Sistem Pembelajaran Pondok @ Madrasah

1. KAEDAH PEMBELAJARAN PONDOK

2. HASIL PEMBELAJARAN • Pendengar dapat mengetahui maksud pondok dan madrasah. • Dapat mempelajari tentang sistem pembelajaran di pondok dan madrasah. • Dapat memahami kelebihan sistem pembelajaran di pondok dan madrasah. • Dapat membezakan antara sistem pembelajaran pondok tradisional dan pondok moden serta sistem pendidikan konvensional.

3. 1.0 PENGENALAN

4. Definisi Pondok: Menurut Kamus Dewan Bahasa dan Pustaka edisi keempat pondok bermaksud rumah (utk merendahkan diri apabila bercakap dgn orang); atau madrasah dan asrama tempat mengaji (belajar agama). Menurut Sabri Haji Said (1983), pengajian pondok merupakan suatu pendidikan mengikut cara tradisional dalam memainkan peranan penting untuk memperkenalkan, menyebarkan, mengembangkan, dan meluaskan ilmu pengetahuan agama kepada anak- anak bangsa.

5. • Kemunculan sistem pondok di Malaysia tidak dapat dikesan dengan jelas. • Namun, pada zaman dahulu ibu bapa masyarakat Islam begitu bangga menghantar anak-anaknya belajar ke institusi tradisional seperti ini terutamanya pada tahun 1930an dan 1940an. • Walaupun arus pendidikan Barat diperkenalkan oleh penjajah Inggeris melalui sistem persekolahan vernacular kepada masyarakat Melayu, namun institusi tradisional ini tetap tegak dengan kukuh sehingga mewujudkan golongan yang berpengetahuan agama yang luas, hatta institusi ini telah menjelmakan semangat esprit de corps dalam kalangan orang Melayu.

6. 2.0 LATAR BELAKANG SEJARAH SISTEM PENDIDIKAN PONDOK

7. Kemunculan Sistem Pondok Di Tanah Melayu • Sejarah kemunculannya dipercayai seiring dengan kedatangan agama Islam di Tanah Melayu iaitu pada abad ke-14. • Berdasarkan kepada penemuan Batu Bersurat di Terengganu bertarikh 1303M yang dijumpai di Kuala Berang, Terengganu. • Kemudian, pertumbuhan pendidikan pondok ini semakin pesat pada abad ke-18 dan ianya dipelopori oleh golongan ulama dari Pattani. - kebanyakannya daripada Nakorn Si Tammaraj, Trang, Krabi, Pangnga, Surat Thani, Phuket, Patthalung, Chaiya dan Songkla. - Contohnya: Pondok Tok Guru Haji Nor dikenali sebagai Ayah Nor Pondok Tok Guru Haji Leh (Haji Salleh) Pondok Tok Guru Haji Somad ( Haji Abd al-Samad) Pondok Tok Guru Ghani dikenali sebagai Pondok Padang Langa

8. • Hasil daripada murid-murid yang belajar di Pattani itu, mereka pulang ke negeri masing-maisng seperti Kedah, Kelantan, Terengganu, Johor dan sebagainya. • Mereka menubuhkan pondok-pondok sendiri, dan penuntut-penuntut lain tidak lagi ke Pattani untuk belajar. • Di Tanah Melayu, Kelantan dipercayai di antara negeri yang mula-mula mewujudkan sistem pondok. Pondok pertama yang didirikan di Kelantan ialah pada tahun 1820 M oleh Tuan Guru Haji Abdul Samad bin Abdullah (Tok Pulai Chondong). Selain dari pondok Pulai Chondong yang didirikan di Kelantan sebelum 1910 ialah Pondok Tok Bachok pada tahun 1900, Pondok Haji Abdul Malik Tumpat pada tahun 1907, Pondok Haji Yusuf Pulau Ubi, Geting Tumpat tahun 1908, Pondok Kubang Pasu Kota Bharu pada 1900, Pondok Sungai Budor, Pondok Kampung Banggol, Pondok Tuan Padang dan Pondok Tok Semian yang diasaskan oleh Haji Wan Abdul Samad bin Mohd Salleh atau lebih dikenali dengan gelaran Tuan Tabal.

