1. ӨВЧНИЙ ЭМГЭГ ЖАМЫН
ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ

2. Патогенез – phatogenesis
 Phatos - өвчин
 Genesis – хөгжих, өрнөх гэсэн грек үг
 Патогенез буюу өвчний эмгэг жам гэдэг
нь аливаа өвчний явц, хөгжих жам зүйг
судалдаг, эмгэг физиологийн ухааны нэг
үндсэн хэсэг юм.

3. Эмгэг жамын хүчин зүйл
 Эмгэг жамын хүчин зүйл гэсэн
ойлголтод өвчин үүсгэх шалтгаан
үйлчилснээс хойш бие махбодид
гарч буй шалтгаан үр дагаварын
гинжин хамаарал бүхий
өөрчлөлтүүдийг хамаарүлан авч
үздэг.

4.  Өвчний эмгэг жамын хүчин зүйлүүдийн
дотор гол зангилаа өөрчлөлт байдаг.
 Өвчний явц, хөгжих механизмыг шалтгаан
хамааралт өөрчлөлтүүд буюу шалтгаан үр
дагаварын тасралтгүй үргэлжлэн
явагдах, гинжин холбоо бүхий өөрчлөлт
хэмээн үздэг.

5.  Өвчний патогенетикийг таньж мэдэхэд
шалтгааны хүчин зүйлээр сэдээгдэж
үүссэн буюу түүний үр дагавар болж
илэрсэн анхдагч өөрчлөлт, аль нэг
эрхтэн тогтолцоо өртөгдөн гэмтэж
тэдгээрийн бүтэц зүй, үйл ажиллагаа
өөрчлөгдөсний илрэл бүхэн эмгэг
жамын хүчин зүйл болдог.

6. Өвчний эмгэг жам олон хүчин зүйлээс
хамаарна. Үүнд:
 Өвчин үүсгэж байгаа шалтгааны /этиологийн/
хүчин зүйл
 Этиологийн хүчин зүйлсийн шинж чанар
 Бие махбодын ерөнхий шинж төлөв, өвөрмөц,
байдал /урвалж чанар, биеийн галбир төрх,
удамшил/

7. Патогенезын тухай ойлголтын ач
холбогдол:
 Өвчний мөн чанар, эмнэлзүйг таньж
мэдэх
 Эмгэг жамын эмчилгээний онолын
үндэс болох
 Өвчний төгсгөл, тавиланг тодорхойлох
ач холбогдолтой

8. Өвчний ангилал, шинж
тэмдэг, өвчний үе шат
Өвчнийг ангилдаг ерөнхий зарчим байдаг.
 Өвчнийг үүсгэж байгаа шалтгаанаар нь ангилна:
 Халдварын гаралтай
 Халдварын бус /бэртэл
гэмтлийн, мэргэжлийн, туяаны г.м/ гарал үүсэлтэй
өвчин
 Өвчний мөн чанар, жам зүйг үндэслэн ангилдаг:
 Харшлын
 Халдварын
 Хордлогын
 Үрэвсэлт өвнүүд гэх мэт

9. Ангилал
 Өвчний явц, үргэлжлэх хугацаагаар нь:
 Цочмог /хэдэн минут, цаг, хоногоос 2 долоо хоног/
 Цочмогдуу /2 долоо хоногоос нэг сар, хагас жил
үргэлжлэх/
 Архаг / сар хагас түүнээс дээш хэдэн сар жил
үргэлжлэх/
 Өвчний үе дэх эмгэг үйл явцын байршлаар нь
ангилах:






Зүрх судасны
Амьсгалын тогтолцооны
Арьсны
Мэдрэлийн
Дотоод шүүрлийн булчирхайн
Нүдний г.м

10. Ангилал
 Өвчнийг нас, хүйсээр нь:
 Хүүхдийн
 Насанд хүрэгчдийн
 Өндөр настны
 Эмэгтэйчүүдийн
 Биеийн хөгжлийн аль үед үүссэнээр нь:
 Удамшлын
 Төрөлхийн
 Олдмол

11. Өвчний олон улсын ангилал:
I.
Тодорхой халдвар ба паразитын өвчнүүд /А00-В99/
II. Хорт хавдрууд /С00-D48/
III. Цус ба цус төлжүүлэх болон дархлааны
механизмын тодорхой хямралууд /D50-D89/
IV. Дотоод шүүрлийн булчирхай, хоол тэжээл ба
бодисын солилцооны өвчнүүд /Е00-Е90/
V. Сэтгэл мэдрэлийн болон зан аашны хямралын
өвчнүүд /F00-F99/
VI. Мэдрэлийн системийн өвчнүүд / G00-G99/
VII. Нүд ба нүдний булчирхайн өвчнүүд /H00-H59/
VIII. Чих, хөхлөг ургацгийн өвчнүүд /Н60-Н99/
IX. Цусны эргэлтийн системийн өвчнүүд /I00-I99/
X. Амьсгалын системийн өвчнүүд /J00-J99/
XI. Хоол боловсруулах системийн өвчнүүд /К00-К93/

