economy irrigation

1. Kinh tÕ QU¶N Lý KHAI TH¸C
C¤NG TR×NH THUû
M¤N HäC

2. Néi dung m«n häc
Ch¬ng I: Më ®Çu
Ch¬ng II: Vèn s¶n xuÊt trong
c«ng ty thuû n«ng
Ch¬ng III: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm

Ch¬ng IV: §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh
tÕ cña hÖ thèng c«ng
tr×nh thuû lîi
Ch¬ng V: Thuû lîi phÝ
Ch¬ng VI: C¸c chØ tiªu lËp luËn chøng Kinh tÕ - kü
thuËt Cho mét sè dù ¸n XDCT thuû lîi
Ch¬ng VII: Qu¶n lý hÖ thèng thuû n«ng







3. Ch¬ng I Më ®Çu
I . Vai trß cña c«ng t¸c thuû lîi trong nÒn kinh
tÕ quèc d©n
II. T×nh h×nh tæ chøc qu¶n lý khai th¸c c¸c
CT thuû lîi ë mét sè níc trªn thÕ giíi
III. Thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý khai th¸c CTTL
ë níc ta
IV. ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm cña c«ng
ty QLKTCTTL
V. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn m«n häc
VI. Néi dung vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu m«n
häc

4. I - Vai trß cña c«ng t¸c thuû lîi trong nÒn
kinh
tÕ quèc d©n
X©y dùng c«ng tr×nh thuû lîi ®em l¹i hiÖu qu¶:
* T¨ng diÖn tÝch ®Êt canh t¸c nhê tíi tiªu chñ ®éng.
* T¨ng diÖn tÝch ®Êt gieo trång do t¨ng vô, t¨ng n.
* Gãp phÇn th©m canh t¨ng n¨ng suÊt c©y trång,
thay ®æi c¬ cÊu c©y trång, gãp phÇn n©ng cao
tæng s¶n lîng vµ gi¸ trÞ tæng s¶n lîng.
* C¶i t¹o m«i trêng, n©ng cao ®iÒu kiÖn d©n sinh
kinh tÕ.
* T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n ph¸t
triÓn.
 Thuû lîi lµ sù tæng hîp c¸c biÖn ph¸p khai
th¸c, sö dông, b¶o vÖ c¸c nguån níc trªn mÆt ®Êt
vµ níc ngÇm, ®Êu tranh phßng chèng nh÷ng thiÖt
h¹i do níc g©y ra víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ d©n
sinh, ®ång thêi lµm tèt c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng.

5. II - T×nh h×nh tæ chøc qu¶n lý khai th¸c
c¸c
CT thuû lîi ë mét sè níc trªn thÕ giíi
1 - ë nh÷ng níc kinh tÕ ph¸t triÓn
a - VÒ c¬ së vËt chÊt
• C¬ së vËt chÊt Thuû lîi ®îc ®Çu t rÊt cao kho¶ng 10.000 USD/ha.
• HÖ thèng kªnh m¬ng ®îc bª t«ng ho¸
• HÖ thèng thiÕt bÞ qu¶n lý ®îc trang bÞ hiÖn ®¹i, ®îc c¬ khÝ ho¸
vµ ®iÒu khiÓn tõ xa.
• C«ng t¸c qu¶n lý khai th¸c hÖ thèng ®¹t tr×nh ®é cao.
• Ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp thuû n«ng thêng mang tÝnh
chÊt tæng hîp.
• H¹ch to¸n kinh doanh ë c¸c doanh nghiÖp lµ thùc sù, kh«ng
mang tÝnh chÊt h×nh thøc.
• HÇu hÕt bé m¸y qu¶n lý c¸c c«ng tr×nh thuû lîi lín lµ c¸c doanh
nghiÖp nhµ níc. Héi ®ång qu¶n trÞ do c¬ quan qu¶n lý chuyªn
ngµnh ë trung ¬ng bæ nhiÖm.

