1.
Politycy szczebla centralnego i lokalne elity
wobec kwestii dziedziczenia nierówności
społecznych
Wojciech Woźniak
Katedra Socjologii Ogólnej
Uniwersytet Łódzki
Contract No:
CIT2-CT-2004-
506245

2.
Nierówności dochodowe w Polsce 1982-2005
ROK Współczynnik
Giniego
Najbogatszy
decyl/średni
decyl (9/5)
Najbiedniejszy
decyl/średni
decyl (1/5)
1982 0,212 1,6 0,64
1988 0,278 1,83 0,522
1992 0,384 2,1 0,39
1993 0,368 2,21 0,426
1994 0,365 2,22 0,4
1995 0,347 2,07 0,402
1997 0,348 2,12 0,415
1999 0,38 2 0,367
2002 0,356 2,34 0,365
2005 0,402 2,35 0,365
Henryk Domański, Struktura społeczna, Scholar 2007: 312

3.
Diagram 1. Stylizacja procesu dziedziczenia nierówności społecznych
Źródło: Warzywoda-Kruszyńska, Rokicka 2008: 2.

4.
Swaan A. de (2005) Elite perceptions of
the poor: reflections on a comparative
research project (w:) E. Reis, M. Moore
(red.) Elite perceptions of poverty and
inequality, Zed Books: London, New York

5.
MATERIAŁ EMPIRYCZNY
ŻRÓDŁA
WYWOŁANE
TRANSKRYPCJE 10 WYWIADÓW SWOBODNYCH
UKIERUNKOWANYCH Z LISTĄ POSZUKIWANYCH
INFORMACJI Z PARLAMENTARZYSTAMI IV KADENCJI
AKTYWNYMI W DZIEDZINIE SZEROKO ROZUMIANEJ
POLITYKI SPOŁECZNEJ
TRANSKRYPCJE 4 SESJI FOKUSOWYCH Z 4 GRUPAMI OSÓB
ZAANGAŻOWANYCH W PROJEKTOWANIE I WDRAŻANIE
POLITYKI SPOŁECZNEJ NA POZIOMIE MIASTA
POWIATOWEGO (LOKALNI POLITYCY-SZEFOWIE
LOKALNYCH INSTYTUCJI-PRZEDSTAWICIELE NGO-
FRONTLINERS)
ŹRÓDŁA
ZASTANE
PROGRAMY POLITYCZNE WSZYSTKICH PARTII MAJĄCYCH
SWOJE REPREZENTACJE W PARLAMENTACH III, IV I V
KADENCJI Z WYBORÓW ODBYWAJĄCYCH SIĘ W LATACH
2001 I 2005 (W SUMIE 27 DOKUMENTÓW)
TRANSKRYPCJE 53 CYKLICZNYCH POLITYCZNYCH DEBAT
ODBYWAJĄCYCH SIĘ NA ANTENIE PROGRAMU
PIERWSZEGO POLSKIEGO RADIA W LATACH 2004-2008, W
KTÓRYCH UCZESTNICZYLI PRZEDSTAWICIELE WSZYSTKICH
UGRUPOWAŃ POLITYCZNYCH Z REPREZENTACJĄ
PARLAMENTARNĄ

6.
Pytanie badawcze:
W odniesieniu do polityków szczebla centralnego oraz przedstawicieli elit
lokalnych:
Jak politycy działający na szczeblu parlamentarnym konceptualizacją
problematykę reprodukcji nierówności społecznych?
Pytania szczegółowe
W odniesieniu do polityków szczebla centralnego
Jak postrzegają/definiują grupy i kategorie społeczne, których to zjawisko
dotyczy/ jaka jest ich wiedza na temat występowania tego zjawiska w ich
społeczności lokalnej?
Jak postrzegają swoją rolę/odpowiedzialność polityków wobec tej kwestii?
Jakie są ich aksjologiczne orientacje wobec tego zjawiska?
Jakie czynniki wpływają na zjawisko dziedziczenia nierówności społecznych
(jakie są ich zdaniem przyczyny istnienia nierówności)?
Jak politycy definiują podział kompetencji między szczeblem centralnym a
samorządowym w realizacji polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania
nierównościom społecznym?
Jak oceniają rolę i potencjał „Polski samorządowej” w tym zakresie?

