginamit sa salin (Naturalness Test)
- 36. Paraan: 3. Babalikan niya ang mga bahaging minarkahan niya. 4. Magbibigay siya ng mga mungkahi sa nagsalin gaya ng pagpili ng tamang salita, wastong gramatika. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 III. Ebalwasyon ng Pagsasalin D. Pagsubok sa pagiging natural ng wikang ginamit sa salin (Naturalness Test)
- 37. Ito’y isinasagawa ng mga nagsalin o tester sa pamamagitan ng pagbasa ng isang tagabasa sa isang bahagi. Ang readability test ay maaari ring maapek-tuhan ng formatting matters (tipo, baybay, laki ng margin at puwang sa pagitan ng linya) MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 III. Ebalwasyon ng Pagsasalin E. Pagsubok sa gaan ng pagbasa (Readability Test)
- 38. May kinalaman sa nilalaman ng salin May kinalaman sa teknikal na detalye ng presentasyon o paggamit ng pananalita MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 III. Ebalwasyon ng Pagsasalin F. Pagsubok sa Konsistent (Consistency Test)
- 39. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 VIRGILIO S. ALMARIO 1. PAGTUTUMBAS 2. PANGHIHIRAM 3. PAGLIKHA
- 40. Una, ang paghahanap ng pantumbas na salita mula sa kasalukuyang korpus ng wikang Filipino. Ikalawa, ang pagtuklas ng pantumbas mula sa ibang katutubong wika ng Filipinas. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 PAGTUTUMBAS|DALAWANG YUGTO
- 41. Una, ang paghiram sa salita nang walang pagbabago. Ikalawa, ang pagreispel. MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 PANGHIHIRAM|DALAWANG YUGTO
- 42. (1) bágong-pagbuô (neolohismo), gaya ng “banyuhay” (metamorphosis), “takdang-aralin” (assignment), “kasarinlan” (independence), “pulutgatâ” (honeymoon), (2) hirám-sálin (calquing o loan translation), gaya ng “daambakal” (railway), “subukangtúbo” (test tube), “halamang-ugat” (root crop), (3) bágonghúlog (pagbúhay sa isang lumang salita at pagbibigay ng isang bagong kahulugang teknikal) gaya ng “agham” (science), “kawani” (employee), “katarungan” (justice), “lungsod” (city), “iláhas” (wild), “rabáw” (surface). MGA HAKBANG SA PAGSASALIN|PAKSA 3 PANGHIHIRAM|TATLONG PARAAN
Editor's Notes
- Mas kilala bilang Rio Alma sa mundo ng panitikan, si Virgilio S. Almario ay isang premyadong makata at kritiko bukod pa sa pagiging natatanging tagasalin, patnugot, guro at tagapamahalang kultural.
- he is one of the unsung heroes of the Katipunan. Paciano was Rizal's model for Pilosopong Tasio, one of the important and very interesting characters in his novel Noli me tangere. In his letter to Blumentritt dated 23 June 1888, Rizal wrote
- Hindi ito paggawa ng huwad; sa halip, nangangahulugan ito ng pagsisikap matularan ang isang huwaran, at kung sakali’y higit na malapit sa hakà ni Plato hinggil sa paglikha mula sa pagpangitain ng isang ideal. May napakalakas na layuning maging matapat ang imitasyon sa orihinal. Magandang halimbawa sa naturang mga layunin ang naging mga transpormasyon ng sanaysay ni Rizal sa wikang Español na “El amor patrio” na nalathala sa Diariong Tagalog noong 1882. Nalathala din at kasabay ng sanaysay ni Rizal ang salin sa Tagalog ni Marcelo H. del Pilar na “Pagibig sa Tinubuang Lupa.” Imitasyon ng “El amor patrio” ni Rizal ang “Pagibig sa Tinubuang Lupa” ni M.H. del Pilar. Si M. H. del Pilar ang editor ng Diariong Tagalog at tiyak na ninais niyang isalin ang artikulo ni Rizal upang mábása ito at pakinabangan ng mga sumusubaybay sa naturang peryodikong propagandista at hindi gaanong bihasa sa Español.
