1. Lurreko ekosistemak IRAKURGAIA ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET IKERTU SAREAN

2. Lehen irakurgaia XVIII. eta XIX. mendeetan zehar buruturiko espedizio zientifikoek landareak eta animaliak zenbait eremu geografikotan batera banatzean duten harreman estuaren ikerketaren oinarriak ezarri zituzten. Garai hartako naturalisten jarduera nagusia landare eta animalia espezie berrien deskribaketak egitea eta datu geologiko ugari biltzea izan zen. Naturalista nabarmenetariko bat Alexander von Humboldt izan zen, izakien gaineko prozesu naturalen elkarreragina ikertu zuena, pertsonak ere multzo horren barnean sartuta. Humboldten behaketa ugariak, Amerika, Europa eta Asian zehar egindako bidaietan burutuak izan ziren. Amerikan zehar egindako bidaian landare asko jaso eta espezie ezberdinak ikertu zituen, geografia eta altitude araberako landareen banaketan interesa jarrita. Horrela, klimari eta landarediari buruzko printzipio ekologiko garrantzitsu bat aurkitu zuen: latitudearen eta altitudearen artean dagoen harreman estua, hain zuzen ere azaldu zuen mendi bat igotzea ekuatoretik iparraldera edo hegoaldera bidaiatzea bezalakoa dela. Alexander von Humboldt

3. Edukien eskema Lurreko ekosistemak Ekosistema lehortarrak Faktore abiotikoak Banaketa Lurra Ekosistema urtarrak Faktore abiotikoak Izaki bizidunen banaketa Ezaugarriak Biodibertsitatea Balorazioa Ekosistema naturalak Goi-mendiak Baso hostoerorkorrak Ekosistema gizatiartuak Soroak Parkeak eta lorategiak Itsas ekosistemak Marearteko aldea Hondo hareatsuak Ur gezatako ekosistemak Ibaiak eta errekak Aintzirak eta zingirak HASIERA

4. Unitatearen azalpenerako baliabideak Soroak HASIERA Faktore abiotikoak eremu lehorretan Ekosistema lehortar nagusiak Goi-mendia Lurra Baso hostoeror- korra Parkeak eta lorategiak Faktore abiotikoak itsas eremuetan Bizitza uretan Ekosistema urtarren ezaugarriak Marearteko aldea Sakonera gutxiko hondo hareatsuak Ibaiak eta errekak Aintzirak eta zingirak Biodibertsitatearen balorazioa Estekak Ikertu sarean

5. Faktore abiotikoak eremu lehorretan Argia Tenperatura Hezetasuna

6. Ekosistema lehortar nagusien banaketa Zirkulu Polar Artikoa Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Zirkulu Polar Antartikoa SAKATU BOTOIAK

7. Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Ekosistema lehortar nagusien banaketa Zirkulu Polar Artikoa Zirkulu Polar Antartikoa ITZULI BASAMORTU HOTZA Alde klimatikoa : Hotza

8. Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Ekosistema lehortar nagusien banaketa Zirkulu Polar Artikoa Zirkulu Polar Antartikoa ITZULI GOI-MENDIA Alde klimatikoa : Hotza

9. Zirkulu Polar Artikoa Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Zirkulu Polar Antartikoa Ekosistema lehortar nagusien banaketa ITZULI TUNDRA Alde klimatikoa : Hotza

10. Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Ekosistema lehortar nagusien banaketa Zirkulu Polar Artikoa Zirkulu Polar Antartikoa ITZULI TAIGA Alde klimatikoa : Hotza

11. Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Ekosistema lehortar nagusien banaketa Zirkulu Polar Artikoa Zirkulu Polar Antartikoa ITZULI ESTEPA Alde klimatikoa : Epela

12. Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Ekosistema lehortar nagusien banaketa Zirkulu Polar Artikoa Zirkulu Polar Antartikoa ITZULI BASO HOSTOERORKORRA Alde klimatikoa : Epela

13. Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Ekosistema lehortar nagusien banaketa Zirkulu Polar Artikoa Zirkulu Polar Antartikoa ITZULI BASO MEDITERRANEOA Alde klimatikoa : Epela

14. Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Ekosistema lehortar nagusien banaketa Zirkulu Polar Artikoa Zirkulu Polar Antartikoa ITZULI OIHAN EKUATORIALA Alde klimatikoa : Beroa

15. Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Ekosistema lehortar nagusien banaketa Zirkulu Polar Artikoa Zirkulu Polar Antartikoa ITZULI OIHAN TROPIKALA Alde klimatikoa : Beroa

16. Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Ekosistema lehortar nagusien banaketa Zirkulu Polar Artikoa Zirkulu Polar Antartikoa ITZULI SABANA Alde klimatikoa : Beroa

17. Kantzer Tropikoa Kaprikornio Tropikoa Ekosistema lehortar nagusien banaketa Zirkulu Polar Artikoa Zirkulu Polar Antartikoa ITZULI BASAMORTU BEROA Alde klimatikoa : Beroa

18. Lurra ekosistema gisa SAKATU HEMEN LURRAREN ERAKETA IKUSTEKO

19. Lurra ekosistema gisa Lurzoru garatua, animaliak kokatzen dira. Horizontea sortzen da Arrokak sakabanatzen dituzten bizidunak kokatzen dira. Meteorizazioa sortzen da ITZULI

20. Goi-mendiak SAKATU HEMEN GEHIAGO JAKITEKO

21. Zenbait itsas mota … Muskerra, sugandila, sugegorria Matxinsaltoa Ipar-belea Belatza Sarrioa Goi-mendiak ITZULI

22. Baso hostoerorkorrak SAKATU HEMEN GEHIAGO JAKITEKO

23. Tximeleta Goroldioak eta iratzeak Okil berdea Pagoak eta urkiak Satorra Urubia Baso hostoerorkorrak ITZULI

24. Soroak SAKATU HEMEN GEHIAGO JAKITEKO

25. Sagua Belatza Azeria Lursagua Landuriko espezieak eta bazterretako landareak Soroak Zapelatza Basoiloa Untxia ITZULI

26. Parkeak eta lorategiak SAKATU HEMEN GEHIAGO JAKITEKO

27. Hainbat zuhaixka Parkeak eta lorategiak Zuhaitz apaingarriak Ahatea Txolarrea, usoa, mika… Intsektuak Katua ITZULI

28. Tenperatura Faktore abiotikoak eremu urtarretan Argia Alde fotikoa Alde afotikoa Presioa - + Gazitasuna Oxigeno kopurua

29. Bizitza uretan Planktona Nektona Bentosa

30. Ekosistema urtarren ezaugarriak Itsas ekosistemak Alde neritikoa Itsas zabaleko aldea Distantziaren arabera Sakoneraren arabera Alde pelagikoa Alde batiala Alde abisala 200 m 2 000 m Ur gezatako ekosistemak Ur ibiliak Ur geldiak Itsasertzeko aldea Ur libreko aldea Alde sakona

31. Marearteko aldea SAKATU HEMEN GEHIAGO JAKITEKO

32. Itsas ezkurrak Karramarroak Gasteropodoak Harrak Bibalbioak Algak Kaioa eta buztanikara Marearteko aldea ITZULI

33. Sakonera gutxiko hondo hareatsuak SAKATU HEMEN GEHIAGO JAKITEKO

34. Posidonioak Arrain zapalak Hondarretako barraskiloa Ekinodermatuak Algak Hegazti ezberdinak Katuarraina Sakonera gutxiko hondo hareatsuak ITZULI

35. Ibaiak eta errekak SAKATU HEMEN GEHIAGO JAKITEKO

36. Hegazti urtarrak Igaraba Sorgin-orratzak, friganeak eta beste intsektu batzuk Ihiak Zikoina Alga karofitoak Amuarraina Ibaiak eta errekak ITZULI

37. Aintzirak eta zingirak SAKATU HEMEN GEHIAGO JAKITEKO

38. Suge gorbataduna Ur-dilistak Lezkak eta ezpata-belarrak Lertxuna Ahatea Igela Zamoa Aintzirak eta zingirak ITZULI

39. Biodibertsitatearen balorazioa Altua Basoak Baxua Soroak Oso altua Oihanak Oso altua Larreak

40. Esteka interesgarriak HASIERA Lurreko ekosistemak WEB GUNE HONETARA JOAN Liburu elektronikoa WEB GUNE HONETARA JOAN