9. SISTEM PENTADBIRAN DI PONDOK • Sistem pondok lazimnya diadakan di sebuah perkampungan yang berpusatkan sebuah bangunan surau/masjid yang bertindak sebagai sekolah dan tempat beribadat • Tempat pengajian ini dikelilingi oleh rumah-rumah kecil yang dipanggil “pondok”sebagai tempat kediaman santri. • Lokasinya berada di tempat pedalaman/desa, pada zaman dahulu ianya dibuat dikawasan penanaman padi, yang berhimpunnya orang Melayu beragama Islam. • Ditadbir secara bersendirian mengikut citarasa tuan guru yang bertindak sebagai ketua.

10. Sambungan…. • Tanggungjawab kyai/ tok guru adalah mengendalikan pengajian dan aturan hidup santri di kawasan pondok. • Kemajuan sesebuah pondok itu selalunya bergantung kepada keilmuan dan daya kepimpinan yang ada pada tok guru tersebut. • Kebanyakan pondok terkenal dengan nama kepada pengasas atau tuan guru di situ dan tempat kewujudannya. • Pelajar-pelajar tidak dibahagi mengikut umur, sebaliknya dibuka secara umum. - sesiapa sahaja boleh mengikuti pengajian daripada tok guru, apabila selepas meminta izin daripada beliau. - tidak mempunyai kelas, sebaliknya berbentuk halaqah bersam tuan guru.

11. Sambungan…. • Kebanyakan sekolah pondok tidak mempunyai sumber kewangan yang tetap. - Bergantung kepada derma orang ramaidan pelajar atau waqaf atau zakat dan sedekah. • Sistem pengajian yang digunakan adalah kaedah pengajaran secara penyampaian oleh guru. • Pelajar/santri mengingatinya secara hafalan terhadap pelajaran atau matan yang dipelajarinya. • Kebanyakan sekolah pondok mempunyai jadual pengajaran mengikut solat lima waktu contohnya selepas subuh dan maghrib. • Sistem pondok tidak menggunakan sukatan pelajar yang tetap, sebaliknya menggunakan kitab-kitab tertentu mengikut mata pelajaran yang diajar.

12. 3.0 KAEDAH PEMBELAJARAN DI PONDOK DAN MADRASAH

13. Sistem Pondok Dan Madarasah • Sistem pondok dan madrasah memainkan peranan penting dalam memelihara jati diri orang melayu dan menyediakan orang Melayu dengan teras pendidikan islam. Sesetengah cendekiawan berpandangan bahawa intipati institusi pondok untuk masyarakat Melayu boleh diterangkan dari sudut budaya pendidikan dalam masyarakat Melayu Islam (ADNAN YUSOPP 2002)

14. SISTEM PONDOK • Sebagai contoh sistem di Pondok Tradisional Terusan Limbat Pasir Tumboh (Madrasah Addiniah Pasir Tumboh) • Dari segi pembelajaran sukatan pembelajaran yang didedahkan kpd para pelajar adalah tidak tersusun, ia bergantung kepada kemahiran guru. Antara mata pelajaran yang diajar ialah tauhid, tafsir, fekah, nahu saraf, hadis, doa-doa yang ada kaitan dengan kehidupan seharian. Para pelajar juga didedahkan dengan kaedah menulis dan menguasai kaedah jawi dan bahasa Arab. • Aktiviti:- Berqasidah, berzanji dan bernasyid turut diadakan. • Penjadualan -Kebiassannya setiap selepas waktu solat akan diadakan kelas dan membentuk halaqah- halaqah ilmu. Pelajar bebas untuk memilih kelas mengikut tahap penguasaan ilmu, dan tiada had umur. • Antara kitab yang dipelajari di Pondok: -Kitab Matan Jurumiyah, Matan Bina, Matan Ummu Brahim -Kitab Pelita Penuntut, Kitab Penawar Bagi Hati -Kitab Al-falah, Kitab Kifayatul Muhtaj, Kitab Miyatul Musolli, Kitab Matla ul Badrain.

