2. Po co nam one?
Przed budowlami hydrotechnicznymi stawiamy
coraz to nowe wyzwania. Dzisiaj nie wymagamy
tylko aby służyły nam doprowadzając wodę do
naszych domów i miejsc pracy. Ważną dla nas
rzeczą powinno być także nasze poczucie
bezpieczeństwa. W tej sprawie użyteczne mogą
być budowle hydrotechniczne takie jak zbiorniki
retencyjne.
3. Lecz czy to wszystko?
Coraz częściej wykorzystujemy je jako wytwory
mające zapewnić enklawę spokoju na małym
skwerze w środku miasta, gdzie można by
odpocząć od wielkomiejskiego chaosu. Jak
również chcemy aby były to dzieła, na których
można by pokazywać zapierające dech w
piersiach, wspaniałe widowiska wody, ognia i
nowoczesnej techniki.
Przedstawimy teraz najciekawsze i najważniejsze
z nich.
4. Stopień Wodny Szczytniki
lokalizacja: przy Wybrzeżu Stanisława Wyspiańskiego
odnoga Odry: Stara Odra
spad na stopniu dla normalnego poziomu piętrzenia*: 2,05m
droga wodna: Miejska Droga Wodna
Jaz Szczytniki (Zwierzyniecki) Śluza Szczytniki
45m 55mx9,6m
*najwyższe położenie zwierciadła spiętrzonej wody poza okresem wezbrania
5. Stopień Wodny Różanka
lokalizacja: przy mostach Trzebnickim i Osobowickim
odnoga Odry: Stara Odra
spad na stopniu dla normalnego piętrzenia: 2,3m
droga wodna: Odrzańska Droga Wodna
Jaz Różanka Śluza Różanka
25+25+25m* 193mx9,6m
*trzy przęsła
6. Stopień Wodny Bartoszowice
lokalizacja: wschodnie Bartoszowice
odnoga Odry: Kanał Żeglugowy
spad na stopniu dla normalnego piętrzenia:
droga wodna: Główna Droga Wodna
Jaz Bartoszowice Śluza Bartoszowice
30+40+30m 187,7mx9,6m
Ciekawostka:
Powyższy jaz jest związany z prawie półwiecznym już wrocławskim festiwalem, którego
założyciele: Wojciech Siwek i Maciej Partyka, będący mieszkańcami Biskupina,
przechadzając się wałami przy rzece, wymyślili „Jazz Nad Odrą”.
7. Piaskowy Stopień Wodny
lokalizacja: Wyspa Piasek, Wyspa Daliowa, Wyspa Tamka
odnoga Odry: Odra Południowa
spad na stopniu dla normalnego piętrzenia: 0,2m
droga wodna: Śródmiejski Węzeł Wodny
Jaz św. Macieja Śluza Piaskowa
23+8m 39,1mx5,3m
8. Mieszczański Stopień Wodny
lokalizacja: Kępa Mieszczańska
odnoga Odry: Odra Północna i Południowa
spad na stopniu dla normalnego piętrzenia: 5,62m
droga wodna: Śródmiejski Węzeł Wodny
Jaz Elektrowni Wodnej Śluza Mieszczańska
I 6,5+22,4+11m 42,8mx5,3m
II 25,7+25,7+6,5m
11. Wieża ciśnień przy Wiśniowej
Wieża ma wysokość 62 m. W 2/3 wysokości
galeryjka widokowa, z której można było
niegdyś - za drobną opłatą - oglądać panoramę
miasta
Wieża reprezentuje formy stylowe późnego
eklektyzmu wzbogacone secesją, dodatkowo
uzupełniane neogotykiem (sklepienie pod
zbiornikiem) i stylem neoromańskim.
13. Historia oraz ciekawostki
Wybudowana została w latach 1903-1904 wg projektu Karla
Klimma na południowych obrzeżach miasta. W czasie
oblężenia Festung Breslau w 1945 odgrywała rolę punktu
obserwacyjnego do kierowania ogniem.
Zbiorniki wykorzystywano jeszcze do połowy lat 80. W końcu lat
90. wieża została wykupiona przez Stephan Elektronik
Investment. Przekształcono ją w kompleks restauracji o nazwie
"Wieża Ciśnień".
W Archiwum Budowlanym Miasta Wrocławia (znajdującym się
obecnie w Arsenale) zachował się oryginalny egzemplarz
projektu Karla Klimma zatwierdzony do budowy w sierpniu 1903
r.