- Maaari itong mangahulugan ng pagsasapanahon. Sa gayon, maaari itong umabot sa paglalapat ng wikang higit na naiintindihan ng mambabasá ng salin. Maaari itong mangahulugan ng paglilipat ng orihinal túngo sa isang anyong ipinalalagay na mas ninanais basahin ng madla. Bílang adaptasyon, maaari itong salin ng anyong pampanitikan ng orihinal túngo sa ibang anyong pampanitikan hanggang sa isang pinahabàng paglilinaw sa anyo’t nilalaman ng orihinal. Maraming sinaunang akda ang nagkaroon ng bagong-búhay dahil sa reproduksiyon ng mga ito túngo sa anyo at wikang uso o moda sa target na lipunan. Reproduksiyon naman ng sanaysay ni Rizal ang tulang “Pagibig sa Tinubuang Bayan” ni Bonifacio. Ang sanaysay ay isinalin sa anyong tula, hindi lámang dahil isang makata si Bonifacio kundi higit na dahil tula ang higit na kinahihiligang anyo ng pahayag pampanitikan ng madla noong ika-19 siglo. Kayâ popular noong babasahín ang tulang pasalaysay na awit at korido at ang patulang pagtatanghal na komedya.
- ang pagtuklas ng pantumbas bago manghiram ay iminumungkahing pag-ukulan ng panahon ng mga tagasalin. Una, upang higit na mapalalim o mapalawak ang kaalaman sa sariling wika ng tagasalin. Ikalawa, upang maiwasan ang labis o mapagmalabis na panghihiram—ang ibig sabihin, ang panghihiram ng mga hindi naman kailangang salita, lalo’t nagkataóng hindi alam ng tagasalin ang pantumbas mula sa sariling wika bunga ng kaniyang pansariling limitasyon at kakulangan ng saliksik sa sariling wika.
- a. Sa Ingles, ang simuno ng pangungusap ay laging nauuna sa panaguri. Sa Filipino ay karaniwang-karaniwan ang dalawang ayos ng pangungusap.
- a. Sa Ingles, ang simuno ng pangungusap ay laging nauuna sa panaguri. Sa Filipino ay karaniwang-karaniwan ang dalawang ayos ng pangungusap.
- a. Sa Ingles, ang simuno ng pangungusap ay laging nauuna sa panaguri. Sa Filipino ay karaniwang-karaniwan ang dalawang ayos ng pangungusap.
- a. Sa Ingles, ang simuno ng pangungusap ay laging nauuna sa panaguri. Sa Filipino ay karaniwang-karaniwan ang dalawang ayos ng pangungusap.
- a. Sa Ingles, ang simuno ng pangungusap ay laging nauuna sa panaguri. Sa Filipino ay karaniwang-karaniwan ang dalawang ayos ng pangungusap.
- COLLOCATIONAL CLASH HALIMBAWA KAPAG ISINALIN ANG MAHABANG BUHOK MULA TAGALOG AY MAGIGING TAAS NGA BUHOS SA CEBUANO
- Ang layunin nito ay upang tingnan kung pareho ang nilalamang impormasyon ng dalawa at matiyak na ang lahat ng impormasyon ay nailipat sa salin. Wika nga ni John Dryden para sa sinumang nais magsalin ng tula, kailangang “bukod sa isang henyo sa naturang sining ay (kailangang) dalubhasa kapuwa sa wika ng kaniyang awtor at sa kaniyang sarili. Hindi rin kailangang nauunawaan lámang natin ang wika ng makata kundi maging ang kaniyang natatanging takbo ng isip at paraan ng pagpapahayag, na mga katangiang ikinabubukod at sa ganoong paraan ay ikinaiiba niya sa lahat ng ibang manunulat.
- Isang taong bilinggwal sa mga wikang kasangkot sa pagsasalin. Kailangan hindi nabasa ang source text o tekstong isasalin. Bago ang back-translation mayroon munang Literal rendering ng salin. Isa-isang tumbasan upang maipakita ang kayarian o structure ng salin.
- Ang layunin nito ay upang malaman kung ang salin ay naiintindihan nang wasto o hindi ng mga katutubong nagsasalita ng wikang pinagsalinan.
- 1. Overview. Ipinapasalaysay sa respondent ang materyal na binasa. -upang matiyak ang pangunahing pangyayari/paksang-diwa ay maliwanag. 2. Pagtatanong tungkol sa salin. Dapat ito’y nakahanda, napag-isipan ng maayos. Upang makapagbigay ng impormasyon tungkol sa istilo, tema, o detalye ng akda.
- Ang layunin nito ay upang matiyak na ang anyo ng salin ay natural at nababagay ang estilo. Madaling basahin at malinaw ang mensahe.
- Ang layunin nito ay upang matiyak na ang anyo ng salin ay natural at nababagay ang estilo. Madaling basahin at malinaw ang mensahe.
- Ang layunin nito ay upang matiyak na ang anyo ng salin ay natural at nababagay ang estilo. Madaling basahin at malinaw ang mensahe.
