Planning and Decision Making DGD541-Dental Clinic and Hospital Management 1 Lecture by Watcharin Chongkonsatit For RSU dental students 2013

1. Planning and Decision Making
Management as a planning and Decision Making
Dental Clinic and Hospital Management I
Faculty of Dental Medicine, Rangsit University
1

2. Objective
Able to describe the definition and purpose of planing
Able to describe the relationship of planning and goal establishing
Understand the structure of decision-making
Understand the “Probability Theory” and “Decision Making Tree”
2

3. Objective
Able to describe the definition and purpose of planing
Able to describe the relationship of planning and goal establishing
Understand the structure of decision-making
Understand the “Probability Theory” and “Decision Making Tree”
Contents
Planning
Definition and Purpose of Planning
Type of Plan
Establishing Goal
Step in Planning Process
Decision-Making
Rational and Intuition
Decision-Making Tools
2

4. 3

5. 4

6. Planning
5

7. Planning
“Identifying and selecting appropriate goals and courses of action”
5

8. Planning
“Identifying and selecting appropriate goals and courses of action”
Goal - What’s To Be Done
✚
Action - How It’s To Be Done
5

9. Planning
“Identifying and selecting appropriate goals and courses of action”
Goal - What’s To Be Done
✚
Action - How It’s To Be Done
Purposes of Planning
• Planning gives direction
• Planning reduces uncertainly
• Planning reduces overlapping and wasteful activities
• Planning sets the standard used in controlling
5

10. Planning
“Identifying and selecting appropriate goals and courses of action”
Goal - What’s To Be Done
✚
Action - How It’s To Be Done
Purposes of Planning
• Planning gives direction
• Planning reduces uncertainly
Planning
• Planning reduces overlapping and wasteful activities
• Planning sets the standard used in controlling
5

11. Planning
“Identifying and selecting appropriate goals and courses of action”
Goal - What’s To Be Done
Controlling
Purposes of Planning
Leading
Action - How It’s To Be Done
Organizing
✚
• Planning gives direction
• Planning reduces uncertainly
Planning
• Planning reduces overlapping and wasteful activities
• Planning sets the standard used in controlling
5

12. Planning
“Identifying and selecting appropriate goals and courses of action”
Achieving
objectives
Goal - What’s To Be Done
Controlling
Purposes of Planning
Leading
Action - How It’s To Be Done
Organizing
✚
• Planning gives direction
• Planning reduces uncertainly
Planning
• Planning reduces overlapping and wasteful activities
• Planning sets the standard used in controlling
5

13. ความสําคัญของการวางแผน
• ช่วยลดการสูญเสียจากการทํางานซ้ําซ้อน
• ทําให้มีการกําหนดขอบเขตในการทํางานที่แน่นอน และมีนโยบายที่ชัดเจน
• ช่วยให้ผู้บริหารสามารถเตรียมรับสถานการณ์ที่ไม่แน่นอน และมีความยุ่งยากที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต และป้องกันการขัด
แย้งที่เกิดขึ้นในหน่วยงาน
• ทําให้การดําเนินงานประสบผลสําเร็จ มีประสิทธิภาพ
• เกิดการประสานสัมพันธ์ภายในองค์กร การดําเนินการเป็นไปได้อย่างราบรื่น และสามารถตรวจสอบความสําเร็จได้
6

14. ปัจจัยกําหนดคุณภาพของแผน
• รู้ว่าองค์การมีทรัพยากรมากน้อยเพียงใด
• รู้สถานการณ์ปัจจุบันขององค์การ ประสบความสําเร็จหรือล้มเหลวอย่างไร และเพราะอะไร
• รู้ว่าอนาคตองค์การต้องทําอะไร มองเห็นวิสัยทัศน์
• รู้จุดแข็ง (Strengths) จุดอ่อน (Weaknesses) โอกาส (Opportunities) และอุปสรรค (Threats)
• สามารถทํานาย (Forecast) สถานการณ์ในอนาคตได้อย่างถูกต้อง หรือใกล้เคียงกับความจริงมากน้อยเพียงใด
7

15. Type of Plans
Breadth
Time Frame
Functional
แผนกลยุทธ์
Strategic
Long term
> 5 ปี
Master plan
Functional plan
แผนยุทธวิธี
Tactical
Intermediate term
1-5 ปี
Short term
ภายใน 1 ปี
Single use
Project plan
Comprehensive plan
แผนปฏิบัติการ
Operational
Frequency of Use
Standing
Activity plan
8

16. การจําแนกตามระดับการบริหารงานองค์กร
9

17. การจําแนกตามระดับการบริหารงานองค์กร
แผนกลยุทธ์
Strategic plan
เป็นแผนที่วางขึ้นโดยผู้บริหารระดับสูง ซึ่งจะกล่าวถึงขอบเขตกว้างๆ ของ
องค์กร การพยากรณ์สภาพแวดล้อม ทั้งนี้เพื่อให้องค์กรเจริญเติบโต อยู่ได้
ในอนาคต เพิ่มประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการดําเนินงาน
แผนยุทธวิธี
Tactical plan
เป็นแผนที่เกิดจากความร่วมมือระหว่างผู้บริหารระดับสูงกับผู้บริหารระดับ
กลางเพื่อให้องค์กรบรรลุเป้าหมาย และสอดคล้องกับแผนกลยุทธ์
แผนปฏิบัติการ
Operational plan
เป็นแผนที่ใช้อธิบายเป้าหมายการปฏิบัติงานในลักษณะที่เป็นหน้าที่เฉพาะ
ของหน่วยงาน เป็นหน้าที่ของผู้บริหารระดับล่างที่จะต้องกระทําให้บรรลุเป้า
หมายปฏิบัติการ
9

