1. ORGANIZACIÓN E ESTRUTURA DOSORGANIZACIÓN E ESTRUTURA DOS
SERES VIVOS (II):SERES VIVOS (II):
A CÉLULAA CÉLULA
I.E.S. Otero Pedrayo. Ourense. Departamento Bioloxía e Xeoloxía.
Modificacións: Adán Gonçalves
2. 1.- A TEORÍA CELULAR1.- A TEORÍA CELULAR
MOMENTOS HISTÓRICOS NA OBSERVACIÓNMOMENTOS HISTÓRICOS NA OBSERVACIÓN
E BIOLOXÍA CELULARE BIOLOXÍA CELULAR
4. En 1674 Leeuwenhoek
observou hematías,
espermatozoides,
protozoos e mesmo
describiu unha
bacteria.
Esquemas dos microorganismos
obsevados por Leuwenhoek
5. A teoría celular está vencellada á invención das lentes e á
construcción dos microscopios que permitiron ter unha visión
moi ampliada destas estructuras, podendo observar
características totalmente imperceptibles ó ollo humano.
En 1838-39 Schleiden e Schwann enuncian a primeira teoría
celular segundo a cal, a célula é a unidade estructural ea célula é a unidade estructural e
funcional dos seres vivos,funcional dos seres vivos, capaz de manter unha existencia
propia e independente
6. 1858 Virchow completa o
postulado anterior afirmando que
todas as células se orixinan a
partir dunha preexistente.
A teoría celular resúmese nos seguintes puntos:
1. A célula é a unidade estrutural e funcional de
todos os seres vivos.
2. A actividade dun organismo é o resultado da
actividade das células que o forman.
3. As células xorden por división doutras
preexistententes.
7. Durante case 50 anos a
aplicación da teoría celular a todos os
tecidos animais e vexetais aínda
mantivo un punto de dúbida: o tecido
nervioso, polo seu aparente aspecto de
rede continua.
O español Ramón y Cajal
demostrou a individualidade da célula
nerviosa e polo tanto a xeralización da
Teoría celular a todos os tecidoss.
8. CUESTIÓN DE TAMAÑOCUESTIÓN DE TAMAÑO
● Micra ou micrómetro
(µm): 10-3
mm
● Nanómetro (nm): 10-6
mm
● Angstrom (Ä): 10-7
mm
9. O MICROSCOPIO ÓPTICOO MICROSCOPIO ÓPTICO
SISTEMA ÓPTICOSISTEMA ÓPTICO
OCULAR: Lente situada cerca do ollo do
observador. Amplía a imaxe do obxectivo.
OBXECTIVO: Lente situada cerca da
preparación que amplía a súa imaxe.
CONDENSADOR: Lente que concentra os
raios luminosos sobre a preparación.
DIAFRAGMA: Regula a cantidade de luz
que entra no condensador.
FOCO: Dirixe os raios luminosos ó
condensador.
10. O MICROSCOPIO ÓPTICOO MICROSCOPIO ÓPTICO
SISTEMA MECÁNICOSISTEMA MECÁNICO
SOPORTE: Mantén a parte óptica. Ten dúas
partes: o pe ou base e o brazo.
PLATINA: Lugar onde se deposita a preparación.
CABEZAL: Contén os sistemas de lentes oculares.
Pode ser monocular, binocular...
REVÓLVER: Contén os sistemas de lentes
obxectivos. Permite, ó xirar, cambiar os
obxectivos.
TORNILLOS DE ENFOQUE: Macrométrico que
aproxima o enfoque e micrométrico que consigue
o enfoque correcto.
11. O Microscopio
Electrónico de
Transmisión
(MET)
O Microscopio
Electrónico de
Varrido (MEV)
O MET e o MEB teñen un límite de resolución de cerca de 2 nm, fronte as
0,2 micras do óptico. Obsérvanse células mortas despois de ser fixadas e
tinguidas con ións de metais pesados.
