SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 59
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Beslishulpen in de
huisartsenpraktijk in
Vlaanderen
Implementatieproject:
Ontwikkeling van een eigen concept
Sigrid Nous en Frederik Vanstraelen
Promotor: Prof. Birgitte Schoenmakers
Inhoudstabel
 Inleiding
 Beslishulpen, wat is het?
 Onderzoeksvragen
 Literatuurstudie
 Methodologie
 Resultaten
 Veldstudies
 Methodologie
 Resultaten
 Discussie
 Enquêtes
 Ontwikkeling van een beslishulp
 Besluit
 Verder onderzoek
Beslishulpen
 Inleiding
 Huisartsenberoep: brede waaier van problemen
 Toename diagnostische en therapeutische mogelijkheden => meer opties
 Patiënten willen betrokken worden
 Artsen moeten beleid aanpassen aan de individuele patiënt
 => Shared decision making!
 Beslishulpen kunnen een hulpmiddel zijn
Beslishulpen
 Wat is het?
 Evidence-based hulpmiddelen
 Promoten overleg tussen patiënten, artsen en anderen
 Helpen participeren in besluitvorming
 Informatie over beslismogelijkheden
 Helpen patiënten bij het opbouwen, uitklaren en communiceren van persoonlijke
waarden die ze associëren met de verschillende keuzeopties
Onderzoeksvragen
 Wat is het huidige aanbod van beslishulpen?
 Hoe kan dit aanbod toegankelijk, gebruiksvriendelijk en efficiënt gemaakt
worden voor arts en patiënt?
 (Heeft het gebruik van beslishulpen invloed op de therapietrouw?)
Literatuurstudie
Literatuurstudie
Methoden
 Exploratiefase: zoeken naar huidige evidentie rondom beslishulpen
 Via databanken zoals PubMed, Embase en Cochrane
 Zoektermen: ‘decision aids’, ‘patient decision aids’, ‘general practice’
 28 artikels weerhouden
 Websites geraadpleegd voor extra achtergrondinformatie (via Google)
 Bestaande online beslishulpen geraadpleegd en geanalyseerd
Literatuurstudie
Resultaten
 Wereldwijd meer dan 500 beslishulpen
 Verschillende vormen: vb. beslisbomen, video’s, brochures, telefonische
consultaties, computer programma’s, audio tapes, folders, interviews en
websites
 Vooral websites populair
 Vooral Engelstalig
 Nog geen goede Vlaamse beslishulpen
Literatuurstudie
Resultaten
 Effecten van het gebruik van beslishulpen
 Verbetert kennis over de opties
 Men voelt zich beter geïnformeerd
 Duidelijkheid over zijn/haar persoonlijke waarden
 Besluitvormingsconflict vermindert
 Patiënten nemen meer actieve rol in
 Positief effect op de therapietrouw
 Meer realistische verwachtingen over voordelen en risico’s
 Grotere kans om een optie te kiezen met uitkomsten die ze het meest waarderen
 Betere patiënt-arts communicatie
 Variabel effect op de lengte van de consultatie
Wij hebben geen onderzoek verricht omtrent deze onderwerpen
Veldstudies
Methoden
Veldstudies
Methoden
 Onderzoeksvragen / uitkomstmaten
 Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpmiddelen’ (enquête via www.survio.com)
 Nagaan kennis en gebruik beslishulpmiddelen
 Toegankelijkheid, gebruiksvriendelijkheid en efficiëntie
 Veldstudie 2: ‘Zelf ontwikkelde beslishulp’ (enquête via www.survio.com)
 Ontwikkelen eigen beslishulp
 Implementatieproject: Verbeteren gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid, efficiëntie,
voorkeur voor design
 Populatie
 Veldstudie 1 & 2: Artsen en patiënten
Veldstudies
Methoden
 Veldstudie 2: ontwikkelen concept ‘zelf ontwikkelde beslishulp’
 ‘Griepvaccin: ja of neen?’
 Inhoud: website Healthwise
(https://www.healthwise.net/cochranedecisionaid/Content/StdDocument.aspx?DO
CHWID=tb1913): beslishulp ‘Flu Vaccines: Should I Get A Flu Vaccine?’
 Lay-out: website Option Grids (http://optiongrid.org/)  Screenshots ontwikkeld
 IPDAS criteria
 Getoetst bij Vlaamse patiënten en huisartsen
 Voorgelegd bij ACHG en CEBAM
 In de toekomst op website gezondheid en wetenschap
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Veldstudies
Resultaten
Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’
Resultaten
 Enquête voor patiënten
Aantal antwoorden 146
Geslacht
Mannen
Vrouwen
39 %
61 %
Opleidingsniveau
Basis onderwijs
Secundair onderwijs
Hoger onderwijs
1.4 %
16.6 %
83.4 %
Beroep
Werkzoekende
Arbeider
Bediende middenkader
Bediende hoger kader
Zelfstandige
Vrij beroep
Student
5.1 %
4.3 %
29 %
13.8 %
2.9 %
2.9 %
43.5 %
Internetgebruik
Constant
Soms
Zelden
Nooit
82.9 %
16.4 %
0 %
0.7 %
Karakteristieken respondenten van de enquête voor patiënten
Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’
Resultaten
 Hebt u ooit van keuzehulpmiddelen gehoord?
32.2% ja, 67.8% neen
 Indien u van keuzehulpmiddelen al gehoord hebt, hebt u ervan gebruik
gemaakt?
24.5% ja, 75.5% neen
 Vond u keuzehulpmiddelen gemakkelijk in gebruik?
21% ja, 40.3% neen, 38.7 % soms
 Zo niet zou u daar gebruik van maken indien beschikbaar?