18. การจําแนกตามระยะเวลาการวางแผน
10

19. การจําแนกตามระยะเวลาการวางแผน
แผนระยะยาว!
• มีเป้าหมายเพื่อเชื่อมโยงการบริหารและการ
ปฏิบัติงานภายในองค์กร โดยคํานึงถึงระยะเวลา
ไม่ต่ํากว่า 5!ปี!
แผนระยะกลาง!
• ครอบคลุมระยะเวลาตามการวางแผนตั้งแต่ 1!–!5!
ปี เป็นสื่อกลางระหว่่างแผนระยะยาวกับแผนระยะ
สั้น!
แผนระยะสั้น!
• เป็นแผนที่ครอบคลุมและเป็นเป้าหมายปฏิบัติการ
ที่วางไว้โดยปกติ ถือเอาระยะเวลา 1!ปีเป็นเกณฑ์
ซึ่งช่วยทําให้การดําเนินงานประจําวันเป็นไปได้
อย่างเรียบร้อย!
10

20. การจําแนกตามการนําไปใช้
11

21. การจําแนกตามการนําไปใช้
แผนกิจกรรม
Ac.vity'plan'
แผนแม่บท Master'
plan'
แผนสรุป
Comprehensive'
plan'
แผนหน้าที่
Func.onal'plan'
แผนโครงการ
Project'plan'
11

22. เป็นแผนที่เกิดจากรวมแผนทั้งหมดภายใน
องค์กรเข้าไว้ด้วยกันเพื่อให้เห็นโครงสร้าง
โดยรวมของการปฏิบัติงาน และเป็นแม่แบบ
ในการวางแผน
การจําแนกตามการนําไปใช้
แผนกิจกรรม
Ac.vity'plan'
แผนแม่บท Master'
plan'
แผนสรุป
Comprehensive'
plan'
แผนหน้าที่
Func.onal'plan'
แผนโครงการ
Project'plan'
11

23. เป็นแผนที่เกิดจากรวมแผนทั้งหมดภายใน
องค์กรเข้าไว้ด้วยกันเพื่อให้เห็นโครงสร้าง
โดยรวมของการปฏิบัติงาน และเป็นแม่แบบ
ในการวางแผน
การจําแนกตามการนําไปใช้
แผนกิจกรรม
Ac.vity'plan'
แผนแม่บท Master'
plan'
แผนสรุป
Comprehensive'
plan'
•แผนงานด้านบุคคล
•แผนงานด้านการผลิต
•แผนงานด้านการตลาด
•แผนงานด้านการเงิน
แผนหน้าที่
Func.onal'plan'
แผนโครงการ
Project'plan'
11

24. เป็นแผนที่เกิดจากรวมแผนทั้งหมดภายใน
องค์กรเข้าไว้ด้วยกันเพื่อให้เห็นโครงสร้าง
โดยรวมของการปฏิบัติงาน และเป็นแม่แบบ
ในการวางแผน
การจําแนกตามการนําไปใช้
แผนกิจกรรม
Ac.vity'plan'
•แผนงานด้านบุคคล
•แผนงานด้านการผลิต
•แผนงานด้านการตลาด
•แผนงานด้านการเงิน
แผนแม่บท Master'
plan'
แผนสรุป
Comprehensive'
plan'
แผนหน้าที่
Func.onal'plan'
แผนโครงการ
Project'plan'
เป็นแผนที่องค์กรทําขึ้นเพื่อตอบสนอง
นโยบายเกี่ยวกับกิจกรรมใหญ่เฉพาะครั้ง
ซึ่งต้องใช้ปัจจัยจํานวนมาก
11

25. เป็นแผนที่เกิดจากรวมแผนทั้งหมดภายใน
องค์กรเข้าไว้ด้วยกันเพื่อให้เห็นโครงสร้าง
โดยรวมของการปฏิบัติงาน และเป็นแม่แบบ
ในการวางแผน
การจําแนกตามการนําไปใช้
แผนกิจกรรม
Ac.vity'plan'
แผนแม่บท Master'
plan'
แผนสรุป
Comprehensive'
plan'
เป็นแผนที่จัดทําขึ้นเพื่อสรุปรวมแผนหน้าที่
ตลอดจนแผนงานโครงการที่กระทํา เพื่อให้
งานต่อการบริหารงาน
•แผนงานด้านบุคคล
•แผนงานด้านการผลิต
•แผนงานด้านการตลาด
•แผนงานด้านการเงิน
แผนหน้าที่
Func.onal'plan'
แผนโครงการ
Project'plan'
เป็นแผนที่องค์กรทําขึ้นเพื่อตอบสนอง
นโยบายเกี่ยวกับกิจกรรมใหญ่เฉพาะครั้ง
ซึ่งต้องใช้ปัจจัยจํานวนมาก
11

26. เป็นแผนที่เกิดจากรวมแผนทั้งหมดภายใน
องค์กรเข้าไว้ด้วยกันเพื่อให้เห็นโครงสร้าง
โดยรวมของการปฏิบัติงาน และเป็นแม่แบบ
ในการวางแผน
การจําแนกตามการนําไปใช้
เป็นแผนที่จัดทําขึ้นเพื่อแสดงให้เห็นตาราง
เวลาปฏิบัติงาน
แผนกิจกรรม
Ac.vity'plan'
แผนแม่บท Master'
plan'
แผนสรุป
Comprehensive'
plan'
เป็นแผนที่จัดทําขึ้นเพื่อสรุปรวมแผนหน้าที่
ตลอดจนแผนงานโครงการที่กระทํา เพื่อให้
งานต่อการบริหารงาน
•แผนงานด้านบุคคล
•แผนงานด้านการผลิต
•แผนงานด้านการตลาด
•แผนงานด้านการเงิน
แผนหน้าที่
Func.onal'plan'
แผนโครงการ
Project'plan'
เป็นแผนที่องค์กรทําขึ้นเพื่อตอบสนอง
นโยบายเกี่ยวกับกิจกรรมใหญ่เฉพาะครั้ง
ซึ่งต้องใช้ปัจจัยจํานวนมาก
11

27. การจําแนกแผนตามความถี่ของการนําแผนไปใช้
12

28. การจําแนกแผนตามความถี่ของการนําแผนไปใช้
• แผนหลัก (Standing plan)
• นโยบาย (policies)
• ระเบียบปฏิบัติ (Procedures)
• กฎ (Rules)
• แผนใช้เฉพาะครั้ง (Single-use plan)
• แผนงาน (Program)
• โครงการ (Project)
• แผนรายละเอียด (Detailed plan)
• งานเฉพาะกิจพิเศษ (Special task) / แผนฉุกเฉิน (Contingency plan)
12

