1.
ARTE
GOTIKOA
ESKULTURA

2.
ESKULTURA GOTIKOA

3.
Arte erlijiosoa: Lanek bizitza espirituala islatzen zuten.
Funtzio didaktikoa: eszenek kristau erlijioaren gertakari eta gai nagusiak
erakusten zituzten.

4.
EGURRA
HARRIA
BOLIA METALA

5.
MUKULU BOROBILA ERLIEBE MONUMENTALA
kanpoaldekoa barnealdekoa

6.
KATEDRALEN PORTADAK
GOTIKOA
ERROMANIKOA

7.
KATEDRALEN PORTADAK
gabletea

8.
KATEDRALEN PORTADAK KLAUSTROAK

9.
AULKITERIAK
Erretaularen kaleak santuen
Erliebe zuriak zaharrenak dira.
ERRETAULAK
irudiak dituzten zutabetxoekin
banatzen dira.
HILOBIAK

10.
PULPITOAK

11.
KRISTO GURUTZILTZATUA
GOTIKOA
ERROMANIKOA
XIV. mendeko Kristo .
Rabidako monastegian (Huelva)

12.
KRISTO GURUTZILTZATUA

13.
AMA BIRJINA ETA HAURRA
GOTIKOA
ERROMANIKOA

14.
AMA BIRJINA ETA HAURRA

15.
AMA BIRJINA ETA HAURRA

16.
AMA BIRJINA ETA HAURRA
Chartresko katedrala. Erret atea

17.
EGUNEROKO
ESZENAK

18.
HILOBIAK

19.
HILOBIAK

20.
HILOBIAK

21.
ANIMALIA FANTASTIKOAK
Pariseko Nôtre-Dame katedraleko gargolak eta kimerak

22.
ARKITEKTURAREN MENPEKOA
“HORROR VACUI”
ESPAZIO ORDENATUA, ZERRENDETAN
HIERARKIZAZIOA

23.
FIGURAK ERLAZIONATURIK, MULTZOAK OSATUZ
“ZIG-ZAG” MODUKO EGITURAK GORPUTZETAN
BESOAK GORPUTZ ENBORRETIK BANATZEN DIRA

24.
AURREKOTASUNA APURTZEN SAIATZEN DIRA
ESTATISMO ERROMANIKOA APURTUTA DAGO
“S” MODUKO EGITURAK GRAZIA EMATEN DIO ESKULTURARI
MUGIMENDU NATURALAGOAK, LEUNAK, SUABEAK
OIHALEN TOLESTURETAN GRAZIA GEHIAGO

25.
ANATOMIA NATURALAGOA
FIGUREN ESTILIZAZIOA, LUZATZEA
FIGURAK LIRAINAGOAK DIRA
BOLUMEN NATURALAGOAK, ERREALAGOAK
TOLESDURETAN BOLUMEN SENTZAZIOA HANDIAGOA DA

26.
ERRALISMOAREN AURRERAPAUSUAK
AURPEGIAK INDIBIDUALIZATZEKO JOERA
FIGURA BIZIAK, HURBILAK
ANATOMIA NATURALAGOA
ESKU ETA KEINUEN HIZKUNTZA
IRUDI EDERRAK, IRRIBARTSUAK, ATSEGINAK

27.
ESKULTURA GOTIKOA: EZAUGARRI OROKORRAK
Kristautasunaren ikuspegi berria, gizatiar eta atseginagoa
NATURALISMOA HUMANIZAZIOA
(mundu errealean (pertsonaien
inspiratua) indibidualizazioa)
Keinuak
Jarrerak
Emozioak
EDERTASUN
FORMALA ZENTZU MORAL ETA
ESPIRITUALA
Ikonografia
Arazo formal berriak: espazioaren irudikapena,
modelatua eta bolumena, mugimendua, e.a.
Amabirjina GAIAK
ZENTZU
NARRATIBOA
Kristoren
koroapena Santuen bizitzak
Gurutzilkatuak

