1. STANOWISKO RZĄDU
I. METRYKA DOKUMENTU
Tytuł
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu
Ekonomiczno – Społecznego i Komitetu Regionów
Odnowiona strategia UE na lata 2011-2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności
przedsiębiorstw
Data przekazania dokumentu przez Data przyjęcia stanowiska przez
Sekretariat Generalny Rady UE Komitet do Spraw Europejskich
Sygnatury
Komisja
COM(2011) 681 Rada UE
Europejska
Instytucja wiodąca
Ministerstwo Gospodarki
Instytucje współpracujące
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Ministerstwo Środowiska
Ministerstwo Skarbu Państwa
Ministerstwo Edukacji Narodowej
Ministerstwo Finansów
II. CEL DOKUMENTU
Komisja Europejska (KE) zobowiązała się do odnowienia unijnej strategii na rzecz społecznej
odpowiedzialności przedsiębiorstw (ang. Corporate Social Responsibility, CSR) w
dokumencie „Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu
zapewniającego włączenie społeczne”, Komunikacie dotyczącym inicjatywy przewodniej
1

2. strategii „Europa 2020”, ws. zintegrowanej polityki przemysłowej w erze globalizacji oraz w
Akcie o jednolitym rynku.
Impulsem dla zdynamizowania prac w zakresie CSR okazał się kryzys gospodarczy i jego
społeczne konsekwencje, które negatywnie wpłynęły na poziom zaufania społecznego, relacje
pomiędzy uczestnikami rynku oraz zwiększyły ryzyko zagrożenia wykluczeniem społecznym,
a przy tym ubóstwem. Komisja Europejska przede wszystkim zwróciła uwagę na potrzebę:
 ściślejszego powiązania CSR z działaniami podejmowanymi przez państwa
członkowskie na rzecz realizacji strategii „Europa 2020”,
 promowania strategicznego oraz opartego na zarządzaniu ryzykiem podejścia do
społecznej odpowiedzialności,
 tworzenia warunków do zwiększania konkurencyjności przedsiębiorstw
podejmujących zobowiązania na rzecz CSR,
 wzmocnienia procesu transformacji gospodarki na bardziej odpowiedzialną
środowiskowo i społecznie ścieżkę,
 zwiększania spójności społecznej oraz wspólnej wartości społeczno-gospodarczej
(ang. shred value), m.in. poprzez budowanie stabilnych podstaw wzrostu
umożliwiających wzrost zatrudnienia w perspektywie średnio- i długoterminowej.
III. DOKUMENTY POWIĄZANE
1. Komunikat Komisji, Inicjatywa na rzecz przedsiębiorczości społecznej. Budowanie
ekosystemu sprzyjającego przedsiębiorstwom społecznym w centrum społecznej
gospodarki rynkowej, KOM(2011) 682
2. Komunikat Komisji, Akt o jednolitym rynku. Dwanaście dźwigni na rzecz pobudzania
wzrostu gospodarczego i wzmocnienia zaufania. „Wspólnie na rzecz wzrostu
gospodarczego”, KOM (2011) 206
3. Komunikat Komisji, Platforma na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia,
KOM(2010) 0628
4. Komunikat Komisji, Zintegrowana polityka przemysłowa w erze globalizacji,
KOM(2010) 614
5. Komunikat Komisji, Europejska platforma współpracy w zakresie walki z ubóstwem i
wykluczeniem społecznym, KOM(2010) 758
6. Komunikat Komisji, Unia Innowacji, KOM(2010) 546
7. Komunikat Komisji, Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego,
zrównoważonego wzrostu zapewniającego włączenie społeczne, KOM(2010) 2020
8. Komunikat Komisji Europejskiej dotyczący sprawozdania na temat konkurencyjności
w 2008 r., KOM(2008) 774
2

3. 9. Komunikat Komisji, Realizacja Partnerstwa na rzecz wzrostu gospodarczego i
zatrudnienia: uczynienie Europy liderem w zakresie odpowiedzialności społecznej
przedsiębiorstw, KOM(2006) 136
10. Komunikat Komisji, Zielona Księga. Promocja społecznej odpowiedzialności
przedsiębiorstw, KOM(2001) 366
IV. STANOWISKO RZĄDU
Rząd Rzeczypospolitej Polskiej (Rząd RP) z satysfakcją przyjmuje opublikowany przez KE
Komunikat: Odnowiona strategia EU na lata 2011-2014 dotycząca społecznej
odpowiedzialności przedsiębiorstw, który dzięki zaproponowanym przez Komisję kierunkom
działań na najbliższe lata stanowić będzie istotny impuls dla rozwoju CSR w państwach
członkowskich.
