More Related Content
Similar to 20110201 drupal-ir (20)
More from Boonlert Aroonpiboon (20)
20110201 drupal-ir
- 1. การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal
Drupal เปนซอฟตแวรในกลุม Open Source Content Management System ที่ชวยในการ
ออกแบบพัฒนาเว็บไซต โดยเนนฟงกชันการบริหารจัดการเนื้อหาเว็บ อยางไรก็ดี Drupal ยังสามารถประยุกตใช
งานไดหลากหลาย โดยการติดตั้งโปรแกรมเสริม (Extension) ใหเหมาะสม จากกระแสการพัฒนา Institutional
Repository หรือคลังเอกสารสถาบัน/องคกร ซึ่งเริ่มตนจาก DSpace (http://www.dspace.org) อันเปน
ซอฟตแวรเพื่อจัดทํา Institutional Repository ที่มีขนาดใหญ ยากตอการติดตั้งและปรับปรุง ผูเขียนจึงไดศึกษา
วามี Open Source Software ใดบางที่มาสนับสนุนการจัดทํา Institutional Repository แทน DSpace โดย
Open Source Software ดังกลาวทํางานบนพื้นฐานของ PHP, MySQL ซึ่งเปนระบบที่สะดวกในการติดตั้ง ปรับ
แตงระบบ และใชงาน
Drupal เปนซอฟตแวรทางเลือกอีกตัวที่นาสนใจ โดยการติดตั้งโปรแกรมเสริมเพิ่มเติมก็จะทําให
Drupal เปน Institutional Repository ที่เขากับมาตรฐานการเชื่อมโยงขอมูล OAI-PMH (Open Archives
Initiative - Protocol for Metadata Harvesting) ไดอยางสะดวก รวดเร็ว
การดาวนโหลดและติดตั้ง Drupal
Drupal สามารถดาวนโหลด Source Code เพื่อดําเนินการติดตั้งไดจากเว็บไซต
http://www.drupal.org โดย ณ วันที่ 1 กุมภาพันธ 2554 มีรุนลาสุดคือ Drupal 6.20
รูปที่ 1: จอภาพเว็บ Drupal.org
การดาวนโหลดใหคลิกเลือกรายการคําสั่ง Download จากนั้นคลิกเลือกรุนที่ตองการ เอกสารชุด
นี้ไดเลือกใช Drupal 6.20 แฟมติดตั้งโปรแกรม Drupal คือ drupal-7.0.zip
รูปที่ 2: ตนฉบับโปรแกรม Drupal
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 1
- 2. เมื่อไดแฟมโปรแกรมติดตั้งแลว ให unzip แฟมโปรแกรมติดตั้ง แลวคัดลอกโปรแกรมไปไวใน
www-root ของเครื่องแมขายเว็บ เอกสารชุดนี้ขอนําเสนอการติดตั้งผานโปรแกรม AppServ จึงตองคัดลอกแฟม
โปรแกรมติดตั้ง Drupal ไปไวที่ C:AppServwww เปลี่ยนชื่อโฟลเดอรใหเหมาะสม ตัวอยาง drupal-ir
รูปที่ 3: โฟลเดอรของ AppServ
จากนั้นเปดเว็บเบราวเซอร สรางฐานขอมูลสําหรับ Drupal ผาน PHPMyAdmin โดยพิมพคําสั่ง
ผาน Address bar เปน http://localhost/phpmyadmin
รูปที่ 4: การสรางฐานขอมูล MySQL
เมื่อสรางฐานขอมูล MySQL แลวใหกลับไปที่โฟลเดอร C:AppServwwwdrupal-
irsitesdefault คัดลอก (copy) แฟม default.settings.php แลววาง (paste) พรอมเปลี่ยนชื่อเปน
settings.php
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 2
- 3. รูปที่ 5: การสรางแฟม setting.php ของ Drupal
กลับสูโปรแกรมเว็บเบราวเซอร เขาสูการติดตั้ง Drupal โดยพิมพคําสั่ง
http://localhost/drupal-ir
รูปที่ 6: เลือกภาษาควบคุมการติดตัง
้
ใหคลิกเลือกรายการ Install Drupal in English ก็จะเขาสูสวนควบคุมฐานขอมูล
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 3
- 4. รูปที่ 7: เลือกคาควบคุมเกี่ยวกับฐานขอมูล
ปอนชื่อฐานขอมูล (Database name) ชื่อผูดูแลฐานขอมูล (Database user name) และ
