1. TAPDK ve TÜTÜN KONTROLÜ Mustafa SEYDİOĞULLARI Uzman 13 Nisan 2009, Antalya TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
2. TAPDK, ü lke ekonomisi ve toplum sağlığı açı sın dan stratejik önem taşıyan tütün, tütün mamulleri, alkol ve alkollü içkiler piyasalarını düzenlemek ve denetlemek üzere 4733 sayılı Kanun ile kurulmuş ve 2002 yılında faaliyete başlamıştır. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
3. TAPDK , tütün ve alkol piyasalarında gerçekleşen tüm piyasa faaliyetlerini kayıt altına alma, düzenleme, izleme, gözetim ve denetim, aykırı davranış ve durumları önleme ile idari yaptırımlarda bulunma fonksiyonunu icra e den idar i ve mal i özerkliğe sahip bağımsız bir kurumdur. 7 üyeden oluşan Kurul, Kurum’un karar organıdır. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
7. TÜRKİYE TÜTÜN PİYASASI, 2008 Yılı Üretim : 200.000 üretici 90.000.000 kg - İhracat : 152.033.000 kg 428.442.000 Dolar İthalat : 81.100.000 kg 356.900.000 Dolar Tütün Ticareti Yetki Belgesi Sahibi Firma Sayısı: 50 2002 yılından bu yana geçen 6 yıllık süre zarfında tütün üreticisi sayısı 400.000’lerden 200.000’lere, üretim ise 160.000 tonlardan 90.000 tonlara düşmüştür. 1988 yılında 610 ton ile başlayan tütün ithalatı 20 yılda 80.000 tonu bulmuştur. Tütünün bakım ve işleme safhalarında yaklaşık 15.000 kişi çalışmaktadır. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
8. TÜRKİYE TÜTÜN MAMULLERİ PİYASASI, 2008 Yılı Sektörde üretim yapan 6 sigara firması: ( PHILSA, BAT, JTI, EUROPEAN, IMPERIAL ve KT&G) 1 puro firması: (TEKA) 5 nargilelik tütün mamulü firması (İMEKS, ŞERBETLİ, SELAR, SMYRNA, KAYA) Toptan Satıcı Sayısı: 2.704 Perakende Satıcı Sayısı: 183.740 (Bunun 93.090’ı sadece tütün mamulü satıyor) Tütün mamulleri Üretiminde ve Pazarlamasında 10.000 kişi çalışıyor. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
9. TÜRKİYE TÜTÜN MAMULLERİ PİYASASI, 2008 Yılı 135 milyar adet sigara üretildi, 107,8 milyar adeti iç piyasada satıldı/tüketildi. Satış hasılatı 18,3 milyar TL, bu meblağın yaklaşık 12,8 milyar TL’ si vergi geliri. 25,6 milyar adet sigara ihraç edildi. 37.805 kg nargilelik tütün mamulü üretildi, 22.124 kg ihraç edildi. 7.188 kg. puro, 1.101 kg pipo tütünü üretildi; 9.644 kg puro ve sigarillo ithal edildi. Kaçak ve sahte oranı yüzde 5-10 civarında . TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
10. 4733 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (d) fıkrasında yer alan; “ 4207 sayılı Kanunda yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla, tütün ve alkol tüketiminden kaynaklanan kamusal, toplumsal ya da tıbbi nitelikteki her türlü zararlı etkileri önleyecek düzenlemeleri yapmak, bunlarla ilgili kararları almak.” hükmü ile TAPDK’nın “ tütün kontrolü ” ne ilişkin görev ve yetkile rinin çerçevesi çizilmiştir. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
11. 4733 sayılı Kanun’da değişiklikler yapan 5752 sayılı Kanun ile: (15/4/2008 tarihli ve 26848 sayılı RG) TAPDK’nın “tütün kontrolü” ile ilgili yetki ve sorumlulukları genişletilmiştir. Tütün ve Alkol Kontrolü Daire Başkanlığı ihdas edilmiştir. Özellikle, 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesi (cezai hükümler) yeniden düzenlenerek “tütün kontrolü” konusunda aykırı davranan kişi ve kuruluşlara ciddi miktarlarda idari para cezaları öngörülmüştür. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
