2.
Hipoteza
Qëllimi
Objektivat
Aftësitë e të menduarit kritik në Tik.
Mënyrat e zhvillimit të të menduarit kritik në Tik.
Rreziqet e mos përdorimit të aftësive të të menduarit kritik në Tik.
Çfarë duhet të bëjë një mësues në klasë për të zhvilluar të menduarin
kritik te nxënësit?
Rekomandime
Përfundime
3. HIPOTEZA
Inkurajimi
i nxënësve të mendojnë në mënyrë kritike
në kontekstin e teknologjisë së informacionit dhe
komunikimit.
QËLLIMI
Qëllimi
i kësaj teme është paraqitja e marrëdhënies
midis mendimit kritik dhe teknologjisë së
informacionit dhe komunikimit.
4. OBJEKTIVAT
Të nxisim nxënësit për përdorimin e kompjuterave dhe
formave të tjera të teknologjisë në procesin e të nxënit
Të nxisim qëndrimet ndaj përdorimit të TIK-ut nëpërmjet
rritjes dhe zhvillimit të aftësive të të menduarit, duke
përfshirë edhe nivelet më të larta të menduarit, të menduarit
krijues, të menduarit kritik, të menduarit sistematik dhe
aftësitë e tjera përkatëse të menduarit për nxënësit në
mjediset e TIK-ut në klasë.
Të përmirësojnë aftësitë dhe praktikave të mësimdhënies
dhe të mësuarit për mësuesit që të çojnë në një rritje të
efektivitetit të integrimit të TIK-ut në mjediset mësimore.
5. AFTËSITË E TË MENDUARIT KRITIK NË
TIK
Të menduarit kritik ka katër komponentë kryesorë:
1. Aplikimi – përdorimi i dijeve dhe të kuptuarit për të
përfunduar detyrat.
2. Analiza – ndarja e informacionit apo gjërave në
komponente.
3. Sinteza - integrimi dhe kombinimi i burimeve të
ndryshme të informacionit.
4. Vlerësimi – matja e vlerësimit, meritës, ose çdo
informacioni me vlerë.
6. Të mësojmë nxënësit përmes zhvillimit të mendimit kritik
kërkon krijimin dhe plotësimin e disa kushteve gjatë mësimit,
të cilat ndihmojnë dhe nxisin të menduarin kritik te nxënësit,
si dhe mbështesin këtë lloj mësimdhënie:
Sigurimi i kohës së mjaftueshme për shpalosjen e përvojave
të mendimit kritik.
Krijimi i mundësive që nxënësit të mendojnë më shumë për
çështje të caktuar.
Marrja parasysh e ideve dhe opinioneve të ndryshme të
dhëna prej nxënësve.
Nxitja e nxënësve për të marrë pjesë në proceset e të
nxënit.
Ofrimi i një mjedisi të lirë bashkëveprimi dhe shmangia e
“rrezikut” se mund t‟i verë dikush në lojë.
Vlerësimi i mendimit kritik të shprehur prej nxënësve.
7. Për t‟u përfshirë në mendimin kritik në mënyrë të suksesshëm
nxënësit duhet:
Të fitojnë vetëbesimin dhe arsyetimin për dobinë e
mendimeve te veta.
Të përfshihen gjallërisht në procesin e të nxënit.
Të dëgjojnë duke respektuar mendimet e shumta të shokëve.
Të shmangin në vetëdijen e tyre të plotë lindjen e gjykimeve
dhe paragjykimeve për të tjerët.
8. Karakteristikat e veçanta të zbatimit të mendimit kritik
në shkollë janë:
Puna në grup dhe bashkëpunimi në grup.
Zhvillimi i të menduarit kritik dhe argumentues.
Trajtimi i gjerë i arsyetimit shkencor.
Të nxënit në të gjitha lëndët.
Vendosja e theksit te vlerësimi i fakteve, kompetenca dhe
besueshmëria.
Modulet për të shkruarin si njësi më vete me përshkallëzim
gradual.
Koleksione të mëdha e të shumëllojshme ushtrimesh.
9. MËNYRAT E ZHVILLIMIT TË MENDUARIT KRITIK
NË TIK.
Së pari, si një rregull i përgjithshëm, duhet të nxisim një
rrugë kritike për të folurit.
