Seminar procedure penale - Prokurori Publik i Kosoves
1. Lënda: E DRAJTA E PROCEDURËS PENALEE DRAJTA E PROCEDURËS PENALE
Tema : ROLI-FUNKSIONI I PROKURORIT PUBLIKROLI-FUNKSIONI I PROKURORIT PUBLIK
DHE NDIKIMI I TIJ NË SHOQËRIDHE NDIKIMI I TIJ NË SHOQËRI
Prof.Dr. Punoi:
Azem Hajdari Albana Gashi
2.
3. Në këtë rrjedhë praragrafi 1 i nenit 109 te ketij akti juridik
percakton se:
“Prokurori i Shtetit është institucion i pavarur, me
autoritet dhe me përgjegjësi për ndjekjen penale të
personave të akuzuar për ndonjë vepër penale ose për
ndonjë vepër tjetër, sikurse është rregulluar me ligj”
Sipas nenit 46 të KPP;
Zyra e prokurorisë publike është organ i pavarur përgjegjës për
hetimin e veprave penale, për ushtrimin e ndjekjes penale ndaj
personave të akuzuar për kryerjen e veprave penale që ndiqen
sipas detyres zyrtare apo me propozimin e të dëmtuarit,për
mbikqyrjen e punës së policisëgjyqësore gjatë hetimit tq
përsonave të dyshuar për kryerjen e veprave penale dhe per
mbledhjen e të dhenave dhe informacioneve për fillimin e
procedurës penale.Prokuroria Publike kryen edhe punë tjera të
parapara me ligj.
4. Këshilli Prokurorial i Kosovës
Këshilli Prokurorial i Kosovës është institucion
plotësisht i pavarur në kryerjen e funksioneve
të tij,në pajtim me ligjin.
Këshilli Prokurorial i Kosovës do të
reduktoj,propozoj,avancoj,transferoj,diciplin
ojë prokurorët në menyrën e rregulluar me
ligj.
Këshilli do ti jap perparsi emërimit për
prokuror të anëtarëve të komuniteteve të
nen perfaqësuara në mënyren e përcaktuar
me ligj.
5. Organizimi i Prokurorisë Publike
Kosova konform legjislacionit në fuqi ka
këtë strukturë të Prokurorisë publike:
Prokurorinë publike të Kosovës
Prokuroritë publike të Qarkut
Prokuroritë Publike Komunale
Në Kosovë ekzistojnë edhe prokuroret publik
ndërkombëtar.
Ata janë vendosur ne nivele të prokurorive publike
të qarkut,Prokurorisë Publike të Kosovës dhe
Prokurorisë Speciale.
6. Kushtet për emërimin dhe shkarkimin e
Prokurorit Publik si dhe rastet kur kemi të bëjmë
me perjashtimin e tij.
Prokurorët publik,konform Kushtetutës së Republikës së
Kosovës emërohen nga Presidenti i Kosovës në bazë të
propozimit të Keshillit Prokurorial të Kosovës.
Mandati fillestar për prokuror është tre vjeqar,kurse,në
rast të riemërimit mandati është i përhershëm deri në
moshen e pensionimit,sikurse është percaktuar me
ligj,përveq nese shkarkohet në pajtim me ligjin.
7. Emërimi i Prokurorit Publik
Të jetë shtetas i Kosovës;
Të ketë të kryer fakultetin juridik;
Të ketë të dhënë provimin e
judikaturës;
Të ketë vlera të larta morale;
Të mos ketë dosje penale;
Të mos ketë marrë pjesë ne zbatimin
e masave diskriminuese apo në
zbatimin e ndonjë ligji represiv apo
në zbatimin e ndonjë politike
diktatoriale;
Të mos jetë regjistruar në ndonjë
parti politike apo i angazhuar në
ndonjë veprimtari politike;
Të ketë pervoj të caktuar pune.
8. Shkarkimi i Prokurorit Publik
prokurorët mund të shkarkohen
për arsyet vijuese:
Për shkak të dëmit për një
vepër të rëndë penale;
Për mosrrespektimin e rënd të
detyrave;
Për shkak të paaftësisë psikike
ose fizike,e cila ka të ngjarë të
jetë e përhershme ose e
përzgjatur;
Sjelljës se padenjë serioze ose
Vënjes së tij,për arsye të sjelljes
personale ose ndonje shkaku
tjetër,ne pozitën e cila është e
papajtueshme me kryerjen e
detyrës së tij.
