1. (1)Konsep Asas Hubungan Etnik
1.)Manusia
-manusia sebagai entity asas
-makhluk homosapiens yand dicipta Tuhan dengan sifat yang sempurna
a.)fizikal
b.)akal/fikiran
c,)hawa nafsu
-fitrah (nature) manusia bersifat berkelompok/bermasyarakat
-identiti
Kedaerahan, kekeluargaan, kenegeriaan, kewarganegaraan, kesukuan, keagamaan, kepartian, bangsa, etc.
2.)Etnik
-kelompok manusia yang menganggap diri mereka mempunyai beberapa ciri kebudayaan yang unik dan disatukan oleh
kesejarahan, system nilai, sikap dan tingkah laku yang sama.
Aspek subjektif : kesedaran terhadap kewujudan satu identity etnik, perasaan kekitaan dan kesedaran terhadap
kepentingan bersama.
Aspek objektif : terdapat ciri-ciri kebudayaan (seperti bahasa, kesenian, pakaian, makanan, adapt istiadat etc)
yang tersendiri yang boleh dibuat & dirasakan
3.)Kebudayaan
-Keseluruhan cara hidup suatu masyarakat meliputi aspek pemikiran dan tingkah laku manusia yang diwarisi dari
generasi ke satu generasi melalui proses pembelajaran.
-Edward B. Tylor
“satu keseluruhan yang kompleks yang mengandungi ilmu pengetahuan, kepercayaan, kesenian, kesusilaan,
undang-undang, adat resam dan lain-lain serta kebiasaan yang diperoleh oleh manusia sebagai anggota masyarakat”.
-Kebudayaan meliputi hasil-hasil kehidupan yang bercorak kebendaan dan bukan kebendaan.
Budaya kebendaan (artifak) segala ciptaan manusia yang berbentuk objek tertentu seperti alat,
bangunan, senjata, kenderaan, pakaian, makanan etc.
Budaya bukan berbentuk kebendaan (mentifact) abstrak seperti kepercayaan, adat
resam , undang-undang & peraturan.
4.) Ras
-secara biologi, ras kelompok manusia yang mempunyai persamaan ciri fizikal seperti warna kulit,
hidung, mata, bibir etc.
diwarisi dari generasi ke generasi.
Amnya kelompok ras (mengikut warna kulit) dibahagikan kepada :
i.) Caucasoid (putih)
ii.) Mongoloid (kuning)
1

2. iii.) Negroid (hitam)
iv.) Australoid (perang, hitam, sawo matang)
- Van den Berghe (1967) bahagikan ras kepada 4 aspek utama
i.) Setiap kelompok manusia dalam kumpulan ras tertentu mempunyai ciri-ciri baka (phenotype) yang berbeza dengan
kelompok lain.
ii.) Ciri-ciri fizikal (genotype) juga berbeza antara 1 kelompok ras dengan ras yang lain.
iii.) Untuk jelaskan sesuatu kelompok yang mempunyai ciri-ciri kebudayaan, agama, bahasa yang sama (eg. Yahudi)
iv.) Ras sebagai suatu spesies (e.g. ras manusia)
5.) Masyarakat majmuk.
-masyarakat yang tersendiri daripada pelbagai kelompok etnik/ras yang berlainan yang berada di bawah satu system
pemerintahan.
-J.S. Furnival satu fenomena penjajahan dengan masyarakat pelbagai budaya, agama, bahasa dan adat
resam tersendiri. Mereka hidup di bawah satu system politik yang sama tetapi kehidupan mereka berasingan, kurang
interaksi social, dan kehidupan mereka terbatas pada urusan ekonomi secara superficial. Kegiatan ekonomi dan
pembahagian tugas dilakukan pada garis ras/ etnik. Eg. Di Malaysia Melayu. Bumiputra – luar Bandar dan pertanian ;
Cina – Bandar – perniagaan dan perusahaan ; India – peladangan.
-Van den Bergh (sifat masyarakat majmuk)
Tiada consensus nilai
Kepelbagaian budaya
Konflik antara kelompok yang berlainan
Wujudnya autonomi/kebebasan di antara bahagian dalam system social.
Peri pentingnya paksaan dan saling bergantungan dari segi ekonomi sebagai dasar integrasi social.
Dominasi politik oleh 1 golongan tertentu.
Hubungan antara kelompok lebih bercorak 2’, segmental dan utilitarian (useful). Manakala hubungan dalam
kelompok lebih berbentuk 1’
6.) Kaum
-kumpulan manusia yang mempunyai 1 keturunan, budaya/ satu kumpulan yang mempunyai kepentingan yang sama.
-juga merujuk satu kategori manusia yang mempunyai ciri-ciri dan kepentingan yang sama seperti kaum wanita, kaum
muda, tua, tani, ibu, kaum berasaskan etnik/ras, keluarga, komuniti, jantina, etc.
7.) Akomodasi
-penyesuaian 1 keadaan apabila kelompok berkonflik bersetuju hentikan konflik dengan kukuhkan interaksi.
-identiti boleh diteruskan atas dasar tolak ansur, penerimaan perbezaan.
-antara cara untuk kurangkan konflik.
-kebebasan menggunakan pelbagai bahasa, agama& kepercayaan, kerangka perlembagaan&parti gabungan.
2

3. 8. Asimilasi
-proses percantuman&penyatuan dari berlainan budaya menjadi 1 kelompok dengan identity yang sama.
-penyerapan sehala.
-kesanggupan minority untuk hilang identity.
-kesanggupan majority menerima golongan lain.
-penyerapan bergantung pada saiz kumpulan, tingkatkan perbezaan, kadar imigrasi.(jika kadar imigrasi berkurang tetapi
jangka masa meningkat, asimilasi dikatakan berjaya)
9. Diskriminasi
-layanan berbeza-beza terhadap individu/kumpulan.
-boleh berasaskan ras, budaya, jantina, agama/kelas social .
Contoh:perhambaan, warna kulit
-kemunduran, perbezaan taraf ekonomi.
-wujud beberapa pertubuhan menentang masalah ini.
Contoh:Gerakan Kuasa Hitam satukan kaum kulit hitam.
-Di Afrika Selatan, dasar Apartheid
Penindasan terhadap penggunaan perkhidmatan berdasarkan factor ras.
-Di Asia, lazimnya dirujuk kepada diskriminasi gender, etnik&kebudayaan berbeza dengan Barat yang lebih kepada ras.
10. Etnosentrisme-(hanya wujud jika wujud identity)
-kepercayaan bahawa kebudayaan sendiri lebih unggul, tingkatkan nilainya dari kebudayaan lain.
-menilai kebudayaan lain berdasarkan standard kebudayaan sendiri.
Contoh:Anggap budaya mereka lebih bertamadun&yang lain jahiliah.
-apabila masyarakat kita dilihat oleh komonuniti lain di luar lingkaran kita, maka boleh kelihatan ganjil( contoh makan vs
tangan)
-mengagung-agungkan budaya sendiri.
-Di Asia, lazimnya dirujuk kepada diskriminasi gender, etnik&kebudayaan berbeza dengan Barat yang lebih kepada ras.
- Etnosentrisme ada fungsi-------memperkuat unsur budaya tertentu dengan memberi penekanan kepada perbezaan
kebudayaan.
-penting untuk kekalkan disiplin&semangat perjuangan.
-ditekankan ketika konflik.
11. Integrasi-Di Malaysia, integrasi&bukan asimilasi
-satukan pelbagai kelompok dalam masyarakat melalui satu identity bersama.
-perlu untuk keharmonian&kesejahteraan.
-wujudkan keselarasan antara norma perhubungan pelbagai tingkah laku.
-persetujuan pembentukan nilai yang dikongsi bersama.
3

