1. Општествено-хуманистичките и биомедицинските списанија со отворен пристап ‒ искуства, дилеми,
предизвици во 21-от век
УПОТРЕБА НА СОЦИЈАЛНИТЕ МЕДИУМИ
ВО СПИСАНИЈАТА СО ОТВОРЕН ПРИСТАП
Проф. д-р Владимир Трајковски
20.10.2020

2. 20/10/2020
Општествено-хуманистичките и биомедицинските списанија со
отворен пристап ‒ искуства, дилеми, предизвици во 21-от век
2

3. • Во време на голем број на информации, уредувањето и објавувањето
научно списание е сè повеќе зависно од дигиталните алатки и
вештачката интелигенција.
• Во голема мера, ова е позитивен тренд кој поттикнува масовно
ширење на научните трудови и списанија на Интернет во сите
академски дисциплини.
• Социјалните мрежи сега се интегриран дел од животот во повеќето
дигитално поврзани општества.
• Објавување на научни трудови од интерес за дефинирана публика со
користење на соодветен канал може значително да придонесат за
влијанието на научното откритие.
• Различните медиуми и метрики дојдоа до израз при стратегијата на
дисеминацијата на научните информации.
20/10/2020
Општествено-хуманистичките и биомедицинските списанија со
отворен пристап ‒ искуства, дилеми, предизвици во 21-от век
3
Вовед (1)

4. • Социјалните медиуми овозможуваат ангажирање на специјалисти со
различен јазик и разни стручни лица и соработници на научните
друштва во научните комуникации.
• Altmetrics.com се појави како ветувачка платформа за мерење на
влијанието на социјалните медиуми и популарност на нејзините
канали.
• Во моментов се вработени посебни уредници на списанија, а се
користи визуелизација на научните статии со следење социјални
медиуми и традиционални активности за цитирање.
20/10/2020
Општествено-хуманистичките и биомедицинските списанија со
отворен пристап ‒ искуства, дилеми, предизвици во 21-от век
4
Вовед (2)

5. • Прелиминарните статистичките податоци сугерираат дека 45% од
глобалното население е застапено на социјалните мрежи.
• Во моментов бројни квалитетни списанија се регистрирани на Твитер,
Фејсбук, Линкедин и други популарни платформи за да ја промовираат
нивната содржина и веднаш да привлечат внимание на јавноста.
• Таквата стратегија, заедно со правилно апстрахирање и
визуелизирање, резултира со зголемена цитираност.
• Широко е прифатено дека новоотворените списанија со отворен
пристап можат брзо да станат високо престижни научни платформи со
јавно промовирање на нивната содржина на популарните социјални
медиуми.
• Уредниците сè повеќе ги користат социјалните медиуми за да можат
да следат дискусии по објавувањето.
20/10/2020
Општествено-хуманистичките и биомедицинските списанија со
отворен пристап ‒ искуства, дилеми, предизвици во 21-от век
5
Вовед (3)

6. 6
JRTDD on Google Scholar

7. 7
JRTDD on ResearhGate

8. 8
JRTDD on Facebook

9. 9
JRTDD on Twitter

10. 10
JRTDD Blog

11. 11
JRTDD on LinkedIn

12. 12
JRTDD on Instagram

13. Цел на истражувањето
Да се утврдат ставовите на уредниците и
членовите на уредувачките одбори на научните
списанија од Македонија за употребата на
социјалните медиуми и да се иницира идна
поширока примена на истите.
13

14. Методологија на истражувањето
• Испратени е-пошти до уредници, заменици уредници,
членови на уредувачки одбори и административен
персонал.
• Креиран Гугл формулар за онлајн пополнување.
• Формуларот содржи 16 прашања.
• Опфатени списанија од општествените, хуманистичките и
биомедицинските науки.
• Време на истражување од 27 септември до 10 октомври
2020.
• 29 пополнети прашалници.
• Стапка на вратени прашалници 36%. 14