Rząd RP wyraża zadowolenie z formy publikacji Komunikatu, w szczególności powiązania
działań na rzecz rozwoju CSR z potrzebą wzmocnienia potencjału konkurencyjnego.
ekonomii społecznej, które w dużej mierze są komplementarne i budują podstawy dla wzrostu
inteligentnego, zrównoważonego i sprzyjającego włączeniu społecznemu.
Rząd RP zgadza się z przedstawioną przez Komisję potrzebą zintegrowania problematyki
społecznej i środowiskowej odpowiedzialności przedsiębiorstw ze strategią rozwoju, zarówno
na poziomie przedsiębiorstw, jak również w ramach kształtowania polityki gospodarczej UE i
państw członkowskich. W tym kontekście, za szczególnie cenną Rząd RP uznaje propozycję
przygotowania krajowych planów działań na rzecz CSR w ramach realizacji na szczeblu
krajowym strategii „Europa 2020”. Działania te powinny prowadzić do budowy szerokiej
koalicji społecznej umożliwiającej wzięcie odpowiedzialności za powodzenie niezbędnych
reform strukturalnych, co jest jednym z warunków odbudowy zaufania społecznego, mocno
nadwyrężonego przez kryzys. Zdaniem Rządu RP działania te umożliwią także wzmocnienie
roli CSR w kluczowych dokumentach strategicznych kraju, stając się tym samym elementem
budowania modelu społeczno-gospodarczego bardziej odpornego na szoki i kryzysy
makroekonomiczne.
Rząd RP pozytywnie odnosi się do zaproponowanego przez KE przeglądu działań
podejmowanych przez państwa członkowskie na rzecz CSR, jednocześnie zwracając uwagę,
iż przegląd ten nie powinien oceniać poziomu zaawansowania, czy wskazywać na lepsze i
gorsze praktyki (ang. naming and shaming), gdyż – jak zostało podkreślone w Komunikacie –
forma i zakres działań dotyczących CSR powinny być dostosowane do zasobów oraz
indywidualnych uwarunkowań nie tylko przedsiębiorstw ale także państw członkowskich.
Godnym poparcia jest natomiast propozycja opracowywania na podstawie przeprowadzonych
3

4. przeglądów rekomendacji dla państw członkowskich, które z pewnością pozwolą na
usprawnianie procesu rozwoju CSR, w szczególności w kontekście realizacji celów strategii
„Europa 2020”.
Dodatkowo, zdaniem Rządu RP, cennym byłoby przekazywanie wniosków z
przeprowadzonych przeglądów innym grupom roboczym Rady, m.in. Grupy do spraw
polityki przedsiębiorstw (ang. Enterprise Policy Group, EPG), czy Grupie roboczej do spraw
konkurencyjności i wzrostu, celem zapewnienia trwałej obecności tematyki CSR w agendzie
prac grup odpowiedzialnych za problematykę konkurencyjności przedsiębiorstw.
Rząd RP przyjmuje przedstawioną przez Komisję nową definicję CSR, dostrzegając
jednocześnie brak bezpośrednich odwołań do dobrowolnego charakteru koncepcji. Rząd RP
zgadza się ze stwierdzeniem, iż przedsiębiorstwa powinny przyjąć pozycję lidera w rozwoju
CSR, dostosowując model wdrażania CSR w praktyce do indywidualnych warunków i
potrzeb organizacji, wyrażając tym samym nadzieję, iż dalszy rozwój CSR opierać się będzie
głównie na podstawie samoregulacji oraz procesów samoorganizacji rynku.