4. 12. Akulterasi
- Setiap kumpulan mengekalkan identiti etnik masing-masing tetapi mereka berkongsikan kebudayaan yang sama.
Eg: pakaian, cara hidup, bahasa tanpa mempunyai sistem nilai yang sama.
- Melibatkan perubahan dan pinjam-meminjam unsur-unsur kebudayaan daripada kumpulan manusia yang berlainan
tradisi.
13. Amalgamasi
- Proses penyataan pelbagai kumpulan etnik khususnya drp aspek biologi.
- Melalui proses ini entiti budaya pelbagai kumpulan disatupadukan melalui perkahwinan campur dan akhirnya hasilkan
satu identiti yang baru (A+B+C = D).
(2) Agama & Masyrakat Majmuk.
Kepentingan Agama.
1. segala peraturan berkaitan dgn kehidupan manusia
2. sediakan peraturan lengkap yg mencukupi seluruh aspek kehidupan manusia dr segi individu, masyrakat,
ekonomi, politik dll.
3. jelaskan panduan/cara yg perlu utk hasilkan satu perhubungan yg harmoni sesama manusia, ant pencipta dgn
alam sekitar.
4. akal fikiran yg terbatas tdk mampu menyingkap sst kebenaran.
5. sediakan cara penyelesaian kpd segala masalah yg sudah, sedang & akan b’laku dlm kehidupan manusia.
Mengapa ada banyak agama?
Semua agama yg ada secara umum- mengabdikan diri kpd tuhan & memohon kebahagian, kejayaan &
kehidupan kebebasan di dunia.
Kerana manusia yg dijadikan pelbagai bangsa, suku & puak.
1. allah jadikan kamu berbangsa2 agar kami saling mengenali a/s/s/lain.
2. berlainan bahasa $ warna kulit- tanda kekuasaan allah.
3. seandainya pelbagai kaum ini adalah utk bermusuh-musuhan, nescaya allah jadikan satu kaum sahaja.
Rasulallah SAW: manusia – berasal dari 1 bapa & 1 ibu.
The Golden Rule of Life
1. Do not do to others what you do not want others do to you.
2. Buddhism- “ treat al creatures as you would like to be treated.”
- mpyi 10 perintah yg perlu diamalkan
4

5. - x membunuh
- x mencuri’x melakukan perkara buruk/ x bermoral
- x menipu/ berbohong
- x meminum benda yg memabukkan
- x boleh makan slp tgh
- x boleh berhibur
- x boleh berhias
3. Hinduism- do not do to others which if done to you would cause you pain.
- perbuatan yg baik-PUNYA
- perbuatan buruk-PAPA
- PAPA & PUNYA tentukan nasib seseirg pd kelahiran yg akan dtg.
- Tujuan kitaran semula – utk capai kebebasan & keselamatan= MOKSHA
4. Sikhism- do as you desire goodness for yourself as you cannot expect tasty fruits if you sow thorny trees.
- > berbtk peraturan kemasyarakatan
- Percaya kpd kelahiran semula
- If seseorg pd kehidupan lalu jahat, dia x dilahirkan dlm kedudukan yg > , tetapi dilahirkan dalam keadaan
yg =
- MUHKJI- keselamatan & kebebasan rohani spt hidup yg kekal abadi
- Salah satu cara utk capai MUKHTI- melalui amalan menuntutu ilmu, berdisiplin & berkhidmatan pd
manusia.
- Terdpt bbrp larangan, salah satunya x boleh berkelakuan buruk / x bermoral.
5. Judaism- what is hateful to you, do not goto your neighbour- that sis the basic law, all the rest is commentary.
- 10 perintah:
- Jgn menyembah tuhan lain selain Yahuwa
- Jgn membuat patung/ mengukirnya.
- Jgn menyebut nama Yahuwa sembarangan
- Muliakan hari sabat
- Hormati ibu bapa
- X bunuh’x lakukan zina
- X mencuri
- X lakukan kesaksian dusta
- X menginginkan hak milik org lain tanpa hak.
6. Islam- not one of you is a believer until you desire for youe neighbour that which you desire for yourself
- x kira dr mana asal, warna kulit, bhs, jantina, peringkat umur, status/ keturunan.
- Islam sentiasa menyuruh lakukan kebaikan & melarang melakukan keburukan
5

6. - Islam menyuruh mns gunakan akal utk mencari kebenaran
- Islam anggap dunia sebagia jambatan ke akhirat
- Utk bhgia di alhirat, kebaikan perlu dilakukan di dunia
- Darjat mns adalah sama
- Semuanya sama di sisi allah
- Tdk ada perbezaan dr segi keturunan, bangsa, warna/ kedudukan
- Yg membezakan hanyalah amalan kebaikan
- Setiap mns mpyi hak & t’jwb yg tersendiri
- DI MALAYSIA, ISLAM = AGAMA RASMI.
- Bersifat menyeruluh ditujukan kpd semua makhluk termasuk manusia.
- Allah x mengutus kamu ... untuk manusia sepenuhnya. Memberi berita baik (kpd yang taat) dan berita
buruk (kpd yang inkar).
Latar Belakang Piagam Madinah
1. Merupakan perlembagaan bertulis yg dirangka pd 622m b’pandukan wahyu allah.
2. Asas pemerintahan islam madinah bg msykt x islam & islam
3. mencatatkan peraturan, t’jwb ketua Negara & rakyat dgn persetujuan org islam & x islam.
4. kandungan PM- menyeruluh & diambil kira semua pihak.
- cth-cth kandungan:
- fasa1. msykt- ummah yg bebas
- fasa2. org muhajirin mpyi hak
- fasa6. kaum yahudi berhak mdpt bantuan
- fasa17. x dibenarkan org islam buat perjanjian dlm peperangan kecuali atas dasar keadilan
Kandungan PM
Dipersetujui oleh islam & x islam ( yahudi)
a. mgdi 23 fasal (hubungan org islam & t’jwb) & 24 fasal (t’jeb org bkn islam t’hadap madinah)
b. perkembangan b’tulis pertama di dunia yg b’asaskan Negara berdaulat (amerika 1787 & perancis 1795)
c. dirumus kpd 7 aspek yg penting.
Politik- nabi sbg pemimpin madinah & hakim yg selesaikan masalah yg timbul atr x islam & islam
Agama- msykt bebas amalkan agm masing-masing & adapt ttp x blh menentang ajr islam
Social- msyrt madinah sbg ummah & mpyi t’jwb yg sama t’hdp Negara & x blh bermusuhan ssm sendiri
Perundangan- u.u digunakam scr keseluruhan & peraturan keluarga dlm kabilah blh diamalkan if x menentang
islam
Ekniomi= kerjasama atr msyrt dituntut utk memaukan ekonomi,& penipuan & riba dihapuskan dr perniagaan
6

7. Pertahanan- ang.msyrt dikehendaki pertahankan madinah dr ancaman luar
kedudukan yahudi- keselamatan org x islam t’jamin if mematuhi perlembagaan
Politik.
- Nabi berperanan sbg pemmpin. All setuju & nabi berperanan sbg hakim utk selesaikan all msh b’asaskan musyawarah
& keadilan. Sebelum ini x hakim dpt selesiakan mslh.
Msykt bebas memilih agama.
- Mesti hormati agm lain & sikap buruk sangka dilarang. Nabi x pernah memaksa
Sosial
- dianggap ummah bersatu-padu & tolong-menolong & b’kerjasama x mengira bangsa, perasaan benci mesti dielakkan.
U-U
- U-U islam diamalkan scr menyeluruh but peraturan keluarga dibolehkan.hkman dapat dilakukan dgn adil.
Mengakui Kedudukan Yahudi
- Sbg rakyat yg mpyi hak yg sama &nikmat keselamatan.
- Nabi mengambil kira kepentingan pelbagai bangsa. Perpaduan & persefahaman dpt diwujudkan.
Kepentingan Piagam Madinah
- Model erajaan islam unggul & dijadikan panduan. Unsur-unsur islam dpt dipraktikkan dlm Negara yg berbilang
bangsa.
- Ekonomi- riba,penipuan,rasuah & penindasan x dibenarkan. B’timbang rasa & b’sedekah digalakkan. Pentingkan
keadilan dlm b’niaga walaupun pd mulanya hadapi mslh ekonomi.
- Nabi b’jaya mbtk msykt baru yg b’asaskan ummah iaitu msykt yang berasaskan ummah iaitu msykt yang hidup
bersatu padu & mempunyai semangat ukhawah Islamiah yang atas taraf dan kedudukan rakyat adalah sama
sesuai dengan konsep keadilan sosial.
- Islam tekankan persamaan atr hak & persaudaraan islam iaitu x beza taraf & memupuk semangat perpaduan &
Bantu membantu.
- Msykt berbilang kaum dpt mendiami Negara yg mpyi U-U yg lengkap & sempurna. Syariah adil.
- Cara Nabi mendirikan kerajaan berbeza kerana Nabi menyusun perlembagaan baru mengasaskan kerajaan.
Meletakkan Allah sebagai kuasa tertinggi.
- Menyusun kehidupan bersistematik dan terikat dengan undang-undang Yahudi tidak boleh menindas Arab lain.
Semua harus mengikut peraturan.
Bagaimana pengetahuan ttg kepelbagiaan agm dpt membantu wujudkan p’hubungan etnik yg harmoni?
1. membina kesedaran mengenai kepelbagaian- (memahami nilai & kepercayaan sendiri & org lain)
(membangunkan kesedaran ttg setiap individu.)
2. meneroka intipati ajaran setiap agm- (apakah nilai muri yg boleh dikongsi bsm) (spt ilmu p’getahuan)
(kebebasan) (pemesyuaratan) (keadilan) (persaudaraan)
7

