C.CS214

1. МОНГОЛ УЛСЫН СОЁЛ УРЛАГИЙН ИХ СУРГУУЛЬ
СОЁЛЫН СУРГУУЛЬ
ХИЧЭЭЛИЙН ХӨТӨЛБӨР
СУРГАН ХҮМҮҮЖҮҮЛЭХ УХААН
(DIDACTICS)
Хичээлийн код: C.CS214
Хичээлийн хэлбэр: Лекц, семинар
Хичээлийн багц цаг: 3 кредит
Судлах улирал: Намар, хавар
Хичээл заах тэнхим/профессорын баг: Хүмүүнлэгийн ухааны тэнхим
Хичээлийн хөтөлбөр боловсруулсан:
Багш Магистр (MA) Г.Эрдэнэцэцэг
албан тушаал гарын үсэг цол, зэрэг, нэр
Хичээлийн хөтөлбөрийг зөвшөөрсөн:
Тэнхмийн эрхлэгч Магистр (MA) Д.Энхбаяр
албан тушаал гарын үсэг цол, зэрэг, нэр
Улаанбаатар
2015

2. Хичээлийн хөтөлбөр: Сурган хүмүүжүүлэх ухаан
Улирал: Намар, хавар
Хичээлийн задаргаа: 2:1 (Лекц: семинар )
Заах багш: Г.Эрдэнэцэцэг
Багшийн код: E.СD76
E-мэйл хаяг: erko_shu@yahoo.com
Ажлын утас: 70137052
Утас: (976)-99207538
Ажлын өрөө: СУИС-ийн хичээлийн II байр 211 тоот
Ажиллах цаг: Даваа–Баасан, 9:00 – 18:00.
Үндсэн сурах бичиг:
1. Ж.Даваа Сурган хүмүүжүүлэх зүй. УБ.,2012
Нэмэлт унших материалууд:
1. Бор.Б , Нямаа.Н Сурган хүмүүжүүлэх зүйн зарим асуудал УБ.,1996
2. Батхуяг.С, Батдэлгэр. Ж Боловсрол судлалын ерөнхий үндэс УБ.,1999
3. Батхуяг.С Амжилттай суралцах арга зам УБ.,2012
4. Багш төсөл Сурган хүмүүжүүлэх зүйн үндэс УБ., 2006 хуу 137-141
5. Бэгз.Н 20-р зууны Монголын боловсрол судлал УБ.,2001
6. Даваа.Ж Сурган хүмүүжүүлэх зүй УБ.,2012
7. Ичинхорлоо. Ш Дээд сургуулийн сургалтын онол арга зүй УБ., 2010
8. Ичинхорлоо.Ш Орчин үеийн хичээлийн тухай өгүүлэх нь УБ.,2010 хуу41
9. Тэгшжаргал. Н Боловсрол судлал Дархан ., 2010 хуу 166-174
10. Сампилдэндэв. Х Монгол ардын сурган хүмүүжүүлэх зүйн туршлага УБ.,1995
11. Монголын дээд боловсролын 21-р зууны үзэл баримтлал УБ.,1999
12. Махмут Ачил Сурган хүмүүжүүлэгчийн биеийн хэл УБ., 2006
13. Эрдэнэцэцэг.С Багш боловсролын үндэс УБ.,2010
14. Эрдэнэцэцэг.С Багш боловсролын үндэс УБ.,2010
15. Энхтүвшин.С Бүтээлч даалгавар УБ.,2007
Хичээлийн өмнөх холбоо: S.BP101
Хичээлийн товч тодорхойлолт: Энэхүү хичээлийн хөтөлбөрөөр оюутан нь багш
боловсролын үндсэн мэдлэг чадварыг олж авах бөгөөд боловсролын орчин үеийн үзэл
баримтлал , онол практикийн ойлголт тухайлбал сургалтын таатай орчин бүрдүүлэн
ажиллахад суралцах, түүнд шавь төвт сургалтыг удирдан зохион байгуулах мэдлэг, чадвар,
хандлага эзэмших боломж олно.
Хичээлийн зорилго: Оюутан нь суралцагч-бие хүн, түүний хөгжил, төлөвших үйл явцыг
үндэслэн шавь төвт сургалтыг зохион байгуулах , сурч, хөгжих үйл явцыг удирдан, зохион
байгуулах мэдлэг, чадвар , хандлага эзэмшсэн цогц чадамж бүхий багш -бие хүн болон
төлөвших.
Үнэлэх хэлбэр:
Ирц, идэвхи-20%
Бие даалтууд-30%
Явцын сорил II-10%
Явцын сорил II-10%

