Analisis da composición a luz e as sombras e a cor de diferentes cadros e imaxes

1. XEOMETRIA E ARTE
Resposta ao módulo 4
Luz . Sombras . Cor . Composición

2. O primeiro que chama a atención
deste cadro e a figura da esquerda pola
súa luminosidade (debida ao contraste co
entorno), pola ubicación entre dous
puntos áureos e porque está a esquerda e
o espectador síntese máis identificado co
lado esquerdo, atrae máis súa atención. A
figura relaciónase co farol que ilumina a
escena polas cores luminosas branca e
amarela, xera un vector direccional cara a
dereita xunto co triángulo iluminado do
chan, ao cal se opón o vector definido polos fusiles empurrados tamén pola masa
oblicua dos soldados que pesan máis por estar na parte dereita do cadro que no
esquerdo e, de feito, parecen de maior tamaño. Tamén o movemento cara a esquerda
vese máis potente que cara a dereita porque vence unha resistencia maior ao avance.
Tanto o plano dos fusilados como dos soldados están en contacto cos bordos,
respectivamente, esquerdo e dereito do cadro e polo tanto continúan despois deles.
Na zona dos fusilados pódese apreciar unha secuencia temporal ( Goya quere ser un
reporteiro): os que están sendo fusilados, os xa fusilados e os que van ser fusilados. E
establécense entre eles nexos de unión por direccionalidade, continuidade e pola
forma expresiva en V dos brazos.

3. É un cadro que se pode dividir nunha
zona iluminada ( a parte esquerda ), que forma
unha cuña cara a dereita e outra de escuridade e
penumbras (a dereita e a parte superior). “A
iluminación guía a atención selectivamente de
conformidade co significado pretendido”.
A luz que ilumina a escena parte dun
obxecto visible feito polo home e que está no
chan,( non é como en Rembrandt unha luz
sobrehumana, misteriosa ou oculta ) e que
marca unha liña que divide a escena na parte
inferior en zona de luz e zona de penumbra. Os
fusilados aparecen maiormente iluminados e
visibles, os seus rostros humanos e individuais; e os soldados son unha masa
compacta, non teñen rostro e forman unha sombra que como entidade, non como
ausencia de luz, expresa o lado escuro da humanidade.
Hai unha utilización libre das sombras ao modo de Ticiano e Rembrandt en
canto que os planos dos fusilados e dos soldados están recortados aclarando o plano
posterior ou ben a zona próxima, para así xerar un gradiente forte de profundidade.
Por detrás dos fusilados un monte pelado e próximo que transmite a sensación de
desheredanza e peche; por detrás dos soldados uns edificios “importantes” lonxanos
con elementos triangulares e unhas torres rematadas tamén en triángulo ( formas e
símbolos asociados ao poder). Por detrás de todos un ceo negro de escuridade e
ausencia de luz, que ocupa o terzo superior e que se relaciona por ton coa parte
inferior . Os soldados atópanse entre dúas zonas de penumbra arriba e abaixo e dúas
zonas moi escuras nos extremos.
Cadro de proporcións 7:9 onde predomina a horizontalidade que fala do acento
terreal que lle quere imprimir Goya. Non hai nada de heroico, nin idealista, nin
sublime, ...so son uns individuos con medo a morrer e que suplican e imploran, e que
chegaron aí por enfrontarse a quen lle roubaban e violaban as súas mulleres. Non
había nada mais.

4. Cadro en formato de prata 1:√2
con predominio da horizontalidade que
fala do terreal e a morte ( a morte de
Cristo). Os espazos xerados por dous
cadrados e a diagonal ascendente do
cadro axudan a ordenar a composición en
canto que marcan a posición de dúas
cabezas opostas e do corpo de Cristo, que
se atopa na zona de mais peso visual do
cadro. Un óvalo(símbolo divino) unifica
os acentos visuais da composición, pero é
un óvalo que se pecha no corpo xacente
xa que os vectores das miradas empurran
cara o corpo de Cristo e na liña do óvalo
e no caso da figura de María con unha mancha branca preto da cabeza de Cristo e que
serve para enlazar e que harmoniza, ou se funde mais ben, coa curvatura do corpo de
Xesús curvatura ascensional empurrada cara o ceo polos contornos oblicuo
ascendente e dinámico e o vertical ascensional do corpo e que comeza na parte
inferior dereita narrando temporalmente este episodio relixioso: a morte , a
resurrección e a ascensión ao ceo do fillo de Deus. Tal vez sexa ese vector o que
equilibra a tensión do corpo co bordo dereito do cadro. A cabeza e a man de María
ubicadas entre a mediana e unha diagonal secundaria ascendente forman un vector
descendente que contrarresta a tensión co bordo superior do cadro
O tirón e tensión do corpo cara ao bordo inferior do cadro está
amortecido polo plano da saba que enlaza o corpo co bordo inferior do cadro e que
marca tamén unha liña horizontal de repouso e morte que vai de lado a lado do cadro.
A Biblia identifica a Cristo e o que representa coa luz ; e a escuridade co
demo e co que representa. E a Terra é un val de sombras. Non vemos unha fonte de
luz que ilumina a escena senón que é a luz divina que emana do corpo de Cristo o que
fai visibles aos personaxes humanos, o que arroxa luz e verdade sobre a Terra. As
luces altas e sombras transforman a escena en revelación: Cristo é a luz.