8. 3. membina kemahiran social yg asas spt (perkenalan, persefahaman, mewujudkan keinginan utk
b’muafakat, saling membantu, semangat persaudaraan, menangani konflik, communication, menangani
stress)
(3) Hubungan Etnik Dalam Konteks Perlembagaan
Pengenalan
-M’sia sentiasa t’dedah pd ketegangan hbgn antara etnik.
-Sejak 1970, b’jaya elak dr keganasan hbgn antara etnik & urus kestabilan politik dgn baik.
-Dianggap kejayaan kepimpinan consociationalism dlm masy multiunit M’sia.
-Cara yg digunakan utk analisis cara M’sia urus masy pelbagai etnik.
Pendekatan T’hdp Masy Pelbagai Etnik M’sia
-Arend Lijphart—consociational b’maksud pemimpin politik dlm kerjaan mahu mengubah sist demokrasi dgn pelbagai
budaya politik kpd sist kepimpinan demokrasi yg stabil.
-Consociationalism dirujuk sbg sist perkongsian kuasa dlm kalangan pelbagai etnik.
-Pemimpin mesti bersedia utk b’kerjasama & b’tanggungjawab utk pertahankan sist tsb.
-Nordlinger—‘conflict-regulation scheme’: b’gantung pd sikap pemimpin utk selesaikan masalah.
-Milton Esman—‘avoidance model’: ketepikan isu perkauman sensitive dr perbincangan di tempat awam.
-Ulasan ttg pendekatan di atas perlihatkan bgmn masalah hbgn etnik cuba diatasi dgn strategi spt akomodisation,
tawar-menawar & urus konflik yg wujud.
Proses Mengurus Pluralism di M’sia
-Communities Liaison Committee(CLC) 1949----usaha pertama ke arah proses tawar-menawar antara etnik.
-Pd peringkat awal, b’tanggungjawab utk bincangkan isu yg berkaitan dgn konflik etnik tetapi kemudian dimasukkan isu
politik.
-CLC----mekanisme yg digunakan pemimpin dr pelbagai latar belakang etnik yg b’jumpa & bincangkan isu sensitive scr
t’tutup utk cari jln penyelesaian t’baik.
-Struktur & kaedah CLC blh dianggap sbg pioneer kpd corak pentadbiran Malaya.
-Struktur ini juga membawa kpd penubuhan Parti Perikatan(BN) pd 1953 iaitu ikatan antara UMNO-MCA di bwh Tunku
Abdul Rahman & Tan Cheng Lok, whereby penglibatan pemimpin utama ini dilihat b’jaya memobiliti kesetiaan &
sokongan dr komuniti masing2. Pada 1954, MIC m’jd anggota parti ini. Ke-3-3 parti ini jadi tunggak kekuatan BN dlm
pilihanraya tahun 1955 dgn menangi 51 drp 52 kerusi.
Perlembagaan & Hbgn Etnik
8

9. -Parti Perikatan dilihat mendominasi sist politik Malaya ketika itu yg turut m’bw kpd kemerdekaan Malaya di bwh
kepimpinan Tunku Abdul Rahman.
-Proses perundingan & tawar-menawar Perikatan sebenarnya memain peranan sehingga kpd proses merangka
Perlembagaan 1957.
-Suruhanjaya Perlembagaan ini diketuai Lord Reid & ahli dr Britain, Australia, India, & Pakistan. Ia scr umumnya dikenali
sbg Suruhanjaya Reid.
-Keistimewaan Perlembagaan ini adalah bbrp nilai kompromi yg sukar dilihat dlm konteks negara lain spt isu bhs, agama,
kewarganegaraan, & hak etnik tertentu.
-Laporan Suruhanjaya ini> b’tumpu kpd cadangan b’hbg dgn kuasa legislative kerjaan pusat & negeri, kedudukan rakyat2
Melayu, kewarganegaraan rakyat PTM, & hak istimewa orang Melayu & kepentingan komuniti lain.
-Perlembagaan juga beri penekanan thdp agama Islam sbg agama rasmi & pd masa yg sama, komuniti etnik lain blh
meneruskan kepercayaan & amalan mereka tidak sebarang sekatan.
-Berkenaan dgn bhs, bhs M’sia dijadikan bhs rasmi tetapi tidak ada individu yg dilarang dr m’gunakan, belajar @pun
belajar mana2 bhs.
-Artikel 153 merupakan antara artikel utama Perlembagaan yg b’kaitan dgn p’khid. awam, ekonomi & p’didikan.
Tawar-menawar inilah yg blhkan wujud kelonggaran termasuk hak kewarganegaraan.
-All yg dilihat dlm Perlembagaan dipersetujui oleh all wakil/pemimpin parti2 komponen parti Perikatan yg mewakili
rakyat Malaya.
-Wujudnya persetujuan thdp Perlembagaan Malaya sebabkan ia juga dikenali sbg Gentlemen Bargaining, Social Contract,
Merdeka Compact/Alliance Formula.
-Tawar-menawar ini sebenarnya terbuka utk kritikan terutama dlm klgn golongan ekstremis/radikal.
-Wujud tafsiran b’beza2 sehingga t’bw2 dlm pilihanraya tahun 1969 yg juga m’cetuskan peristiwa 13-5-1969.
-Berikutan rusuhan tsb, Parlimen telah di’stop’kan & kerjaan berada di bwh MAGERAN.
-Mengenal pasti pentingnya utk bincangkan masalah rusuhan tsb, pemimpin all komuniti telah diundang anggotai
MAGERAN.
-Tunku Abdul Razak jadi pengerusi MAGERAN.
-Antara perkara yg d’bincangkan dlm MAGERAN adalah isu peristiwa 513 & bgmn utk elakkan peristiwa
ini-----------------RUKUN NEGARA
(4) Dasar ekonomi dan hubungan etnik
1.) Dasar-dasar ekonomi yang diamalkan oleh British telah menyebabkan kedatangan orang Cina dan India ke
Negara ini.
2.) Perkembangan ini telah membawa kepada terbentuknya masyarakat majmuk.
3.) Pertadbiran British berlandaskan prinsip pecah dan perintah.
4.) Maka dasar-dasar ekonomi yang diperkenalkan telah memisahkan masyarakat di Negara ini mengikut
perkerjaan.
Orang Melayu – pengeluar beras [duduk di kampung]
Orang Cina – Lombong dan perniagaan [duduk di Bandar]
9