7.
W odniesieniu do aktorów lokalnych:
Jakie czynniki mezo- i mikrostrukturalne wpływają na skalę i zasięg zjawiska
reprodukcji społecznych?
Jaką wiedzę mają aktorzy lokalni na temat lokalnych zasobów, które można
wykorzystać w zwalczaniu reprodukcji nierówności społecznych?
Jak oceniają te zasoby i ich potencjał wpływania na rozmiar/zasięg występowania
zjawiska reprodukcji nierówności społecznych?
W odniesieniu do programów politycznych i debat radiowych:
•W jaki sposób i w jakich kontekstach w programach partii politycznych oraz
medialnych debatach podejmowane są kwestie reprodukcji nierówności
społecznych, a także powiązanych z tym fenomenem zjawisk: ubóstwa,
bezrobocia?
•Jaka wiedza nt. wspomnianych problemów społecznych pojawia się w
formułowanych w materiale badawczym sądach?
•Jakie odniesienia ideologiczne dotyczące tych kwestii pojawiają się w tych
dokumentach?
•Jakie konkluzje dotyczące możliwości wpływania na skalę/zasięg w/w problemów
są w nich sformułowane?
•Podejmowanie jakich działań postulowane jest w dokumentach programowych
partii politycznych?
•Komu przypisuje się kluczowe zadania w kwestii wpływania na skalę/zasięg
wspomnianych zjawisk?

8.
Hipoteza 1 – konwergencja ku liberalizmowi
Zakładała brak adekwatności tradycyjnych definicji
dotyczących orientacji politycznych do opisu sytuacji na
polskiej scenie politycznej w odniesieniu do kwestii istnienia i
znaczenia nierówności społecznych i ich reprodukcji.
Ten element kultury welfare nie jest czynnikiem różnicującym
polskie partie polityczne, nie należy też do najistotniejszych
elementów sporu politycznego, ani istotnego elementu
autodefinicji tożsamościowej politycznych ugrupowań.
Zakładano istnienie milczącego konsensusu dotyczącego
kwestii społecznych, wynikającego ze zbliżenia poglądów
ekonomicznych wśród polityków należących do różnych
ugrupowań. Zrytualizowany spór polityczny dotyczący
problemów społecznych oraz sposobów ich rozwiązywania w
praktyce politycznej, nie różnicuje poszczególnych partii.

9.
Hipoteza 2 – programy partyjne jak ulotki
reklamowe
Dotyczyła sposobu formułowania postulatów oraz deklarowania
wyznawanych systemów wartości poszczególnych partii
politycznych, zawartych w ich dokumentach programowych.
Obecne w nich sformułowania odnośnie problemów
społecznych, sposób ich konceptualizowania oraz propozycje
rozwiązywania traktowane są instrumentalnie, jako potencjalnie
skuteczne narzędzie uzyskiwania poparcia w poszczególnych
segmentach elektoratu i pojawiają się w debacie głównie w
kresie przedwyborczym.
Są one traktowane w sposób hasłowy, dokumenty programowe
nie zawierają szczegółowych diagnoz społecznych wraz z
koherentnymi propozycjami ich rozwiązywania.

10.
Hipoteza 3 - elity samorządowe – alienacja
lokalna
Zakładała, że politycy szczebla centralnego będą się znacząco
różnić od elit lokalnych pod względem sposobu
konceptualizowania problematyki nierówności społecznych i
ich międzygeneracyjnej transmisji.
Zakładano, że decydenci na poziomie społeczności lokalnych
będą zdawać sobie sprawę z mezzostrukturalnych czynników
definiujących sytuację społeczno-ekonomiczną miasta oraz
lokalne zasoby, a ich poglądy będą integrować wiedzę na
temat lokalnych problemów z pragmatyczną orientacją na ich
rozwiązywanie, nie będąc odzwierciedleniem ideologicznych
podziałów.

11.
Hipoteza 4 – chaos ideowy i przymus
ekonomiczny
Wskazywała, że dyskurs na temat polityki społecznej w Polsce
cechuje krótkoterminowość i brak naukowo ugruntowanej
refleksji nad długofalowymi skutkami działań politycznych
podejmowanych w tym obszarze.
Założono, że wypowiedzi polityków ujawnią skoncentrowanie
na doraźnych decyzjach, podejmowanych z myślą o poparciu
konkretnych grup elektoratu lub stanowiących reakcję na
nieprzewidziane skutki wcześniejszych rozwiązań
legislacyjnych.

12.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
wwozniak@uni.lodz.pl