3. Улирлын шалгалт-30%
Бие даалтын даалгаварыг үнэлэх арга:
1. Бие даалтын сэдвийн агуулга 50%
2. Бие даалтад тавигдах шаардлага 30
3. Бие даалтын дүгнэлт 20%
Бие даалтын даалгаварыг үнэлэх :
Тоон
дүн
Үсгэн
дүн
Голч
дүн Үнэлгээ өгөх ерөнхий шалгуур
96-100
91-95
A
A-
4,0
3,7
Гүйцэтгэж буй зүйлээ бүрэн дүүрэн хийж ойлгож ухаарсан
Өгөгдсөн даалгаврыг цаг хугацаанд нь хийж гүйцэтгэх
хариуцлагатай оролцсон
Мэдээлийн эрэл хайгуул хийх , цуглуулсан мэдээллийг бүрэн
дүүрэн боловсруулсан
Бүтээлийн сангийн бүрдэлт, сонголтын чанар сайн , бүтээл
бүрт эргэцүүлэл хийсэн.
Бусдын үзэл бодлыг хүндэтгэх, багаар хамтран ажиллах бүрэн
дүүрэн чадвартай
88-90
84-87
81-83
B+
B
B-
3,4
3,0
2,7
Гүйцэтгэж буй зүйлээ бүрэн дүүрэн хийсэн боловч дутуу
дулимаг ойлгож ухаарсан
Өгөдсөн даалгаврыг хийж гүйцэтгэсэн боловч цаг хугацаанд
хийгээгүй
Мэдээлийн эрэл хайгуул хийх цуглуулсан мэдээллийг
боловсруулсан боловч дутагдалтай
Бусдын үзэл бодлыг хүндэтгэх чадвартай боловч бусдыг үл
тоосон
Бүтээлийн сангийн бүрдэлт, сонголтын чанар дутуу дулимаг ,
бүтээлүүдэд хийсэн эргэцүүлэл дутагдалтай.
Багаар хамтран ажиллах боловч бусдыг сонсох чадвар дутмаг
78-80
74-77
71-73
C+
C
C-
2,4
2,0
1,7
Гүйцэтгэж буй зүйлээ дутуу дулимаг хийж, хагас дутуу
ойлгосон.
Цаг хугацаанд нь хийсэн боловч хайнга ор нэр төдий хийсэн
Мэдээллийн эрэл хайгуул хийх, цуглуулсан мэдээллийг
боловсруулахдаа хайнга дутуу дулимаг
Бүтээлийн сангийн бүрдэлт дутуу, сонголтын чанар дулимаг,
хэл зүйн болон найруулгын шаардлага хангаагүй, бүтээл бүрт
эргэцүүлэл хийгээгүй.
Бусдын үзэл бодлыг хүндэтгэхдээ тааруу
Багаар хамтран ажиллах чадвар тааруу
68-70
64-67
61-63
D+
D
D-
1,3
1,0
0,7
Гүйцэтгэж буй зүйлээ ойлгож ухаагаагүй хүний хийснийг
даган дуурайн хуулбарласан
Цаг хугацаанд нь хийгээгүй гүйцэтгэл нь хангалтгүй
Мэдээллийн эрэл хайгуул хийх, цуглуулсан мэдээллийг
боловсруулах арга барилд сураагүй
Бүтээлийн сангийн бүрдэлт багатай, сонголтын чанар
дулимаг, бүтээлд эргэцүүлэл хийгээгүй.