รหัสผานของผูดูแลฐานขอมูล (Database password) แลวคลิกปุม Save and continue เพื่อเขาสูสวนการ
ทํางานถัดไป
รูปที่ 8: สวนควบคุมการตั้งคาเว็บไซต
จอภาพขางตน แสดงวาการติดตั้งเสร็จสมบูรณ สวนที่เหลือจะเปนการกําหนดชื่อเว็บไซต (Site
name) และอีเมลของผูดูแลเว็บไซต (Site e-mail address) พรอมขอมูลอื่นๆ ดังรายละเอียดถัดไป
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 4
- 6. • Site name ควรกําหนดเปนขอความที่สื่อความหมายชัดเจน เชน NSTDA
Institutional Repository - คลังเอกสารดิจิทัลสํานักงานพัฒนาวิทยาศาสตรและ
เทคโนโลยีแหงชาติ
• Site e-mail address ระบุอีเมลของผูดูแลเว็บไซต
• Username ระบุบัญชีผูใชในระดับ Super Administrator
• E-mail address ระบุอีเมลของผูดูแลเว็บไซต
• Password กําหนดรหัสผาน
• Default time zone ระบุเขตพื้นที่เวลา ประเทศไทยใหเลือกเปน +0700
• Update notifications ใหคลิกยกเลิก
เมื่อตั้งคาตางๆ แลวคลิกปุม Save and continue
รูปที่ 10: การติดตั้ง Drupal เสร็จสมบูรณ
จอภาพขางตนแสดงวาการติดตั้ง Drupal เสร็จสมบูรณ สําหรับ Error ที่ปรากฏแสดงวายังไมได
ปรับแตงคาควบคุมเกี่ยวกับระบบอีเมล ทําใหระบบไมสามารถแจงรหัสผานไปยังสมาชิกได ซึ่งสามารถปรับแตงได
หลายหลัง
จากจอภาพขางตนใหคลิกลิงก “your new site” จะปรากฏหนาเว็บ ดังนี้
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 6
- 7. รูปที่ 11: หนาเว็บเริมตนของ Drupal
่
ขณะนี้ Drupal ก็พรอมใชงานตอไดแลวครับ
หนาแรกของ Drupal
จากรูปภาพขางตน Drupal จะแนะนําใหเริ่มตนตามขอ 4 โดยการใหสรางหนาแรกของเว็บไซต
เพื่อปดหนาตอนรับดังภาพขางตน (จําเปนมากๆ ครับ) ดังนั้นใหเริ่มจากการคลิกเลือกลิงก “create content” ใน
ขอ 4
รูปที่ 12: การเริมสรางหนาแรกของเว็บไซต
่
จะเขาสูสวนควบคุมการสรางเนือหาของเว็บไซต ดังนี้
้
รูปที่ 13: สวนควบคุมการสรางเนื้อหาเว็บไซต
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 7
- 8. คลิกเลือกรูปแบบการสรางเนื้อหาเปน Page เนืองจากเปนหนาเอกสารที่ไมคอยมีการปรับปรุง
่
(static content) ปรากฏจอภาพสวนควบคุมการสรางเนื้อหา ดังนี้
รูปที่ 14: จอภาพการนําเขาเนือหาเว็บของ Drupal
้
ปอนชื่อเรื่องเนื้อหาในรายการ Title แลวปอนเนื้อหาในสวน Body ดังตัวอยาง
รูปที่ 15: ตัวอยางการปอนเนื้อหาเว็บ
จากนั้นกําหนดคาตัวเลือกของเนื้อหาใหเหมาะสมจากรายการยอย ดังนี้
• Publishing options รูปแบบการเผยแพรเนือหา
้
• Published คลิกเพื่อใหเนื้อหาเผยแพรทันที
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 8
- 9. • Promoted to front page คลิกเพื่อใหเนื้อหาแสดงบนหนาแรกของเว็บ
จากนั้นคลิกปุม Save เพื่อบันทึกและเผยแพรเนื้อหาเว็บ
รูปที่ 16: การแสดงผลเนื้อหาเว็บ
ทดสอบโดยการคลิกรายการคําสัง Log out เพื่อออกจากระบบ จะพบวาหนาเว็บในสวนผูใช
่
แสดงเนื้อหาเอกสารที่สรางดังขางตน
รูปที่ 17: การแสดงผลหนาแรกของเว็บ
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 9
- 10. การปรับแตงระบบของ Drupal
เพื่อใหการใชงาน Drupal เปนไปอยางเหมาะสม และปลอดภัย ผูดูแลควรกําหนดคาปรับแตง
ระบบกอนเปดใชงานจริง โดยเริ่มจากการ Login เขาสูระบบในฐานะผูดูแลระบบ
