1. KEMAHIRAN BERFIKIR : KRITIS
KEMAHIRAN PENERANGAN & PENJELASAN
KRITIS KEMAHIRAN KRITIS
1 Mengenal pasti ciri, sifat kualiti dan unsur sesuatu konsep atau item.
Digunakan untuk:
Mencirikan 1. Mendefinasi konsep atau item.
2. Mengenali antara konsep atau item yang hampir serupa.
2 Mencari persamaan dan perbezaan dengan menggunakan ciri-ciri pada item
atau soalan (objek).
Membanding Digunakan apabila:
dan Membeza 1. Membanding dan membeza item yang terdapat dua atau lebih ciri atau
kemungkinan.
2. Membuat pilihan atau keputusan.
3 Mengumpul berasaskan ciri-ciri yang sepunya.
Digunakan apabila terdapat:
Mengumpul 1. Banyak item atau kemungkinan.
dan Mengelas 2. Item atau maklumat yang tidak tersusun.
4 Menyusun item atau maklumat mengikut tertib berdasarkan sesuatu ciri atau
sifat seperti saiz atau masa.
Membuat Urutan Digunakan untuk menyusun item atau maklumat supaya:
1. Mudah difahami.
2. Item tertentu mudah dikesan.
5 Menyusun item atau maklumat mengikut tertib berdasarkan kepentingan atau
kesegeraan.
Menyusun Mengikut Digunakan untuk:
Keutamaan 1. Menonjolkan perkara yang mustahak.
2. Menentukan tindakan yang perlu dibuat dahulu.
6 Mengolah maklumat dengan menghuraikannya kepada bahagian yang lebih
kecil bagi membuat keputusan atau menyelesaikan masalah.
Menganalisis Digunakan untuk:
1. Mengenali bahagian-bahagian tertentu, memahami hubung kait antara
bahagian dan mengenali prinsip-prinsip yang terlibat.
7 Mempertimbangkan kebaikan atau keburukan.
Digunakan untuk membuat keputusan bagi:
Menilai 1. Memilih sesuatu.
2. Menerima atau menolak sesuatu idea.
8 Membuat pernyataan yang menjelaskan atau mengukuhkan sebab atau alasan
selepas menjalankan kajian.
Membuat Digunakan untuk:
Kesimpulan 1. Membuat keputusan.
2. Menerangkan sesuatu.
3. Meramal.
4. Menyokong pernyataan.

2. PEMBINAAN ITEM BAHASA MELAYU KEMAHIRAN BERFIKIR : KRITIS
KEMAHIRAN BERFIKIR : KREATIF
KEMAHIRAN PENERANGAN & PENJELASAN
KREATIF KEMAHIRAN KREATIF
1 Menjanakan idea yang banyak secara spontan dan berterusan yang berkaitan
dengan sesuatu tajuk atau masalah dalam satu kumpulan.
Menjana Idea Digunakan apabila:
(Sumbangsaran) 1. Mencari idea baru.
2. Mencari alternatif.
2 Membuat kesimpulan awal yang mungkin benar ataupun tidak berdasarkan
maklumat daripada pemerhatian.
Membuat Inferens Digunakan apabila:
1. Hendak merancangkan langkah-langkah tindakan atau membuat pilihan.
2. Menganalisis sebab dan akibat keputusan atau kesan.
3 Membuat perkaitan untuk mencari sesuatu struktur atau corak perhubungan.
Digunakan untuk:
Menghubungkait 1. Mengenal pasti aspek yang boleh dihubungkaitkan.
4 Menggunakan data atau pengetahuan yang ada bagi menjangka perkara yang
akan berlaku.
Meramal Digunakan apabila:
1. Ketepatan tidak diperlukan untuk menguruskan pilihan, merancang atau
mempertimbangkan pilihan.
5 Membuat pernyataan umum yang difikirkan benar bagi menerangkan sesuatu
perkara atau peristiwa. Pernyataan ini perlu diuji untuk membuktikan
Membuat Hipotesis kesahihannya.
Digunakan pada peringkat awal apabila:
1. Hendak menjalankan sesuatu eksperimen, kajian atau penyelidikan.
6 Membuat pernyataan umum tentang keseluruhan kumpulan maklumat atau
data berdasarkan pemerhatian terhadap beberapa maklumat atau data tertentu
Mengitlak daripada kumpulan tertentu.
(Buat Generalisasi) Digunakan untuk:
1. Mencari pola (contoh , model), menyusun maklumat, dan meramal.
7 Membentuk kefahaman tentang sesuatu konsep secara mengaitkan konsep itu
dengan yang mempunyai ciri yang serupa.
Menganalogi Digunakan untuk:
1. Memahami konsep yang abstrak.
8 Membuat gambaran secara mental sesuatu idea atau konsep.
Digunakan untuk:
Membuat 1. Memahami konsep yang abstrak.
Gambaran Mental 2. Memahami konsep yang kompleks.
9 Menghasilkan sesuatu yang baru untuk mengatasi masalah secara terancang.
Digunakan untuk :
Mereka Cipta 1. Memahami keperluan atau menyelesaikan masalah