10. Orang India – Buruh estet [duduk di estet]
5.) Telah wujud perasaan kecewa di kalangan orang Melayu bahawa kepentingan ekonomi mereka telah terabai.
6.) Pentadbir British telah mengambil beberapa langkah untuk membantu masyarakat Melayu.
Akta Tanah Rezeb diperkenalkan untuk melindungi hak orang Melayu ke atas tanah.
Pada tahun 1950 RIDA (Rural Industrial Development Authority) ditubuh untuk memajukan kawasan luar
Bandar.
7.) Namun, jurang ekonomi antara masyarakat Melayu dan kaum lain terus menjadi luas.
8.) Disebabkan ini tidak wujud perpaduan di kalangan masyarakat Malaysia di bawah pemerintahan British.
9.) Selepas kemerdekaan langkah-langkah telah diambil untuk mengurangkan jurang ekonomi antara kaum.
10.) Rancangan Malaya pertama (1956-1960) memberikan keutamaan kepada pembangunan luar Bandar.
11.) Sebanyak RM227 juta telah diperuntukkan bagi pembangunan luar Bandar.
12.) Pada 1959 Kementerian Pembangunan Luar Bandar diasakan.
13.) FELDA diperkenalkan untuk mengagihkan tanah pertanian kepada orang Melayu yang miskin.
14.) Peruntukan ini ditambahkan lagi kepada RM468 juta di bawah.Rancangan Malaya kedua (1961-1965)
15.) Namun, kedudukan ekonomi orang Melayu tidak maju banyak dan jurang ekonomi antara kaum masih luas.
16.) Pada 1965 Kongres Ekonomi Melayu telah diadakan.
17.) Cadangan-cadangan Kongres ini telah dimajukan dalam Rancangan Malaysia Pertama (1966-1970).
18.) Rancangan Malaysia Pertama pun memberi tumpuan kepada pembangunan luar Bandar.
19.) Namun, beberapa langkah telah diambil untuk memajukan ekonomi masyarakat Melayu.
1965 RIDA diberikan wajah baru baru dengan petukaran nama kepada MARA.
Bank bumiputera ditubuhkan.
1967 Institute Teknologi MARA ditubuh.
FAMA ditubuh.
20.) Namun, pada penghujung Rancangan Malaysia Pertama kedudukan ekonomi masyarakat Melayu tidak berubah
banyak.
21.) Keadaan ini tidak membantu memupuk semangat perpaduan di kalangan masyarakat Malaysia.
22.) Pada 13 Mei 1969 berlaku rusuhan kaum.
23.) Pada 1979 Dasar Ekonomi Baru (D.E.B.) diperkenalkan.
24.) DEB ialah rancangan dua puluh tahun, iaitu dari 1970 hingga 1990.
25.) Dua objektif utama DEB ialah
Menyusun semula masyarakat agen pengendar mana-mana masyarakat dengan pekerjaan dapat
dihapuskan.
Membasmi kemiskinan tanpa mengira kaum.
26.) Objektif pertama akan dicapai melalui:
Menyusun semula pola pekerjaan.
Menyusun semula pola hak milik dalam sector korporat.
Mewujudkan komuniti industri dan komersial bumiputera.
Mengasaskan pusat pertumbuhan ekonomi di kawasan luar Bandar.
27.) Objektif-objektif ini diharap akan mengagihkan kekayaan Negara dalam nisbah yang saksama antara semua
kaum, dan dengan itu akan memupuk perpaduan kaum.
28.) Nisbah yang dijangkakan:
Bumi – 30%
Bukan bumi – 40%
Orang asing – 30%
29.) DEB telah diamalkan melalui :
Rancangan Malaysia Kedua : 1971-1975
Rancangan Malaysia Ketiga : 1976-1980
Rancangan Malaysia Keempat : 1981-1985
Rancangan Malaysia Kelima : 1986-1990
30.) Pada 1990 pencapaian ekonomi kaum-kaum di Malaysia ialah :
Bumi – 1.9% (1970)
10

11. - 20.3% (1990)
Cina – 22.5% (1970)
- 44.9% (1990)
India – 1.0% (1970)
- 1.0% (1990)
Extra : DEB berjaya mengekalkan keamanan / perpaduan antara kaum walaupun matlamat untuk bidang ekonomi tidak
berjaya sepenuhnya.
-dikatakan berjaya
31.) Pada 1991, Dasar Pembangunan Nasional (NDP) telah diperkenalkan untuk meneruskan objektif DEB.
32.) Pada 2000 Wawasan 2020 (National Vision Policy) telah diperkenalkan.
33.) Dijangkakan rancangan-rancangan ekonomi ini akan membantu negara mencapai taraf Negara membangun dan
rakyat akan hidup lebih berpadu sebagai bangsa Malaysia.
(5) ETNIK DAN PEMBANGUNAN EKONOMI DI SABAH DAN SARAWAK
SARAWAK
1 Negara yang terbesar di Malaysia – 124450 km2, 38% daripada keseluruhan Malaysia.
2 Hutan 67.2%.
3 32.5% tanah pertanian.
4 Hanya 2.9% untuk penempatan dan aktiviti yang tidak berkaitan dengan pertanian.
SABAH
1 Negara kedua besar di Malaysia.
2 Lebih kurang 60% daripada tanah diliputi hutan rimba.
3 Kawasan tanah pertanian (30%).
1
4 Lebih kurang daripada kawasan Sabah sesuai untuk pertanian.
7
5 Dari segi penggunaan tanah, 12.9% untuk pertanian, 42.9% untuk pemeliharaan hutan, 1.2% untuk perikanan, 2.6%
untuk hidupan liar, 3.6% untuk taman negara dan 36.8% lain-lain.
KAUM ETNIK DI SARAWAK
1 Melayu 22.3%
2 Cina 25.9%
3 Iban 29.1%
4 Bidayuh
5 Melanau
6 Orang Ulu (Kayan, Kelabit, Kenyah, Ulit, Seping, Penan, Punan, Lun Bawang)
7 Bumiputera lain – Bisaya, Bukitan, Kedayan, Kajang (Kejaman, Lahanan, Tanjong, Sekapan, Sihan), Murut
KAUM ETNIK DI SABAH
11

12. 1 Melayu
2 Cina
1
3 Kadazandusun ( daripada jumlah penduduk)
3
4 Bajau
5 Murut
6 Bumiputera lain – Bisaya, Idahan, Iranun, Kadayan, orang Sungei, Pulau Kokos, Rungus, Sulu/Suluk, Tidong
AKTIVITI EKONOMI DI SABAH DAN SARAWAK
1 Luar bandar
- pembalakan
- tanaman industri ( ladang → kelapa sawit, lada)
- galian (minyak, LNG)
- pertanian kecil-kecialan (subsistence)
~ berhuma, padi paya, pekebun kecil (lada, koko, getah etc.)
- penangkapan ikan, akuakultur (udang, rumpai laut)
- dowmstream timber products → kilang kayu
2 Bandar
- perkhidmatan (pembankan, hotelier etc.)
- kilang (pemprosesan makanan, bahan binaan etc.)
3 Pelancongan
AKTIVITI EKONOMI DI SABAH
Kadazandusun → pertanian secara tradisi yang menanam padi sawah dan huma dan sesetengah daripada memburu
dan menangkap ikan.
Bajau → kawasan pantai, bekerja sebagai petani dan nelayan di kawasan pantai barat di samping terkenal sebagai
penunggang kuda
Kaum bumiputera minoriti → pertanian, nelayan
Cina → aktiviti ekonomi di kawasan Bandar (perniagaan)
AKTIVITI EKONOMI DI SARAWAK
Melayu, Melanau, Kedayan → nelayan, padi paya, petani (getah, koko, kelapa)
Iban, Bidayuh → petani (berhuma, getah, koko, lada, kelapa sawit)
Orang Ulu → petani (berhuma, kopi, koko, mengutip &
Kelabit → padi paya di gunung (beras Baria)
Penan → ada yang masih nomad
Cina → Bandar, perniagaan, kilang
12

13. PEMBANGUNAN DI SABAH DAN SARAWAK
1 Sarawak
- Sarawak Development Plan/Sarawak Plan (1964 – 1968).
- RM1 – RM8 (RM = Rancangan Malaysia)
2 Sabah (RM1 – RM8)
- perbelanjaan bajet → pertanian, perhubungan (jalan raya) dan kebajikan social, kemudahan asas.
3 Bumiputera → petani, nelayan
Contoh – Di Sarawak:
sektor perkhidmatan → 67% Cina, 18% Melayu, 7% Iban
sektor sekunder → 56% Cina, 28% Melayu, 3% Iban
sektor primer → 50% Iban, 13% Melayu, 14% Cina, 9% Bidayuh, 7% orang Ulu.
ISU-ISU: ETNIK DAN EKONOMI
1 Jurang pembangunan antara Semenanjung Malaysia sengan Sabah dan Sarawak.
2 Hubung kait yang rumit di Sabah dan Sarawak, isu bumiputera majoriti dan minoriti.
3 Jurang perbezaan dari segi pembangunan ekonomi antara etnik di Sabah dan Sarawak.
4 Kemiskinan.
JURANG PEMBANGUNAN EKONOMI DI SABAH DAN SARAWAK
1 Bajet rendah.
2 Sektor awam lebih kecil daripada di Semenanjung Malaysia.
3 KDNK rendah berbanding dengan di Semenanjung Malaysia.
4 RMK7
KEMISKINAN
1 Sabah → kadar kemiskinan tertinggi di Malaysia (20.1%, 1999).
2 Sarawak → 6.7%, 1999.
3 Sangat tinggi dalam kalangan bumiputera minoriti di luar Bandar.
4 Masalah pendatang asing di Sabah → lebih 20% daripada penduduk Sabah.
5 Ekonomi lemah, pendidikan rendah.
6 Masalah kaum pedalaman yang tiada dokumen pendaftaran (kad pengenalan dan surat beranak).
7 Daif → orang tua, ibu tunggal, anak yatim, OKU.
GARIS KEMISKINAN DI MALAYSIA
Wilayah 1995 1999
13