29. Establishing goal
Traditional Objective Setting
13

30. Establishing goal
Traditional Objective Setting
“I want to see a
significant
improvement in
this division’s
profit.”
Top
“We need to improve the organization’s
performance.”
Management
Division Management
Department Management
“Increase profits regardless of the
means.”
“Don’t worry about quality; just work
fast.”
Individual
13

31. Establishing goal
Traditional Objective Setting
Top
“We need to improve the organization’s
performance.”
Management
Division Management
Department Management
“Increase profits regardless of the
means.”
Top Down
“I want to see a
significant
improvement in
this division’s
profit.”
“Don’t worry about quality; just work
fast.”
Individual
13

32. ข้อจํากัดของการวางแผน
14

33. ข้อจํากัดของการวางแผน
• เราไม่สามารถพยากรณ์อนาคตได้อย่างแม่นยํา (Valid)
14

34. ข้อจํากัดของการวางแผน
• เราไม่สามารถพยากรณ์อนาคตได้อย่างแม่นยํา (Valid)
14

35. ข้อจํากัดของการวางแผน
15

36. ข้อจํากัดของการวางแผน
• การวางแผนมักเป็นแบบ Top-to-down จึงมักกีดกั้นความคิดริเร่ิมสร้างสรรค์
15

37. ข้อจํากัดของการวางแผน
• การวางแผนมักเป็นแบบ Top-to-down จึงมักกีดกั้นความคิดริเร่ิมสร้างสรรค์
15

38. ข้อจํากัดของการวางแผน
16

39. ข้อจํากัดของการวางแผน
• กรณีฉุกเฉิน..แผนอาจไม่รองรับ -- การบริหารความเสี่ยง (Risk management) & แผน
ฉุกเฉิน (Contingency plan)
16

40. ข้อจํากัดของการวางแผน
• กรณีฉุกเฉิน..แผนอาจไม่รองรับ -- การบริหารความเสี่ยง (Risk management) & แผน
ฉุกเฉิน (Contingency plan)
16

41. ข้อจํากัดของการวางแผน
17

42. ข้อจํากัดของการวางแผน
• ค่าใช้จ่ายในการวางแผนสูง
17

43. ข้อจํากัดของการวางแผน
18

44. ข้อจํากัดของการวางแผน
• เราไม่สามารถพยากรณ์อนาคตได้อย่างแม่นยํา (Valid)
18

45. ข้อจํากัดของการวางแผน
• เราไม่สามารถพยากรณ์อนาคตได้อย่างแม่นยํา (Valid)
• การวางแผนมักเป็นแบบ Top-to-down จึงมักกีดกั้นความคิดริเร่ิมสร้างสรรค์
18

46. ข้อจํากัดของการวางแผน
• เราไม่สามารถพยากรณ์อนาคตได้อย่างแม่นยํา (Valid)
• การวางแผนมักเป็นแบบ Top-to-down จึงมักกีดกั้นความคิดริเร่ิมสร้างสรรค์
• กรณีฉุกเฉิน..แผนอาจไม่รองรับ -- การบริหารความเสี่ยง (Risk management) & แผน
ฉุกเฉิน (Contingency plan)
18

47. ข้อจํากัดของการวางแผน
• เราไม่สามารถพยากรณ์อนาคตได้อย่างแม่นยํา (Valid)
• การวางแผนมักเป็นแบบ Top-to-down จึงมักกีดกั้นความคิดริเร่ิมสร้างสรรค์
• กรณีฉุกเฉิน..แผนอาจไม่รองรับ -- การบริหารความเสี่ยง (Risk management) & แผน
ฉุกเฉิน (Contingency plan)
• ค่าใช้จ่ายในการวางแผนสูง
18

48. ข้อจํากัดของการวางแผน
• เราไม่สามารถพยากรณ์อนาคตได้อย่างแม่นยํา (Valid)
• การวางแผนมักเป็นแบบ Top-to-down จึงมักกีดกั้นความคิดริเร่ิมสร้างสรรค์
• กรณีฉุกเฉิน..แผนอาจไม่รองรับ -- การบริหารความเสี่ยง (Risk management) & แผน
ฉุกเฉิน (Contingency plan)
• ค่าใช้จ่ายในการวางแผนสูง
• เมื่อเกิดความเปลี่ยนแปลงขึ้น สิ่งต่างๆ ที่มีอยู่ในแผนอาจต้องยกเลิก
18

49. Management by Objectives : MBO
• ก่อนการดําเนินการควรจัดแบ่งพนักงานตามส่วนต่างๆ ของ
องค์การได้เหมาะสมกับความรู้ความชํานาญเฉพาะทางและผู้
บริหารรวมทั้งพนักงานจะต้องมีความเข้าใจและเห็นชอบกับ
วัตถุประสงค์ขององค์การที่กําหนดไว้นั้น
Organiza(onal+
objec(ves+
reviewed+
MBO+for+next+
normal+opera(ng+
period+begins+
Worker+objec(ve+
set+
Rewards+given+
Process+
monitored+
• การพิจารณาประสิทธิผลของงาน วัดได้จากความสําเร็จตาม
วัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้เป็นเกณฑ์
• การให้รางวัลตอบแทนแก่พนักงานอยู่บนพื้นฐานของผลงาน
ที่ปรากฎออกมาว่าบรรลุตามวัตถุประสงค์ขององค์การที่ตั้ง
ไว้มากน้อยเพียงใด
Performance+
evaluated+
19

50. Steps in the Planning Process
Stating organizational objective
Listing alternative ways of reaching objectives
Input
Process
Output
Developing premises upon which each
alternative is based
Choosing best alternative for reaching
objectives
Input
Process
Output
Developing plans to pursue chosen alternative
Putting plans into action
20