28.
ESKULTURA GOTIKOA: EZAUGARRI OROKORRAK
TIPOLOGIAK MATERIALAK: HARRIA, POLIKROMIA
EGURRA, ALABASTROA ETA URREZKOAK
FATXADAK
HILOBIAK
ERRETAULAK Marko arkitektonikorekiko
askatasuna
AMABIRJINA KRISTO
PULPITOAK
HAURRAREKIN GURUTZILKATUA KORUKO AULKITERIAK

29.
ESKULTURA GOTIKOAREN BILAKAERA
XIII XIII. mendeko klasizismoa,
naturalismo idealizatua
bilatuz
Figuren estilizazio eta
luzapena,
jarrera kurbatuetan
Zutabe-eskulturak
XIV (marko arkitektonikoarekiko
askatasuna)
Errege, noble eta burgesen
eskulturak nagusitzen dira.
Erretaulak, hilobiak,
eskultura exentua
Artelan eskultorikoaren autonomia S. XV

30.
Pariseko Notre Dame
Eskultura gotikoaren ezaugarriak
5
Sevillako katedrala
6
1
4
2
3
1. Tinpanoa
2. Janbak. 6. Gabletea
3. Mainela
4. Dintela 5. Arkiboltak

31.
Eskultura gotikoa errealistagoa da:
- Jantzien irudikapenean - Giza-aurpegien adierazpenean

32.
Pertsonaiak mugimenduan irudikatzen dira,
eszenak osatuz eta haien arteko harremanetan
Eskultura erromanikoak anonimoak
ziren bitartean, gotikoan artelan
gehienen egileak ezagutzen dira

33.
ZEIN DA ERROMANIKOA ETA ZEIN GOTIKOA?
ERROMANIKOA GOTIKOA

34.
Zurruntasuna, hieratismoa,
arkaismo teknikoa, Espresioa, mugimendua,
naturalismoa,
arkitekturaren menpe. arkitekturatik aldendua
teknikaren kontrola.
ERROMANIKOA GOTIKOA

35.
Portada gotikoa

36.
Gabletea

37.
Konparatu
bi tinpanoak

38.
ERROMANIKOA
Figurak markoari
egokitzen dira
GOTIKOA
Figurak markoaren
dependentziatik
askatzen dira

39.
Eskulturaren kokapena fatxadetan
Arkibolta zorrotzak.
Figurak arkuaren
kurbari jarraituz.
Zerrendetan
banatua
Figuren arteko
komunikazioa
Santa Anaren tinpanoa.
Pariseko Notre Dame

40.
TINPANO ZERRENDATUA (narratiboa)
NOTRE DAME

41.
TINPANO ZERRENDATUA (narratiboa)
REIMS

42.
TINPANO ZERRENDATUA (narratiboa)
AMIENS

43.
TINPANO ZERRENDATUA (narratiboa)
NOTRE DAME

44.
Portada gotikoa: figuren
kokapena arkiboltetan
PORTADA ERROMANIKOA.
Soriako Santo Domingo,
PORTADA GOTIKOA.
XII. mendea
Sarmental. Burgosko Katedrala,
XIII. mendea

45.
DOSELETEA: ESKULTURA BABESTEN DUEN “ESTALKIA”
REIMS

46.
REIMS

47.
Kristo berpiztua eta koroatua
Burgosko Katedrala. XIII. mendea

48.
Mainelean fededunari harrera egiten
dion figura atsegina agertzen da, Kristo
edo Amabirjina gehienetan. Paradisuko
sarrera sinbolizatzen du, eta horregatik
sarrera atsegina da. Leongo Katedrala, mainelean
Amabirjina Zuria

49.
Chartresko Katedrala.
Mendebaldeko fatxada: Erret-Ataria (1150)

50.
Chartresko
katedrala
Erdiko tinpanoa
Eskuineko
tinpanoa:
Amabirjina

51.
Chartres. Janbetako zutabe-eskulturak

52.
Chartresko katedrala.
Iparraldeko fatxada:
Amabirjinaren koroapena

53.
Hegoaldeko fatxada

54.
Mainelean Kristo eta janbetan 12 apostoluak

55.
CHARTRESKO
KATEDRALA

56.
Mugimenduak, keinuak,
figuren arteko
komunikazioa, anekdota,
markoarekiko
askatasuna, aurpegi
indibidualizatuak,
erretratuak bilatuz.