12. Өвчний олон улсын ангилал:
Арьс ба арьсан доорхи өөхөн эдийн өвчнүүд /L00-L99/
Булчин, ясны системийн ба холбох эдийн өвчнүүд /М00-М99/
Шээс, бэлгийн замын өвчнүүд /N00-N99/
Жирэмслэл, төрөлт ба төрөхийн дараахь үе / О00-О99/
Перинаталь үеийн гаралтай тодорхой эмгэг байдлууд /Р00Р95/
VI. Төрөлхийн ба хромосомын гажиг, дутагдалууд /Q00-Q99/
VII. Аль ч ангилалд ороогүй хам шинж, шинж тэмдэг, хэвийн биш
клиникийн болон лабораторийн шинжилгээний дүн /R00-R99/
VIII. Гэмтэл, хордлого ба гадны нөлөөнөөс болсон бусад
хүндрэлүүд /S00-T98/
IX. Өвчлөл ба үхлийн гадны хүчин зүйлүүд /V01-V98/
X.
Эрүүл мэндийн байдалд нөлөөлж байгаа хүчин зүйлүүд ба
эрүүл мэндийн үйлчилгээний уялдаа холбоо /Z00-Z98/
I.
II.
III.
IV.
V.

13.  Энэ бүх ангилал дээр үндэслэн хүн
амыг эрүүлжүүлэх нийгмийн эрүүл
мэндийг хамгаалах, өвчнөөс
сэргийлэх, оношлогоо эмчилгээний
орчин үеийн аргыг боловсронгуй
болгож, судалгаа хийх, дүгнэлт гаргах
зэрэг олон асуудлыг шийдвэрлэдэг
бөгөөд эмнэлгийн мэргэжилтэн эмч
нарын өдөр тутмын үйл ажиллагаанд
өвчний ангилал өргөн хэрэглээ болж
байдаг.

14. Өвчний шинж тэмдэг
/Симптом-Symptom/
 Аливаа өвчин өвөрмөц болон тодорхой
шинж тэмдгүүдээр илэрнэ.
 Өвчний шинж тэмдгийг сайтар таньж
мэдэх нь оношлогооны
төдийгүй, өвчнөөс сэргийлэх болон
эмчилгээний онолын үндэс болох ач
холбогдолтой. Шинж тэмдгийн
эмчилгээг өргөн хэргэлдэг.

15. Өвчний үе шат, төгсгөл
Өвчин 3 үе шатаар явагдана.
1. Өвчин эхлэх үе
2. Өвчний ид үе
3. Өвчин эдгэрэх үе

16. Өвчин эхлэх үе
 Нууц /далд/ үе гэж нэрлэнэ
 Өвчний шалтгаан үйлчилсэн мөчөөс
эхлэж өвчний ерөнхий шинж тэмдэг
илрэх хүртэл хугацааг авч үздэг.

17. Өвчний ид үе
 Өвчний эмнэл зүйн бүх шинжүүд
/хэсгийн, ерөнхий болон хам шинж/
илэрч тэдгээрийн дотор тухайн өвчний
өвөрмөц шинж тодрох үе.
 Үргэлжлэх хугацаа нь хэдэн хоног байж
болно.
 Өвчний ид үед өвчин хүндрэл өгч болох
эсвэл өвчин засарч илаарших, онцгой
анхаарлын үе гэж үзэж болно.

18. Өвчин эдгэрэх үе
 Өвчний төгсгөл
 Өвчний төгсгөл олон зүйлээс хамаарна.
 Өвчин эдгэрч илаарших болон үхэлд
хүрч болно.

19. Эдгэрэл
 Бүрэн
 Бүрэн биш

20. Үхэл
 Байгалийн
 Зуурдын :
 Хүчтэй газар хөдлөлт
 Үер ус
 Гал түймэр
 Дайн самуун
 Өвчин тахал
 Аллага
 Амиа холох

21. Үхлийн үе шат
 Преагони –амь тавихын өмнөх үе
 Агони – амь тасрах буюу клиник үхлийн
өмнөх үе
 Клиникийн
 Биологийн

22. АНХААРАЛ ТАВЬСАНД
БАЯРЛАЛАА