51. SMART Objectives
S
Specificity
M
Measurable
A
Achievable
R
Realistic
T
Timely
21

52. The Management as a Decision Making
“The process by which managers respond to opportunities and threats by analyzing options
and making determinations about specific organizational goals and courses of action.”
Programmed Decision Making
Nonprogrammed Decision Making
Routine, virtually automatic
decision making that follows
established rules or guideline
Nonroutine decision making that
occurs in response to unusual,
unpredictable opportunities and
threats.
Intuition
Reasoned
judgement
22

53. ทฤษฎีการตัดสินใจ
ทฤษฎีการตัดสินใจจําแนกตามวิธีการตัดสินใจ
การตัดสินใจโดยการคาดการณ์
มีการใช้เทคนิคการคาดการณ์และการพยากรณ์มาประกอบ
การตัดสินใจ
ทฤษฎีการตัดสินใจจําแนกตามบุคคลที่ตัดสินใจ
การตัดสินใจโดยคนเดียว
เป็นการตัดสินใจโดยคนๆ เดียว ซึ่งจะทําให้เกิดความรวดเร็ว
และมีประสิทธิภาพในการตัดสินใจ
การตัดสินใจโดยการพรรณนา
เป็นการใช้กระบวนการวิจัยเป็นเครื่องมือในการตัดสินใจ
การตัดสินใจโดยการกําหนดความ
เป็นทฤษฎีที่คํานึงว่าแนวทางการตัดสินใจควรจะเป็นหรือน่า
จะเป็นอย่างไรจึงจะบรรลุเป้าหมายที่ต้องการตัดสินใจ
การตัดสินใจโดยกลุ่ม
เป็นการตัดสินใจที่ยึดทีมงาน และคณะกรรมการเป็นผู้ร่วม
ตัดสินใจ เมื่อใดก็ตามที่ต้องการความร่วมมือผู้บริหารจึงให้ผู้
ที่เกี่ยวข้องเข้ามามีส่วนร่วม
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 2548
23

54. Rationality VS Intuition
Make decision based
on past experience
Make decision based
on ethical values or
culture
Single, welldefined goal is to
be achieved
All alternatives and
consequences are
known
Preferences are
constant and
stable
Experience-based
decisions
Problem is clear
and unambiguous
Values or ethic-based
decisions
Rational
Decision
Making
Affect-initiated
decisions
Intuition
Final choice will
maximize payoff
Subconcious
mental processing
Preferences are
clear
Make decision based
on feeling and
emotions
Cognitive-based
Decisions
No time or cost
constraints exist
Use data from
subconcious mind to help
making decisions
Make decision based on skills,
knowledge, and training
24

55. Element of Decision Situation
1
Decision Makers
Receptive
Exploitative
Hoarding
Marketing
4
2
Ordering of
Alternatives
3
Goals to be
Served
5
Relevant
Alternatives
Choice of
Alternatives
25

56. Decision-Making Conditions
26

57. Decision-Making Conditions
Condition
26

58. Decision-Making Conditions
Certainly
Condition
26

59. Decision-Making Conditions
Certainly
Condition
Risk
26

60. Decision-Making Conditions
Certainly
Condition
Risk
Uncertainly
26

61. Decision-Making Conditions
Certainly
Condition
Risk
Uncertainly
26

62. Decision-Making Conditions
Certainly
Condition
Risk
Optimistic
Uncertainly
Pessimistic
Conservative
26

63. Decision-Making Conditions
Certainly
Maximizing the
Maximum Possible Payoff
Condition
Risk
Optimistic
Uncertainly
Pessimistic
Maximizing the Minimum
Possible Payoff
Minimizing the Maximum
Possible Payoff
Conservative
26

64. Decision-Making Conditions
Decision-Making Style
Tolerance for Ambiguity
High
Certainly
Low
Rational
Condition
Risk
Analytic
Conceptual
Directive
Behavioral
Maximizing the
Maximum Possible Payoff
Way of thinking
Intuitive
Optimistic
Uncertainly
Pessimistic
Maximizing the Minimum
Possible Payoff
Minimizing the Maximum
Possible Payoff
Conservative
26

65. The Decision-Making Process
•Identifying Decision Criteria
•Allocation Weight to the Criteria
•Developing Alternative
•Analyzing Alternative
Identify
existing
problem
List alternative
problem
solutions
Select most
beneficial
alternative
Implement
chosen
alternative
Gather
problem-related
feedback
27

66. Decision-Making Tools- Probability Theory
EV = I x P
EV = Expected value
I = Current income
P = Probability
Alternative
Potential income
Probability of income
Expected value of
alternative
A
1,000,000
0.1
100,000
B
250,000
0.4
100,000
C
650,000
0.2
130,000
D
500,000
0.3
150,000
P
EV
I
x
✔
28

67. ตัวแบบการตัดสินใจโดยใช้เหตุผล
ตัวแบบเศรษฐศาสตร์
• เป็นตัวแบบการตัดสินใจที่อยู่บนพื้นฐานของผล
ตอบแทนสูงสุด
• เมื่อใดค่าใช้จ่ายลดลงแต่ผลลัพธ์ยังคงเท่าเดิม หรือ
รายได้มากกว่ารายจ่ายจะมีผลทําให้เกิดกําไรสูงสุด
ด้วย
ตัวแบบวิทยาศาสตร์
• เป็นแนวคิดที่เน้นหลักเหตุและผล โดยพยายาม
แสวงหาแนวทางสู่ความสําเร็จโดยวิธีที่ดีที่สุด (One
best way) ก็จะทําให้เกิดการประหยัดค่าใช้จ่าย
• มีการนําศาสตร์เชิงปริมาณ หรือตัวแบบทาง
คณิตศาสตร์มาใช้ในการตัดสินใจ
• เช่น หลักความน่าจะเป็น
29