14. Semenanjung Malaysia 425 510
Sabah 601 685
Sarawak 516 584
KEMISKINAN DI SABAH
Cina Kadayan
Melayu Idahan
$ Kadazandusun Pulau Kokos
Bajau $ Bisaya
Murut Iranun
Orang Sungei
Tidong
KEMISKINAN DI SARAWAK Lun Bawang
Kayan
Cina Kelabit
Melayu Kajang
$ Melanau $ Kenyah
Bidayuh Kedayan
Iban Bisaya
Bukitan
Penan
USAHA KERAJAAN UNTUK MENGURANGKAN KETEGANGAN HUBUNGAN ETNIK DISEBABKAN JURANG
PEMBANGUNAN EKONOMI
1 Mengurangkan jurang perbezaan pembangunan wilayah.
2 Mengurangkan jurang perbezaan pembangunan antara etnik.
3 Mengurangkan jurang perbezaan pembangunan antara Bandar dan desa.
(6) HUBUNGAN ETNIK MALAYSIA DALAM ERA GLOBAL
Masalah Etnik di Negara yang Sedang Membangun
Pada tahun 1950-an, dan awal 1960-an, masalah etnik dikira sebagai masalah sosiopolitik megara sedang
membangun dikaitkan dengan masyarakat tradisi, kurang asimilasi dan kurang integrasi.
Macam-macam konsep diberikan → tribalism, communalism, primordialism, regionalism, parochialism, particularism
etc.
Dengan modenisasi, masalah etnik dapat diatasi.
Masalah Etnik di Negara Maju/Negara Industri Barat
Namun, bermula penghujung 1960-an, masalah etnik juga wujud di negara maju.
i. Di Amerika Syarikat,
14

15. Rakyat berkulit hitam (Negro, kini African Americans) bertindak paling awal, kemudian Red Indians (Native
Americans), Chicanos (Mexico), Latinos (Amerika Selatan) dan Asian Americans turut mendesak.
- menolak diskriminasi dari segi ekonomi, politik dan sosiobudaya
- menolak dasar asimilasi ke dalam masyarakat dominant orang berkulit putih
- menuntut hak sivil yang sama
ii. Di Australia dan New Zealand, dalam kalangan
orang asli (Aborigines dan Koori di Australia) dan Maori (NZ) juga berbuat demikian. Kemunculan juga gerakan kaum
minority imigren.
iii. Di United Kingdom,
- Scots, Welsh dan Irish menolak dominasi Inggeris dan menuntut hak autonomi politik, kemajuan ekonomi,
pemulihan budaya diri mereka
- Tambahan lagi, orang imigren dari bekas tanah jajahan British di West Indies, Afrika, Asia Selatan dan Asia
Tomur yang kini di UK menentang diskriminasi dan menuntut keasilan sosial.
iv. Di Kanada,
gerakan pemisahan Quebec muncul, kemudian gerakan antidiskriminasi orang Asli (Inuit – Eskimo) dan siikuti oleh
imigren West Indies, Afrika, Asia.
v. Di Perancis dan Sepanyol,
kaum minoriti di kawasan pinggiran
- Corsica, Brittany, Alsace (Perancis)
- Catalan (Barcelona) dan Basque (kawasan sempadan Perancis-Sepanyol)
menganggap diri mereka di anak tiri.
- kini, terdapat desakan dalam kalangan orang imigren Afrika dan Arab juga, khasnya yang beragama
Islam.
Masalah Etnik di Negara Komunis/Bekas Komunis juga
Tambahan pula, bermula tahun 1970-an, masalah etnik juga berlaku di negara komunis
i. di bekas Kesatuan Soviet, tercetusnya gerakan pemisahan.
- orang Latvia, Lithuania, Estonia (Lautan Baltic)
- orang Armenia, Ukraine, Georgia dan Azerbaijan (Lautan Caspian dan Gunungan Caucasus)
- orang Islam di Asia Tengah (Kazakhstan)
ii. di China
- gerakan pemisahan Tibet → gerakan orang Uighur (Hui/Islam) menuntut lebih autonomi
iii. di Yugoslavia
- gerakan pemisahan Bosnia-Herzegovina, Croatia, Slovenia, Macedonia
Oleh itu,
15

16. Masalah etnik bukan hanya kepunyaan negara sedang membangun.
Modenisasi tidak menyelesaikan masalah,
malah mungkin memperdalam lagi masalah etnik.
Dari kajian-kajian mengenai konflik etnik seperti kes-kes di atas, didapati kaum minoriti ada 3 tuntutan:
a. menolak asimilasi ke dalam budaya kumpulan majoriti dan dominant, menuntut pluralism
budaya/multiculturism yang memberi peluang kepada meraka untuk mengamal dan mengekalkan cara hidup
mereka sendiri.
b. menolak pendominasian politik, menuntut lebih autonomi politik daripada pusat, dalam beberapa kes,
matlamat mereka adalah pemisahan.
c. menolak pembangunan yang tidak seimbang, menuntut lebih peruntukan untuk pembangunan
kawasan/kumpulan mereka yang ketinggalan ekonomi.
Tuntutan-tuntutan tersebut dianggap sewajar dengan kewujudan satu negara yang adil dan saksama, dengan hanya
satu jenis kerakyatan untuk semua.
Kekeliruan dalam Kegunaan Konsep Etnik, Bangsa dan Negara-Bangsa
Berdasarkan kajian-kajian empiris 132 kes, termasuk kes-kes di atas, Walker Connor membentang bahawa sarjana
selalu menyalahgunakan konsep ‘etnik’ apabila merujuk sesuatu kumpulan minoriti tang mempunyai
bahasa/budaya/agama sendiri.
Namun, takrifan ini merupakan juga cirri-ciri utama untuk definisi sesuatu bangsa.
Tambahan pula, kedua-dua etnik dan/atau bangsa didefinisikan sebagai satu kumpulan sosial yang mempunyai
semangat persaudaraan antara anggotanya.
Bagi Connor, setiap kumpulan etnik adalah ‘bakal bangsa’. Setiap kumpulan etnik berpotensi menjadi sebuah
bangsa.
Perbezaan antara etnik dan bangsa adalah tahap kesedaran ‘kekitaan’/semangat oersaudaraan antara 2 jenis
kumpulan tersebut.
Berbeza daripada etnik, sebuah bangsa lebuh merupakan satu badan yang tidak sahaja mempunyai cirri-ciri budaya
yang sama, tetapi juga matlamat politik yang sama dan yang menerima kepemimpinan yang sama.
Maka, bangsa itu lebih berpadu.
Kebanyakan Negara ialah Negara Pelbagai Bangsa
Untuk mengelakkan kekeliruan, maka Connor menganggap konsep ethnic-nation lebih tepat daripada etnik/bangsa.
Kini semakin banyak sarjana juga mengikut cara kegunaannya beberapa konsep asas ini.
Berdasarkan ideanya bahawa kumpulan etnik itu bakal-bangsa, beliau telah menjalankan kajian empiris tentang 132
kes ‘negara-bangsa’. Ekoran kajiannya, beliau mengetengahkan:
16

17. a. 7% sahaja merupakan negara-bangsa tulen (hanya satu bangsa-etnik)
b. 61% merupakan negara-bangsa yang mempunyai kumpulan majoriti (lebih 50% penduduk) dan satu atau lebih
kumpulan minoriti
c. 30% merupakan negara-bangsa tanpa satu kumpulan bangsa-etnik majoriti (semua kumpulan minoriti)
Penemuannya:
Kebanyakan negara merupakan negara pelbagai bangsa kerana penduduknya terdiri daripada lebih daripada satu
bangsa atau mengikut konsep Connor, lebih daripada satu bangsa-etnik.
Hanya sebahagian kecil negara (seperti Jepun) yang tidak menggalakkan imigresen
Di Asia Tenggara, setiap negara merupakan negara pelbagai bangsa:
i. Burma → di samping majority orang Burma,
ii. Thailand →
iii. Indonesia →
iv. Singapura → di samping
v. Filipina → di samping orang Tagalog, terdapat Illocano, Ifugao, Uisaya
(Cebunano, Samar, Leytedll), Moro (Maquindanau, Tausug), Lumad
vi. Malaysia → di samping majoriti Melayu, terdapat bukan sahaja Cina, India,
Serani, Ceynese, orang Asli, juga terdapat Dayak, Kadazandusun, Murut,
Rungus, Sulu, Bajau, Irranun etc.
Punca Masalah Hubungan Etnik-Bangsa/Kaum
Disebabkan kebanyakan negara merupakan pelbagai bangsa’kaum, cabaran utama ialah bagaimana mewujudkan
negara moden itu.
- sama ada melayan hanya kepentingan ekonomi, politik dan budaya bangsa-etnik/kaum majoriti yang
selalu juga dominan, atau kepentingan semua pelosok masyarakat tanpa mengira bangsa-etnik/kaum?
- Sekiranya hanya satu bangsa-etnik/kaum mempunyai kuasa politik/mendominasikan ekonomi/menonjol
dan memgemgangkan budaya diri mereka, sedah pasti ketidakpuasan akan muncul dalam kalangan
bangsa-etnik/kaum yang dipinggirkan.
- Lebih-lebih lagi, jika satu kaum memdominasikan ketiga-tiga sektor (politik, ekonomi dan sosiobudaya)
Inilah punca masalah etnik yang dihadapi di Indonesia pada masa ini.
Rakyat Acheh, Papua, setiap satu bangsa-etnik tersendiri, telah memberontak dan menuntut kemerdekaan
masing-masing kerana kononnya merasa dianaktirikan oleh orang Java dan Jakarta dalam ketiga-tiga aspek.
Begitu jiga dalam kalangan rakyat Patani di Thailand Selatan dan dalam kalangan rakyat Moro di Filipina.
Keadaan di Malaysia Agak Berbeza
Disebabkan pembangunan ekonomi yang mendadak 30 tahun ini, DEB berjaya dilaksanakan. Kedudukan ekonomi
kaum Melayu meningkat.
17