6. b - VÒ qu¶n lý kinh tÕ.
HÇu hÕt c¸c níc ®Òu thu thuû lîi phÝ
VÝ dô: Møc thu thuû lîi phÝ ë mét sè níc ph¸t triÓn
Tªn n- í c Thuû lî i phÝbï ®¾
p l¹i
(Do ng- êi dï ng n- í c tr¶)
Do Nhµ n- í c cÊp
Ca Na § a
Mü
NhËt
óc
T©
y Ban Nha
Toµn bé chi phÝb¶o d- ì ng
vËn hµnh (100%C)
50% Kb
100%C
(40-50)%Kb
100%C
(20-60)%Kb
Mét phÇ
n C
100%C
50%Kb
50%Kb (phÝ
tæ
nXD B®Ç
u)
(50-60)%Kb
(40-80)%Kb
Mét phÇ
n C
100%Kb
50%Kb

7. 2. C¸c níc §«ng nam
Ch©u ¸
Tr×nh ®é qu¶n lý khai
th¸c:
Møc ®é ®Çu t b×nh qu©n
tõ 3000-4000 USD/ha tíi.
 Bé m¸y tæ chøc qu¶n
lý bao gåm bé m¸y qu¶n lý
nhµ níc vµ tæ chøc s¶n
xuÊt trùc tiÕp ë hÖ thèng
c«ng tr×nh. VÝ dô ë Th¸i
lan cã "Côc thuû n«ng
Hoµng gia" lµ c¬ quan qu¶n
lý nhµ níc cÊp trung ¬ng, ë
c¸c tØnh cã c¸c chi côc.

8. VÒ qu¶n lý kinh tÕ:
HÇu hÕt c¸c níc ®· thu thuû lîi phÝ Møc thu thuû lîi
phÝ ë c¸c níc kh¸c nhau còng kh¸c nhau.
VÝdô M øc thu thuû lî i phÝë mét sè n- í c § «ng nam
Ch©
u ¸
Tª n n- í c
Thuû lî i phÝ
(Ng- êi dï ng n- í c
tr¶)
Nhµ n- í c hç trî
Ân § é
§ µi Loan
In § « Nª Xia
Ma Lai Xia
Phi Lip Pin
Hµn Quèc
Th¸ i Lan
Trung Quèc
20%Kb d- í i d¹ ng
thuÕ
100%C
50%Kb
300Kg/ha n¨ m ®
Ó
chi b¶o d- ì ng
vË
n hµnh
100% C
50%C
100%C
(10-30)%Kb
100%C
Ch- a thu
(30-50)%Kb
100%C
80%Kb
50%Kb
Bï phÇ
n thiÕ
u C trong
b¶o d- ì ng, vË
n hµnh
100% Kb
50%C
100%Kb
100%Kb
(70-90)%Kb
100%Kb
100%C
(50-70)%Kb

9. 3 - H×nh thøc tæ chøc
qu¶n lý
Cã 4 h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý chÝnh
sau ®©y:
a - H×nh thøc thø nhÊt
C¸c c¬ quan, c«ng ty phô tr¸ch qu¶n lý tíi tiªu do nhµ
níc lËp ra vµ nhµ níc qu¶n lý trùc tiÕp ho¹t ®éng cña
c«ng ty, doanh nghiÖp nµy. Lo¹i h×nh nµy phæ biÕn ë
c¸c níc c«ng nghiÖp, còng nh c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
Ng©n s¸ch ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ tõ c¸c nguån:
+ Dù chi ng©n s¸ch.
+ TiÒn thu thuû lîi phÝ tõ c¸c diÖn tÝch tíi tiªu.
+ Kho¶n tiÒn thu ®îc tõ c¸c ngµnh dïng níc.
ng©n s¸ch chi cho ho¹t ®éng cña c«ng ty ®îc xem xÐt dùa trªn n¨ng lùc tíi cña hÖ
thèng. N¬i nµo ho¹t ®éng tèt th× ®îc cÊp nhiÒu, ngîc l¹i n¬i nµo ho¹t ®éng kÐm th× ®-
îc cÊp ng©n s¸ch Ýt