5. O cadro de proporcións √2:1 e de formato vertical
está formado por unha serie de rectángulos, sete en
vertical (que pode ter seu paralelismo musical nas sete
notas da escala) e seis en horizontal. Si dividimos o cadro
pola metade verticalmente vese que son iguais pero
invertidas, o cal ten un equivalente musical nas
composicións de simetría de espello retrógrado e que
empregou Bach nas súas fugas. O formato vertical
transmite sensacións de enerxía que aumentan a
sensación de vibración que transmite a composición de
rectángulos coloreados. A composición baséase tanto nas
gamas como na luminosidade, esta ten que ver con que o
seu entorno é de tons mais escuros e neutros

6. A composición ten unha parte central mais
vibrante e unha periferia mais neutra na que destacan
os catro acentos rectangulares negros que están en
contacto cos bordos e que non xeran tensión con eles e
polo tanto as tensións concéntranse nunha zona oval
central semellante en proporcións a do cadro. Si
unimos os rectángulos de matiz igual as liñas córtanse
no centro.
Por outra banda podemos constatar como
podemos inscribir cadrados na composición de xeito
tal que o lado é o ancho do cadro con seis divisións e o
lado vertical equivale a cinco das divisións verticais.
Hai un xogo de atraccións e repulsións entre os
matices dos rectángulos coloreados que lle da
dinamismo e vibración a este cadro de Johannes Itten que xúntase co dinamismo da
simetría de espello retrógada. Temos dous cores (catro rectángulos) puros primarios,
o vermello e o amarelo en contacto, que actúan como puntos de repouso para a
composición e marco para o laranxa , secundarios puros como o laranxa e o verde,
tamén en contacto ( con dous pares de diferente ton e que por conter ao azul completa
os primarios fundamentais) e que por ser fillos de dous primarios teñen un dinamismo
que os leva dun cor a outro,pero tamén un xogo de atraccións e repulsións entre eles;
dous complementarios tal como o verde e o vermello e dous terciarios con matiz
predominante tal como o azul verdoso? ( a imaxe non ten calidade ) e o laranxa ocre
que enlaza cos ocres contiguos.

7. Composición de estrutura cubista
formado por unha serie de liñas oblicuas e neste
caso tamén por unha serie de círculos e que
xuntos articulan a distribución das figuras e das
manchas. Todas estas liñas dotan de gran
dinamismo a composición e o formato vertical 9:7
axuda ao carácter vital da narración. Aínda que
hai unha gran profusión de elementos e de centros
de interese, as figuras de maior tamaño son o
motivo principal. As figuras, que se expanden
fora dos límites do cadro, situadas a esquerda e a
dereita e a diferentes alturas están unidas por un
círculo, pola dirección das miradas, pola cor e
polas liñas que enmarcan o árbore inferior.

8. O emprego de sombras é en xeral como o
facían os cubistas,isto é: mais que unha representación
dun efecto da iluminación, é un emprego abstracto de
gradientes de luminosidade para mostrar a
independencia espacial mutua de planos superpostos.
Tamén hai un uso realista (en moita menor medida) das
sombras para mostrar mediante gradacións de ton a
redondez de certas formas (no árbore inferior central).
É un cadro que ten elementos abstractos e
figurativos e onde as diferencias de tamaño e altura de
posición no cadro non implican profundidade espacial,
senón que deben responder a unha xerarquía do relato.
A cor predominante e o vermello puro con
diferentes saturacións, está en todas partes; en maior
medida no fondo abstracto e en partes das figuras. Complétanse os primarios co azul
que tamén se reparte por diferentes partes do cadro (e non con fins de reprodución
naturalista) e o amarelo que aparece en menor medida, pero que está presente no
verde.
A cor vermella do fondo contrasta fortemente co complementario verde
da cara do home, tal vez para mostrar a unidade dos contrarios; a súa vez enlazase co
azul do animal por ter un cor común.

9. Parte da composición pode quedar
explicada con o esquema da figura.
Proporcións 5:4, formato vertical que fala
de elevación, reforzado pola simetría da
composición. A figura do deus queda
pechada nun triángulo de poder que está
inscrito nun cadrado ubicado na parte
superior ou ceo do cadro. A súa cabeza
impoñente tamén queda encaixada noutro
triángulo que é a cima do triángulo
anterior. Unha trama de cadrados e
diagonais guía o debuxo dos personaxes
da escena.
Para aumentar a sensación de
divindade e de separación do terreal
interponse entre o bordo inferior ou terra
e a figura do deus dous planos, os das
nubes e o da peaña do trono, eliminando
así tensións e relacións. Non ocorre o mesmo coa cabeza, que pola proximidade ao
bordo superior xera tensións que favorecen o mensaxe.
Hai un uso realista das sombras a traveso do claroscuro, xerando
gradientes para modelar as figuras do cadro. A luz é superior coma a do sol e que no
caso dos personaxes ven da esquerda e no caso do baixorrelevo da peaña da dereita. A
única relación da luz coa divindade ven polo resplandor branco do torso.
O espazo ou profundidade queda representada pola superposición de
planos.
En canto a cor aparecen os tres primarios sendo o rostro un laranxa que
se relaciona co amarelo da peaña e o vermello da túnica. Na parte posterior dereita da
cabeza do deus o ceo pode ser un morado e que xunto co laranxa e o vermello
expresa poder, si facemos caso aos triángulos de cor de Goethe.

10. As imaxes seguintes foron sacadas da Voz de Galicia do 13 ou 14 de
maio do 2010.
O escáner e o programa co que escribo modificaron bastante as imaxes.
Formato moi horizontal: hai que aterrar. Os dous
As figuras non teñen tensión por abaixo pero si por arriba : apreman por arriba.
Os dous.
Zapatero a esquerda (no pasado) mira un futuro negro: ausencia de luz.
Rajoy na dereita (no futuro) venlle un pasado negro...¡ para onde mira ¡
Cal será o candidato da Voz de Galicia?