14. Wieża Ciśnień „Na Grobli”
40-metrowej wysokości neogotycki budynek
należącej do wrocławskich wodociągów Wieży
Ciśnień „Na Grobli”, jest jednym z najlepiej
zachowanych zabytków przemysłowych
Wrocławia. To także jedyna w Europie wieża
ciśnień, gdzie wszystkie maszyny parowe oraz
zbiornik wody ukryte zostały w jednym budynku.
15. Źródło:wrocławmm.pl
W 1864 roku rada miejska zadecydowała o
konieczności budowy nowoczesnego
centralnego wodociągu miejskiego. Ostateczny
kształt nadał mu radca budowlany Carl Christian
Zimmermann. Budynek oddano do użytku 1
sierpnia 1871 roku, a jego budowa pochłonęła
kwotę około 2,9 mln marek niemieckich.
16. Estetyka
Prostokątna bryła oraz ceglana elewacja z
charakterystycznymi łukami nawiązującymi do
antycznych akweduktów. Śpośród budowli
neogotyckich we Wrocławiu, Wieża Ciśnień „Na
Grobli” wyróżnia się prostotą formy. Symetrię
kompleksu pierwotnie wzmacniały 2 bliźniacze
kominy „flankujące” budynek od wschodu i
zachodu. Komin zachodni rozebrano po II
wojnie światowej. W 2006 roku budynek zyskał
nocną iluminację
17. Wieża ciśnień w Lesie Mokrzańskim
Wieża ciśnień w Lesie Mokrzańskim - powstała
w 1915 roku. Jest wpisana do rejestru
zabytków. Wieża należy do MPWiK. Jest już
ostatnim działającym tego typu obiektem we
Wrocławiu, w którym obok nowoczesnych
kaskad napowietrzających wciąż pracują pompy
pochodzące z 1931 roku.
19. Wieża ciśnień na Karłowicach
Wieża reprezentuje typ kolumny
"dwumodułowej". Wyróżniono ośmiokątną
podstawę, cylindryczny trzon z takąż głowicą
oraz pawilon na planie ośmiokąta foremnego.
Całkowita wysokość budowli wynosi 46 m.
Jak wspomniano, wieża posadowiona jest na
rzucie ośmiokąta foremnego o średnicy 10 m.
Elewacja jest betonowa, surowa. W betonie
wykonano też detal
21. Historia
Projekt wieży ciśnień na Karłowicach powstał w
1914 roku. Opracowano go we wrocławskiej
firmie Lolal Eisenbeton. W tym samym roku
firma ta przystąpiła do budowy wodociągu
lokalnego dzielnicy Karłowice, którą zakończono
w 1915. Wodociąg Karłowic został przejęty
przez Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i
Kanalizacji ok. 1930 r.
Około 1985 roku wieżę ostatecznie wyłączono z
eksploatacji.
22. A teraz coś przyjemniejszego.
Czyli najpiękniejsze wrocławskie
fontanny
23. FONTANNY
Fontanny – urządzenia składające się ze zbiornika z
przelewem i trzonu z dyszą, z której tryska
doprowadzona pod ciśnieniem woda.
We Wrocławiu występowały fontanny prywatne jak i
publiczne, stosowane jako dekoracja głównych placów
miasta.
Wzrost popularności fontann nastąpił na przełomie XIX i XX
wieku. Powstało wtedy wiele obiektów w formie
okrągłego basenu z wodotryskiem, związanych z zielenią
i miejscami rekreacji.
Wiele z nich stanowiło, mimo prostej formy, mocne akcenty
ałożeń urbanistycznych lub architektonicznych z
dominantą wysokiego słupa rozpryskiwanej wody
24. Fontanna W parku południowym
Park Południowy jest jednym z największych zielonych
obszarów na terenie Wrocławia. Na środku parku
znajduje się staw, na którym usytuowana jest fontanna
składająca się z sześciu wodotrysków. Zaraz nad
stawem znajduje się taras widokowy, z którego można
oglądać przepiękne fontanny.
25. Fontanna przy teatrze lalek
Fontanna na planie owalu z wypukłym środkiem, otoczona niskim
murkiem poprzecinanym w czterech naprzeciwległych miejscach.
Na środku fontanny poustawiane są rzeźby krasnalii. Znajduje się
na placu teatralnym tuż przed wejściem do teatru lalek.
Pomysł na fontanne z krasnalami wziął się z bajek, jak równierz z
Pomarańczowej alternatywy, gdzie były symbolem oporu.