68. ตัวแบบการตัดสินใจโดยความพึงพอใจ
• การตัดสินใจเป็นเรื่องของการคาดการณ์ในสิ่งที่จะเกิดหรือไม่เกิดในอนาคต ซึ่งอาจเกิดความผิดพลาดได้
การตัดสินใจจึงต้องทําให้เกิดความสมดุลกันระหว่างผู้ตัดสินใจ และผู้ได้รับผลกระทบจากการตัดสินใจ
นั้นๆ
• การตัดสินใจและการบริหารเป็นเรื่องที่เกี่ยวเนื่องสัมพันธ์กัน เพื่อรักษาสัมพันธภาพอันดีระหว่างผู้บังคับ
บัญชาและผู้ใต้บังคับบัญชา รวมทั้งเป็นการผนึกกําลังของทุกฝ่ายเพื่อสร้างกลยุทธ์เหนือคู่แข่งขัน
• การบริหารที่ดีควรใช้หลักเหตุผลมากที่สุด แต่การตัดสินใจก็ไม่อาจใช้เหตุผลได้ในทุกกรณี
• ผู้บริหารควรจัดโครงสร้างขององค์กรเพื่อให้พนักงานได้ทราบถึงสภาวะแวดล้อม จุดมุ่งหมาย และจุด
ประสงค์ขององค์การอย่างชัดเจน
30

69. ตัวแบบการตัดสินใจโดยส่วนเพิ่ม
• ตัวแบบนี้จะไม่มีการกําหนดวัตถุประสงค์ขึ้นก่อน การกําหนดวัตถุประสงค์และทางเลือกจะเป็นกิจกรรมที่
ดําเนินไปพร้อมๆ กับการตัดสินใจเกี่ยวกับแนวทางการปฏิบัติ
• เป็นทางเลือกมากกว่าทฤษฎี เนื่องจากความรู้ที่เกี่ยวข้องมาแก้ไขปัญหาเฉพาะด้านต่อเมื่อมีปัญหาที่มี
ความสลับซับซ้อนมากยิ่งขึ้น
31

70. ตัวแบบการตัดสินใจโดยความไม่แน่นอน
• ผู้บริหารควรสามารถตัดสินใจในอนาคตที่มีภาวะไม่แน่นอนได้อย่างเหมาะสม
• ผู้บริหารต้องตัดสินใจในภาวะที่มีความสลับซับซ้อน มีความสามารถในการวิเคราะห์สภาวะแวดล้อมที่มี
การเปลี่ยนแปลงได้
• การบริหารงานมุ่งไปสู่การปรับตัวให้เกิดความสอดคล้องและเหมาะสมกับสภาวะแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง
ไป
• อาศัยองค์ความรู้แบบสหวิทยาการ (Multi-disciplinary)
32

71. ต้นไม้การตัดสินใจ (Decision making tree)
33

72. ต้นไม้การตัดสินใจ (Decision making tree)
• เป็นตัวแบบ (Model) ทางคณิตศาสตร์ที่ใช้ทํานายประเภทของวัตถุ โดยพิจารณาลักษณะของวัตถุ ทั้ง
ตัวแปร ความเป็นไปได้ของตัวแปร และประเภทของวัตถุ
• ประโยชน์
• อธิบายเงื่อนไขและทางเลือกของการปฏิบัติงาน
• ทําให้การวิเคราะห์เป็นระบบ
33

73. ต้นไม่การตัดสินใจ
• องค์ประกอบสําหรับการตัดสินใจทํากิจกรรมใดกิจกรรมหนึ่งขึ้นอยู่กับเงื่อนไข โดยที่เงื่อนไขประกอบขึ้นจากตัวแปรต่างๆ
ที่เป็นปัจจัยในการตัดสินใจ
เงื่อนไข
(Conditions)
การกระทํา
(Actions)
เหตุการณ์ที่เป้นไปได้ --> นําไปสู่ทางเลือก -->
แนวทางการทํางาน หรือขั้นตอนการทํางานหรือ
กิจกรรมเมื่อมีการระบุการตัดสินใจ
34

74. Decision-Making Tools-Decision Trees
จุดที่ต้องมีการตัดสินใจ
สภาวการณ์ที่อาจเกิดขึ้น
ทางเลือกที่ใช้ตัดสินใจ
สภาวการณ์ที่เกิดขึ้น
35

75. ตัวอย่าง ส่วนลดกรณีชําระหนี้ มีนโยบายการชําระหนี้ ถ้าลูกค้าชําระหนี้ภายใน 10 วัน โดยจ่ายเงินจาก
ยอดเงินในใบเสร็จ 5000 ถึง 10000 บาท จะได้รับส่วนลด 2% จากยอดรวมในใบเสร็จ
36

76. Decision Making Tools-Group Decision Making
37

77. Decision Making Tools-Group Decision Making
Brainstorming
Group members
state ideas
Group leader
records each
idea where
group can
read it
Idea evaluated
only after
all have been
recorded
No comments
on idea at
this stage
37

78. Decision Making Tools-Group Decision Making
Brainstorming
Group members
state ideas
Group leader
records each
idea where
group can
read it
No comments
on idea at
this stage
Idea evaluated
only after
all have been
recorded
Nominal Group
Technique
Group members
state ideas
Group leader
records each
idea where
group can
read it
The
members
proceed to
rank the
solution
The lowest
total
ranking is
selected
37

79. Decision Making Tools-Group Decision Making
Brainstorming
Group members
state ideas
Group leader
records each
idea where
group can
read it
No comments
on idea at
this stage
Idea evaluated
only after
all have been
recorded
Nominal Group
Technique
Group members
state ideas
Group leader
records each
idea where
group can
read it
The
members
proceed to
rank the
solution
The lowest
total
ranking is
selected
Delphi Technique
37

80. SWOT analysis
38

81. ความหมายของ SWOT
39

82. ความหมายของ SWOT
• ความสามารถและ
สถานการณ์ภายใน
ขององค์กรที่เป็นบวก!
• สถานการณ์ภายใน
องค์กรที่เป็นลบและ
ด้อยความสามารถ ซึ่ง
ไม่สามารถนํามาใช้
ประโยชน์ได้!
Strengths)
Opportuni3es)
• ปัจจัยหรือ
สถานการณ์ภายนอก
เอื้ออํานวยให้การ
ทํางานขององค์กร
บรรลุวัตถุประสงค์!
Weaknesses)
Threats)
• ปัจจัยหรือ
สถานการณ์ภายนอก
ที่ขัดขวางการทํางาน
ขององค์กรไม่ให้
บรรลุวัตถุประสงค์!
39