- Ang layunin nito ay upang matiyak na ang anyo ng salin ay natural at nababagay ang estilo. Madaling basahin at malinaw ang mensahe.
- Maaaring hindi na naging konsistent ang tagasalin sa paggamit ng mga leksikal na katumbas para sa ilang mga key terms.
- Bahagi ang ikalawang yugto ng adhika ng KWF na higit at aktibong ilahok ang mga wikang katutubo ng bansa sa pagpapayaman ng Wikang Pambansa. Sa kabilâ ng binanggit na kalayaan sa pagpilì ng nais gamíting paraan sa aktuwal na pagsasalin, ang pagtuklas ng pantumbas bago manghiram ay iminumungkahing pag-ukulan ng panahon ng mga tagasalin. Una, upang higit na mapalalim o mapalawak ang kaalaman sa sariling wika ng tagasalin. Ikalawa, upang maiwasan ang labis o mapagmalabis na panghihiram—ang ibig sabihin, ang panghihiram ng mga hindi naman kailangang salita, lalo’t nagkataóng hindi alam ng tagasalin ang pantumbas mula sa sariling wika bunga ng kaniyang pansariling limitasyon at kakulangan ng saliksik sa sariling wika. Biktima ng ganitong kahinaan ng tagasalin ang popular na paggamit ngayon ng hiram na “triyángguló” (mula sa Español na triangulo) o ng likhang “tatsulók” (mula sa “tatlong sulok”) dahil wala nang nakaaalala sa sinaunang “tilasithá.”
- Alinsunod sa 2013 Ortograpiyang Pambansa ng KWF, may tatlong pagkakataóng hinihiram nang walang pagbabago ang mga salita mulang Ingles. Una, sa mga pangngalang pantangi na hiram sa wikang banyaga, gaya ng pangalan ng tao (Charles, Felipe, Jan, Vanderbilt), pangalan ng pook (Filipinas, Nueva Ecija, New Jersey, Africa), at iba pang pangngalang nagsisimula sa malaking titik (Merchant of Venice, Mandarin, Fuerza Santiago, Jollibee, Martinez & Sons). Ikalawa, mga katawagang siyentipiko at teknikal, gaya ng carbon dioxide, jus sanguinis, zeitgeist. Ikatlo, mga salita na mahirap dagliang ireispel o nakapagdudulot ng kalituhan kapag binaybay alinsunod sa palabaybayang Filipino, gaya ng cauliflower, queen, jaywalking. Halimbawa pa, kapag binaybay ang pizza nang “pítsa” ay malaki ang posibilidad na hindi na makilála ang orihinal na pagkaing Italiano at mapagkamalan itong gámit sa paglalaro ng dáma o ahedres.
- Alinsunod sa 2013 Ortograpiyang Pambansa ng KWF, may tatlong pagkakataóng hinihiram nang walang pagbabago ang mga salita mulang Ingles. Una, sa mga pangngalang pantangi na hiram sa wikang banyaga, gaya ng pangalan ng tao (Charles, Felipe, Jan, Vanderbilt), pangalan ng pook (Filipinas, Nueva Ecija, New Jersey, Africa), at iba pang pangngalang nagsisimula sa malaking titik (Merchant of Venice, Mandarin, Fuerza Santiago, Jollibee, Martinez & Sons). Ikalawa, mga katawagang siyentipiko at teknikal, gaya ng carbon dioxide, jus sanguinis, zeitgeist. Ikatlo, mga salita na mahirap dagliang ireispel o nakapagdudulot ng kalituhan kapag binaybay alinsunod sa palabaybayang Filipino, gaya ng cauliflower, queen, jaywalking. Halimbawa pa, kapag binaybay ang pizza nang “pítsa” ay malaki ang posibilidad na hindi na makilála ang orihinal na pagkaing Italiano at mapagkamalan itong gámit sa paglalaro ng dáma o ahedres.
- You can use this slide as your opening or closing slide. Should you choose to use it as a closing, make sure you review the main points of your presentation. One creative way to do that is by adding animations to the various graphics on a slide. This slide has 4 different graphics, and, when you view the slideshow, you will see that you can click to reveal the next graphic. Similarly, as you review the main topics in your presentation, you may want each point to show up when you are addressing that topic. Add animation to images and graphics: Select your image or graphic. Click on the Animations tab. Choose from the options. The animation for this slide is “Split”. The drop-down menu in the Animation section gives even more animations you can use. If you have multiple graphics or images, you will see a number appear next to it that notes the order of the animations. Note: You will want to choose the animations carefully. You do not want to make your audience dizzy from your presentation.