26. Fontanna w parku staromiejskim
Fontanna z piaskowca otoczona kamiennymi ławami. Ustawiona na planie koła, na którego środku
ustawiona została rzeźba z brązu przedstawiająca chłopca z łabędziem. Woda tryska z dzioba ptaka
na wysokość 3,5m. Jest to bardzo popularny model rzeźby.
Fontanna jest repliką XIX-wiecznego wodotrysku, który niegdyś stał w parku. Nowa rzeźba ma zastąpić
starą socrealistyczną, która stała w tym miejscu do niedawna. Twórcą jest Grzegorz Łagowski.
27. Fontanna przy kościele św. Marii
Magdaleny
Kamienna niecka na planie
kwadratu (z okręgami w
rogach) W rogach
znajdują się szklane kule,
między którymi
przeskakują strumienie
wody
Fontanna została ustawiona
w tym miejscu podczas
remontu placu, którego
zadaniem było
stworzenie miejsca, które
z powodzeniem będzie
mogło pełnić np. funkcję
kuluarów dla koncertów,
które odbywają się w
kościele.
Fontanna znajduje się na
placu między ulicami
Szewską, Wita Stwosza i
Łaciarską, przy katedrze
św. Marii Magdaleny.
28. Fontanna na placu solnym
Kamienna misa, na środku
której znajduje się rzeźba
przedstawiająca smoki,
których zadaniem jest
pilnowanie pieniędzy
wrzucanych przez turystów
Według legendy smoki we
Wrocławiu pojawiły się w
1647 roku, wtedy to do
miasta przyleciał pierwszy
ognisty jaszczur. Wrocław
był zamieszkany prze
smoki domowe, jak i leśne.
Stąd zrodził się pomysł na
udekorowanie fontanny na
placu solnym smokami.
29. Fontanna „Szermierz”
Pośrodku okrągłego, płytkiego basenu
umieszczony jest marmurowy cokół
ozdobiony rzeźbami
przedstawiającymi dwie siedzące,
nagie kobiety. Czaszę fontanny
dekorują cztery maski, w których
ustach znajdują się miejsca wylewu
wody. Zwieńczenie fontanny
stanowi wykonana z brązu,
pozieleniała ze względu na patynę,
figura młodego, nagiego
mężczyzny, który, stojąc w
harmonijnej i spokojnej
pozie kontrapostu, trzyma w dłoni
modną w początkach
wieku szpadę o wygiętej głowni.
Zaprojektowana została przez Hugo
Lederera a ustawiono ją na placu
Uniwersyteckim 26
listopada 1904 roku.
30. Fontanna na placu Jana Pawła II
Fontanna i rzeźba przedstawiają motyw Walki i Zwycięstwa. Autorami są
Bernarn Sehring oraz Ernst Seger. Obiekt utrzymany jest w stylu
neobarokowym
Cała kompozycja składa się z dwóch pomników oraz fontanny umieszczonej
pomiędzy nimi.
31. Fontanna w rynku
W lipcu 1996 roku zadecydowano, że na zachodniej
pierzei Rynku stanie nowoczesna fontanna. Autorem
projektu, który wygrał konkurs, a następnie został
zatwierdzony przez Zarząd Miasta Wrocławia, był prof.
Alojzy Gryt z naszej ASP. Model fontanny pokazano w
mediach: pionowo ustawione, szklane płyty, oblewane
strugami wody i podświetlane od dołu.
34. Urodził się 18 kwietnia 1937 roku w Rybniku. Studia na Wydziale
Architektury Politechniki Wrocławskiej w latach 1956-62, dyplom w
1962 r. oraz w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we
Wrocławiu w latach 1961-65. Dyplom z zakresu rzeźby
architektonicznej w 1965 r. Obecnie profesor zwyczajny na Wydziale
Malarstwa i Rzeźby ASP we Wrocławiu.
Wystawia od 1975 roku prace rzeźbiarskie, instalacyjne (z częstym
wykorzystaniem szkła, a także kamieni), malarskie, rysunkowe.
Spośród około 35 indywidualnych wystaw zorganizowanych przez
artystę część miała charakter pokazów – instalacji. Poświecone były
jednemu problemowi sprawdzanemu niejako w określonym
miejscu.
Ważne miejsce w twórczości Alojzego Gryta zajmuje uczestnictwo w
konkursach rzeźbiarskich. Zdobywa w nich szereg nagród i
wyróżnień. W roku 1994 wygrał konkurs na pomnik „rodzin
katyńskich” we Wrocławiu, którego jednak nie zrealizowano. W
Wyniku wygranego konkursu zrealizowano natomiast fontannę
„Zdrój” na Rynku wrocławskim (projekt 1999 r.).