Zdaniem Rządu RP administracja publiczna powinna pełnić funkcję wspierającą, polegającą
przede wszystkim na kształtowaniu odpowiednich warunków do współpracy na rzecz CSR,
jak również dostarczaniu elastycznych i uzupełniających się narzędzi i instrumentów,
umożliwiających stworzenie systemu zachęt (ang. market reward) do podejmowania
oddolnych inicjatyw biznesu opartych na dobrowolnych zobowiązaniach i samoregulacjach
branżowych. Ponadto, Rząd RP uznaje za interesującą propozycję KE w zakresie
opracowania kodeksu dobrych praktyk w zakresie samoregulacji, a także sygnalizowaną
potrzebę wzmocnienia przywództwa i wymiany dobrych praktyk w zakresie efektywnych
polityk w obszarze CSR. Dostrzegając coraz większą współzależność globalnych rynków i
dynamikę rozwoju sieci powiązań rynkowych, Rząd RP popiera także potrzebę kształtowania
zrównoważonego łańcucha dostaw celem wdrożenia zasad odpowiedzialności społecznej i
środowiskowej nie tylko wśród przedsiębiorstw pochodzących czy też operujących na terenie
UE, ale także wśród ich kontrahentów z innych regionów świata.
Jednocześnie Rząd RP zgadza się ze wskazaną przez Komisję potrzebą wykorzystania
istniejącego dorobku międzynarodowego w obszarze CSR, celem zwiększenia spójności
podejmowanych inicjatyw oraz harmonizacji stosowanych narzędzi.
Zdaniem Rządu RP kluczowe dla dalszego rozwoju CSR jest budowanie międzysektorowych
partnerstw ukierunkowanych na wzmacnianie potencjału rynku, umożliwiających
zwiększenie efektów synergii z podejmowanych inicjatyw. Kluczową rolę mogą odegrać tutaj
wspólne przedsięwzięcia oparte na formule partnerstwa publiczno-prywatnego, czy też
4

5. publiczno-prywatno-społecznego. Dlatego też Rząd RP za cenny uznaje zaproponowany w
Komunikacie dalszy rozwój partnerstw na rzecz CSR między przedsiębiorstwami a innymi
zainteresowanymi stronami, w tym europejski program nagród.
Rząd RP dostrzega także potrzebę zwiększania transparentności i wiarygodności rynku, w
szczególności wdrażania nowoczesnych standardów opartych na zarządzaniu ryzykiem oraz
jawności danych pozafinansowych. Jednakże ewentualne wprowadzanie nowych rozwiązań,
w szczególności sygnalizowanych w Komunikacie regulacji oraz instrumentów
ekonomicznych, nie powinno powodować nadmiernych obciążeń administracyjnych
utrudniających przedsiębiorcom sprawne funkcjonowanie i wykorzystywanie zdolności
innowacyjnych. Ponadto, projektowane rozwiązania muszą być dopasowane do wielkości,
zasobów, potrzeb i obszarów działalności przedsiębiorstw, gwarantując osiąganie korzyści
również w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw, które często nie dysponują
dostatecznym potencjałem zarówno ludzkim jak i finansowym aby sprostać wymaganiom
rozszerzonej sprawozdawczości. Istotne jest także zapewnienie elastyczności narzędzi, z
możliwością zintegrowania z innymi stosowanymi instrumentami, np. sprawozdawczością
środowiskową w ramach Systemu Zarządzania i Audytu EMAS (ang. Eco Management and
Audit Scheme), czy zapowiadanymi pracami w zakresie instrumentu mierzenia tzw. śladu
środowiskowego przedsiębiorstw i produktów (ang. environmental footprint).
Rząd RP z zadowoleniem przyjmuje uwypuklenie w Komunikacie roli zrównoważonej
konsumpcji, zarówno indywidualnej, jak i instytucjonalnej (zrównoważone zamówienia
publiczne), oraz zamiar szerszego uwzględnienia kwestii społecznych i środowiskowych w
ramach przeglądu dyrektywy o zamówieniach publicznych. Ważne jest przy tym, by
podejmowane działania uwzględniały także potrzebę wykorzystywania instrumentu
zamówień publicznych do zwiększania innowacyjności, a także ograniczały ryzyko
utrudnionego dostępu do rynku zamówień dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Jednocześnie Rząd RP zwraca uwagę na potrzebę zapewnienia spójności działań w ww.
obszarach z pozostałymi inicjatywami Komisji, w szczególności pracami nad
przygotowaniem nowego Planu działań UE w zakresie zrównoważonej produkcji i
konsumpcji oraz zrównoważonej polityki przemysłowej, którego publikacja zapowiedziana
została na 2012 r.