15. SISTEM MADRASAH • Sistem Madrasah adalah sama dengan sistem pondok akan tetapi ia lebih sistematik. • Sistem Madrasah deobandi ini dimulakan dengan penghafalan al-Quran selama 3 tahun. • Setelah selesai syahadah al-quraan, mereka akan berpindah kelas kepada pengajian alim selama 8 tahun. • Pengajian selama 8 tahun ini, mereka akan belajar daripada peringkat asas sehinggalah mendapat menguasai 4 mazhab dan mempelajari sunnan sittah secara bersanad sehingga kepada Rasullulah S.A.W. • Penjadualan:- -Bermula jam 5.00 pagi hingga 11.00 malam

16. Sambungan…. • Aktiviti: - Imtihan: Dua kali setahun, sekiranya gagal akan mengulang selama setahun. - Perbahasan agama dari aspek Masail, para ustaz akan menilai setiap dalam nas yang dihujahkan. - Tarbiyah rohani melalui perjalanan dakwah. - Tasawuf: Penggunaan kitab Hadith dan Riyadus solihin • Tahun 1 Tahun 4 - Pemantapan Bahasa Arab: Nahu, Sorof, Tauhid, Hadith 40, Matan Jurumiah, terjemahan juzuk amma, Mantik, Tafsir Jalalain, Usul Fiqh, Mustohallah Hadith, Balaghah. • Tahun 5 Tahun 8 - Faraid, Usul Tafsir,usul Hadith, Ulum Quraan, Akidah, Misyakut Masobih, Mahalli, Tafsir Baidawi dan belajar Hadith & Fiqh 4 Mazhab. - Sunnah sittah : Bukhari, Muslim, Nasaie, Abu Daud, Tirmidzi, & Ibnu Majah.

17. 4.0 PERBANDINGAN ANTARA SISTEM PENDIDIKAN PONDOK TRADISIONAL DAN MODEN

18. • SISTEM PONDOK TRADISIONAL – Sama sahaja apa yang telah dijelaskan sebelum ini. • SISTEM PONDOK MODEN:- • Pendidikan ala pondok yang mengabungkan sistem pendidikan agama dan akademik dari segi ilmiah. • Tertubuhnya pendidikan pondok moden yang menggunakan Bahasa Arab sebagai bahasa pengantar • Sukatan pembelajaran terbahagi kepada dua iaitu pembelajaran boo’th (Feqah, Hadith dan lain-lain) dan akademik (Sains, Matematik, Bahasa Melayu dan lain-lain) • Wujudnya peperiksaan seperti Sijil Menengah Agama (SMA/SMU) dan Sijil Tinggi Agama Malaysia (STAM) • Mempunyai buku yang bercetak berbanding dengan sistem pondok tradisional yang hanya di tulis • Pembelajaran hanyalah terhad pada sebelah pagi sehingga petang • Pembelajaran berbentuk sistem kelas yang mempunyai bilik darjah

19. SISTEM PEMBELAJARAN PONDOK SISTEM PEMBELAJARAN KONVENSIONAL Pembelajaran yang mementingkan ukhrawi Pembelajaran yang mementingkan pendidikan agama dan akademik Waktu pembelajaran yang meluas dan tidak terhad - Pelajar yang belajar di pondok hendaklah menghabiskan pengajian sebagiamana yang telah ditetapkan oleh tok guru Waktu pembelajaran yang terhad mengikut jadual semasa - Masuk sekolah jam 7 pagi dan pulang pada jam 2 petang setiap hari persekolahan. Tidak mempunyai pelarasan di dalam pendidikan - Tok guru yang menetapkan silibus pengajian di pondok dan mereka belajar dari kulit ke kulit. Mempunyai pelarasan berlandaskan pendidikan bersepadu - Silibus pendidikan di sekolah berdasarkan buku teks yang telah disediakan oleh kerajaan.

20. Diasas oleh para alim ulama Diasas oleh kerajaan dan jabatan agama di setiap negeri Pembelajaran berbentuk muzakarah, halaqah dan syarahan Pembelajaran yang berbentuk syarahan yang di ketuai oleh guru dan mempunyai sesi soal jawab Tidak mempunyai sistem peperiksaan - Tok guru akan menyemak (tasmik) hafalan santri/pelajar Mempunyai sistem peperiksaan yang mengukur tahap kecerdikan para pelajar. - Mempunyai peperiksaan pada setiap pertengahan dan akhir tahun bagi penilaian pentaksiran pelajar. Sambungan…. Jadual 1: Perbandingan antara kaedah pendidikan pondok dan konvensional yang diadaptasi daripada buku “The Pondok & Madrasah in Pattani”

