6. I
PREHISTORIA
Imos, pois, ver un exemplo,
de como xa desde os castros,
a poboación de Galicia
facía versos rimados:
7. - Que bonito que é o mar!
- Sobre todo pra pescar.
- Pero tamén pra nadar
8. - Mira, aquela é unha illa.
- Ai, pois si, que marabilla!
9. - Eu pesquei unhas sardiñas
- Pois méteas na cestiña.
10. - Carafio, que grande ola!
- Hai que ver, canto me “mola”!
- Oes, collín un xurelo.
- Riquísimo pra comelo.
11. - Que fermoso aquel cabalo!
- Está listo pra montalo.
- Pero antes hai que domalo
- Isto chámase marisco
- Cómeo, que está moi “risco”!
12. - As Cíes, fenomenal!
- Han ser Parque Nacional!
13. II
IDADE ANTIGA
Ao chegaren os romanos,
como falaban “latín”,
os poemas que escribían
eu nunca llos entendín.
Era idioma complicado,
en vez de “eu” dicían “ego”,
mais dese idioma naceu,
cos séculos, o galego.
14. III
IDADE MEDIA
E xa na lingua galega
hai fermosas poesías,
que alá pola Idade Media
se lles chamaban cantigas.
15. E entre todos os trobeiros
que cantigas escribían:
Martín Códax, Xoán de Cangas
e Mendiño,
os tres poetas da Ría:
16. MENDINHO
Estaba eu na illa de San Simón
e cercáronme as ondas, que grandes son:
eu agardando ao meu amigo.
Estando na ermida, diante do altar,
cercáronme as ondas grandes do mar:
eu agardando ao meu amigo.
17. E cercáronme as ondas do alto mar,
non teño barqueiro nin sei remar:
eu agardando ao meu amigo.
Non teño barqueiro nin remador,
morrerei fermosa no mar maior:
eu agardando ao meu amigo.
18. XOHÁN DE CANGAS
En San Mamede pensei
ver o amigo e non o vin.
Fermosa e triste saín
eu soa daquel lugar
dicindo a canción que sei:
Perdeuse, que non o amei.
Xunta o mar heino chorar.
19. Se a San Mamede non vén
e non me quere falar,
ás ondas preguntarei
por meu amigo, onde está,
e a miña canción direi:
Perdeuse, que non o amei.
Xunta o mar heino chorar.
20. IV
IDADE MODERNA
Despois, na Idade Moderna
houbo uns séculos escuros
nos que o idioma galego
pasou por tempos moi duros.
21. Mais o pobo conservouno
porque o falaba nos lares
e compoñía romances
e cantigas populares:
22. Vexo Vigo, vexo Cangas,
tamén vexo Redondela,
vexo a Ponte de San Paio,
camiño da miña terra.
23. Non te cases cun ferreiro,
que é moi malo de lavar,
cásate cun mariñeiro
que ven lavado do mar.
Os mariñeiros traballan
de noite, coa luz da lúa.
Dá gusto velos chegar
pola mañá cedo,
cheirando a frescura.
24. V
IDADE CONTEMPORÁNEA
Na Idade Contemporánea
o galego rexurdiu
e hai fermosas poesías
que moita xente escribiu.
25. Poesías sobre o mar,
hainas de grandes poetas,
e nós con elas facemos
unha maré de poemas!
26. Eu son gavota de praia,
eu son gavota de mar,
trouxéronme prá montaña
e non sei onde aniñar.
27. Ondas mariñas tiran por min,
estraños ventos érguenme as ás.
Hai tempo perdín o norte
e non sei onde aniñar.
28. Ven por min, mariñeiriño,
e imos xuntos navegar
cabo do penedo bravo,
que ves no fondo do mar.
29. E aló, no lusco fusco,
ou na infinda claridá,
unha vez collido o rumbo
saberei onde aniñar.
30. ODA AOS MARIÑEIROS DE CANGAS
Bernardino Graña.
Polo escuro do mar que vos conturba
aínda hai peixes de lus nos seus abrigos,
mariñeiros de Cangas, meus amigos,
meus irmáns de salitre e sol e chuva.
31. Sobre a ría un exército de naves,
mariñeiros de Cangas, traede as liñas,
que, anunciando o fumazo das sardiñas,
polos cons e cabezos cantan aves.
32. Máis alá de Subrido ti me guíes,
mariñeiro de Cangas, ti me leves
pra ver os escumallos e os percebes
e mirar dende a popa as illas Cíes.
33. Ven loguiño vender o peixe a Vigo
e trae unha canción do son dos mares
pra beber e cantar xuntos nos bares,
mariñeiro de Cangas, meu amigo.
34. MARÍA SOLIÑA
Celso Emilio Ferreiro
Polos camiños de Cangas
a voz do vento xemía.
Ai, que soliña quedaches,
María Soliña!
Nos areales de Cangas
muros de noite se erguían.
Ai, que soliña quedaches,
María Soliña!
35. As ondas do mar de Cangas
acedos ecos traguían.
Ai, que soliña quedaches,
María Soliña!
As gueivotas sobre Cangas
soños de medo tecían.
Ai, que soliña quedaches,
María Soliña!
36. Baixo os tellados de Cangas
anda un terror de auga fría.
Ai, que soliña quedaches,
María Soliña!