รูปที่ 18: สวน Login
คลิกเลือกรายการคําสั่ง Administer ซึงจะปรากฏสวนคําสั่งยอย ดังนี้
่
รูปที่ 19: รายการคําสั่งสําหรับผูดูแลระบบเว็บ
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 10
- 11. การปรับแกไขขอมูลเว็บไซต
ขอมูลเว็บไซต เชน Site name อีเมลของผูดูแล สามารถเขาไปปรับแกไขไดจากรายการคําสั่ง
Administer, Site Configuration, Site information
รูปที่ 20: การกําหนดขอมูลเว็บไซต
รายการสําคัญที่ควรปรับแตง ประกอบดวย
• Name ปรับแกไขชื่อเว็บไซต
• E-mail address ปรับแกไขอีเมลของผูดูแลเว็บไซต
• Footer message ขอความกํากับสวนทายของเว็บ มักจะแสดงเกี่ยวกับลิขสิทธิ์
Clean URLs
Clean URLs เปนเทคนิคการสราง URL ที่สื่อความหมายทั้งตอผูใชและ Search Engine ซึ่งการ
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 11
- 12. กําหนด Clearn URLs จะผานการปรับแตงจากคาปรับแตงของเครื่องแมขายเว็บ กรณีของ AppServ ทําไดโดย
เลือกลบเครื่องหมาย # ออกจากรายการ LoadModule rewrite_module modules/mod_rewrite.so ในไฟล
httpd.conf จากนั้น Restart Apache แลวกลับเขาสูสวนควบคุมของ Drupal ในรายการคําสั่ง Administer,
Site Configuration, Clean URLs
รูปที่ 21: คาควบคุม Clean URLs กอนปรับคา mod_rewrite
เมื่อปรับคา mod_rewrite แลว Restart Apache จากนั้นเขาสูระบบ Drupal ใหมแลวจะพบวา
ตัวเลือก Clean URLs สามารถคลิกเลือกได ดังนี้
รูปที่ 22: ตัวเลือก Clean URLs ที่ปรับแตงคาได
การอนุมตการสมัครสมาชิก
ั
ตามคาติดตั้งของ Drupal จะอนุญาตใหผูใชทัวไปสมัครสมาชิกได ซึงควรปดระบบนี้ออกไป โดย
่ ่
ใหผูดูแลเว็บเปนผูสรางบัญชีสมาชิกเอง การปดระบการสมัครสมาชิกทําไดโดยเลือกคําสั่ง Administer, User
mangement, User setttings คลิกเลือกรายการ Only site administrators can create new user
accounts.
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 12
- 13. ระบบบริหารจัดการเอกสารดิจิทล
ั
เนืองจาก Drupal เปนระบบบริหารจัดการเนื้อหาเว็บไซต โดยมีเนื้อหาใหเลือกใชตามคาติดตั้ง
่
คือเนื้อหาแบบ Page และเนื้อหาแบบ Story อยางไรก็ดีเอกสารชุดนี้นําเสนอแนวทางการพัฒนา Drupal ใหเปน
Institutional Repository เพื่อใหรองรับการนําเขาเอกสารดิจิทัลพรอมขอมูลบรรณานุกรมที่จําเปน เชน
ชื่อผลงานวิชาการ ผูเขียน/ผูสรางสรรค ประเภทผลงานวิชาการ ซึ่งแนวทางดําเนินการสามารถทําไดโดยการติดตั้ง
โปรแกรมเสริม (Extension) ไดแก Bibliography Module นอกจากนี้ยังสามารถปรับปรุงใหเปน Institutional
Repository ที่รองรับการเชื่อมโยงขอมูลตามมาตรฐาน OAI-PMH ไดดวย OAI2 Module
การบริหารจัดการเว็บที่เปน Institutional Repository จะมีลักษณะที่แตกตางจากการบริหาร
จัดการเว็บทั่วไป ที่เห็นไดชัด คือ การพัฒนาระบบเว็บ (ฐานขอมูลบนเว็บ) ที่นําเขาขอมูลบรรณานุกรมของผลงาน
วิชาการ (รวมถึงการนําเขาแฟมเอกสารดิจทัลตนฉบับ) ในขณะที่เว็บทั่วไปจะเปนการสรางเนื้อหาเผยแพรผานเว็บ
ิ
ในรูปแบบบทความมากกวา
ดังนั้นการพัฒนา Institutional Repository จึงควรเริ่มจากหนวยงานกําหนดวาผลงานวิชาการ
ที่ตองการนําเขามีกี่ประเภท มีรายการที่ตองการลงในแตละประเภทอยางไร แตกตางกันหรือไม ทั้งนี้