12. TAPDK’da tütün kontrolüne ilişkin çalışmalar ve etkinlikler: Tütün ve Alkol Kontrolü Daire Başkanlığının kurulmasıyla birlikte 4207 ve 4733 sayılı Kanunlar ile Ulusal Tütün Kontrol Programı ve Eylem Planı (2008-2012) kapsamında yapılan çalışmalar ın koordinasyonu ve yoğunluğu artmıştır. Sağlık Bakanlığı ve ilgili kuruluşlar ile işbirliği halinde tütün kontrolüne ilişkin çalışmalar sürdürülmektedir. Sigara ve Sağlık Ulusal Komitesi (SSUK) ve İl Tütün Kontrol Kurulu çalışmalarının yanı sıra tütün kontrolüne ilişkin yurtiçi ve yurtdışı diğer çalışmalara sürekli katılım ve katkı sağlanmaktadır. Geçtiğimiz yıllarda tütün kontrolü alanında ve özellikle “31 Mayıs Dünya Sigarasız Günü” kapsamında gerçekleştirilen etkinliklerin benzeri (afiş ve spot film yarışmaları, panel vb.) 2009 yılında da realize edilmektedir. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
15. Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü ile varılan mutabakat sonucu, TAPDK tarafından 2005 yılında düzenlenmiş olan afiş yarışmasında birinci olan afişin, “31 Mayıs Dünya Sigarasız Günü” kapsamında 29 Mayıs 2008 tarihli M illi P iyango biletlerinde değerlendiril miştir. 29 Mayıs 2009 tarihli Milli Piyango biletlerinde de Sağlık Bakanlığı ve TAPDK işbirliği ile “ 31 Mayıs Dünya Sigarasız Günü” ve “Dumansız Hava Sahası-Havanı Koru” kapsamında mesajlar verilecektir. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
18. TAPDK’nın 4207 ve 4733 sayılı Kanunlar Kapsamında Tütün Kontrolüne İlişkin Görev ve Yetkileri: 4207 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin 1, 3, 4 ve 5 inci fıkralarında düzenlenen hukuka aykırılıklara ilişkin idari yaptırımlar uygulanması , (4207, 5/3 ve 4733, 8/5-m ile) 4207 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin 10, 11, 13 üncü fıkralarında düzenlenen aykırılık hallerinin yaptırımları, (4733, 8/5 ile) 4207 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin 3 üncü ve 4 üncü fıkraları ile düzenlenen yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında, (4207, 5/12 ile) 4207 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin 6 ncı fıkrası hükümlerini yerine getirmeyenlerle ilgili olarak, (4733, 8/5-a) TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
23. (10) Tütün ürünleri, paket açılarak adet şeklinde veya daha küçük paketlere bölünerek satılamaz. Yetkileri olmadıkları halde, satışa sunulan arz ambalajlarını bozmak veya bunları bölmek suretiyle satanlara Mahalli Mülki Amir tarafından 1.120 TL – 11.200 TL, (4733,8/5-j) (11) Tütün ürünleri, yetkili satıcı olan yerlerin dışında; otomatik makinelerle, telefon, televizyon ve internet gibi elektronik ortamlarla satılamaz ve satış amacıyla kargo yoluyla taşınamaz. Tütün mamullerinin tüketicilere satışını; izinsiz olarak veya Kurum düzenlemelerine aykırılık oluşturacak şekilde internet, televizyon, faks ve telefon gibi elektronik ticaret araçları ya da posta ile sipariş yöntemi kullanarak yapmak üzere satış sistemi kuran veya faaliyette bulunanlara TAPDK tarafından 22.400 TL-112.000 TL (4733, 8/5-k) Tütün mamullerini; otomatik satış makinesi ile satanlara veya bahis oynatmak veya ödül vermek gibi yollarla verenlere, fiilleri suç oluşturmadığı takdirde TAPDK tarafından 56.000 TL-280.000 TL (4733, 8/5-n) TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
24. (13) Tütün ürünleri, onsekiz yaşını doldurmamış kişilerin doğrudan ulaşacağı ve işletme dışından görülecek şekilde satışa arz edilemez. Tütün ürünleri satış belgesi olmaksızın ve satış belgesinde belirtilen yerin dışında satışa sunulamaz. Kurumdan belge almamış kişilerden ürün alan veya bu kişilere ürün satan ya da belgesinde belirtilen işyeri dışında satış yapan toptan veya perakende tütün mamulü satıcılarına Mahalli Mülki Amir tarafından 1.120 TL-11.200 TL, (4733, 8/5-f) Kurumdan satış belgesi almadan tütün mamullerinin toptan satışını yapanlara Mahalli Mülki Amir tarafından 56.000 TL; perakende satışını yapanlara ise 5.600 TL, (4733, 8/5-g) Tütün mamulleri satış yerlerindeki raf veya standlara, her türlü teşhir ünitesine, reklam ve tanıtımına ilişkin mevzuata ve Kurum düzenlemelerine aykırılık oluşturacak veya herhangi bir firmaya üstünlük sağlayacak şekilde yerleştirenlere TAPDK tarafından 33.600 TL, 4733, 8/5-l) TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