15. Резултати
Вид на списание
15

16. Резултати
16

17. Резултати
Дали користите социјални
медиуми во секојдневната
работа?
17

18. Резултати
18

19. Резултати
19

20. Резултати
20

21. Резултати
21

22. Резултати
22

23. Резултати
23

24. Резултати
24

25. Резултати
25

26. Резултати
26

27. Резултати
27

28. Резултати
28

29. Резултати
29

30. Резултати
30

31. Дискусија (1)
31
• Пред повеќе од 60 год., Eugene Garfield, основач на библиометријата, воведе
концепт на цитатниот индекс.
• Неговите идеи прераснаа во „фактор на влијание“ кој го мери степенот на
влијанието на списанието со броење на тоа колку неговите трудови се цитираат.
• Бидејќи академскиот напредок е поврзан со објавување, повеќето истражувачи
доставуваат статии до списанија со висок импакт, иако стапките на прифаќање
можат да бидат едноцифрени.
• Иако на трудовите со отворен пристап може да им се пристапува почесто,
традиционалниот фактор на влијание мери повеќе цитати отколку читателска
публика.
• Обично научните списанија со најголеми фактори на влијание не се со отворен
пристап.
• Кога отворениот пристап е комбиниран со социјалните медиуми, влијанието на
написите за истражување преминува од публикациите на индивидуални
истражувачи.

32. Дискусија (2)
32
• Дигитализацијата најавува употреба на разни нови метрики за мерење
на влијанието на објавите на социјалните медиуми.
• На пример, Твитер нуди анализа за квантифицирање ретвитови,
лајкови, кликови на врски и впечатоци на ден.
• Се поголем број списанија објавуваат и редовно ажурираат анализа на
метрика на индивидуални трудови.
• Одење низ трудот, креирање линија за ознаки и релевантни хаштагови
и отсекување на слики за подобро визуелно искуство) трае околу 20
мин.

33. Дискусија (3)
33

34. Употреба на социјални медиуми во светот (јули
2019)
20/10/2020
Општествено-хуманистичките и биомедицинските списанија со
отворен пристап ‒ искуства, дилеми, предизвици во 21-от век
34

35. Предизвици (1)
35
• За жал, не постојат широко одобрени упатства за ширење на научни информации
на социјалните мрежи. Исто така, регулаторна контрола на протокот на
информации помеѓу истражувачите и пациентите недостасува.
• Во огромното море на знаење, филтрирањето на релевантното може да одземе
многу време.
• Објавувањето на платформите на социјалните медиуми е одговорност на
претставници на разни организации.
• Уредниците на социјалните мрежи треба да бидат сигурни како да ја постават
играта за да соберат следбеници на почетокот.
• Првичните следбеници се обично колеги.
• Употребата на хаштагови може да помогне да се собере потребното внимание и
привлекување нови следбеници.

36. Предизвици (2)
36
• Важно е да се следат релевантните списанија и влијателни иматели на сметка.
• Објавите на социјалните мрежи може да имаат подобри резултати за трудовите со
отворен пристап.
• Преговори со издавачи на претплатнички списанија за да обезбедат бесплатен
пристап до одредени написи за одреден период можат да бидат корисни.
• Како што визуелните апстракти прават подобро кога станува збор за ширење на
знаење, добрата инфографика бара искусен веб-дизајнер.
• Мора да има добра комуникација помеѓу уредниците на социјалните медиуми и
веб-дизајнери за да овозможат достапност на трудовите од списанијата.
• Културните и географските разлики можат да влијаат употребата на социјалните
медиуми. Како главен пример, Кина го забрани пристапот до Google и Facebook.

37. Заклучоци
37
• Плагините за социјални медиуми слабо достапни во македонските списанија.
• Македонските уредници не многу често ги користат социјалните медиуми.
• Македонските списанија немаат услови за вработување на специјални уредници.
• Социјалните медиуми обезбедуваат дополнителни можности за научниците во
процесот на академско истражување.
• Излезот на научните информации на социјалните медиуми отвори нови патишта за
дисперзија на знаењето.
• Иако некои правила допрва треба да бидат поставени, веќе постојат широко
познати социјални медиуми, техники за оптимизација за успешно промовирање на
содржината на трудовите.

38. 38

39. 39
Ви благодарам на
вниманието!
+389-2-3116-520 (234)
+389-2-3118-143
vladotra@fzf.ukim.edu.mk
http://vladotra68.blogspot.com
Prof. Dr. Vladimir Trajkovski
@vladotra
http://www.linkedin.com/profile/VladimirTrajkovski
@vladotra1968