9. Përjashtimi i Prokurorit Publik
Dispozitat për perjashtimin e gjyqtarëve dhe të
gjyqtarëve laikë zbatohen përshtatshmerisht edhe
ndaj prokurorëve publik dhe personave të
autorizuar qe përfaqesojnë prokurorin publik në
procedurë sipas ligjit mbi prokurorinë publike.
Prokurori publik vendos për perjashtimin e
personave të cilet janë të autorizuar ta
perfaqësojnë atë ne proceduren penale në pajtim
me ligjin për prokurorinë publike
10. Kompetencat dhe Funksionet të cilat i
janë dhenë Prokurorit Publik
Ndërrmarrja e masave të nevojshme për zbulimin e
veprave penale dhe gjetjen e kryersve të tyre dhe
ndermarrja e veprimeve hetimore derisa zbaton apo
mbikqyr hetimet në procedurën penale paraprake;
Parqitja dhe prezantimi i aktakuzës apo propozimakuzës
para gjykatës kompetente,
Paraqitja e ankesës kunder vendimeve gjyqësore qe nuk
kanë marrë forme të prerë dhe paraqitja e mjeteve të
jashtëzakonshme juridike kunder vendimeve gjyqësore
të formës së prerë;
Kryerja e punve të tjera dhe ushtrimi i veprimeve të tjera
të percaktuara me ligj.
11. Parimet mbi të cilat është bazuar ndërtimi
dhe funksioni i Prokurorisë Publike
Bazuar në zgjidhjet e ofruara në legjislacionin
proceduaral penal në fuqi mund të konkludohet se
rregullimi i prokurorisë publike bazohet në këto parime:
Parimi i Hierarkisë;
Parimi i Devolucionit;
Parimi i Substitucionit;
Parimi i Vëndosjes në menyrë Monokrate.
12. Pavarësia e Prokurorisë Publike
Pavarësia e prokurorisë publike konsiston në
faktin se ligjdhënsi përmes dispozitave ligjore
decidivisht ka ndaluar mundësinë qe
organet publike të ndikojnë në menyrë
formale apo joformalee as të drejtojën
veprimet e prokurorit publik në trajtimin e
qeshtjeve penale individuale apo të
hetimeve
13. Tërheqja e Prokurorit Publik nga ndjekja
penale
Prokurori publik e pushon hetimin kurdo që
është vertetuar nga provat e mbledhura se:
Nuk ekziston dyshim i arsyeshëm qe personi
konkret e ka kryer vepren e tillë penale;
Vepra e kryer nuk është vepër penale qe
ndiqet sipas detyrës zyrtare;
Vepra penale është perfshirë me amnisti ose
me falje ose
Ekzistojn rrethana te tjera të cilat e
perjashtojnë ndjekjen.
14. Pezullimi,pushimi ose shmangia nga ndjekja
për vepra më të lehta penale
Prokurori publik,me pelqimin e të demtuarit
mund të pezulloj ndjekjen për veper penale të
denueshme me gjobë ose me burgim deri në
tre vjet.
Duke pasur parasysh natyren,rrethanat dhe
rendësinë e vepres penale dhe të kryersit,nese
i pandehuri zotohet se do të sillet siq është
udhëzuar nga prokurori publik.
Nese brenda një afati prej jo më shumë se 6
muajsh i pandehuri i përmbush
dëtyrimet,kallzimi penal hudhet ose pushohet
hetimi.
15. Fillimi dhe kohëzgjatja e hetimit
Prokurori publik është Boss i hetimeve,është
mbikqyrës i hetimeve,pergjegjës për
mbarvajtjen e hetimeve.
Prokurori publik e fillon hetimin kunder personit
të caktuar duke u informuar nëpermjet kallzimit
penal ose burimeve të tjera,nese ekziston
dyshimi i arsyeshem se ai person ka kryer veper
penale e cila ndiqet sipas detyres zyrtare.
Gatë hetimit prokurori publik qmon jo vetëm
rrethanat fajësuese,por gjithashtu edhe
rrethanat dhe provat shfajësuese dhe siguron se
është marrë prova e cila mund të mos ishtë ne
dispozicion në shqyrtimin gjyqësor.