Së dyti, duhet të pyesësh gjithmonë “pse?” dhe jo vetëm një
herë. Kur merret përgjigja pyet “pse?” përsëri.
Së treti, pyet “Si e dini”. E përdorim këtë pyetje në të njëjtën
mënyrë si “Pse-ja”, veçanërisht për burime informacionesh
ose njerëzish.
Së katërti, gjej disa burime të mira
Së pesti, zhvillo aktivitete të mira.
10. RREZIQET E MOS PËRDORIMIT TË AFTËSIVE TË
MENDUARIT KRITIK NË TIK
Në Psikologjinë e Edukimit, theksohet se nuk ka rëndësi
nëse nxënësit përdorin vetëm një apo më shumë burime
teknologjike, në klasë sigurohu që:
Të zgjidhni programe të përshtatshme që nxisin të mësuarit,
kreativitetin dhe ndërveprimet sociale.
Të kontrollojmë me imtësi gjithë nxënësit ndërkohë që
punojnë në kompjuter.
Kujdesu për nxënësit kur janë në kompjuter.
11. ÇFARË DUHET TË BËJË NJË MËSUES NË KLASË PËR TË
ZHVILLUAR TË MENDUARIN KRITIK TE NXËNËSIT?
1. Të inkurajosh nxënësit të pyesin
2. Duke i lënë nxënësit të vendosin vetë për gjëra të
ndryshme.
3. Të lejosh nxënësit të bëjnë gabime
4. Lavdëro nxënësit për përpjekjet e tyre
5. Bëj pyetje që nuk kërkojnë vetëm përgjigje me „po‟ ose „jo‟
6. Lexo me zë të lartë në klasë dhe bëj pyetje rreth leximit.
7. Bëhu model i mendimit kritik në klasë.
12. REKOMANDIME
Nxënësit duhet të jenë në gjëndje të identifikojnë dhe të
përcaktojnë problema të njëjta dhe pyetje kuptimplota për
hulumtimet që do të bëjnë.
Nxënësit duhet të dizenjojnë dhe menaxhojnë aktivitete /
eksperimente për të zhvilluar një zgjidhje ose një projekt.
Nxënësit duhet të mbledhin dhe të sigurojnë të dhëna për të
identifikuar zgjidhjen ose të marin vendime të informuara të
tilla si:
•Duke identifikuar një problem të vështirë;
•Duke planifikuar një plan sistematik hulumtimi;
•Duke prezantuar të rejat e hulumtimit;
13.
Studentët me aftësi të mira kompjuterike të demonstrojnë
një nivel më të lartë të të menduarit kritik.
Është e domosdoshme që nxënësit të mësojnë dhe të
përdorin aftësitë e të menduarit kritik për të zgjidhur
problemet, për të vlerësuar materialet dhe burimet që
gjenden në internet, për të mbrojtur veten dhe reputacionin
e tyre në botën e mediave sociale.
Roli i mësuesit është ti pajisë nxënësit me dijet, kuptimet
dhe praktikat e përdorimit të aftësive të menduarit kritik, për
të vlerësuar vlefshmërinë e asaj që ata lexojnë, shohin dhe
dëgjojnë në media dhe në internet.
14. PËRFUNDIME
Aplikimi i metodave të ndryshme në mësimdhënie për të
nxitur mendimin kritik tek nxënësi si dhe zgjidhjen e
problemave.
Nxënësit punojnë me detyra duke përdorur mjetet e TIK, me
të cilën nxitet mendimi kritik, zgjidhja e problemeve dhe
kreativiteti
Duhet të përdorin njohuritë e tyre për të menduarin kritik për
të hulumtuar, për të përpunuar të dhënat, për të përdorur
mjetet multimediale, për të bashkëpunuar, për të
komunikuar, për të zgjidhur probleme.
15.
Si konkluzion, sipas studimeve, të menduarit kritik mund
dhe duhet promovuar që në klasat fillore pasi zhvillon
aftësitë njohëse, bashkëpunimin, kreativitetin si dhe motivon
nxënësit.
Të menduarit kritik, promovon idetë dhe mendimin nga
këndvështrime të ndryshme, duke i bërë nxënësit të
gjykojnë drejtë dhe siç duhet, të marrin vendime të zgjuara
dhe të bëjnë zgjedhjen e duhur