10. b - H×nh thøc thø hai
Nhµ níc cho phÐp
thµnh lËp c¸c c«ng ty,
xÝ nghiÖp kh«ng
thuéc nhµ níc nhng l¹i
mang tÝnh chÊt nhµ
níc. C¸c c«ng ty nµy
cã tr¸ch nhiÖm x©y
dùng, vËn hµnh hÖ
thèng tíi quèc gia.
c - H×nh thøc thø ba
T nh©n ®Çu t x©y dùng
vµ qu¶n lý c«ng tr×nh, nh-
ng thêng víi quy m« nhá
vµ ë nh÷ng n¬i cã nhu
cÇu cÊp thiÕt, nhµ níc
kh«ng cã kh¶ n¨ng víi tíi.
Ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu
dïng tho¶ thuËn ®îc víi
nhau vÒ c¬ chÕ mua b¸n
theo hîp ®ång
d - H×nh thøc thø t.
Nhµ níc bá tiÒn ®Ó x©y dùng hoÆc trî cÊp phÇn lín vèn
®Çu t vµ gióp ®ì vÒ kü thuËt ®Ó x©y dùng c¸c hÖ thèng
thuû lîi råi giao cho hiÖp héi nh÷ng ngêi tíi níc thu nhËn,
sö dông.
Nhµ níc chØ hç trî khi cã thiªn tai hoÆc viÖn trî kü thuËt
khi cÇn.

11. III - thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý
khai th¸c CTTL ë níc ta
1 - §Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt
n«ng nghiÖp níc ta vµ yªu
cÇu phôc vô cña c¸c c«ng
tr×nh thuû lîi
* N«ng nghiÖp lµ khu
vùc s¶n xuÊt vËt
chÊt quan träng.
* Thu hót h¬n 75% lùc
lîng lao ®éng x· héi.
* ¸p dông tiÕn bé kü
thuËt, c«ng nghÖ míi
vµo s¶n xuÊt.
* §¶ng vµ Nhµ níc ®·
cã nhiÒu chÝnh s¸ch
thÝch hîp khuyÕn
khÝch n«ng d©n ph¸t
triÓn s¶n xuÊt.

13. 2 - T×nh h×nh Thuû lîi phôc vô N«ng
nghiÖp a - Giai ®o¹n tríc n¨m 1955.
Giai ®o¹n tríc n¨m 1945 c¶ Níc cã
13 hÖ thèng, nh LiÔn S¬n, B¸i Th-
îng, Th¸c Huèng, Nha Trinh... tíi
cho 326000 ha theo thiÕt kÕ.
Thêi kú tõ 1945-1955 c¸c c«ng
tr×nh hÇu nh bÞ ph¸ huû do chiÕn
tranh.
b - Giai ®o¹n 1955-
1975.
Cho ®Õn n¨m 1975 chØ
riªng c¸c tØnh PhÝa B¾c
®· cã 64 hÖ thèng thuû
n«ng gåm 31 hÖ thèng
cèng ®Ëp, 17 hÖ thèng
hå chøa, 16 hÖ thèng
b¬m ®iÖn. N¨ng lùc tíi
thiÕt kÕ 1100000 ha, tiªu
720000 ha.
c - Giai ®o¹n tõ 1975 ®Õn nay.
HiÖn nay chóng ta cã 650 hå
chøa võa vµ lín, h¬n 2000 tr¹m
b¬m ®iÖn víi trªn 10000 m¸y
b¬m, h¬n 1000 cèng tíi tiªu lín,
hµng chôc v¹n km kªnh m¬ng.
N¨ng lùc tíi thiÕt kÕ 2.986.000 ha
trong ®ã t¹o nguån 650.000 ha,
n¨ng lùc tiªu 1.408.000 ha trong
®ã cã 468.000 ha lµ vïng tríc ®©y
bÞ ngËp óng thêng xuyªn.