83. ปัญหาในการทํา SWOT
40

84. ปัญหาในการทํา SWOT
• องค์กรต้องกําหนดก่อนว่าองค์กรต้องการที่จะทําอะไร
• การวิเคราะห์โอกาสและอุปสรรคต้องกระทําในช่วงเวลานั้น
• องค์กรต้องกําหนดปัจจัยความสําเร็จหลัก (KEY SUCCESS FACTORS) ที่เกี่ยวข้องให้ถูกต้อง
• องค์กรต้องประเมินความสามารถของตนให้ถูกต้อง
• การระบุจุดอ่อนต้องกระทําอย่างซื่อสัตย์
• หลีกเลี่ยงการขยายจุดแข็งอย่างเกินความจริง
• ความใกล้ชิดกับสถานการณ์เกินไปทําให้มองสถานการณ์ภายในองค์กรได้ไม่ชัดเจน
40

85. คุณลักษณะของกระบวนการวิเคราะห์ SWOT
41

86. คุณลักษณะของกระบวนการวิเคราะห์ SWOT
การเป็น
เจ้าของ
และพันธ
สัญญา!
การกระตุ้นให้
คิดและเปิด
เผยประเด็นที่
ซ่อนเร้น!
การใช้
ข้อมูล!
การมีส่วน
ร่วมทุก
ระดับ!
กระบวน
การเรียนรู้!
การใช้
เหตุผล!
41

87. ทฤษฎีเกม (Game theory)
กับการตัดสินใจ
42

88. ทฤษฎีเกม (Game theory)
43

89. ทฤษฎีเกม (Game theory)
เกม คือ สถานการณ์ที่มีการแข่งขันหรือการขัด
แย้งระหว่างผู้เล่นสองฝ่ายขึ้นไป ทําให้มีฝ่าย
ชนะและฝ่ายแพ้ ฝ่ายชนะผลออกมาเป็นบวก
ส่วนฝ่ายแพ้ผลออกมาเป็นลบ
43

90. ทฤษฎีเกม (Game theory)
เกม คือ สถานการณ์ที่มีการแข่งขันหรือการขัด
แย้งระหว่างผู้เล่นสองฝ่ายขึ้นไป ทําให้มีฝ่าย
ชนะและฝ่ายแพ้ ฝ่ายชนะผลออกมาเป็นบวก
ส่วนฝ่ายแพ้ผลออกมาเป็นลบ
ผู้เล่น A
ผู้เล่น B
43

91. ทฤษฎีเกม (Game theory)
ผู้เล่น A
ผู้เล่น B
เกม คือ สถานการณ์ที่มีการแข่งขันหรือการขัด
แย้งระหว่างผู้เล่นสองฝ่ายขึ้นไป ทําให้มีฝ่าย
ชนะและฝ่ายแพ้ ฝ่ายชนะผลออกมาเป็นบวก
ส่วนฝ่ายแพ้ผลออกมาเป็นลบ
ทางเลือก/กลยุทธ์ A
ทางเลือก/กลยุทธ์ B
43

92. เกม คือ สถานการณ์ที่มีการแข่งขันหรือการขัด
แย้งระหว่างผู้เล่นสองฝ่ายขึ้นไป ทําให้มีฝ่าย
ชนะและฝ่ายแพ้ ฝ่ายชนะผลออกมาเป็นบวก
ส่วนฝ่ายแพ้ผลออกมาเป็นลบ
ทฤษฎีเกม (Game theory)
ผู้เล่น A
ผู้เล่น B
ทางเลือก/กลยุทธ์ A
ทางเลือก/กลยุทธ์ B
ผลตอบแทน
กลยุทธ์ A
ผลตอบแทน
กลยุทธ์ B
43

93. เกม คือ สถานการณ์ที่มีการแข่งขันหรือการขัด
แย้งระหว่างผู้เล่นสองฝ่ายขึ้นไป ทําให้มีฝ่าย
ชนะและฝ่ายแพ้ ฝ่ายชนะผลออกมาเป็นบวก
ส่วนฝ่ายแพ้ผลออกมาเป็นลบ
ทฤษฎีเกม (Game theory)
ผู้เล่น A
ทางเลือก/กลยุทธ์ A
ผลตอบแทน
กลยุทธ์ A
การเปรียบเทียบผล
ตอบแทน A & B
ผู้เล่น B
ทางเลือก/กลยุทธ์ B
ผลตอบแทน
กลยุทธ์ B
43

94. เกม คือ สถานการณ์ที่มีการแข่งขันหรือการขัด
แย้งระหว่างผู้เล่นสองฝ่ายขึ้นไป ทําให้มีฝ่าย
ชนะและฝ่ายแพ้ ฝ่ายชนะผลออกมาเป็นบวก
ส่วนฝ่ายแพ้ผลออกมาเป็นลบ
ทฤษฎีเกม (Game theory)
ผู้เล่น A
ทางเลือก/กลยุทธ์ A
ผลตอบแทน
กลยุทธ์ A
การเปรียบเทียบผล
ตอบแทน A & B
ความร่วมมือ
ผู้เล่น B
ทางเลือก/กลยุทธ์ B
ผลตอบแทน
กลยุทธ์ B
43

95. เกมรูปแบบครอบคลุม
44

96. เกมรูปแบบครอบคลุม
A
2
1
B
3
B
4
3
4
44

97. เกมรูปแบบครอบคลุม
• ผู้เล่นแต่ละคนตัดสินใจเลือกทางเลือกตามลําดับ
A
B
3
• ผู้เล่น A เลือกระหว่างทางเลือก 1 และทางเลือกที่ 2
2
1
B
4
3
4
• เมื่อผู้เล่น B เลือกทราบทางเลือกที่ผู้เล่น A เลือกจึง
เลือกระหว่างทางเลือก 3 และทางเลือก 4
44