35. W jaki sposób doszło do tego, że Pański
projekt fontanny został zrealizowany?
W 1996 roku Miasto Wrocław ogłosiło konkurs
na projekt fontanny w Rynku. Decyzją jury praca
„Zdrój” mojego autorstwa została wybrana do
realizacji. Bardzo się ucieszyłem z tego powodu
36. Jak zrodził się pomysł na takie dzieło?
Jako rzeźbiarz i architekt od wielu lat zawodowo
zajmuję się zagadnieniami rzeźby w połączeniu
z architekturą. Taki problem zachodził w
przypadku tego projektu. Propozycja fontanny w
formie tafli szklanych i kamieni była przeze mnie
podejmowana wcześniej i wynikała także z
moich dokonań w tym zakresie. Można też
dodać, że szkło posiada właściwości odbijania i
przepuszczania światła, a to w przypadku
zabytkowego otoczenia Rynku dobrze wpisuje
się w jego przestrzeń, nie stanowiąc elementu
obcego.
37. Jak funkcjonuje przebieg wody w
fontannie?
Ze względu na dużą ilość trysków wodnych oraz
instalacji oświetleniowych, pod podłożem niecki
fontanny znajduje się pomieszczenie w jej
rzucie, w którym znajdują się urządzenia
techniczne, jak pompy i dozowniki, do których
jest dostęp z zewnątrz.
38. Czy w trakcie realizacji Pańskiego projektu
zaistniały jakieś problemy z instalacją wodną
lub oświetleniem?
Projekt przewidywał zmiany barwy oświetlenia
w różnych porach dnia oraz unoszenie i
opadanie trysków wodnych. Tych zamierzeń nie
zrealizowano w pełnym zakresie, albowiem nie
znano wówczas takich możliwości technicznych.
Ponadto, dla zachowania bezpieczeństwa,
wykonano trójwarstwowe tafle szklane, przy
czym zewnętrzne warstwy to szkło hartowane.
39. Czy odczuwa Pan satysfakcję ze
zrealizowanego dzieła?
Tak, sprawia mi ono satysfakcję, szczególnie,
że w opinii społecznej fontanna przyjęta została
z dużym uznaniem, i stoi do dziś, mimo planów
usunięcia jej po 2 latach.
Dziękuję za wywiad i życzę dalszych sukcesów
artystycznych.
41. Budowa
Budowa fontanny
weszła w skład
renowacji Pergoli
przy Hali Stulecia,
którą rozpoczęto w
2008. Zakończono
ją w 2009 roku, a
otwarcie obiektu
odbyło się 4
czerwca.
Źródła:http://www.wroclaw.pl/wroclawska_fontanna.dhtml
42. Dane o obiekcie
powierzchnia około 1 ha
posiada 300 dysz wodnych
różnego rodzaju
wysokośc, na jaką tryska
woda - do 40 m
koszt - około 20 mln zł
w zimie wykorzystuje się ją
do tworzenia lodowiska
43. Gdzie się znajduje
Fontanna mieści się w kompleksie przy wrocławskiej Hali
Stulecia, wybudowanej w latach 1911-1913 według
projektu Maxa Berga (w stylu ekspresjonistycznym), przy
ulicy Wystawowej (w pobliżu Parku Szczytnickiego).
http://www.wroclaw.pl/wroclawska_fontanna.dhtml
44. Po co fontanna?
Ze względu na olbrzymi koszt inwestycji, kiedy
postanowiono ją zrealizować, pojawiły się liczne głosy
sprzeciwu, szczególnie ze strony polityków opozycji. Jej
budowę argumentowano wzrostem prestiżu miasta na
arenie międzynarodowej, atrakcją dla turystów, jak
również i mieszkańców Wrocławia. Fontanna miała stać
się jedną z wizytówek miasta. W chwili obecnej cieszy się
duża popularnością, więc można powiedzieć, iż nie były to
pieniądze wyrzucone w błoto.
45. Ekran wodny Ciekawostką na temat
fontanny jest
istnienie ekranu
wodnego o
powierzchni ponad
700 metrów
kwadratowych.
Wyświetlane są na
nim rozmaite obrazy
wyświetlane przez
rzutnik, co jest
świetnym pomysłem
i powoduje, że cały
obiekt jest znacznie
Źródło:http://www.wroclaw.pl/wroclawska_fontanna.dhtml
ciekawszy.