14. 3 -Thùc tr¹ng cña c«ng t¸c qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh
TL
a - T×nh h×nh c¬ së vËt chÊt
* Møc ®Çu t cña chóng ta hiÖn nay kho¶ng 1000
USD/ha. Trong khi ®ã møc ®Çu t cña c¸c níc trong
khu vùc kho¶ng 3000-4000 vµ thËm chÝ ë nh÷ng n-
íc tiªn tiÕn trªn 10.000 USD/ha.
* HÖ thèng c¸c c«ng tr×nh l¹i kh«ng ®îc söa ch÷a
thêng xuyªn do thiÕu vèn, v× thÕ c¸c c«ng tr×nh
ph¸t huy hiÖu qu¶ kÐm
* Theo sè liÖu kiÓm kª cña 30 tØnh thµnh, t¹i thêi
®iÓm 1990 th× trÞ sè hao mßn b×nh qu©n cña c¸c
c«ng tr×nh thuû lîi ë Níc ta lµ 35.7%

15. b - C«ng t¸c qu¶n lý khai th¸c c«ng tr×nh
* C«ng t¸c qu¶n lý c«ng tr×nh cßn nhiÒu h¹n chÕ, c«ng tr×nh
xuèng cÊp nhanh, lµm viÖc kÐm an toµn, kÐm hiÖu qu¶.
* ViÖc qu¶n lý ph©n phèi níc cßn yÕu kÐm, l·ng phÝ níc lµm
cho n¨ng lùc cña c«ng tr×nh gi¶m, lµm t¨ng chi phÝ qu¶n lý
vËn hµnh cña c¸c khu tíi.
* Qu¶n lý kinh tÕ: Nguån thu chñ yÕu cña c¸c c«ng ty thuû
n«ng lµ thuû lîi phÝ ( theo tinh thÇn cña nghÞ ®Þnh 112
H§BT ngµy 25-8-1984 ). Møc thu b×nh qu©n tõ (3.5-8)%
n¨ng suÊt. Nhng sè thu thùc tÕ chØ ®¹t 20% yªu cÇu. V×
vËy t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty rÊt khã kh¨n. Sè
tiÒn tõ c¸c nguån thu chØ ®ñ chi c¸c chi phÝ b¾t buéc nh:
TiÒn l¬ng, tiÒn ®iÖn, h háng t¹i chç, chi qu¶n lý, cßn c¸c
kho¶n chi ®¹i tu, söa ch÷a thêng xuyªn, chèng xuèng cÊp
khã thùc hiÖn ®îc. V× thÕ c«ng tr×nh ho¹t ®éng ngµy cµng
kÐm hiÖu qu¶. §êi sèng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn qu¶n lý

16. c - Tæ chøc bé m¸y qu¶n
lý
- HiÖn nay chóng ta cã 146 c«ng ty qu¶n lý khai
th¸c c«ng tr×nh thuû lîi,
- 166 tr¹m qu¶n lý vµ 491 côm qu¶n lý víi tæng sè
16000 CBCNV.
Thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh 388/Q§/H§BT, c¸c
c«ng ty QLKTCTTL ®îc tæ chøc qu¶n lý theo hÖ
thèng thuû n«ng, cã hÖ thèng tæ chøc theo ®¬n vÞ
huyÖn, tØnh.

17. IV - ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm
 S¶n xuÊt chÞu t¸c ®éng cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn
 §Þa bµn s¶n xuÊt réng, hÖ thèng c«ng tr×nh ph©n
t¸n, g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý, b¶o vÖ vµ
®iÒu hµnh s¶n xuÊt.
 KÕt qu¶ ho¹t ®éng SX kinh doanh ®îc ®¸nh gi¸
th«ng qua s¶n phÈn cuèi cïng cña SX n«ng nghiÖp.
Mµ kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp l¹i phô thuéc
vµo nhiÒu yÕu tè. ViÖc ®¸nh gi¸, x¸c ®Þnh ¶nh hëng
cña tõng yÕu tè lµ mét viÖc hÕt søc khã kh¨n.
 C¬ së vËt chÊt cña c¸c c«ng ty, mét phÇn thuéc së
h÷u tËp thÓ, mét phÇn thuéc së h÷u toµn d©n, ranh
giíi cha râ rµng, g©y khã kh¨n cho viÖc qu¶n lý ®iÒu
hµnh s¶n xuÊt