98. เกมรูปแบบครอบคลุม
• ผู้เล่นแต่ละคนตัดสินใจเลือกทางเลือกตามลําดับ
A
• ผู้เล่น A เลือกระหว่างทางเลือก 1 และทางเลือกที่ 2
2
1
B
B
3
4
3
4
5, 5
0, 0
8, 2
• เมื่อผู้เล่น B เลือกทราบทางเลือกที่ผู้เล่น A เลือกจึง
เลือกระหว่างทางเลือก 3 และทางเลือก 4
0, 0
• ผลตอบแทนได้แสดงไว้ในภาพคือ
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 3 จะได้ผลตอบแทน (5, 5)
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 4 จะได้ผลตอบแทน (0, 0)
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 3 จะได้ผลตอบแทน (8, 2)
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 4 จะได้ผลตอบแทน (0, 0)
44

99. เกมรูปแบบครอบคลุม
• ผู้เล่นแต่ละคนตัดสินใจเลือกทางเลือกตามลําดับ
A
• ผู้เล่น A เลือกระหว่างทางเลือก 1 และทางเลือกที่ 2
2
1
B
B
3
4
3
4
5, 5
0, 0
8, 2
• เมื่อผู้เล่น B เลือกทราบทางเลือกที่ผู้เล่น A เลือกจึง
เลือกระหว่างทางเลือก 3 และทางเลือก 4
0, 0
• ผลตอบแทนได้แสดงไว้ในภาพคือ
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 3 จะได้ผลตอบแทน (5, 5)
ทางเลือกที่ B ไม่ควรเลือกไม่ว่า A จะเลือกอะไรก็ตาม
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 4 จะได้ผลตอบแทน (0, 0)
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 3 จะได้ผลตอบแทน (8, 2)
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 4 จะได้ผลตอบแทน (0, 0)
44

100. เกมรูปแบบปกติ
• ผลตอบแทนได้แสดงไว้ในภาพคือ
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 1 จะได้ผลตอบแทน (5, 1)
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 2 จะได้ผลตอบแทน (-2, 0)
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 1 จะได้ผลตอบแทน (0, 0)
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 2 จะได้ผลตอบแทน (1, 5)
45

101. เกมรูปแบบปกติ
ผู้เล่น B
เลือก 1
ผู้เล่น A
เลือก 1
ผู้เล่น A
เลือก 2
ผู้เล่น B
เลือก 2
5,1
-2, 0
• ผลตอบแทนได้แสดงไว้ในภาพคือ
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 1 จะได้ผลตอบแทน (5, 1)
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 2 จะได้ผลตอบแทน (-2, 0)
0,0
1,5
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 1 จะได้ผลตอบแทน (0, 0)
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 2 จะได้ผลตอบแทน (1, 5)
45

102. เกมรูปแบบปกติ
ผู้เล่น B
เลือก 1
ผู้เล่น B
เลือก 2
• ผู้เล่น A มีทางเลือก 2 ทาง คือ 1 และ 2
• ผู้เล่น B มีทางเลือก 2 ทาง คือ 1 และ 2
• ทั้งผู้เล่น A และ B ไม่ทราบการตัดสินใจของอีกฝ่าย
ผู้เล่น A
เลือก 1
ผู้เล่น A
เลือก 2
5,1
-2, 0
• ผลตอบแทนได้แสดงไว้ในภาพคือ
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 1 จะได้ผลตอบแทน (5, 1)
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 2 จะได้ผลตอบแทน (-2, 0)
0,0
1,5
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 1 จะได้ผลตอบแทน (0, 0)
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 2 จะได้ผลตอบแทน (1, 5)
45

103. เกมรูปแบบปกติ
ผู้เล่น B
เลือก 1
ผู้เล่น B
เลือก 2
• ผู้เล่น A มีทางเลือก 2 ทาง คือ 1 และ 2
• ผู้เล่น B มีทางเลือก 2 ทาง คือ 1 และ 2
• ทั้งผู้เล่น A และ B ไม่ทราบการตัดสินใจของอีกฝ่าย
ผู้เล่น A
เลือก 1
ผู้เล่น A
เลือก 2
5,1
-2, 0
• ผลตอบแทนได้แสดงไว้ในภาพคือ
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 1 จะได้ผลตอบแทน (5, 1)
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 2 จะได้ผลตอบแทน (-2, 0)
0,0
1,5
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 1 จะได้ผลตอบแทน (0, 0)
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 2 จะได้ผลตอบแทน (1, 5)
ถ้าท่านเป็นผู้เล่น B จะเลือกทางเลือกใดจึงจะได้ประโยชน์มากที่สุด?
45

104. เกมรูปแบบปกติ
ผู้เล่น B
เลือก 1
ผู้เล่น B
เลือก 2
• ผู้เล่น A มีทางเลือก 2 ทาง คือ 1 และ 2
• ผู้เล่น B มีทางเลือก 2 ทาง คือ 1 และ 2
• ทั้งผู้เล่น A และ B ไม่ทราบการตัดสินใจของอีกฝ่าย
ผู้เล่น A
เลือก 1
ผู้เล่น A
เลือก 2
5,1
-2, 0
• ผลตอบแทนได้แสดงไว้ในภาพคือ
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 1 จะได้ผลตอบแทน (5, 1)
• ถ้า A เลือก 1, B เลือก 2 จะได้ผลตอบแทน (-2, 0)
0,0
1,5
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 1 จะได้ผลตอบแทน (0, 0)
• ถ้า A เลือก 2, B เลือก 2 จะได้ผลตอบแทน (1, 5)
ถ้าท่านเป็นผู้เล่น B จะเลือกทางเลือกใดจึงจะได้ประโยชน์มากที่สุด?
ถ้าท่านเป็นผู้เล่น B จะเลือกทางเลือกใดจึงจะเสียโอกาสน้อยที่สุด?
45