47. Jaką drogę przebywa woda zanim
dotrze do naszego domu?
Zanim woda dotrze do nas z kranu,
przebywa dość długą drogę. Najpierw jest
czerpana u źródła, często z rzeki lub
zbiornika wody.
Następnie kierowana jest do stacji filtrów,
gdzie woda jest oczyszczana, filtrowana,
dezynfekowana i uzdatniana do picia.
Ze stacji filtrów za pomocą pomp wodę
pompuje się rurami do zbiorników,
najczęściej umieszczonych na wzgórzu
lub na szczycie wieży. takie wysokie
położenie zbiornika zapewnia stałe
ciśnienie wody, dzięki czemu dociera ona
do naszych kranów.
Ostatecznie z wieży ciśnień woda trafia do
naszych kranów.
48. System wodny działający we
Wrocławiu.
Woda dostarczana do kranów we
Wrocławiu pobierana jest z
rzeki Oławy zasilanej z kolei
przez Nysę Kłodzką. Źródła tej
ostatniej znajdują się w
Sudetach. Wody z Oławy i Nysy
Kłodzkiej trafiają do dwóch
wrocławskich Zakładów Uzdatniania
Wody: „Mokry Dwór” i „Na Grobli”.
Woda w obu zakładach jest
oczyszczana przez nowoczesne filtry
piaskowe i węglowe. Następnie
poprzez liczącą ponad 1844
kilometry sieć wodociągową trafia do
mieszkań wrocławian oraz kilku
podwrocławskich miejscowości.
Mimo niedoboru wody w naszym kraju,
wrocławianom susza w kranach nie
grozi. Miasto chronione jest bowiem
przez dwa zbiorniki retencyjne na
rzece Nysa Kłodzka
- „Głębinów” i„Otmuchów”.
Zgromadzona w nich rezerwa 5
miliardów litrów gwarantuje normalne
zaopatrywanie Wrocławia nawet przez
kilka miesięcy katastrofalnej suszy. Źródło:http://www.mpwik.wroc.pl/
50. Trasy Turystyczne
Aby lepiej zrozumieć istotę bytu budowli
hydrotechnicznych, miasto Wrocław opracowało
specjalną trasę turystyczną, począwszy od
Stopnia Wodnego Opatowice, aż po Stopień
Wodny Rędzin. Łącznie wszystkie te miejsca
dzielą około 23 km, które szacunkowo można
pokonać w 7 godzin. Jak się okazuje wystarczy
zagospodarować jeden dzień, aby ujrzeć
wszystkie najciekawsze obiekty wodne
Wrocławia.
52. A co jeśli mamy więcej dni?
Kolejna trasa turystyczna znajduje się w obrębie
Śródmiejskiego Węzła Wodnego. Prócz
docelowych budowli może podziwiać gmachy
związane bezpośrednio z historią Wrocławia
oraz jego funkcjonowaniem koegzystencjalnym
z Odrą. Około 8 km wytyczone zostało dla
pieszych i rowerzystów. Szacunkowo jedno
przejście nie powinno zająć więcej niż 5 godzin.
53. Co ciekawego tam znajdziemy?
Warto wspomnieć, iż trasa prowadzi również do
mniej znanych, często wręcz zapomnianych,
miejsc, które nie funkcjonują już tak jak dawniej,
a niemniej zaskakują swą przestronnością.
Podziwiać możemy: nadbrzeże przeładunkowe
dawnego browaru przy Kanale Miejskim,
elewator zbożowy, fragmenty spichlerza,
magazyny portowe, suwnice i żurawie portowe
oraz niemały basen Portu Miejskiego.
55. • Utworzenie czasowej wystawy na Rynku
Wrocławskim na temat budowli
hydrotechnicznych.
• Ustawienie tabliczek przy obiektach wodnych,
aby każdy mógł przechodząc dowiedzieć się
czegoś ciekawego.
• Zaangażowanie Wrocławskich Krasnali do
rozpowszechniania zabytków.
• Lokalny projekt muzyczny „Jazzowe Jazy”.
• Miejskie informatory w postaci folderów
rozdawane w szkołach.
56. Dziękujemy za obejrzenie
prezentacji
Autorzy:
Adam Loch Ia
Krystian Borodacz Ia
Mikołaj Herman Ia
Staszek Tomaszewski Ia
Piotr Bargieła Ia