57.
PARISEKO NOTRE DAME

58.
Eszena erlijiosoak era
errealista eta
naturalagoz irudikatzen
dira
Erdiko portikoa.
Pariseko Notre Dame

59.
Figurek bolumen gehiago hartzen dute,
tolesdurek naturalismoan irabaziz…

60.
Keinu eta jarrera errealistagoak, aurpegiek oraindik espresio
gutxi izan arren.

61.
Figurak marko arkitektonikotik aldentzen dira,
autonomia bilatuz
Figurak haien
artean
erlazionatzen dira,
keinu eta jarreren
bidez, eszenak
ikusleari hurbilduz
eta naturalismoan
irabaziz…

62.
Mugimendua, naturalismoa
keinu eta jarreretan,
bolumetria eta adierazpen
anatomikoa…
Humanismo berrirantz?
Pariseko Notre-Dame

63.
Pariseko Notre Dame
Genesis liburuaren eszena…
Eba sagarra jaten
Biluziaren itzulera?

64.
…eta horregatik
Paradisutik kanporatzen
dituzte.
Zentzu narratiboa eta
didaktikoa, baina
edertasun fisikoaren ideia
agertzen da berriro…

65.
Horror vacui eta animali sinbolikoen irudikapena mantentzen dira…

66.
Figurek espazio
arkitektoniko osoa
okupatzen dute,
baina markotik askatuz
doaz, doseleteen
babespean…

67.
Arkiboltak

68.
Notre Dame. Ezkerreko portikoa

69.
Reims

70.
Reimsko Katedrala

71.
REIMS. DEIKUNDEA ETA BISITALDIA

72.
DEIKUNDEA BISITALDIA

73.
Amabirjina: ezkerrekoa Deikundean; eskuinekoa Bisitaldian.

74.
Reimsko Katedrala
Gurutzadurako iparreko portada: Azken Epaiketa eta maineleko Beau Dieu

75.
Amiensko Katedrala: Fatxada nagusia

76.
AMIENS: MENDEBALDEKO FATXADA

77.
Amiensko Katedrala: erdiko
portikoa eta kristo mainelean
(Beau Dieu)

78.
TINPANOAREN DETAILEA
AMIENSKO ERDIKO
PORTIKOA

79.
Amiensko Katedrala.
Erdiko portikoa: Azken Epaiketa
eta janbak

80.
Kristo epailea,
Salbatuak eta Kondenatuak
Hildakoen berpizkundea
eta San Migel balantzarekin

81.
Amiens
Apostoluak
Tinpanoa

82.
AMIENS, erdiko portikoaren janbak.

83.
AMIENS, JANBAK

84.
“BEAU DIEU”, AMIENS

85.
AMIENS: MAINELEKO AMABIRJINA
GURUTZADURAKO
HEGOKO PORTADA

86.
AMIENS:
GURUTZADURAKO
HEGOKO PORTADA

87.
LABURBILDUZ:
Kristo, Amabirjina eta
santuen bizitzak…
… eta animali fantastikoak: gargolak eta kimerak.

88.
… eta eguneroko jarduerak.

89.
Kolorea
Polikromia erabiltzen zen irudi errealistagoak lortzeko.

90.
Burgos Leon
Toledo

91.
Burgosko Katedrala
Azken
Epaiketa
Dintelaren
gainean, San
Migel arimak
pisatzen.
Janbetan
Apostoluak
Gurutzadurako iparreko Atea (Coronería Atea)

92.
Burgosko katedrala.
Sarmental Ataria

93.
Burgosko
Katedrala
Kristo epailea eta
Tetramorfoa
Gurutzadurako hegoko atea (Sarmental Ataria), 1243

94.
Sarmental Atariko tinpanoaren detailea

95.
Toledoko Katedrala
Gurutzadurako iparreko atea:
Erlojuaren Atea

96.
Toledoko Katedrala
Fatxada nagusia:
Barkamenaren Atea

97.
Erlojuaren Atea

98.
Amabirjina Zuria. Toledoko katedraleko barnealdean

99.
Leongo Katedrala
Mendebaldeko fatxada:
San Frantziskoren Atea
(eskuineko atea)
Amabirjinaren portada
(ipar gurutzadura)