21. 5.0 KELEBIHAN DAN PERANAN ULAMA’ TERHADAP SISTEM PONDOK

22. KELEBIHAN SISTEM PONDOK 1. Menekankan kepentingan menuntut ilmu secara bersanad. Salasilah ilmu sampai kepada Rasulullah S.A.W. 2. Pembelajaran daripada permulaan kitab sehingga akhir kitab. 3. Pengajarannya lebih bersifat penghafalan dan pemahaman (SUFEAN 1996). 4. Memberi latihan khutbah dalam Bahasa Arab. (Setiap minggu, wajib setiap orang). 5. Melahirkan pelajar berpengetahuan agama, berakhlak tinggi serta dapat membimbing masyarakatnya. (GHAZALI BASRI 1991). 6. Sistem pendidikan Islam yang menyeluruh dan berkesan dalam mengubah paradigma masyarakat Melayu. 7. Benteng kepada akidah dan keimanan masyarakat daripada anasir luar terutamanya konsep-konsep modenisasi dan barat yang bertentangan dengan Islam.

23. PERANAN ULAMA’ DALAM SISTEM PONDOK • Melahirkan ulama’ yang akhirnya menjadi ulama’ terkenal. • Menyebar ilmu islam dengan penuh amanah dan bertanggungjawab serta tidak mengharapkan apa-apa balasan dan ganjaran. • Mengajar dan memimpin masyarakat melalui keilmuan dan pengaruh dalam masyarakat. • Menjadi bahan rujukan masyarakat dan menyelesaikan berbagai persoalan agama yang timbul • Mengarang, menulis dan menterjemah kitab-kitab yang dihasilkan oleh ulama’ besar islam.

24. 6.0 KESIMPULAN

25. KESIMPULAN • SISTEM PEMBELAJARAN DI PONDOK DAN MADRASAH MEMPUNYAI KELEBIHAN DAN KEUNIKANNYA YANG TERSENDIRI. • SISTEM PEMBELAJARAN INI PERLULAH DIKEKALKAN, SETERUSNYA, DIPERKASAKAN UNTUK MELAHIRKAN INDIVIDU MUSLIM YANG BERAKHLAK, DAN MAMPU MENYAMBUNG KEGEMILANGAN ULAMA TERDAHULU.

26. Abdul Hafiz Mat Tuah. Zakaria Stapa. Ahmad Munawar. (2012). Memperkasakan Jati Diri Melayu Muslim Menerusi Pendidikan Islam Dalam Pengajaran Akhlak. Jurnal Hadhari Special Edition, 23-25. Badriah Haji Salleh, Kampung Haji Salleh dan Madrasah Saadiah-Salihiah 1914-1959, Dewan Bahasa dan Pustaka: Kuala Lumpur, 1984. Hasan Madmarn, The Pondok & Madrasah in Pattani, Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia: Bangi, 1999. Sabri Haji Said, Madrasah Al-Ulum Al-Syariah Perak 1937-1977: Satu Kajian Pendidikan Islam, Dewan Bahasa dan Pustaka: Kuala Lumpur, 1983. Wan Yahya Wan Ahmad, Pensejarahan Awal Islam, Penerbit Universiti Malaya: Kuala Lumpur, 1992. Zamakhsyari Dhofier, Tradisi Pesantren: Studi tentang Pandangan Hidup Kyai, Penerbit Lembaga Penelitian, Pendidikan dan Penerangan Ekonomi Sosial (LP3ES): Jakarta, 1982. Ibnuatiq. (2010). Sejarah Awal Pengajian Pondok. Retrieved Februari 15, 2015, from http://www.al bakriah.com.my/index.php?option=com_content&view=article&id=64:sejarah-awal-pengajian- pondok&catid=10:info&Itemid=31

Sistem Pembelajaran Pondok @ Madrasah

Sistem Pembelajaran Pondok @ Madrasah

Recomendados

Más contenido relacionado

Was ist angesagt?

Was ist angesagt?(20)

Destacado

Destacado(20)

Similar a Sistem Pembelajaran Pondok @ Madrasah

Similar a Sistem Pembelajaran Pondok @ Madrasah(20)

Último

Último(20)

Sistem Pembelajaran Pondok @ Madrasah