18. Penstrukturan semula masyarakat telah berlaku. Dalam kalangan Melayu satu kelas peniaga atasan dan kelas
menengah terpelajar telah muncul.
Pada waktu yang sama, disebabkan pembangunan berterusan, kaum Cina dan India di Semenanjung Malaysia juga
menikmati pembangunan itu.
(tidak dinafikan bahawa jurang pendapatan dalaman sesuatu kaum kian luas, terutamanya dalam kaum Melayu due
to dsar penswastaan dan ‘politik wang’)
Dari segi politik,
i. memang benar UMNO mendominasikan sistem politik Malaysia dan ketidakpuasan wujud dalam kalangan
bukan Melayu.
ii. namun, melalui sistem consociotionalism/kerajaan pakatan, kuasa diagihkan antara UMNO dengan
parti-parti bukan Melayu yang lain.
iii. jika UMNO menafikan kaum-kaun lain, keadaan politik semakin meruncing.
Terdapat perkembangan politik baru di Malaysia disebabkan pembangunan dan penstrukturan semula masyarakat.
Yakni, sekumpulan rakyat kritis yang pelbagsi kaum kelihatan sudi bekerjasama. Antara lain, mereka menuntut
demokrasi berparticipation, ketelusan dan pencegahan rasuah.
Hal ini merupakan petanda yang sihat dan baik untuk hubungan kaum.
Dari segi budaya,
i. amat ketara bahawa budaya dan agama bangsa-etnik/kaum majoriti Melayu lebih menonjol.
ii. keunggulan kemelayuan ini disahkan di sisi undang-undang disebabkan Ketuanan Melayu.
iii. Perkara ini sering dilakukan bangsa-etnik/kaum majoriti di merata-rata tempat:
- majoriti Thai agama Buddha di Thailand
- majoriti orang Java di Indonesia
- majoriti orang Katokik Luzon-Tagalog di Filipina
- majoriti orang Buddha Burman di Burma
- majoriti orang Hindu di India
- juga di Australia, Kanada, UK, US etc.
- juga di negara-negara Arab
Tidak hairan, di semua negara ini, kaum minoriti berasa tidak puas dan kecewa.
Namun, berbeza daripada kaum Cina dan India di Semenanjung, kaum Dayak di Sarawak dan Kadazandusun-Murut
di Sabah kurang menikmati pembangunan ekonomi.
Tambahan, mereka juga merupakan kaum peribumi dan agak kecewa juga ____
Kesimpulan
1. Masalah perkauman bukan sahaja masalah negara sedang membangun sahaja, juga berlaku di negara membangun
dan (bekas) negara komunis.
18

19. 2. Kumpulan etnik merulakan bakal bangsa.
3. Majoriti negara di dunia merupakan negara pelbagai bangsa/kaum.
4. cabaran utama merupakan bagaimana melayan semua pihak secara adil dan saksama.
5. Di Malaysia, keadaan lebih membanggakan,
pembangunan ekonomi yang mendadak dan DEB menyeimbangkan keadaan antara kaum.
dari segi politik, UMNO mendominasi tetapi mengkongsikan kuasa
dari segi sosial, ketuanan Melayu agak menonjol
Ketidakpuasan semakin menjadi dalam kalangan peribumi Sabah dan Sarawak bukan Islam kerana kurang
menikmati ekonomi dan dikongsi kuasa. Budaya-agama mereka semakin dipinggirkan.
Cabaran terhadap hubungan etnik di Malaysia dalam Era Globalisasi
Globalisasi : Manusia di seluruh pelusuk dunia semakin terikat, tahap interaksi lebih tinggi.Maklumat & pergerakan wang
bergerak lebih cepat berbanding dahulu. Barang & perkhidmatan yang dikeluarkan oleh sesetengah Negara boleh
dinikmati oleh sesetengah Negara boleh dinikmati oleh penduduk dari Negara lain. Perjalanan antarabangsa semakin
kerap & komunikasi antarabangsa adalah perkara biasa.
Rangkaian globalisasi
politik
+ve
ekonomi Era globalisasi budaya
-ve
pendidikan
Peranan globalisasi
+ve -ve
(menyatukan) (memecahkan)
Cabaran untuk mengimbangkan kedua-dua bergantung kepada nilai budaya sesuatu masyarakat.
Hubungan etnik di Malaysia
1. gambar masyarakat harmoni – 3 major etnik
19

20. 2. symbol harmoni & keutuhan hubungan etnik di Malaysia – kombinasi tarian, kombinasi perayaan
-Kongsi Raya, Depa Raya, Tarian Pesta Kaul, Pesta Gawai.
3. Malaysia – pelbagai kumpulan etnik- Sabah & Sarawak
Kesan globalisasi
1. perbezaan dari segi bahasa, nilai, budaya & “world-view” (cara mereka melihat dunia)
2. Perbezaan budaya boleh menjadi ancaman kepada identity etnik.
3. Cabaran globalisasi – system ekonomi, identity etnik & kehidupan & kepupusan identity
e.g. Tasek Temenngor Forest Reserve, Grik, Perak.
4. Globalisasi Implikasi kepada identity etnik Masyarakat Marginal
- Hutan sumber kehidupan, symbol identity, harta warisan untuk generasi akan datang.
Globalisasi, kelapa sawit & kesan kepada identity etnik masyarakat marginal
-Transformasi sosioekonomi daripada koko & pelbagai sayur-sayuran kepada kelapa sawit.
-Ester sawit dipunyai oleh syarikat dari semenanjung dan antarabangsa.
-Etnik Melayu sungai (people of the river)
(7) Hubungan etnik dalam konteks pembangunan politik
Konsep negara – kontraversil, abstrak
Negara komuniti politik yang tersusun yang menguasai 1 kawasan /wilayah, mempunyai kedaulatan luaran
dan dalam melalui :
Ia mendakwa monopoli ke atas kegunaan kuasa dan paksaan.
Menguatkan undang-undang (termasuk undang-undang paksaan)
Konsep Bangsa
1.) 1 kumpulan orang yang berpadu yang berkongsi sama banyak elemen budaya, pandangan hidup pengalaman
sejarah bersama merasai sendiri mempunyai destini dan matlamat hidup yang sama untuk masa depan.
2.) 1 entiti budaya berubah daripada Negara sebagai 1 entiti politik.
Konsep Negara-Bangsa (Nation-state)
Negara Bangsa idealisme Negara-bangsa
(entity politik) (entity budaya)
20