16. Ngritja e aktakuzes,konfirmimi i saj si dhe
roli i Prokurorit publik lidhur me këto qështje
Aktakuza përmban:
Emrin dhe mbiemrin e të pandehurit dhe të dhënat e tij
personale;
Të dhënat nese është shqiptuar paraburgimi ose ndonjë
masë tjeter.dhe sa kohë ka zgjatur .
Emertimin ligjor të veprës penale duke ju referuar
dispozitave të Kodit Penal;
Kohen dhe vendin e kryerjes së vepres penale,objektin në
të cilin është kryer dhe mjetin me të cilin është kryer
vepra penale
Denjen e arsyetimit.
Percaktimin e gjykatës ku do te mbahet shqyrtimi
gjyqësor
Rekomandimin për provat qe duhet prezentuar ne
shqyrtimin gjyqësor sebashku me emrat e deshmitarëve.
17. Autorizimet dhe detyrat e përgjithshme qe i
janë dhënë Prokurorit Publik
Prokurori public e hedh kallzimin penal të policisë ose
kallzimin penal të personave tjerë nese nga raporti është e
qartë se:
Nuk ekziston asnjë dyshim i arsyeshëm qe personi konkret
ka kryer vepren penale në fjalë,përveq rastit kur ka gjasa
qe hetimet e metejshme nga policia mund të sigurojnë të
dhëna të mjaftueshme,ne të cilin rast prokurori vepron
sipas kërkesave nga neni 209 i këtij kodi;
Vepra e kallëzuar nuk është veper penale që ndiqet sipas
dëtyres zyrtare;
Ka kaluar afati i parashkrimit për ndjekje penale;
Vepra penale është perfshirë me amnisti ose me falje ose
I dyshuari gëzon imunitet dhe heqja e tij nuk është e
mundur ose nuk është bërë nga autoriteti kompetent;ose
Ekzistojnë rrethana të tjera të cilat e perjashtojnë ndjekjen
18. Ndikimi i Prokurorit Publik rreth
procesverbaleve dhe shkresave si dhe
shikimi i tyre
Në parim shkresat dërgohen me postë.
Prokurorit publik vendimet dhe shkresat i tjera i
dërgohen përmes zyrës së regjistrimit të
prokurorisë publike.
Sa i përket shikimit të shkresave ne KPP është paraparë
se;
Gjykata ose prokurori publik mund të refuzojn lejimin e
shikimit,të kopjimit ose të fotokopjimit të shkresave ose
provave materiale nese interesi legjitim i të pandehutit
dhe i përsonave të tjerë kalon interesin e të dëmtuarit,ose
nese ka gjasa reale qe shikimi mund të rrezikojë qellimin
e hetimit a jetën e shëndetin e njerëzve apo do të
zvarriste në menyrë të konsiderueshme procedurën dhe
nese i dëmtueri ende nuk është pyetur si dëshmitar.
19. Marrja ne pyetje e dëshmitarve dhe të
pandehurit nga Prokurori Publik
Si deshmitar thirret personi për të cilin besohet se mund te
jep njoftime për veprën penale,për kryerësin dhe për
rrethanat e rendësishme për procedurën penale.
Prokurori publik së pari merr në pyetje dëshmitarët që i ka
caktuar vetë.
I pandehuri merret në pyetje më se voni para përfundimit
të hetimit,përveq kur proceduar rezulton me pushim.Ne
qështje të thjeshta mjafton që të pandehurit t’i jepet
mundësia për tu përgjigjur me shkrim.
Prokurori publik marrjen në pyetje mund t’ia besojë
policisë gjyqësore ose,në raste të
jashtëzakonshme,policisë së rregullt.
20. Roli i Prokurorit Publik sa i përket qeshtjës
se Këqyrjes dhe rikonstruksionit
Prokurori publik ose gjykata mund të urdhërojë
këqyrjen ose rikonstruksionin e vendit të ngjarjës
për të shqyrtuar provat e mbledhura ose për të
qartësuar faktet e rëndësishme për procedurën
penale.
Këqyrjen ose rikonstruksionin e tillë të vendit të
ngjarjes e kryen gjyqtari i procedures paraprake
ose kryetari i trupit gjykues,prokurori publik ose
policia.
21. Për cilat masa mund të jep urdhër prokurori
Publik ?
Prokurori publik mund të jep urdhër për secilen
masë të mëposhtmë:
Fotografimin e fshehtë ose vëzhgim me video
në vende publike;
Monitorim të fshehtë të bisedave në vende
publike;
Hetim të fshehetë;
Të bisedave telefonike.