100.
Leongo Katedrala. Mendebaldeko fatxada: Azken Epaiketaren tinpanoa

101.
Salbatuak
Kondenatuak

102.
Leongo Katedrala
Maineleko Amabirjina Zuria

103.
Iruñeko katedraleko
Amabirjina
Toledoko Amabirjina
Zuria. Leongo Amabirjina Zuria

104.
LEONGO AMABIRJINA
ZURIA

105.
Leongo Amabirjina Zuria

106.
Eskultura exentua: GURUTZILKATUAK
eta AMABIRJINAK
Naturalismoa nabaritzen
da irudikaturiko bi gai
nagusietan:
– Amabirjina ez da bere
Semearen eserlekua,
berarekin komunikatzen
eta jolasten duen
emakume gazte bat
baizik.
– Kristo gizaki bat da eta
gurutzean sufritzen du
edo hilik dago.

107.
Ezaugarri orokorrak
• Irudiak humanismoz
beterik daude,
bertikalitatea, simetria
eta hieratismoa
baztertzen dira, keinu
eta jarrera errealistak
izateko.
• Sentimenduak,
alaitasuna edo tristura,
irudikatzeko joera dago.
Adibide on bat izaten
dira Amabirjina eta San
Joanen jarrerak kalbario
eta Pietateetan.

108.
Kristo, ordea,
Amabirjina ama alai eta sufritzen ari den
atsegina da, bere gizon arrunta da,
semeari amatasunez bere heriotzari
zuzentzen zaiolarik. aurre egiten.

109.
KRISTO Gurutzilkatu gotikoa gizatiarragoa da
GURUTZILKATUA eta hila irudikatzen da.
Kristo erromanikoak ez zituen
mina eta oinazea islatzen;
irreala, idealizatua zen,
Bizantzioko mosaikoak
gogoratuz.

110.
Burua makurtua eta eroria
Oinazearen
keinuak
Besoak Mina eta sufrimenduaren
angulu-forman adierazpena
Hiru iltze
KRISTO
GURUTZILKATU
GOTIKOA

111.
GOTIKOA
ERROMANIKOA

112.
KALBARIO
GOTIKOA

113.
Zer aldatu da?

114.
Irudi hieratikoa
eta sinbolikoa
Irudi naturalista,
gizatiarra eta espirituala

115.
Amabirjina gotikoa
naturalistagoa da,
amatasunaren
izaera atseginez
irudikatua;
erromanikoa,
ordea, hieratismo
eta zurruntasunez
irudikatzen zen.

116.
AMABIRJINA HAURRAREKIN

117.
Aurrekotasuna eta
bertikalitatea alde
batera utzita,
Amabirjina gotikoa
albo batera
makurtzen da,
bere semea
ikusteko.
ERROMANIKOA GOTIKOA

118.
AMABIRJINA GOTIKOA
Aurpegien espresioa Naturalismoa keinu
eta jarreretan
Figuren arteko komunikazioa
Mugimendu dotoreak
Figuraren (kontrapostoa)
estilizazioa
Lerro
borobilduak
Gorputzen
bolumetria Naturalismoa
tolesduretan

119.
• Amabirjinaren irudia
aldatzen da:
– Gaztea da
– Gizatiarra
– Bere Semearekin jolasten du
– Irribarretsu dago
• Jantziak dotoreak dira
• Irudia estilizatua da.