Rząd RP docenia także uwypuklenie w Komunikacie roli odpowiedzialnych inwestycji w
dalszym rozwoju CSR. Jednakże zwracamy uwagę, iż zaproponowane przez Komisję
zobowiązanie funduszy inwestycyjnych i instytucji finansowych do informowania
interesariuszy o stosowanych przez nie kryteriach etycznych również powinno uwzględniać
poziom dojrzałości rynku. Rząd RP zwraca także uwagę na potrzebę rozwoju narzędzi
5

6. analitycznych umożliwiających ocenę finansową możliwych do wystąpienia ryzyk nie tylko
ekonomicznych, ale przede wszystkim środowiskowych, społecznych i z zakresu zarządzania.
Dodatkowo, Rząd RP zwraca uwagę na potrzebę rozwoju instytucji monitorujących
aktywność przedsiębiorstw deklarujących społeczną odpowiedzialność (ang. watchdog), a
także konieczność przeprowadzania niezależnych testów produktów oraz rzetelnego
informowania o charakterystyce produktów oraz oddziaływaniu przedsiębiorstw, w ramach
tzw. odpowiedzialnego marketingu.
Rząd RP zwraca uwagę na potrzebę prowadzenia dalszej pogłębionej dyskusji nad
dokumentami operacyjnymi, które mają zostać opublikowane przez Komisję do końca 2011 r.
Za szczególnie istotną Rząd RP uważa potrzebę wzmocnienia koordynacji oraz spójności
podejmowanych działań na rzecz CSR w ramach różnych polityk rozwojowych UE.
Koniecznym jest także włączenie problematyki CSR do porowadzonej na szczeblu unijnym
dyskusji na temat wzmocnienia potencjału konkurencyjnego oraz poszukiwania nowych
źródeł wzrostu. Celem zapewnienia konsekwencji w podejmowanych działaniach i osiągania
postępów w rozwoju CSR na szczeblu UE i państw członkowskich koniecznym jest również
przyjęcie odpowiednich mechanizmów monitorowania i ewaluacji.
V. UZASADNIENIE STANOWISKA RZĄDU
1. Ocena skutków prawnych
Komunikat COM(2011) 681 nie powoduje bezpośrednich skutków prawnych. Należy jednak
zaznaczyć, iż niektóre proponowane w nim inicjatywy mogą powodować ewentualne zmiany
legislacyjne w przyszłości, np.:
 wprowadzenie wymogu, aby wszystkie fundusze inwestycyjne i instytucje finansowe
informowały swoich interesariuszy (obywateli, przedsiębiorstwa, organy publiczne
itp.) o stosowanych przez nie zasadach odpowiedzialnego inwestowania, kodeksach,
wytycznych itp., których przestrzegają, co rodzi ze sobą konieczność wprowadzenia
stosowanych zmian w przepisach dotyczących sprawozdawczości z wyników
działalności – pkt. 7 planu KE,
 zachęcenie wszystkich dużych przedsiębiorców do zobowiązania się, do 2014 r., do
uwzględnienia co najmniej jednego z międzynarodowych standardów CSR, w tym
inicjatywy ONZ „Global Compact”, wytycznych OECD dla przedsiębiorstw
wielonarodowych lub wytycznych zawartych w normie ISO 26000 dotyczącej
odpowiedzialności społecznej, co rodzi ze sobą konieczność podjęcia działań
edukacyjnych i informacyjnych, a także monitorowania i weryfikacji zobowiązań –
pkt. 10B,
6

7.  zachęcenie wszystkich przedsiębiorstw wielonarodowych z siedzibą w UE do
zobowiązania się, do 2014 r., do respektowania Trójstronnej deklaracji zasad
dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej
Międzynarodowej Organizacji Pracy – co rodzi ze sobą konieczność podjęcia działań
edukacyjnych i informacyjnych, a także monitorowania i weryfikacji zobowiązań –
pkt. 10C .
2. Ocena skutków społecznych i gospodarczych
Wdrażanie standardów CSR ma coraz większe znaczenie dla osiągnięcie celów
zrównoważonego rozwoju i wysoce konkurencyjnej społecznej gospodarki rynkowej.
