1. Уурхайн малталтын нэвтрэлт бэхэлгээ
Лекц №-15
СЭДЭВ: ДАЛД УУРХАЙН ГЭРЭЛТҮҮЛЭГ, УС
ТАТАЛТ
Батлав: Хөтөлбөрийн эрхлэгч ................................... Я. Гомбосүрэн

2. ДАЛД УУРХАЙН ГЭРЭЛТҮҮЛЭГ
Уулын малталтыг гэрлээр сайн хангаснаар хөдөлмөрийн
бүтээмжийг дээшлүүлж, хөдөлмөрийн нөхцлийг
сайжруулахаас гадна гүйцэтгэж байгаа ажлын чанар эрс
сайжирна.
Далд уурхайд ажиллаж байгаа уулын машин механизмууд
гэрэл их шаарддаг. Иймээс сүүлийн жилүүдэд зөөврийн
гэрэлтүүлгээс гадна машин механизмд суурин байрласан
гэрэлтүүлэг хэрэглэж байна.

3. Цахилгаан хэлхээнээс холбосон гэрэлтүүлэг. Уурхайн газрын
гадаргуу дээрх ажлын бүх байрыг ялангуяа ачаа хүлээн авах
талбай, цахилгаан байгууламжтай байр, хүмүүс зорчих зам,
чулуулгийн овоолго байгуулах газрыг гэрлээр сайн хангах
шаардлагатай.

4. Малталтан дахь зам, тээврийн хэрэгсэл хүлээн авах ба
түгээх байр, олборлолт ба бэлтгэл малталтын мөргөцгүүд,
ашигт малтмал ачих байр дахь газрын доорхи байнгын
гэрэлтүүлгийг цахилгаан хэлхээнээс тэжээнэ. Суурин
гэрэлтүүлгэнд 220В, нэг байр гэрэлтүүлэх гэрэлтүүлгэнд 127В
хүчдлийг тус тус хэрэглэдэг. Малталтууд болон ажлын байрны
гэрэлтүүлгийн норм нь янз бүр байдаг бөгөөд аюулгүй
ажиллагааны дүрмээр тогтоогдоно.

5. 1-гэрэлтүүлэгчийн их бие, 2-асаагуур болон хүчдэл
бууруулагчийн гэр, З- тэжээлийн утасны сальник, 4-
хамгаалалтын тор, 5-хамгаалалтын шилэн бүрхүүл

6. Уулын малталтын суурин гэрэлтүүлгэнд дараах гэрэлтүүлэх
хэрэгслуүд орно. Үүнд. РН-60, РН-100, РН-200 (Зураг.6.2), РВЛ-
15 (Зураг.6.1). Олборлолт, бэлтгэл малталтын мөргөцөгт ИВС-6
маркийн гэрэлтүүлэгч (зураг.6.3), хорт хий, тоос категориор III
ангилалд ордог уурхайд өдрийн гэрэл хэрэглэнэ. Нүүрсний
комбайн ба мөргөцгийн бусад машинд ФРУ-1К, ФРУ-1
гэрэлтүүлгийг хэрэглэдэг.

7. Зураг.6.2.РН маркийн гэрэлтүүлэгч
А-РН-60-2, б-РН-100

8. Зөөврийн гэрэлтүулэг түүнийг ашиглах дүрэм.
Зөөврийн гэрэлтүүлэгт аккумляторын гэрэлтүүлэг орно.
Зураг .6.3. Гэрэлтүүлэгч ИВС-6

9. Акклсмляторан (цахгигаан) гэрэлтүүлэг улайсах ба өдрийн
гэрлийн ламптай байдаг. Зөөврийн гэрэлтүүлэгчийг цахилгаан
гүйдлээр хангах эх үүсвэр нь хүчил буюу шүлтээр ажилладаг
аккумляторын хураагуур болно.
Ашиглах аргаас хамаарч аккумляторын гэрэлтүүлгийг толгойн,
гарын гэж ангилна.
Каскан малгайд бэхэлдэг малгайн гэрэлтүүлэгч (зураг.6.4) нь
аккумулятор, хуванцар их бие, таг, резин тусгаарлагчтай 1.4м урт
дамжуулах утаснаас бүрдэнэ.
"Украйна" (СГУ-4) гэрэлтүүлгийн асах хугацаа 10 цаг байдаг
бөгөөд ашиглаж байх үед толгойн гэрэлтүүлэг цэвэр бөгөөд
эвдрэлгүй байх ёстой.

10. Уурхайд гэрэлтүүлэгтэй ажиллаж байхдаа дараах зүйлийг
анхаарах хэрэгтэй. Үүнд:
1. Гэрэлтүүлэгт ус хүргэж болохгүй
2. Аккумулятор ба гэрэлтүүлгийн их бие рүү ширүүн цохихгүй
байх
3. Уурхайгаас гарсны дараа аккумуляторыг цэнэглүүлэхдээ
түүний тоосыг сайн арчих хэрэгтэй.
4. Гэрэлтүүлгийн дамжуулах утсыг үргэлж шалган үзэж байх
5. Гэрэлтүүлгийн их бие, таг холбосон эргийг сайн хамгаалж
байх

11. Зураг. 6.3. "Украйна"маркийн малгайн гэрэлтүүлэгч
1-чийдэн, 2-тэжээлийн кабель утас, З-аккумулятор

12. Хэрвээ гэрэлтүүлгийн их биенд ямар нэгэн гэмтэл илэрвэл
хурдан хугацаанд засуулах арга хэмжээ авах
Өдрийн гэрэлтэй гэрэлтүүлэг улайсах ламптай
гэрэлтүүлгээс тусах гэрлийн хувьд илүү их байдаг. Гэрэлтүүлгийг
цэнэглэх, хадгалахын тулд уурхай бүр гэрэлтүүлгийн тусгай
тасагтай байдаг.

13. ДАЛД УУРХАЙН УС ТАТАЛТ
Ус агуулсан түвшинд малталт нэвтрэх үед их хэмжээний ус урсан
гарч нэвтрэлтийн ажлын хурдыг удаашруулан хөдөлмөрийн
бүтээмжийг бууруудлаг. Ийм учраас нэвтрэлтийн ажлын хурдац
ихээхэн хэмжээгээр ус зайлуулах ажлаас хамаардаг. Ус татах ажилд
төрөл бүрийн ус татах төхөөрөмжүүд хэрэглэгддэг.
Ус татах аргууд. Ус татахад дараах аргуудыг өргөн хэрэглэдэг. Үүнд:
1. Нэвтрэлтийн үеийн ус таталт
2. Суурин ус таталт