18.  Nguån nguyªn liÖu lµ níc trong thiªn nhiªn, chÞu ¶nh hëng lín
cña quy luËt thay ®æi cña níc trong thiªn nhiªn.
 Cung cÊp níc phô thuéc vµo yªu cÇu dïng níc cña s¶n xuÊt
n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh dïng níc nªn phô thuéc vµo c¸c yÕu
tè nh thêi vô, gièng, c¬ cÊu, chÕ ®é canh t¸c...
 S¶n phÈm hµng ho¸ lµ níc chØ sö dông mét lÇn, kh«ng mang
tÝnh chÊt thuËn nghÞch, kh«ng cÊt tr÷ ®îc
 Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gièng c¸c d¹ng XN N«ng nghiÖp, Khai th¸c
má, Ph©n phèi lu th«ng
 S¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm mang tÝnh chÊt ®éc quyÒn.
 HiÖu qu¶ khai th¸c cña c«ng tr×nh phô thuéc vµo c¸c n¨m thêi
tiÕt kh¸c nhau. Thêi tiÕt cµng kh¾c nghiÖt th× thêng hiÖu qu¶
khai th¸c cña c«ng tr×nh cµng cao

19. V - LÞch sö h×nh thµnh
vµ ph¸t triÓn m«n häc
Trêng ®¹i häc Thuû lîi b¾t ®Çu ®a vµo
gi¶ng d¹y m«n Kinh tÕ QLKTCTT (Víi tªn gäi ban
®Çu lµ Kinh tÕ thñy lîi) cho kho¸ 6 (1968) víi
tæng sè giê gi¶ng lµ 30 tiÕt. Néi dung m«n häc
chØ nh»m môc ®Ých giíi thiÖu nh÷ng kh¸i niÖm
c¬ b¶n vÒ kinh tÕ thuû lîi. KÓ tõ khi thµnh lËp
khoa Kinh tÕ thuû lîi (Khoa Kinh tÕ vµ Qu¶n lý)
cho ®Õn nay néi dung m«n häc còng ®îc c¶i
tiÕn ngµy mét phï hîp víi yªu cÇu cña thùc tÕ
qu¶n lý s¶n xuÊt ë c¸c c«ng ty thuû n«ng

20. VI - néi dung vµ ph¬ng ph¸p
nghiªn cøu m«n häc
* M«n häc Kinh tÕ QLKTCTT nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò
kinh tÕ kü thuËt trong qu¶n lý khai th¸c hÖ thèng c¸c
c«ng tr×nh Thuû lîi ë ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn nÒn
kinh tÒ thÞ trêng, nh»m gi¶i quyÕt mét c¸ch tèt nhÊt c¸c
nhiÖm vô cña c¸c c«ng ty qu¶n lý khai th¸c Thuû n«ng
trong viÖc:
+ Qu¶n lý níc.
+ Qu¶n lý c«ng tr×nh, trang thiÕt bÞ.
+ Tæ chøc s¶n xuÊt vµ kinh doanh.
* Néi dung m«n häc gåm cã 6 ch¬ng, 1 ®å ¸n m«n häc,
c¸c bµi tËp nhá. Sè tiÕt häc lµ 60 tiÕt.
* C¸c m«n liªn quan c¸c m«n häc kinh tÕ c¬ së, c¸c m«n
häc kü thuËt thuû lîi: Thuû n«ng, C«ng tr×nh thuû

21. C¸c ph¬ng
ph¸p nghiªn
cøu m«n
häc
Ph¬ng ph¸p lý luËn
Ph¬ng ph¸p ®iÒu
tra, th¨m dß, tÝnh
to¸n thùc tÕ
PP thèng kª KN

22. C©u hái:
1. T×nh h×nh ph¸t triÓn Thuû lîi ë níc ta qua c¸c
giai ®o¹n
2. Nªu sù kh¸c biÖt vÒ chÊt lîng c«ng tr×nh x©y
dùng vµ tæ chøc qu¶n lý gi÷a níc ta vµ c¸c níc
ph¸t triÓn
3. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm cña c«ng ty
QLKTCTTL