Bibliography Module ไดอํานวยความสะดวก คือ มีการกําหนดประเภทของผลงานวิชาการไวใหเลือกใชหลาก
หลาย กลาวไดวาครบถวนมาก อันไดแก หนังสือ บทความในหนังสือ หนังสือพิมพ วารสาร บทความผานเว็บ
เปนตน
รูปที่ 23: รายการทีตองปอนในแตละประเภทผลงานวิชาการ
่
เมื่อกําหนดแนวทางการดําเนินการตางๆ ไดแลว ก็เริ่มจากการติดตั้ง Bibliography Module
และอื่นๆ ที่จําเปน
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 13
- 14. การดาวนโหลดและติดตั้ง Module
Module ของ Drupal ดาวนโหลดไดจากเว็บไซต http://drupal.org/project/modules โดย
สามารถใชวิธการคนดวยคําคน เชน Bibliography หรือ OAI ซึ่งจะปรากฏผล ดังนี้
ี
รูปที่ 24: การสืบคน Module
เมื่อไดโมดูลที่ตองการและดาวนโหลดแลว จะตอง unzip แลวคัดลอกนําไปไวในโฟลเดอร
...modules เชนกรณีของ AppServ ไดแก C:AppServwwwdrupal-irmodules
ฺBibliography Module
โมดูลสําหรับพัฒนาระบบ Institutional Repository ไดแก Bibliography Module ซึ่งจะตอง
เลือกใหตรงกับรุนของ Drupal ที่เลือกใชงาน
รูปที่ 25: รายละเอียดของ Bibliography Module
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 14
- 15. ตามเอกสารชุดนี้ดาวนโหลดแฟม bibliography module รุน 6.x-1.15 ซึ่งไดแฟม biblio-6.x-
1.15.zip เมื่อ unzip จะไดโฟลเดอรชื่อ biblio ใหคัดลอกโฟลเดอรดังกลาวไปไวที่ C:AppServwwwdrupal-
irmodules
เขาสูระบบ Administer, Site Building, Module ของ Drupal จะปรากฏชื่อโมดูล Biblio ใน
ระบบ Drupal ดังนี้
รูปที่ 26: การเลือกติดตั้ง Biblio Module
คลิกเลือกรายการ Biblio และ Biblio PubMed แลวคลิกปุม Save เพื่อให Bibliography
Module ทํางาน โดยสามารถตรวจสอบไดดวยคําสั่ง Create Content จะปรากฏรายการเลือก Content แบบ
Biblio ดังตัวอยาง
รูปที่ 27: รายการเลือกการสรางเนื้อหาเว็บ
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 15
- 16. การนําเขาเอกสารดิจิทัล
เมื่อติดตั้ง Bibliography Module แลวขณะนี้ Drupal ก็พรอมที่จะนําเขาเอกสารดิจิทัล เพื่อจัด
ทํา Institutional Repository ไดแลวครับ ยกตัวอยางตองการนําเขาขอมูลผลงานวิชาการในรูปแบบ “หนังสือ”
สามารถทําไดโดยเลือกรายการคําสั่ง Create content, Biblio
รูปที่ 28: รูปแบบการนําเขาขอมูล
คลิกเลือกรายการ Book จาก Publication Type จะปรากฏสวนนําเขาบรรณานุกรมของ
หนังสือ ดังนี้
รูปที่ 29: รายการบรรณานุกรมของหนังสือ
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 16
- 18. การนําเขาขอมูลอัตโนมัติ
นอกจากการปอนขอมูลนําเขาดังตัวอยางขางตนแลว โปรแกรมยังรองรับการนําเขาอัตโนมัติ
หลากหลายวิธี เชน การนําเขาดวยวิธีการระบุเลข DOI – Digital Object Identifier การระบุ PubMed ID และ
การนําเขาจาก BibTeX (เนืองจาก DOI จําเปนตองไปลงทะเบียนและทํางานไดกับเว็บจริง จึงไมขอแนะนําใน
่
เอกสารนี้)
การนําเขาขอมูลผาน PubMed ID
ตัวอยางการนําเขาโดยผาน PubMed ID เริ่มไดงายๆ เพียงนําบทความวิชาการที่เผยแพรผาน
เว็บไซต PubMed http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed แลวดูวามีรหัสประจําเอกสารของ PubMed