12. MICROSCOPIO ÓPTICOMICROSCOPIO ÓPTICO MICROSCOPIO ELECTRÓNICOMICROSCOPIO ELECTRÓNICO
Aumentos de ata 2500 veces Aumentos de ata 500 000 veces
A preparación é atravesada
polos raios de luz
A preparación é atravesada
polos electróns
As lentes son de cristal As lentes son campos magnéticos
A imaxe é captada directamente
polo ollo
A imaxe é recollida
nunha pantalla
As mostras deben ter un grosor
medio de 5 a 15 µm
As mostras deben ter
un grosor medio de 0,5 µm
Poden observarse células vivas Non poden observarse células vivas
Permite unha visión de conxunto. Non
poden observarse moitos dos orgánulos e
estructuras subcelulares
Pode observarse a
estructura fina das células
Poden utilizarse colorantes ou observarse
a coloración real
A intensa manipulación a que se someten
as células fai más frecuente a aparición de
estructuras artificiais (artefactos)
14. Todas as células
teñen en común:
- MembranaMembrana
plasmáticaplasmática
- CitoplasmaCitoplasma
- ADNADN que contén
a información
xenética da célula
15.
Membrana plasmáticaMembrana plasmática : é unha bicapa lipídica con proteínas que rodea a célula
e regula o paso de substancias entre o interior e o exterior celular.
16.
CitoplasmaCitoplasma : é o medio interno da célula. Está constituido por un medio
acuoso (hialoplasma) no que están inmersos os orgánulos.
17.
Material xenéticoMaterial xenético : son as moléculas de ADN que hai na célula. No ADN
almacénase e transmítese a información xenética que permite o
funcionamento de calquera ser vivo.
19. Células procariotasCélulas procariotasCélulas procariotasCélulas procariotas
Características procariotas:Características procariotas:
Máis sinxelas.Máis sinxelas.
Carecen de verdadeiro núcleo.Carecen de verdadeiro núcleo.
Apenas posúen orgánulosApenas posúen orgánulos
(ribosomas, mesosomas)(ribosomas, mesosomas)
Son bacterias e similares. ReinoSon bacterias e similares. Reino
Moneras.Moneras.
Unicelulares ou colonias.Unicelulares ou colonias.
Archaeas.
Bacterias extremófilas
Lactobacillus bulgaricus
Bacteria do iogur
20. • Menor tamaño (1-10 micras)
• Máis sinxelas
• Presentan:
- Parede bacterianaParede bacteriana: envoltura grosa e ríxida formada por glícidos
e proteínas que confire forma a célula. Algunhas bacteria posúen
unha capa máis externa denominada Cápsula bacteriana.
- Membrana plasmáticaMembrana plasmática: Por dentro da parede. Formada por unha
bicapa lipídica con proteínas. Controla a entrada e saída de
substancias e intervén no metabolismo (respiración) e na duplicación
do ADN.
- Cromosoma bacterianoCromosoma bacteriano: unha molécula de ADN circular dobre
localizada nunha rexión que non posúe membrana denominada
nucleoide.
Células procariotasCélulas procariotas
21. - RibosomasRibosomas: orgánulos onde se produce a síntese proteica. Son máis pequenos que
en eucariotas.
- Flaxelos- Flaxelos: prolongacións citoplamáticas que interveñen no desprazamento. Non
aparecen en todas as bacterias.
- FimbriasFimbrias: estruturas curtas e numerosas que son mecanismos de anclaxe.
- Mesosomas: invaxinacións internas da membrana plasmática relacionados co
intercambio de substancia e que posúen numerosos enzimas. Algúns autores os
consideran artefactos das preparacións e dubidan da súa existencia.
Células procariotasCélulas procariotas
23. Características eucariotas:Características eucariotas:
Son máis complexas.
Posúen verdadeiro núcleo, con envoltura nuclear.
Numerosos orgánulos.
Poden ser uni ou pluricelulares.