120.
Aurkezpen
errealistagoa
Gai erlijiosoa Irudien arteko
komunikazioa
Lerro okerrak eta Sentimenduak
mugimendua azaltzen dira
adierazten
dutenak

121.
Errealismoak
eta tolesdurek
eskultura
klasikoa
gogratzen
dute

122.
XV. MENDEKO PIETATE GOTIKOA

123.
PIETATEA

124.
PIETATE GOTIKOA

125.
XIV. mendetik aurrera eskultura arkitekturatik askatzen da:
ERRETAULAK
HILOBIAK ESKULTURA EXENTUA

126.
ERRETAULAK
Gorputz zentrala:
gai nagusia
Goiko atikoa
Kale bertikalak
Hauts-babesa
Pisu edo gorputz
horizontalak
Beheko bankua edo “predella”

127.
Toledoko
Katedraleko
erretaula nagusia

128.
Sevillako katedralaren erretaula nagusia
Erliebe zuriak zaharrenak dira. Erretaularen kaleak santuen irudiak
dituzten zutabetxoekin banatzen dira.

129.
TOLEDOKO KATEDRALA
Don Alvaro de Lunaren hilobi-kapera

130.
KORUETAKO
AULKITERIAK
Toledoko Katedrala

131.
KORUETAKO
AULKITERIAK
Plasentziako Katedrala (Kazeres)
Ciudad Rodrigoko Katedrala

132.
SEVILLAKO KATEDRALA

133.
LEONGO KATEDRALA

134.
HILOBIAK

135.
Nafarroako Karlos III.a eta bere
emaztea Leonor, XV. mendea.
Behean: Gaztelako Juan II.a, XV.
mendea. Gil de Siloé. Cartuja de
Miraflores (Burgos)

136.
Aragoiko Koroaren errege-erreginen hilobia
Pobleteko monasterioa - Tarragona

137.
XV. mendea
Gil de Siloé, Gaztelako Juan II .a eta
Portugalgo Isabel-en hilobia.
Alabastroa. Cartuja de Miraflores, 1489-1493

138.
Juan II.a eta Portugalgo Isabel-en hilobia .
Gil de Siloé.

139.
JOHAN DE LOME TOURNAI
Karlos III.a eta Leonor
Iruñeko Katedrala

140.
HILOBI MONUMENTUAK
KARLOS III .NOBLEA ETA BERE EMAZTEA LEONOR, IRUÑEKO KATEDRALEAN

141.
Gil de Siloé.
Juan de Padillaren
hilobia.
Burgos.

142.
Gil de Siloé.
Alfontso infantearen
hilobia (Isabel
Katolikoaren anaia).
Cartuja de Miraflores.
Burgos.

143.
XV. mendea
Doncel de Sigüenza-ren
hilobia (Martin Vazquez
de Arce)
Arce familiaren kapera,
Sigüenzako katedralean
(Guadalajara).

144.
CLAUS SLUTER
eta Gotikoaren amaierako patetismoa
• Sluter artista flamendar handia izan
zen, eta bereziki Borgoñan lan egin
zuen XIV. mendearen amaieran.
Mezenas handi batentzat lan egin
zuen: Borgoñako Dukea, Felipe
Ausarta.
• Claus Sluter garai baten amaierako
bizi-larritasunaren adierazlerik
onena izan zen, Behe Erdi Aroaren
amaierakoa.

145.
CLAUS SLUTER
Felipe Ausartaren hilobia.
Cartuja de Champmol. XIV. mendea

146.
Felipe Ausartaren eta Bavierako
Margaritaren hilobia
Oinetan lehoia datza. Aingeruak.
Otoitz egiten ari den hildakoa.

147.
Philippe Pot-en hilobia. Louvre Museoa.

148.
PHILIPE POT-EN HILOBIA, (XV. MENDEA)

149.
Moiseren Putzua. Claus Sluterrek egindako eskultura-taldea,
1396 eta 1405 bitartean, Cartuja de Champmol-en (Dijon).

150.
Moiseren Putzua. Dijon
Klaus Sluter
1395-1403

151.
Sluter, Moisesen Putzua.
Moises profeta

152.
David eta
Jeremías profetak

153.
Isaias profeta

154.
IRUÑEA

155.
Katedraleko
klaustroa.
IRUÑEA

156.
ERREFEKTORIOKO ATEA

157.
BABESAREN ATEA

158.
ATE EDERRA

159.
Klaustroko ataria.
IRUÑA
Amabirjina zerurako
bidean
Amabirjinaren lotaldia
Amabirjinaren agurra

160.
ATE EDERRA. BIDEOA