25. 4207-Madde 4: Kontrolün sağlanması (1) Tütün ürünlerinin içilmesinin yasaklandığı yerler ile tütün ürünlerinin tüketilmesine tahsis edilen alanlarda asılması zorunlu olan uyarı yazıları. (2) Tütün ürünlerinin satışının serbest olduğu yerlere asılacak yasal uyarı yazısı. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
27. Sağlık uyarıları: 1. Sigara içenler genç yaşta ölür. 2. Sigara içmek damarları tıkar, kalp krizine ve felçlere neden olur. 3. Sigara içmek ölümcül akciğer kanserine neden olur. 4. Hamile iken sigara içmek bebeğe zarar verir. 5. Çocukları koruyun: Dumanınızı onlara solutmayın. 6. Sağlık kuruluşları sigarayı bırakmada size yardımcı olabilir. 7. Sigara içmek yüksek derecede bağımlılık yapar, başlamayın. 8. Sigarayı bırakmak ölümcül kalp ve akciğer hastalıkları riskini azaltır. 9. Sigara içmek ağrılı ve yavaş bir ölüme neden olabilir. 10. Sigarayı bırakmak için doktorunuzdan ve en yakın sağlık ocağından yardım isteyin. 11. Sigara içmek kan akışını yavaşlatır ve cinsel iktidarsızlığa neden olur. 12. Sigara içmek cildin erken yaşlanmasına neden olur. 13. Sigara içmek spermlere zarar vererek doğurganlığı azaltır. 14. Sigara dumanında benzen, nitrosamine, formaldehit ve hidrojensiyanit gibi kanser yapıcı maddeler bulunur. Not: Sağlık uyarılarında, "sigara" kelimesi yerine "tütün ürünleri" kelimesi kullanılabilir. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
28. (3) Türkiye'de üretilen veya ithal edilen tütün ürünleri paketlerinin üzerine, en geniş iki yüzünden, bir yüzüne toplam alanın yüzde kırkından, diğer yüzüne yüzde otuzundan az olmamak üzere özel çerçeve içinde tütün ürünlerinin zararlarını belirten Türkçe yazılı uyarılar veya mesajlar konulur. Bu uyarı yazılarının aynı şekilde, birden fazla paketi bir arada bulunduran tütün ürünleri kutuları üzerine de yazılması zorunludur. Uyarı mesajları resim, şekil veya grafik biçimlerinde de olabilir. Uyarı mesajlarını taşımayan tütün ürünleri ithal edilemez veya satışa çıkarılamaz. (4) Tütün ürünlerinin paketlerinde ve etiketlerinde, bu ürünlerin özellikleri, sağlığa etkileri, tehlikeleri veya emisyonları ile ilgili yanlış ve eksik bilgi verilemez, aldatıcı tanımlama, marka, renk, figür veya işaret kullanılamaz. 4 üncü maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarındaki yükümlülüklerin her birine aykırı hareket eden üretici firmalar, TAPDK tarafından bu yükümlülüklere aykırı olarak piyasaya sürülen malların piyasa değeri kadar idarî para cezası ile cezalandırılır. Ancak, verilecek idarî para cezasının miktarı 280.000 TL’den az olamaz. (4207/5-12) İzin almadan veya güncelleme yapmadan, ana girdilerde veya ürün ambalajında değişiklik yaparak ürünleri piyasaya arz edenlere TAPDK tarafından 56.000-560.000 TL , (4733, 8/5-c) TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