21. 1.) 1 bangsa-negara yang wujud memberikan kedaulatan wilayah kepada sesuatu bangsa sebagai suatu entity
budaya.
2.) Negara-bangsa = Negara yang berdaulat di mana kebanyakan warganya bersepadu sebahagian besarnya kerana
factor kesatuan bangsa seperti persamaan bahasa ,turunan, pengalaman sejarah.
3.) Terdiri daripada warga yang negaranya ialah 1 bangsa.
4.) 1 ideolisme tak wujud dalam system politik masa ini.
5.) Konsep bangsa & negara-bangsa > merupakan 1 komuniti yang berbayang-bayang (imagine community)
6.) Paling rapat dengan Negara-bangsa ialah Negara Jepun & Iceland. Kebanyakan Negara tidak mempunyai 1
bangsa.
7.) Terutama Negara bekas koloni – heterogenus, kepelbagaian budaya, agama, keturunan, pengalaman sejarah
etc.
8.) Bangsa-negara – share element of budaya.
9.) Kesemua Negara di dunia bercita-cita dan berusaha untuk membentuk 1 bangsa / 1 identiti bangsa dalam usaha
mereka untuk mencapai kestabilan politik.
10.)Banyak konflik, semua Negara dengan cara-cara yang berubah untuk selarikan.
11.)Negara-negara di dunia mengkagumi keadaan di Jepun, wujud pertemuan agama dan bangsa.
12.)Kaedah berterusan dan paksaan untuk membentuk bangsa, ,mengasimilasikan budaya minority dengan budaya
majority.
13.)cara lain menghapuskan kumpulan/bangsa yang lain. Contoh yang baik di Jerman. Orang Hitler
hapus orang Yahudi.
14.)Fiji – menghalang orang India.
15.)cara lain menghalng asimilasi dengan minority. Contoh : memencilkan orang Plestin dan Israel.
16.)Negara komunis – tidak membenarkan budaya dan agama lain
17.)paksaan : memasak ideology luaran
18.)cara memaksa gagal – kegagalan lebih teruk (nyawa manusia yang terkorban)
19.)cara aman dan kompromi, antara kaedah : memberi autonomi kepada wilayah yang terdiri daripada kumpulan
minority (“kubet” di Canada) seolah-olah Negara sendiri.
-kumpulan khas diberi komponen kesatuan contoh yang baik di Switzerland. Dalam usaha : Acheh
-memberi pewakilan kaum minority dalam kerajaan, parlimen, jentera Negara.
-pendekatan dasar awam : multiculturalism memberikan tempat kepada bangsa yang berbagai
terutamanya minority lebih tertumpu usaha pembentukan komuniti politik dan bukan
komuniti budaya untuk membentuk komuniti politik, kewarganegaraan yang sama untuk
memenuhi tanggungjawab bersama.
Multiculturalism : maka pendekatan dasar awam untuk menangani kepelbagaian budaya di Negara pelbagai etnik
yang secara rasmi menekankan pengiktirafan, penghormatan, toleransi, hidup bersama, dalam sesebuah Negara.
21

22. - lebih mendapat kepentingan di Negara maju. Contoh : Canada, Switzerland)
-kritik daripada glongan akademik & golongan nasionalis, golongan konservatif & neo-konservatif. (Eropah & US –
menuntut nilai-nilai Eropah sebagai nilai bersama berkaitan nilai bersuara/berhak sama.
Konsep nasionalisme
1.) ideology yang berpendirian bahawa bangsa dalam pengertian etnik dan identity bangsa ialah unit asas dalam
kehidupan social manusia dan tuntutan politik & budaya dengan berasaskan kepercayaan yang sedemikian.
2.) Kepercayaan : setiap bangsa berhak mempunyai negaranya sendiri.
3.) konsep yang menjadi punca konflik antara budaya dan bangsa.
Apabila nasionalisme digunakan dalam konflik ini. Pelbagai nasionalisme dalam Negara itu, wujud pelbagai
nasionalisme sebilangan kecil menuntut Negara sendiri/keistimewaan/hak untuk kumpulan sendiri.
4.) masih juga wujud pencanggahan antara nasionalisme.
Perhubungan kaum di Malaysia bermula daripada
- kontrak social & kompromi 1957 antara 3 wakil parti.
- Permulaan tersebut tidak menyeluruh analisis dengan kontrak social banyak
kelemahannya kerana mengambil kira
- Bermula dengan warisan kesultanan Melayu – yang pada mulanya warganya orang Melayu.
- Kesultanan Melayu ialah contoh Negara bangsa memperlihatkan pertemuan yang harmoni
antara entity politik dan budaya. Diiktiraf oleh colonial British. Daripada perspektif ini, reality dominasi kaum
Melayu dalam politik bukan perkara yang baru selepas kemerdekaan (1957) 1947
- sebelum perundingan MCA, MIC Melaya ialah sebuah Negara yang akan dikuasai system politik
oleh orang Melayu. (sebenarnya tidak diperundingkan dalam mesyaurat tersebut)
- yang paling bersejarah tentang siri perundingan 1957 ialah suasana sekeliling daripada 1 negara bangsa
ke sebuah Negara pelbagai kaum.
- hakikat sebenar, orang Melayu orang dalam Negara bangsa berubah kepada 1 komuniti dengan 1 pemahaman bahawa
arena politik dengan 1 kuasa Melayu. Mendapat pembantahan daripada kaum Melayu lain daripada UMNO pas
PAS
- gerakan nasionalime yang radikal.
- Menuduh UMNO parti Melaya yang memansuhkan (mengkhianati) warisan Negara bangsa Melayu.
- Bantahan tidak berkesan, kerana masa itu masa keghairahan untuk mendapat kemerdekaan.
- T.A. Rahman memberi tumpuan kepada “menatih” sebuah Negara colonial (negarabangsa Melayu) memastikan
kemakmuran.
- Reality penguasaan majority Melayu biasanya dibantah.
- Timbul hujah – alternative yang baik BN memimpin berlandaskan kaum.
22

23. Conclusion
a.) penguasaan Melayu ialah 1 realiti.
b.) Tinggi fenomena ini akan terus berlaku hanya berubah apabila Melayu berasa untuk berubah
c.) Pemimpin Negara pelbagai kaum.
d.) Pemimpin melayu watak pramatisma factor termasuk perjanjian 1957.
Sikap/pandangan orang Melayu terhadap pandangan Negara.
(9) ISLAM HADHARI DAN HUBUNGAN ETNIK
PENGENALAN
Malaysia unik masyarakat pelbagai agama, bangsa dan budaya (Melayu, Cina, India)
Melayu menerima pendedahan Islam seawal 877M oleh pedagang Arab di Kedah (Kalah); kemudian Melaka
Cina menerima pendedahan Islam seawal 700M di bawah pemerintahan al-Walid Abdul Malik (Bani Ummaiyyah)
India menerima pendedahan Islam seawal 644M di bawah pemerintahan Khalifah Uthman Affan
PENDEKATAN HARMONI
Rukun Negara
Dasar Ekonomi Baru
Dasar Pembangunan Nasional
Dasar Pendidikan Negara
Dasar Kebudayaan Kebangsaan
Pendekatan terbaru?
ISLAM HADHARI
Melayu – Islam Hadhari
Arab – al-Islam al-Hadhari
English – Civilisation Islam
Konsep:
- bukan satu ajaran baru
- bukan mazhab baru
- bukan agama baru
satu pendekatan berdasarkan Siasah Syariyyah
- Siasah Syariyyah apa-apa tindakan yang diambil pemerintah yang membawa kebaikan, menjauhi
keburukan dan menjaga kepentingan umum biarpun tiada dalam al-Quran dan al-Sunnah
Islam Hadhari ialah:
23

24. - satu pendekatan baru berasaskan Siasah Syariyyah bertujuan mengembalikan umat Islam kepada asas-asas
yang terkandung dalam al-Quran dan al-Hadis yang merupakan teras kepada pembinaan Tamadun Islam
- pendekatan untuk menjelaskan kepada masyarakat tentang kesempurnaan ajaran Islam yang dibawa oleh
Nabi Muhammad S.A.W.
- konsep yang harus difahami semua lapisan masyarakat kerana membawa kemajuan kepada semua lapisan
masyarakat tenpa mengira bangsa, agama dan budaya
DEFINISI ISTILAH
Hadhari – “Yang Bertamadun” atau “Islam yang menekankan aspek tamadun”
Takrifan lengkap:
- “suatu pendekatan pembangunan manusia, masyarakat dan negara Malaysia yang bersifat menyeluruh
berdasarkan perspektif Tamadun Islam”
PENDEKATAN
Menyeluruh seimbang
Selari dengan prinsip-prinsip syariah (maqasid al-Syariyyah):
- agama
- akal
- nyawa
- harta
- keturunan
- maruah
- institusi keluarga
- alam sekitar
VISI
Untuk menjadikan Malaysia sebagai sebuah negara Islam. Contoh: iaitu sebuah negara maju mengikut acuan sendiri.
MISI
Melaksanakan agenda pembangunan negara dan ummah berlandaskan pendekatan Islam yang universal, maju,
bertamadun, bertoleransi dan berimbang.
OBJEKTIF
Melahirkan individu dan masyarakat Islam yang mempunyai kekuatann rohani, akhlak, intelektual, material, mampu
berdikari, berdaya saing, melihat ke hadapan, inovatif dan cekap menangani cabaran-cabaran semasa secara bijaksana,
rasional, praktikal dan damai.
SUMBER ISLAM HADHARI
al-Quran
24