Efektywne wykorzystanie potencjału strategicznego CSR może przynieść korzyści w wielu
obszarach. CSR sprzyja przemianom wewnętrznej kultury organizacyjnej przedsiębiorstwa
poprzez inwestycje w kapitał intelektualny pracowników, co może przekładać się na wzrost
zaangażowania i efektywności pracowników. Ponieważ CSR odpowiada na potrzeby zarówno
wewnętrznych jak i zewnętrznych interesariuszy, przedsiębiorstwo zyskuje także zaufanie
konsumentów, a także budowę wizerunku wiarygodnego kontrahenta. Odpowiedzialna
postawa przedsiębiorstw ma szczególne znaczenie także w kontekście łagodzenia skutków
społecznych obecnego kryzysu gospodarczego, w tym przez odpowiednia politykę kadrową,
czy politykę outplacementu w warunkach konieczności redukcji zatrudnienia.
3. Ocena skutków finansowych
Komunikat COM(2011) 681 nie pociąga za sobą bezpośrednich skutków finansowych dla
budżetu państwa. Wyznaczone zarówno w Komunikacie, jak i w strategii „Europa 2020”
priorytety, zostaną odzwierciedlone w budżecie UE, a w szczególności w Nowej
Perspektywie Finansowej. Skutki finansowe zaproponowanych w Komunikacie inicjatyw KE
zostaną ocenione indywidualnie przy omawianiu poszczególnych inicjatyw KE. Koordynacją
niniejszych działań na szczeblu krajowym zajmie się Zespół do spraw Społecznej
Odpowiedzialności Przedsiębiorstw, który jest finansowany z budżetu państwa (w ramach
planu rzeczowo-finansowego Ministerstwa Gospodarki odpowiadającego za jego obsługę). W
kolejnych latach planowane jest dalsze wzmocnienie pracy Zespołu, a także promowanie CSR
na szczeblu regionalnym w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy.
VI. STANOWISKO PARTNERÓW SPOŁECZNYCH
Projekt został przesłany w ramach konsultacji społecznych do:
Związku Rzemiosła Polskiego, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”,
KK NSZZ „Solidarność”, Business Centre Club, Ogólnopolskiego Porozumienia Związków
Zawodowych, Forum Związków Zawodowych, Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej,
7

8. Do dnia 28 listopada 2011 r. uwagi przesłały KK NSZZ Solidarność, PKPP Lewiatan, które w
większości zostały uwzględnione (część uwag miała charakter ogólny).
VII. WNIOSKI
Rząd RP popiera potrzebę zdynamizowania działań na rzecz rozwoju CSR i z
zadowoleniem przyjmuje opublikowanie przez Komisję Europejską komunikatu „Odnowiona
strategia EU na lata 2011-2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw”.
Wiele z przytoczonych w Komunikacie postulatów i kierunków kształtowania polityki UE
wobec CSR jest zgodne z priorytetami krajowymi. Wizją Rządu RP wobec CSR jest bowiem
tworzenie najlepszych warunków dla rozwoju Polski, jako kraju przyjaznego dla
odpowiedzialnego, innowacyjnego i konkurencyjnego biznesu, co zostało zdefiniowane w
Rekomendacjach w zakresie wdrażania założeń koncepcji CSR w Polsce opracowanych przez
Zespół do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw. Szereg inicjatyw
uwzględnionych w Komunikacie jest spójnych z szczegółowymi działaniami wskazanymi w
niniejszych rekomendacjach, m.in.:
 zwiększanie odpowiedzialności administracji państwowej oraz włączanie partnerów
społeczno-gospodarczych w debatę o sprawach publicznych,
 podniesienie świadomości oraz zwiększenie odpowiedzialności uczestników rynku
w zakresie szans i korzyści ze stosowania strategii oraz instrumentów CSR,
 wzmacnianie powiązań kooperacyjnych oraz budowanie międzysektorowych
partnerstw na rzecz CSR.
Dodatkowo wskazane przez KE działania uwzględniają wnioski sformułowane podczas
konferencji polskiej Prezydencji nt. CSR „Wspólna odpowiedzialność – jak zwiększyć
obecność i skuteczność CSR w UE”, która odbyła się w Gdańsku 5 września br., a także
elementy stanowiska prezentowanego przez Polskę na wcześniejszym etapie prac.
Rekomenduje się dalszy aktywny udział Rządu RP oraz partnerów społeczno-gospodarczych
w dyskusji dotyczącej kształtu unijnej polityki na rzecz CSR i zrównoważónego rozwoju..
8