กํากับอยูหรือไม ดังตัวอยาง
รูปที่ 32: ตัวอยาง PMID หรือ PubMed ID
เมื่อไดเลข PubMed ID หรือ PMID แลวนําเลขดังกลาวมาปอนใน PubMed Lookup
รูปที่ 33: การนําเขาขอมูลอัตโนมัติผาน PMID
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 18
- 19. เมื่อคลิกปุม Populate using PubMed แลวรอสักครูโปรแกรมจะติดตอกับเว็บไซต PubMed
และดึงรายการบรรณานุกรมของบทความที่ระบุมาใสในเว็บใหอัตโนมัติ พรอมแสดงผลดังนี้
รูปที่ 34: รายการบรรณานุกรมที่ดึงอัตโนมัติผาน PubMed
การนําเขาอัตโนมัตผาน BibTex
ิ
สําหรับบทความวิชาการที่เผยแพรผาน Online Database อื่นๆ สามารถนําเขาไดอัตโนมัติเพียง
สืบคนแลวแปลงผลลัพธการสืบคนที่ตองการใหอยูในฟอรแมต BibTeX ดังตัวอยางการสืบคนจาก ACM Digital
Libray http://portal.acm.org/
รูปที่ 35: ผลลัพธการสืบคนของ ACM Digital Library
จากหนาผลลัพธการสืบคนของ ACM Digital Library ใหใชรายการลิงก Export Formats:
BibTeX จะปรากฏชุดคําสั่ง BibTeX ดังนี้
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 19
- 20. รูปที่ 36: จอภาพแสดงขอมูล BibTeX
คัดลอกขอมูลดังกลาว จากนั้นนําไปวางในรายการ Create content, Biblio, Paste
รูปที่ 37: การวาง BibTeX เพื่อนําเขาขอมูลอัตโนมัติ
เมื่อคลิกปุม Populate using BibTeX จะปรากฏผล ดังนี้
รูปที่ 38: ผลลัพธจาก BibTeX
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 20
- 21. ขณะนี้เมื่อคลิกเลือกเมนู Biblio จะปรากฏผลงานวิชาการทีนําเขา 3 รายการ ดังนี้
่
รูปที่ 39: ขอมูลจากเมนู Biblio
จะพบวา Drupal แสดงขอมูลจําแนกตามปที่เผยแพรผลงานวิชาการใหอัตโนมัติ พรอมดวยเมนู
ยอยแสดงขอมูลจําแนกตามผูเขียน (Authors) และคําคน (Keywords) ซึ่งจะมีรูปแบบการแสดงผล ดังนี้
รูปที่ 40: แสดงผลจําแนกตามผูเขียน
รูปที่ 41: แสดงผลจําแนกตามคียเวิรด
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 21
- 22. การปรับแตงเมนู Biblio
จากตัวอยางจะพบวารายการเมนูและชุดคําสั่งของ Bibliography Module จะแสดงดวยคําวา
Biblio ซึ่งอาจจะไมสื่อความหมายที่ถูกตอง หรือตรงกับที่ตองการ การปรับแกไขทําไดโดยคลิกรายการคําสั่ง
Administer, Site configuration, Biblio Settings
รูปที่ 42: สวนควบคุม Bibliography Module
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 22
- 23. รายการที่ควรปรับแกไข ไดแก
แท็บ Preferences
• Base URI สวนประกอบของ url ในกรณีที่กําหนดในรูปแบบ Clean URL เชน
nstda-ir/biblio ซึงสามารถปรับแกไขได เชน nstda-ir/dc โดย DC แทนคําวา Digital
่
Content ก็ได ดังนั้นรายการนี้จงปรับแกไขเปน dc
ึ
• Biblio page title ชือเรียกหนาเนื้อหาที่สรางดวย Bibliography Module เชน
่
ปรับแกไขเปน Digital Content
รูปที่ 43: ผลจากการปรับแกไข Biblio Settings
ปดทายภาคหนึ่ง
เอกสารชุดนี้ขอนําเสนอเนื้อหาการพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal ในสวนเบื้อง
ตนกอน สําหรับสวนที่เหลือคือการกาวสู OAI-PMH และการพัฒนาสวนเพิ่มเติมอื่นๆ หากมีโอกาสเหมาะจะนํา
เสนอตอไปครับ
การพัฒนา Institutional Repository ดวย Drupal – บุญเลิศ อรุณพิบูลย 2011/02/01 หนา 23