25. al-Sunnah
akal
PRINSIP-PRINSIP ISLAM HADHARI
1 Keimanan dan ketaqwaan kepada Allah
2 Kerajaan adil dan beramanah
3 Rakyat berjiwa merdeka
4 Penguasaan ilmu pengetahuan
5 Pembangunan ekonomi seimbang dan komprehensif
6 Kehidupan bekualiti
7 Pembelaan hak kumpulan minoriti dan wanita
8 Keutuhan budaya dan moral
9 Pemuliharaan alam semula jadi
10 Kekuatan pertahanan
APLIKASI ISLAM HADHARI DALAM HUBUNGAN ETNIK
~ TOLERANSI ~
TOLERANSI DALAM ISLAM
Toleransi bermaksud sikap hidup yang menunjukkan kesabaran dan berlapang dada dalam menghadapi perbezaan
pendapat, pemikiran, pendirian dan kepercayaan
Boleh bertoleransi dalam pelbagai perkara kecuali dalam hal aqidah (kepercayaan).
PRINSIP-PRINSIP TOLERANSI DALAM ISLAM
1 Persamaan dalam perbezaan
- ciptaan manusia adalah sama di sisi Allah
- membeza-bezakan manusia atas dasar kulit, pangkat dan kuasa adalah ancaman kemanusiaan
- seseorang itu harus dihormati kerana dia seorang manusia, bukan kerana kedudukan, kekayaan, kekuasaan
dan keturunan
2 Jaminan hidup
- Islam menjamin hidup/nyawa manusia
- Nyawa dan darah manusia tidak boleh ditumpahkan sembarangan tanpa alas an yang kuat
3 Keadilan dan kesaksamaan
- sesuatu perkara, permasalahan perlu diputuskan dengan penuh keadilan
- semua manusia tanpa mengira agama dan bangsa berhak mendapat hak dan pengadilan yang sama
4 Tidak ada paksaan dalam agama
- terkandung dalam prinsip Islam Hadhari: “Keimanan dan Ketaqwaan kepada Allah”
- bukan untuk orang Islam
- untuk luar Islam/bukan Islam:
25

26. tiada paksaan dalam agama
kebebasan dalam menganut agama lain
- aqidah/pegangan tidak boleh dipaksa
- dalam menegakkan Islam, Islam tidak memaksa orang yang bukan Islam untuk mengikutnya
- orang yang bukan Islam tidak boleh dipaksa untuk menerima/mengamalkan Islam
- penghormatan terhadap agama yang lain
- kerjasama dalam melaksanakan kebaikan dan memerangi kejahatan
Tiga Peringkat Toleransi dalam Tiada Paksaan dalam Agama
Peringkat Rendah (tidak diamalkan di Malaysia)
 tidak memaksa memeluk Islam
 kebebasan untuk mempercayai dan mengamalkan agama dan kepercayaan
 tidak membenarkan mereka menjalankan kewajipan keagamaan mereka
Peringkat Menengah (tidak diamalkan di Malaysia)
 tidak memaksa memeluk agama Islam
 membari hak untuk meganut agama/kepercayaan yang dianuti
 tidak memaksanya meninggalkan sesuatu yang dipercayainya wajib, contoh: Yahudi vs hari Sabtu
 tidak memaksanya melakukan sesuatu yang dipercayai terlarang, contoh: Nasrani vs hari Ahad
Peringkat Tinggi (diamalkan di Malaysia)
 tidak memaksa memeluk agama Islam
 tidak melarang melakukan sesuatu yang dipercayai benar di sisi agama biarpun perkara tersebut
haram menurut Islam
CONTOH TOLERANSI ISLAM
Hubungan silaturrahim yang baik dengan ibu bapa, keluarga walaupun berlainan agama.
Bantuan saraan hidup, kebajikan dan keadilan kepada saudara berlainan agama.
Menjaga hak-hak jiran.
Menziarahi ketika mereka sakit.
Adab perbahasan yang berhemah.
Hubungan Etnik Ke Arah Masyarakat Kampus Berintegrasi
-Hidup dalam masyarakat majmuk, toleransi – sangat penting.
-antara manusia, DNA hanya berbeza sebanyak 0.2% atau 1% daripada 500 bes.
-no scientific basis for the concept of race.
-intelligence – kajian menunjukkan –intelligence tak berkaitan dengan kaum.
-peperangan, kacau-bilau di dunia salah satu factor : ‘kebencian’ yang ditanam.
26

27. -contoh : di Amerika, kumpulan Ku Klux Klan (kumpulan terdiri daripada sebahagian orang putih)
Berpendapat taraf orang putih lebih tinggi berbanding orang berkulit hitam.
Menimbulkan kemarahan/ menambah kemarahan orang putih terhadap orang hitam.
Symbol kumpulan, ‘+’ dibakat.
-antara kaum – saling benci - membenci pembunuhan
-contoh : antara kaum Armenians, Kurds, Jew, Cambodians, Hutus, Tutsis, Gypsies, Bosnian Muslim.
-di Iraq, ramai (Innocents) dibunuh (at least 30,000) – tak kira agama, kumpulan ; kemudahan asas musnah ; prisoners
humiliated ; menimbulkan kebencian.
-layanan yang tidak sama : Amerika Syarikat Iraq diserang
nuklear
India tak diserang
-geneva conventions
-outcome : inhumane & unjust practices
-jika dunia dijadikan 1 kg denga 100 penduduk :
~kaya – 5 orang (Amerika Syarikat)
~80 orang tidak mempunyai keupayaan yang cukup – air, api, makanan (Negara-negara membangun)
Keagihan kekayaan tak rata ; ketidakadilan
-usaha menyingkirkan kalangan cerdik pandai oleh pihak yang ingin mengongkong masyarakat
~tak nak sebarang perubahan
~contoh di kemboja
-India, ‘castes’ – one kind of racism/discrimination
-Afrika, ‘castes’ possible to developed internally in one society.
Masyarakat dibahagikan secara physical, psychological.
-Racism is acting on the belief that a group of people who share similar distinguishable physical characteristics, are
either inferior or superior to another group based on that group shared physical characteristic.
~diversity is being fragmented.
-History
~18 century ; jalan, tandas, restoran, tempat berhiburan masing-masing dibahagikan antara kaum, contoh orang putih
& hitam.
~Apartheid wall.
~Berlin wall Berlin barat & timur.
Death zone tempat di mana orang dari timur ingin masuk ke barat – ditembak mati
~economic apartheid
~Hurricane Katerina ( 2006) Disebabkan oleh pembahagian & diskriminasi tidak diurus dengan baik.
~suspicion, stereotyping, hatred, segregation.
27

28. -wall physically & in our mind
~the black & white issue is not simply a battle across racial lines today. It is a neurosis that has to be treated through
proper education.
~miseducation hatred
- globalisation collaboration
internationalisation Team work
~temui masalah jika berfikiran sempit.
~melibatkan orang dari budaya & tamadun berbeza.
-“the urnament of the world”(penulis-Maria Rosa Menocal)
~combining the best of what Muslim(Arabised), Jewish & Christian cultures had to offer, al-Andalus & its successors
influenced the rest of Europe in dramatic ways, from the death of liturgical Latin & the spread of secular poetry to
remarkable feats in architecture, science & technology.
~al-Andalus –the great centre of learning
-not perfect, but it was a link between the Greek & Roman
-hidup harmoni, semua b’dsrkan ilmu pengetahuan, pembelajaran & pendidikan
-European civilization was follow it.(Renaissance)
-Diversity
~Different Individual Valuing Each other Regardless of Skin Intellect Talents or Years.
Healthy campus
-beyond ‘health’
-a combination of wellness, well-being peaceful, harmonious, tranquil.
-a platform for participation & ownership.
~building partnership & teamwork towards a common vession.
-physical-emotional-spiritual approach.
-pelajar rasa diri ialah sbhgn drp U
- Social Economic
Dimension Dimension
Institutional
Environmental
Dimension
Dimension
~the complex interactions among the different dimension of sustainable development.
-more understand, tolerance.
28

29. -to change?improve ourself.
29