4. Бусдын үзэл бодлыг хүндэтгэх чадваргүй
Багаар хамтран ажиллах чадваргүй
0-60 F 0,0
Хичээлийн гүйцэтгэл үгүй
Мэдээллийн эрэл хайгуул хийгээгүй мэдээллийг бо
ловсруулааүй
Бүтээлийн сангийн бүрдэлт байхгүй.
Мэдээллийн эрэл хайгуул хийгээгүй, материал цуглуулж
боловсруулаагүй. Хяналтын ажил хийгээгүй
Хичээлд суусан/оролцсон байдлыг үнэлэх арга:
Хичээлийн ирцийг бүртгэж 20% оноонд хуваана.
Хичээлээр эзэмших мэдлэг, ур чадвар:
1. Сурган хүмүүжүүлэх ухааны үүсэл, хөгжил. Судалгаа шинжилгээний аргууд. Судалгаа
авах аргачлал боловсруулах энгийн арга. СХЗ-н судалгааны онол ба империк аргууд.
Судалгаа авах аргачлал боловсруулах энгийн аргыг эзэмшинэ.
2. Бие хүний хөгжил төлөвшил. Бие бялдрын хүмүүжил. Оюун ухааны хүмүүжил.
Хөдөлмөр, эдийн засгийн, ёс суртахууны, экологийн, гоо сайхны, хүмүүжил.
Хүмүүжлийн зарчим , арга. Мэргэжилтэн бие хүн төлөвших нь. Бие хүн төлөвшүүлж
ирсэн ардын сурган хүмүүжүүлэх уламжлал. Суралцах арга барил. Мэдлэг эзэмших үе
шатууд сурах арга түүнийг хэрэгжүүлэх арга зам. Оюуны үйлийн арга барилууд.
Сурах үйл ажиллагаагаа төлөвлөж зохион байгуулах арга барил. Мэдээллийн эх
үүсвэртэй ажиллах ерөнхий арга. Шинжлэх ухааны мэдээлэлтэй ажиллах тусгай арга
барилтай танилцсанаар оюутнууд сурган хүмүүжүүлэх ажлыг судлах, оновчтой
төлөвлөх, хөтлөх, зохион байгуулах мэдлэг, чадвартай болох. Оюутан мэдээллийн эх
үүсвэрийг ашиглан бие даан унших, бичиж боловсруулах, бүтээлчээр суралцах арга
барил эзэмшихэд суралцана. Сурган хүмүүжүүлэх ажлын арга барилтай болж,
түүнийгээ хөгжүүлэх чадвар, дадлага, туршлагатай болно.
3. Сургалт түүний бүтэц, мөн чанар ,процессын үндсэн элементүүд , зарчим , хэв маяг.
Орчин үеийн сургалтын онол, арга зүйн шинэ үзэл баримтлал Когнитив,
конструктив. Сургалтын агуулга, стандарт, арга, технологи, дидактикийн тухай
ойлголт, Багшийн сургах аргууд уламжлалт арга ба идэвхитэй аргуудыг сургалтанд
ашиглах тухай. Сургалтын төрлүүд, суралцагчдын мэдлэг чадварыг үнэлж дүгнэх арга
барилын хөгжил , түүний үе шат. Сурган хүмүүжүүлэх хэрэглүүр, хэрэгсэл,
хэрэглэдэхүүн. Техник хэрэгсэл. Сургалт зохион явуулах хэлбэрүүд зэргийг
судалсанаар сургалтын хэрэглэгдэхүүн ашиглах чадвартай болох. Мэдээллийн эрэл
хайгуул хийх, цуглуулсан мэдээллийг боловсруулах чадвар эзэмших.
4. Мэргэжил гэж юу вэ? Багш гэж хэн болох. Багшийн сурган хүмүүжүүлэх зүй тогтол,
зарчим, үйл явц, ур чадвар, эв дүй, эрх үүрэг. Багшийн имидж, гадаад төрх байдал.
Багш мэргэжлийн ёс зүйн үндсэн хэм хэмжээ.Сурган хүмүүжүүлэх ур чадварын төрөл
агуулга. Багшийн өөрийгээ удирдах техник. Бусдад нөлөөлөх техникийн талаар
ойлголт эзэмшсэнээр өөрийн үзэл, байр суурийг илэрхийлэх, батлах, нотлох мөн
бусдын үзэл бодлыг хүндэтгэх чадвартай болно.
Хүснэгт 1. Хичээлээр эзэмших мэдлэг, ур чадвар ба хичээлийн агуулгын хамаарал
Хичээлийн цөм агуулга
Хичээлээр эзэмших мэдлэг, ур
чадварууд
СХУ-ны үндсэн асуудал 1

5. Сурах явцдаа хөгжин төлөвших үйл явцын асуудал 2
Хичээл судлал болон сургалт судлалын шүтэлцээ 3
Багш мэргэжил 4
Хүснэгт 2. Хичээлийн төлөвлөгөө (сэдэв өөрчлөгдөж болно)
Долоо
хоног
Модуль Сэдэв
Лекц
цаг
Сем
цаг
1. Бүлэг. 1
Сурган хүмүүжүүлэх ухааны судлах зүйл,
судлагдахуун, зорилт
2 2
2. Бүлэг 3 Сурган хүмүүжүүлэх зүйн үүсэл хөгжил 2 2
3. Бүлэг 4 Бие хүн төлөвших зүй тогтолууд 2 2
4. Бүлэг 4 Сурах үйл ажиллагаа, бүтэц 2 2
5.
Бүлэг 4 Бүтээлч үйл ажиллагаа Бүтээлийн сан бүрдүүлэх
тухай
2 2
6. Бүлэг 4 Сургалт түүний зорилго, зорилт, зарчим 2 2
7. Бүлэг 4 Сургалтын онолууд 2 2
8. Бүлэг 4 Сургалтын технологийн тухай 2 2
9.
Бүлэг 4 Сургалтын догматик , уламжлалт болон хөгжүүлэх
хэв шинжийн асуудлыг орчин үеийн түвшинд авч
үзэх нь
2 2
10. Бүлэг 4 Хичээл түүний бүтэц, хэлбэр 2 2
11. Бүлэг 5 Хичээлд тавигдах шаардлага 2 2
12. Бүлэг 5 Багш мэргэжил, онцлог 2 2
13. Бүлэг 5 Багшийн сурган хүмүүжүүлэх үйл ажиллагаа 2 2
14. Бүлэг 5 Багшийн сурган хүмүүжүүлэх ур чадвар, эв дүй 2 2
15. Бүлэг 5 Багшийн хөгжил 2 2
16. Бүлэг 5 Багшийн эрх үүрэг 2 2
Нийт 32 32
Хичээлийн хөтөлбөр бэлтгэсэн: Г.Эрдэнэцэцэг (МА)
Шинэчилсэн огноо: 2015 оны 9-р сарын 22