Conforman os reinos restantes: Protoctista, fungo,
vexetal e animal.
Células eucariotasCélulas eucariotas
25. Células eucariotasCélulas eucariotas
• Derivan das procariotas.
• Maior tamaño (10-100 micras).
• Maior complexidade estrutural.
• Presentan:
- Membrana plasmáticaMembrana plasmática: bicapa lipídica con proteínas que da
forma e protexe a célula. Regula o intercambio de substancias.
- CitoplasmaCitoplasma: Citosol + orgánulos
O citoplasma é a rexión comprendida entre a m.pl. e o núcleo.
Está formada por un medio acuoso chamado citosol e numerosos
orgánulos (mitocondrias, aparello de Golgi...). Nel tamén atopamos
o citoesqueleto e o centrosoma.
26. - NúcleoNúcleo: nel reside a información xenética (ADN). Separado do resto da célula
pola envoltura nuclear.
Hai dous modelos de eucariotas: célula vexetal e célula animalcélula vexetal e célula animal.
Células eucariotasCélulas eucariotas
Eucariota Animal Eucariota Vexetal
27. Orgánulos dunha célula eucariota:
Retículo endoplamáticoRetículo endoplamático: formado por un conxunto de sacos aplanados
e condutos tubulares. Hai dous tipos: rugoso e liso.
O R.E.R. continúase coa envoltura nuclear, posúe na súa cara externa
numerosos ribosomas adosados e a súa función é a síntese e
almacenamento de proteínas.
O R.E.L. carece de ribosomas e a súa principal función é a síntese e
transporte de lípidos.
Aparello de GolgiAparello de Golgi: formado por un conxunto de cisternas aplanadas
nas que se acumulan as substancias procedentes do R.E.; éstas son
segregadas a través de vesículas e distribuidas as partes da célula que o
precisen. Cada grupo de cisternas aplanadas denomínase dictiosomadictiosoma.
28. Orgánulos dunha célula eucariota:
RibosomasRibosomas: pequenos orgánulos carentes de membrana cuxa misión é a síntese
proteica.
MitocondriasMitocondrias: orgánulos ovalados de dobre membrana que constitúen a “central
enerxética” da célula; xa que nelas realízase a respiración celular para obter
enerxía. Posúen ADN propio.
LisosomasLisosomas: vesículas membranosas con enzimas dixestivos que permiten a
hidrólese de moléculas complexas. Máis abundantes en animais.
Centrosoma:Centrosoma: non é propiamente un orgánulo e podemos falar simplemente de
estrutura subcelular. Está constituido pola reunión de fibras proteicas. Aparece
en células vexetais e animais, pero nestas últimas está composto por uns cilindros
dispostos perpendicularmente chamados centrioloscentriolos formados por microtúbulos
proteicos e rodeados por fibras radiais denominadas fibras do ásterfibras do áster.
29. Orgánulos dunha célula eucariota:
Vacúolos:Vacúolos: saco membranoso que almacena substancias. Interveñen na
nutrición celular e na regulación da auga e das sales. Son máis frecuentes nas
células vexetais onde nas células xóvenes son pequenos e numerosos e a
medida que madura a célula vanse fusionando ate orixinar un gran vacúolo que
chega ocupar a maior parte do interior celular.
Cloroplasto:Cloroplasto: orgánulo de dobre membrana exclusivo das células vexetais. A
membrana externa e lisa e a interna presenta unhas dobras denominadas
tilacoides. Neles atópase a clorofila e realízase a fotosíntese.tilacoides. Neles atópase a clorofila e realízase a fotosíntese.
Por último, a parede vexetal constituída por celulosaparede vexetal constituída por celulosa non é un orgánulo, pero
sí unha estrutura diferenciadora, xa que só aparece nas células eucariotas
vexetais. A súa función e dar consistencia e rixidez a célula.
É ademais moi diferente da parede bacteriana de procariotas.