29. Tütün mamullerinin tanımlamalarındaki kısıtlamalar (*) Birim paketin görünebilir dış ambalajı, açma şeridi, iç ambalajı ve alüminyum folyosu ile sigaralar üzerinde; bir tütün mamulünün diğerlerine göre daha az zararlı ve/veya daha üstün olduğunu ima eden veya tüketimini özendiren ya da teşvik eden her türlü metin, isim, marka, çeşit adı, mecaz, figür, işaret ve diğer unsurlar ile tüketiciyi aldatıcı nitelikteki tanımlama, marka, çeşit adı, renk, figür veya işaretler kullanılamaz. (*) TAPDK’nın Tütün Mamullerinin Zararlarından Korumaya Yönelik Üretim Şekline, Etiketlenmesine ve Denetlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği, 05/04/2009 tarihli ve 27191 sayılı RG’de yayımlanan değişiklik. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
30. (5) Bu Kanunda sözü edilen yasal uyarı yazıları, resim, şekil veya grafik mesajlarıyla ilgili hususlar yönetmelikle düzenlenir. Bu yönetmelik Sağlık Bakanlığının uygun görüşü alınarak TAPDK tarafından çıkarılır. Not-1: Yasal ve sağlık uyarılarına ilişkin Yönetmelik taslağına ilişkin çalışmalar tamamlanmak üzeredir. Not-2: 1 Ocak 2010 tarihinden itibaren tütün ürünleri paketleri üzerinde resimli uyarıların yer almasına ilişkin çalışmalar da son aşamaya gelmiştir. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
34. (6) Tütün ürünleri sektöründe faaliyet gösteren firmalar, ürün, üretim, pazarlama ve diğer aktiviteleri ile ilgili her türlü bilgiyi istenildiği takdirde onbeş gün içerisinde Sağlık Bakanlığına ve TAPDK’ya vermek zorundadır . Bu Kanun veya ilgili mevzuat gereğince Kurum tarafından istenilen ticari faaliyetlerini gösterir satış veya faaliyet raporlarını veya bilgi, belge ve numuneleri yazılı uyarıya rağmen belirlenen süre içinde vermeyenlere, yanlış veya yanıltıcı bilgi veya belge verenlere, gerekli tesis ve yerleri incelemeye açmayanlara TAPDK tarafından 56.000 TL-280.000 TL , (4733, 8-5/a) TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
35. 4207-Madde 7: Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesi (1) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci, dördüncü ve ondördüncü fıkralarındaki yasakların konusunu oluşturan her türlü eşya ile 4 üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarının konusunu oluşturan tütün ürünlerinin mülkiyetinin kamuya geçirilmesine mahallî mülkî amir tarafından karar verilir. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
36. TAPDK’nın görev ve yaptırımları arasında; Tütün mamulleri ambalajlarına uygulanan bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaretlere ilişkin görevler ve yaptırımlar, (ÜİS, 4733,8/2) Kaçak veya sahte tütün veya tütün mamullerinin ekspertiz raporlarının düzenlenmesi ne ilişkin işlemleriyle; TAPDK’dan uygunluk belgesi almadan enfiye, çiğneme, nargile tütünü veya yaprak sigara kâğıdı ya da makaron üretenler ile satan veya satışa arz edenlere, ticari amaçla sarmalık kıyılmış tütün üretenler ile satan veya satışa arz edenlere Mahalli Mülki Amir tarafından 5.600 TL, ( 4733, 8/5-ı) TAPDK’dan yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara Mahalli Mülki Amir tarafından 56.000 TL, (4733, 8/5-h) yaptırım uygulanacağı ifade edilebilir. Not: 4733 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin beşinci fıkrasının (f), (g), (h), (ı) ve (j) bentlerinde belirtilen fiiller hakkında idarî yaptırım uygulamaya ve bu fiillerin konusunu oluşturan her türlü eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesi kararını vermeye mahalli mülkî amirler yetkilidir. Mahalli mülkî amirlerce uygulanan idarî yaptırımlar 15 gün içinde TAPDK’ya iletilir. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
37. TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU (TAPDK) İLETİŞİM BİLGİLERİ Söğütözü Caddesi No:31 06520 Söğütözü ANKARA Telefon: 0312 218 03 00 Faks: 0312 284 23 13 E posta: havanikoru@tapdk.gov.tr TÜTÜN ve ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU
