Από την Αθηναϊκή Δημοκρατία στην Αθηναϊκή Ηγεμονία: μία διακειμενική προσέγγιση του Επιτάφιου Λόγου του Περικλή

Από την Αθηναϊκή Δημοκρατία
στην Αθηναϊκή Ηγεμονία.
Μία διακειμενική προσέγγιση του Επιτάφιου Λόγου
του Περικλή

Ο ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ
Βασικός σκοπός της εργασίας είναι να εμβαθύνουν οι
μαθητές/τριες στον Επιτάφιο λόγο και να αναδείξουν
πτυχές του διαχρονικού αυτού κειμένου. Παράλληλα είναι
σημαντικό να κατανοήσουν την αληθινή διάσταση της
αθηναϊκής δημοκρατίας, να διακρίνουν το ιδεώδες από το
πραγματικό και να αντιληφθούν τον ιστορικό και
ηγεμονικό ρόλο της Αθήνας του 5ου αι. Έτσι, οι
μαθητές/τριες θα έχουν την ευκαιρία να προσεγγίσουν το
κείμενο στα ιστορικά συμφραζόμενα, αλλά και να
αντιληφθούν την επικαιρότητά του.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β1 ΣΧ.
ΕΤΟΣ 2017-18
2
ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ/ΚΕΦΑΛΑΙΟ/ΕΝΟΤΗΤΑ
• Αρχαία Ελληνικά Γ.Π. Β΄
ΓΕΛ, Επιτάφιος Λόγος,
Θουκυδίδης Ἱστορίαι, Β 36-
46
• Νεοελληνική Γλώσσα Β΄
ΓΕΛ, Προσχεδιασμένος
Λόγος, Περίληψη, Δομή
Παραγράφου, Εκφραστική
Ανάγνωση, Πολυτροπικά
κείμενα
• Υπεύθυνοι
Καθηγητές:
• Ι.Π. Αμπελάς,
• Μ. Σαλεβουράκη
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β1 ΣΧ.
ΕΤΟΣ 2017-18
3
ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ


Οι βασικές αρχές της αθηναϊκής
δημοκρατίας
και η σχέση του πολίτη με την πόλη.
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β1 4ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ


Ο Επιτάφιος λόγος του
Περικλή
Βασικές αρχές της
Αθηναϊκής Δημοκρατίας:
 Αρχή της πλειοψηφίας
 Αρχή της ισονομίας για
όλους
 Αρχή της αξιοκρατίας
 Συμφέρον των πολλών
και όχι των λίγων


Σύμφωνα με τον Πλάτωνα
Μπορεί να γίνει κατάχρηση της
δημοκρατίας και να υπάρξει
ασυδοσία.
Γι’ αυτό πρέπει να υπάρχουν
όρια, νόμοι και διαχωρισμός
στους άρχοντες και τους
αρχόμενους .
Αλλιώς θα υπάρχει αναρχία


Σύμφωνα με τον Ισοκράτη
 Υποταγή του λαού στους
νόμους
 Οι πολίτες να διαλέγουν
τους ικανούς για να
κυβερνήσουν την πόλη
Συμφωνεί με τις απόψεις του
Πλάτωνα.


Σύμφωνα με τον Αισχίνη
Η πόλη διοικείται:
στη δημοκρατία:
με την ισχύουσα
νομοθεσία
Οι νόμοι διασφαλίζουν
την δημοκρατία
στην ολιγαρχία και τυραννία:
σύμφωνα με τη διάθεση
των κυβερνητών
Πλεονέκτημα της
δημοκρατίας


Σ’ένα άλλο κείμενό του
Αισχίνη
 Θεωρείται αναγκαία η
επιβολή τιμωρίας στους
παραβάτες των νόμων
 Για να μην καταπατηθούν οι
νόμοι πρέπει να είναι
σύμφωνοι με το συμφέρων
όλων των πολιτών «ὃπως
καλῶς ἒχοντας καὶ
συμφέροντας νόμους τῆ
πολιτείᾳ θησόμεθα».


Η αρχή της ισονομίας
 Στο Μενέξενο του
Πλάτωνα
 Η δημοκρατία πρέπει να
είναι πολίτευμα ίσο για
όλους
 Και να δίνονται ίσες
ευκαιρίες χωρίς διακρίσεις
 «ἡ ἐξ ἴσου γένεσις»
Όπως αναφέρει και στον
Επιτάφιο ο Περικλής
 Για τον Ισοκράτη
 Να μην θεωρούνται
υποδεέστεροι οι φτωχοί
 Να απολαμβάνουν όλοι
τα ίδια δικαιώματα


Σύμφωνα με τον Δημοσθένη
Καλύτερα
η διαμάχη ανάμεσα σε δύο
δημοκρατικά κράτη
γιατί θεωρεί εύκολη την ανά
πάσα στιγμή σύναψη ειρήνης
ανάμεσα σε δημοκρατικά
κράτη
Παρά
η συμφιλίωση ανάμεσα σε
ένα δημοκρατικό και ένα
ολιγαρχικό.
οι ολιγαρχικοί νοιάζονται
μονάχα για το προσωπικό
τους συμφέρον και όχι του
λαούΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β1 11ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ


Στον Ηρόδοτο αναφέρεται
Η μοναρχία είναι σύμφωνη με
την προγονική παράδοση, άρα
είναι το σωστό πολίτευμα.
Μειονέκτημα της δημοκρατίας
φαυλότητα αντιπαλότητα
Ενώ είναι σίγουρος ότι κάποιος
υπερασπιστής του λαού θα
καταφέρει να πάρει την εξουσία
στοχεύοντας στην αποκατάσταση
της τάξης.


Για τον Θουκυδίδη
Η Αθηναϊκή Δημοκρατία ήταν
φαινομενική, αφού στην ουσία
κυβερνούσε ο Περικλής.
 Ηγετική φυσιογνωμία
 Πολιτική ικανότητα
(συγκρατούσε το λαό χωρίς να
τον περιορίζει)
 Καθοδηγούσε χωρίς ύπουλα
μέσα
 Χειριστικό λόγο
 Είχε την εύνοια του λαού


Η άποψη του Πλάτωνα για τη σχέση του
πολίτη με την πόλη
Κριτήριο για την εκλογή
κάποιου στην κυβέρνηση θα
έπρεπε να είναι:
 Η ικανότητα
 Η σοφία
 Η δημιουργικότητα και
Όσοι είναι άριστοι για τον
λαό και αρεστοί στα μάτια
του.


Σύμφωνα με τον Ισοκράτη
Όποιο πολίτευμα και να
εφαρμόζεται αν κυβερνούν
ανίκανοι και «θρασείς» δε
μπορεί να υπάρξει ευημερία.
Γι’ αυτό αν οι διοικούμενοι
εκλέγουν τους πιο ικανούς
άρχοντες τότε θα διοικούνται με
το δικαιότερο τρόπο, σε
οποιοδήποτε πολίτευμα κι αν
επικρατεί.


Αντωνοπούλου Σοφία
Βελισσαρίδου Έφη
Γαυγιωτάκη Ευαγγελία
Κατσούλη Μαρία
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β1 ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ 17
Η αξία της δημοκρατικής
κοινωνίας ως ανοιχτή κοινωνία


Ο πολίτης εν καιρώ ειρήνης
 Σύμφωνα με τον Επιτάφιο λόγο ο Αθηναίος πολίτης:
 1. Απολαμβάνει την ζωή του.
 2. Ασχολείται με άλλες δραστηριότητες όπως την
ναυτιλία, το εμπόριο, την γεωργία κ.α.
 3. Βρίσκεται σε ψυχική ευφορία.


Η πολεμική υπεροχή της
Αθήνας έναντι της Σπάρτης
 Σύμφωνα με τον Περικλή:
 1. Η Αθήνα είναι ανοιχτή πόλη.
 2. Οι Αθηναίοι διακατέχονται από έμφυτη ανδρεία στο
πεδίο της μάχης.
 3. Η Αθήνα εκτός από δυνατό σώμα πεζικού έχει και
ισχυρό ναυτικό.
 4. Η Σπάρτη στηρίζεται σε τεχνικές ανορθόδοξου
πολέμου.
 5. Η Σπάρτη είναι μία στρατικοποιημένη κοινωνία.


Η «ανοιχτή» Αθηναϊκή
κοινωνία
 Σύμφωνα με τον Επιτάφιο λόγο οι Αθηναίοι:
 1. Συμμετέχουν σε εορτές.
 2. Έχουν περιποιημένα σπιτικά.
 3. Είχαν αρκετές απολαύσεις.
 4. Δεν είναι αντίθετοι στην παρουσία των ξένων.


Η «κλειστή» κοινωνία της
Σπάρτης
 Σε αντίθεση με τους Αθηναίους, οι Σπαρτιάτες:
 1. Στερούνταν οποιαδήποτε απόλαυση, για να
σκληραγωγούνται .
 2. Αδιαφορούσαν για την υπόλοιπη Ελλάδα
 3. Οι μεταγενέστεροι έκαναν συγκέντρωση χρημάτων για
να κάνουν επίδειξη πλούτου.
 4. Ως προς την εκπαίδευση υπήρχε ένας παιδονόμος που
επέβαλλε την πειθαρχεία με αυστηρότητα.


Συμπέρασμα
 1. Η Αθήνα είναι μία ιμπεριαλιστική δύναμη που υπερέχει
της Σπάρτης.
 2. Η Αθήνα επιτυγχάνει το ίδιο αποτέλεσμα με την
Σπάρτη αλλά με λιγότερο μόχθο.
 3. Το μεγαλείο της Αθήνας που αναφέρει ο Περικλής
επαληθεύεται με το γεγονός ότι άντεξε η Αθήνα οκτώ
ολόκληρα χρόνια μετά την Σικελική καταστροφή , παρά
τις εσωτερικές συγκρούσεις.


Αγκάι Έντμοντ
Γιαννολάρι Θανάς
Καραμπινάκης Εμμανουήλ
Κοτσιφάκης Ιωάννης
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β1 ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ 23

H ευεργετική διάθεση των Αθηναίων
Η πνευματική υπεροχή της Αθήνας
Η αθηναϊκή ηγεμονία
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ
ΕΡΓΑΣΙΑ Β1
24ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ

Η πνευματική υπεροχή της Αθήνας
 Ως προς αυτό το θέμα, ο επιτάφιος λόγος του Περικλή
υποστηρίζει:
1. Η Αθήνα είναι σχολείο για την Ελλάδα.
2. Ο Αθηναίος πολίτης είναι μοναδικός και ασχολείται με τα
κοινά.
ΕΡΓΑΣΙΑ Β1
25ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ

Ισοκράτης-Πανηγυρικός λόγος
Σύμφωνα με τον Ισοκράτη:
1. Η Αθήνα έδωσε αξία στην ρητορική τέχνη, άρα οι
Αθηναίοι χαρακτηρίζονται ως αξιοσέβαστοι.
2. Οι Αθηναίοι πολίτες είναι δάσκαλοι των υπόλοιπων
Ελλήνων.
Με τα λεγόμενα του Ισοκράτη και του
Επιταφίου λόγου συμφωνεί και ο
Πρωταγόρας του Πλάτωνα λέγοντας ότι
η Αθήνα είναι το πρυτανείο της σοφίας.
ΕΡΓΑΣΙΑ Β1
26ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ

Πλάτωνας Ισοκράτης
ΕΡΓΑΣΙΑ Β1
27ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ

Η Αθηναϊκή ηγεμονία
Ο Περικλής, σχετικά με
την ηγεμονία της Αθήνας
αναφέρει στον λόγο του:
1. Οι Αθηναίοι
θεωρούνται οι μόνοι
που κάνουν καλό στους
άλλους.
2. Η Αθήνα είναι ανώτερη
την ώρα της
δοκιμασίας.
ΕΡΓΑΣΙΑ Β1
ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ 28

Οι αλαζονικές τάσεις των Αθηναίων μέσα από
άλλες πηγές
Θουκυδίδης
(Διάλογος των Αθηναίων-
Μηλίων):
Η φιλία και το μίσος δείχνει
την δύναμη της Αθήνας, η
οποία είναι ισχυρότερη από
κάθε άλλη πόλη.
Σοφιστές:
Κυριαρχεί πάντοτε το συμφέρον
του ισχυρότερου.
ΕΡΓΑΣΙΑ Β1

Συμπεράσματα
1. Η Αθήνα υπήρξε μία ιμπεριαλιστική δύναμη
2. Η επιβολή της Αθήνας στους άλλους,
προκαλούσε συνεχώς τη δυσαρέσκεια των
υπόλοιπων ελληνικών πόλεων-κρατών.

Γέννηση εχθρών (παράδειγμα είναι και ο
Πελοποννησιακός πόλεμος)
ΕΡΓΑΣΙΑ Β1
30ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ

Βαρδάκη Αναστασία
Δρακουλάκη Εμμανουέλα
Ζουμαδάκης Χρήστος
Καρκάνης Ευστράτιος
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!
ΕΡΓΑΣΙΑ Β1

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β1ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ 33
 Βασικές αντιλήψεις που κυριαρχούσαν στην Ελλάδα
από τον 7ο αιώνα π.Χ. έως την εποχή του
Πελοποννησιακού πολέμου σχετικά με το ηρωικό
ιδεώδες.

 Έντονη αγάπη για την πατρίδα
 Σημαντική η αξία της θυσίας για την πόλη
 Σημαντική η επίδειξη ανδρείας και θάρρους στον
άνδρα
 Πολεμούσαν με πάθος έχοντας πλήρης επίγνωση
των συνεπειών
 Όσοι έδωσαν την ζωή τους υπερασπίζοντας την
ελευθερία της πόλης, απολαμβάνουν
μεγαλοπρεπείς νεκρικές τιμές.

 Σε σύγκριση με άλλα κείμενα της εποχής
διαπιστώθηκαν ανάλογες ιδέες.
 Οι άνδρες όφειλαν να πολεμούν με όλες τους τις
δυνάμεις και να φανούν αντάξιοι των προγόνων τους.
«προθυμίαν πειρᾶσθε … ὑπερβαλεῖσθε καὶ ἡμᾶς καὶ τοὺς
πρόσθεν εὐκλείᾳ».

 Να παραγκωνίσουν τα υλικά αγαθά και την ξέγνοιαστη
ζωή όντας συμφιλιωμένοι με την ιδέα του θανάτου.
Δεν αγαπά ο λαός της πόλης, δεν αναζητά
το μαχητή που γύρισε από τη μάχη ζωντανός.
Αν όμως σκοτωθεί, πλούσιοι και φτωχοί τον κλαίνε.
Όλος ο κόσμος αναζητά τον ψυχωμένο άντρα όταν πεθάνει.
Αν πάλι ζήσει, ημίθεος λογιέται.

 Γνωστή είναι η φράση στην
αρχαία Σπάρτη «Ἤ τὰν Ἤ
ἐπὶ τᾶς» που δηλώνει την
σημασία της τιμής.
Καλύτερα νεκρός και
τιμημένος παρά ζωντανός
και ατιμασμένος.
 Όφειλαν να αγωνιστούν
μέχρι τέλους.
 Αξιοπερίεργο λοιπόν η
Αθήνα και η Σπάρτη να
έχουν ίδιες ιδέες για το
ηρωικό πρότυπο.

 Ο Λυσίας θεωρεί πως όσοι επιβίωναν θα έπρεπε να
είναι αθάνατοι ώστε να εξυμνούν τους νεκρούς αιώνια.
 Ο Περικλής αναφέρει «ἀνδρῶν γὰρ ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ
τάφος»

 Ο Αρχίλοχος έρχεται σε
αντίθεση με αυτές τις
απόψεις προτιμώντας να
χαρεί την ομορφιά της ζωής.
Δειλιάζει και λιποτακτεί,
«αὐτὸν δ’ ἐξεσάωσα. τί μοι
μέλει ἀσπὶς ἐκείνη;»
Πολλοί θα ενστερνίζονταν
την λογική του Αρχίλοχου
ειδικά την σημερινή εποχή.

 Βασική διαχρονική αρχή: το ηρωικό ιδεώδες
και η υστεροφημία όχι μόνο στην Αρχαία
Αθήνα αλλά σε πανελλήνια έκταση.
 Αν η πρόταση του Αρχίλοχου είχε γίνει δεκτή,
θα είχε το ίδιο αντίκτυπο ο αρχαίος
Αθηναϊκός πολιτισμός σήμερα;

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ

Σύγκριση Επιταφίου λόγου του Περικλή με την
ομιλία του Μπαράκ Ομπάμα στην Αθήνα.
 Δομή:
Και στις δύο περιπτώσεις διακρίνονται τα κύρια μέρη μίας
ομιλίας. Αυτά είναι το προοίμιο, το κύριο μέρος και ο
επίλογος.
 Περιεχόμενο:
Οι ομιλίες των δύο εκφωνούντων διαπιστώνουμε ότι
έχουν κοινό θεματικές αναφορές. Συγκεκριμένα αναλύονται τα
ακόλουθα θέματα:
1. Δημοκρατία (τι είναι; τι περιλαμβάνει; ποιος ο στόχος της;)
2. Η προσφορά της Αθήνας στην ανθρωπότητα.
ΕΡΓΑΣΙΑ Β1
42ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ


Σύγκριση Επιταφίου λόγου με την ομιλία του
Μπαράκ Ομπάμα στην Αθήνα
 -Ως προς την δομή
 Και στις δύο περιπτώσεις διακρίνονται τα κύρια μέρη μίας
ομιλίας. Το ΠΡΟΟΙΜΙΟ, το ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ και Ο
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
 - Ως προς το περιεχόμενο
 Οι δύο ομιλίες έχουν κοινό θεματικό αναφορές.
 1. Η μεγάλη προσφορά της Αθήνας στην Ανθρωπότητα.
 2. Η Δημοκρατία και το κράτος έννοιες που δημιουργήθηκαν
στην Αθήνα
 3. Η πρωτοπορία και η υπεροχή της αρχαίας Αθήνας σε
πολλούς τομείς.

Mετὰ μεγάλων δὲ σημείων καὶ οὐ δή τοι ἀμάρτυρόν γε τὴν δύναμιν
παρασχόμενοι τοῖς τε νῦν καὶ τοῖς ἔπειτα θαυμασθησόμεθα = Την δύναμή
μας δεν την αποκτήσαμε με άσημες, αλλά με λαμπρές πράξεις και γι᾽ αυτό
μας θαυμάζουν και θα μας θαυμάζουν πάντα
H παραπάνω πρόταση του Περικλή επιβεβαιώνεται και από τον
ίδιο τον Μπαράκ Ομπάμα. Ειδικότερα:
1. Αναφέρει «Θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου για όσα
προσέφερε η Ελλάδα στην ανθρωπότητα».
2. Η ιδέα της Δημοκρατίας, που γεννήθηκε στην Αθήνα, έχει ως
αποτέλεσμα την γρήγορη εξέλιξη του ανθρώπου.
ΕΡΓΑΣΙΑ Β1
44ΓΕΛ ΒΑΜΟΥ


Μετά μεγάλων δὲ σημείων καὶ οὐ δή τοι
ἀμαρτυρόν γε τήν δύναμιν παρασχόμενοι τοῖς τε νῦν
καὶ τοῖς ἔπειτα θαυμασθησόμεθα
 Η παραπάνω άποψη του Περικλή
επιβεβαιώνεται από τον Μπαράκ Ομπάμα
στην ομιλία του
 1. Αναφέρει: «Θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη
μου για όσα προσέφερε η Ελλάδα στην ανθρωπότητα.»
 2. Η ιδέα της Δημοκρατίας συνέβαλλε στην πρόοδο
της ανθρωπότητας.

Από την Αθηναϊκή Δημοκρατία στην Αθηναϊκή Ηγεμονία: μία διακειμενική προσέγγιση του Επιτάφιου Λόγου του Περικλή

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Ähnlich wie Από την Αθηναϊκή Δημοκρατία στην Αθηναϊκή Ηγεμονία: μία διακειμενική προσέγγιση του Επιτάφιου Λόγου του Περικλή

Ähnlich wie Από την Αθηναϊκή Δημοκρατία στην Αθηναϊκή Ηγεμονία: μία διακειμενική προσέγγιση του Επιτάφιου Λόγου του Περικλή (20)

Mehr von Akis Ampelas

Mehr von Akis Ampelas (20)

Kürzlich hochgeladen

Kürzlich hochgeladen (20)

Από την Αθηναϊκή Δημοκρατία στην Αθηναϊκή Ηγεμονία: μία διακειμενική προσέγγιση του Επιτάφιου Λόγου του Περικλή