105. เกมความลําบากใจของนักโทษ (Prisoner’s dilemma)
46

106. เกมความลําบากใจของนักโทษ (Prisoner’s dilemma)
• คนร้าย 2 คนคือ Dave และ Henry ถูกตํารวจจับ
และแยกไปสอบปากคําทีละคน ตํารวจไม่สามารถ
ดําเนินคดีกับคนร้ายทั้ง 2 ได้ทันทีเพราะไม่มีพยาน
คนร้ายแต่ละคนมีทางเลือก 2 ทาง คือ ละอายและ
รับสารภาพ (Guilty&confess) และไม่รับสารภาพ
(Not guilty) ถ้าคนร้ายคนหนึ่งสารภาพแต่อีกคนไม่
รับ ตํารวจจะกันคนที่รับสารภาพไว้เป็นพยานและติด
ทัณฑ์บน 1 ปี ขณะที่อีกคนจะติดคุก 5 ปี ถ้าทั้ง 2 คน
รับสารภาพจะได้รับการลดโทษเหลือจําคุก 3 ปี แต่
ถ้าไม่สารภาพทั้งคู่ ตํารวจจจะส่งฟ้องด้วยข้อหาเล็ก
น้อยให้จําคุกได้เพียง 2 ปี
46

107. เกมความลําบากใจของนักโทษ (Prisoner’s dilemma)
• คนร้าย 2 คนคือ Dave และ Henry ถูกตํารวจจับ
และแยกไปสอบปากคําทีละคน ตํารวจไม่สามารถ
ดําเนินคดีกับคนร้ายทั้ง 2 ได้ทันทีเพราะไม่มีพยาน
คนร้ายแต่ละคนมีทางเลือก 2 ทาง คือ ละอายและ
รับสารภาพ (Guilty&confess) และไม่รับสารภาพ
(Not guilty) ถ้าคนร้ายคนหนึ่งสารภาพแต่อีกคนไม่
รับ ตํารวจจะกันคนที่รับสารภาพไว้เป็นพยานและติด
ทัณฑ์บน 1 ปี ขณะที่อีกคนจะติดคุก 5 ปี ถ้าทั้ง 2 คน
รับสารภาพจะได้รับการลดโทษเหลือจําคุก 3 ปี แต่
ถ้าไม่สารภาพทั้งคู่ ตํารวจจจะส่งฟ้องด้วยข้อหาเล็ก
น้อยให้จําคุกได้เพียง 2 ปี
46

108. เกมไก่ตื่น (Chicken)
47

109. เกมไก่ตื่น (Chicken)
• ผู้เล่นสองคนรับรถเข้าหากันด้วยความเร็วสูง
ฝ่ายที่หักหลบก่อนจะเป็นฝ่ายแพ้ แต่ถ้าผู้เล่นทั้ง
สองฝ่ายไม่หักหลบ รถจะพุ่งเข้าชนกันทําให้เกิด
ความเสียหายกับผู้เล่นทั้งสองฝ่าย
47

110. เกมไก่ตื่น (Chicken)
• ผู้เล่นสองคนรับรถเข้าหากันด้วยความเร็วสูง
ฝ่ายที่หักหลบก่อนจะเป็นฝ่ายแพ้ แต่ถ้าผู้เล่นทั้ง
สองฝ่ายไม่หักหลบ รถจะพุ่งเข้าชนกันทําให้เกิด
ความเสียหายกับผู้เล่นทั้งสองฝ่าย
47

111. เกมแห่งความร่วมมือ (Stag hunt)
48

112. เกมแห่งความร่วมมือ (Stag hunt)
• เป็นเกมที่มีผู้เล่น 2 คน และทางเลือก 2 ทาง
เลือกซึ่งเป็นทางเลือกระหว่างทางที่ปลอดภัยกับ
การให้ความร่วมมือกับอีกฝ่าย คือ ผู้เล่นสองคน
ต้องการล่าสัตว์ชนิดหนี่งระหว่างกวาง (Stag)
กับกระต่าย (Rabbit) ซึ่งกวางทีราคาดีกว่า (5)
กระต่ายมาก แต่ก็ล่าได้ยากลําบากกว่าด้วยเช่น
เดียวกัน ในขณะที่ล่ากระต่ายมีราคาต่ํากว่า (3)
แต่ล่าได้ง่าย สามารถล่าได้โดยใช้เพียงคนเดียว
48

113. เกมแห่งความร่วมมือ (Stag hunt)
• เป็นเกมที่มีผู้เล่น 2 คน และทางเลือก 2 ทาง
เลือกซึ่งเป็นทางเลือกระหว่างทางที่ปลอดภัยกับ
การให้ความร่วมมือกับอีกฝ่าย คือ ผู้เล่นสองคน
ต้องการล่าสัตว์ชนิดหนี่งระหว่างกวาง (Stag)
กับกระต่าย (Rabbit) ซึ่งกวางทีราคาดีกว่า (5)
กระต่ายมาก แต่ก็ล่าได้ยากลําบากกว่าด้วยเช่น
เดียวกัน ในขณะที่ล่ากระต่ายมีราคาต่ํากว่า (3)
แต่ล่าได้ง่าย สามารถล่าได้โดยใช้เพียงคนเดียว
48

114. ตัวอย่างการเลือกการตัดสินใจเลือกกลยุทธ์
กลยุทธ์ของ A
กลยุทธ์ของ B
A ใช้เกณฑ์ Maximin
1
2
1
4
-3
-3
2
3
-2
-3
3
6
7
6*
B ใช้เกณฑ์ Minimax
6*
7
Maximin = หลักเกณฑ์เพิ่มค่าน้อยที่สุด คือ ค่าตอบแทนสูงสุดจากบรรดาค่าตอบแทนต่ําสุด
Minimax = หลักเกณฑ์ลดค่ามากที่สุด ค่าตอบแทนต่ําสุดจากบรรดาค่าตอบแทนสูงสุด
49

115. การคิดเชิงวิภาษวิธี
(Dialectic)
50

116. Dialectic triads
51

117. Dialectic triads
Thesis
51

118. Dialectic triads
Thesis
Antithesis
51

119. Dialectic triads
Thesis
Antithesis
51

120. Dialectic triads
Thesis
Synthesis
Antithesis
51

121. 52

122. 53