84.6 % ja, 15.4% neen
 Indien u voor een aandoening al gepaste keuzehulpmiddelen gevonden hebt,
hebben die u dan geholpen?
30.9% ja, 30.9% neen, 38.2% soms
Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’
Resultaten
 Kijkt u naar de bron van de websites waar u gezondheidsinformatie vandaan
haalt?
82.7% ja, 17.3% neen
 Vertrouwt u de vragenlijsten die op het internet beschikbaar zijn om u te
helpen bij keuzes maken met betrekking tot een aandoening?
28% ja, 72% neen
 Deelt u het gebruik van een keuzehulpmiddel mee aan uw huisarts?
44.3% ja, 55.7% neen
 Zo ja, gaat uw huisarts daar dan op in?
19.5% ja, 14.6% neen, 65.9% weet het niet
 Verwijst uw huisarts u naar een website met keuzehulpmiddelen?
10% ja, 90% neen
Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’
Resultaten
 Enquête voor huisartsen
Aantal antwoorden 66
Geslacht
Mannen
Vrouwen
47.7 %
52.3 %
Gemiddeld aantal jaren praktijk 21 jaar
Praktijkvorm
Solopraktijk
Duo- of groepspraktijk
15.4 %
84.6 %
Karakteristieken respondenten van de enquête voor huisartsen
Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’
Resultaten
 Hebt u al van beslis- of keuzehulpmiddelen gehoord?
65.2% ja, 34.8% neen
 Indien u van keuzehulpmiddelen gehoord hebt, hebt u er al gebruik van
gemaakt?
56% ja, 44% neen
 Waarom maakt u geen gebruik van keuzehulpmiddelen?
21.1 % tijdrovend, 15.8% niet nodig, 39.5% geen algemene website, 23.6%
andere.
 Hebt u ooit uw patiënten geïnformeerd over keuzehulpmiddelen en
aangeraden om deze te gebruiken?
34.5% ja, 65.5% neen
Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’
Resultaten
 Waar haalt u uw keuzehulpmiddelen vandaan?
64.1% website, 2.6% uit een boek, 33.3% digitale applicatie
 Helpen de keuzehulpmiddelen u en de patiënt bij de besluitvorming?
74.4% ja, 25.6% neen
 Bespreekt u met uw patiënten de keuzehulpmiddelen die ze u voorleggen op
eigen initiatief?
70.5% ja, 29.5% neen
 Vindt u dat deze keuzehulpmiddelen het best door de patiënt of door uzelf
gebruikt worden?
7% door patiënt, 25.6% door arts, 67.4% door beiden
Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’
Resultaten
 Waarom gebruiken huisartsen deze middelen niet of weinig?
Vooral omdat het niet gekend en niet beschikbaar is.
 Denkt u dat het voorbereiden van de consultatie door gebruik van deze
middelen tijdwinst zou geven?
43.5% ja, 19.6% neen eerder tijdrovend, 37% geen verschil
 Betrekt u patiënten die keuzehulpmiddelen voorleggen meer in de
besluitvorming dan patiënten die dit niet doen?
53.3% ja, 46.7% neen
 Welke keuzehulpmiddelen kent u?
Meestal iets anders dan wat wij bedoelen.
Veldstudie 2: Toetsen ‘zelf ontwikkelde beslishulp’
Resultaten
Enquête voor patiënten (32 responders):
 Heeft u ooit al gebruik gemaakt van zo een beslishulp?
2 ja, 30 neen
 Vindt u de info in de tabellen gemakkelijk verstaanbaar?
30 ja, 2 neen
 Vindt u de info in de tabellen nuttig?
30 ja, 2 neen
 Zou u in de toekomst gebruik maken van zulke beslishulpen?
10 ja, 3 neen, 19 weten het nog niet
Veldstudie 2: Toetsen ‘zelf ontwikkelde beslishulp’
Resultaten
 Zou u het handig vinden dat alle toekomstige beslishulpen te raadplegen
zullen zijn via de website van Gezondheid en Wetenschap?
30 ja, 1 neen, voor 1 maakt het niet uit
 Zou u de info/resultaten van een geraadpleegde beslishulp bespreken met uw
arts?
24 ja, 3 neen, 5 weten het nog niet
 Voor welk deel van de beslishulp heeft u een voorkeur?
10 informatietabel, 14 interactieve vragenlijst, 8 geen voorkeur
Veldstudie 2: Toetsen ‘zelf ontwikkelde beslishulp’
Resultaten
Enquête voor huisartsen (13 responders):
 Heeft u (samen met een patiënt) ooit al gebruik gemaakt van zo een
beslishulp?
1 ja,12 neen
 Vindt u de info in de tabellen gemakkelijk verstaanbaar?
13 ja
 Vindt u de info in de tabellen nuttig?
13 ja
 Zou u in de toekomst aan uw patiënten voorstellen om gebruik te maken van
zulke beslishulpen?
7 ja, 1 neen, 4 weten het nog niet
Veldstudie 2: Toetsen ‘zelf ontwikkelde beslishulp’
Resultaten
 Zou u het handig vinden dat alle toekomstige beslishulpen te raadplegen
zullen zijn via de website van Gezondheid en Wetenschap?
9 ja, voor 2 maakt het niet uit
 Zou u het appreciëren dat een patiënt de info/resultaten van een
geraadpleegde beslishulp bespreekt met u?
10 ja, voor 1 maakt het niet uit
 Voor welk deel van de beslishulp heeft u een voorkeur?
5 informatietabel, 4 interactieve vragenlijst, 3 geen voorkeur
Discussie
Veldstudies
Discussie
Enquêtes huidige kennis over beslishulpen
 Beslishulpen bij merendeel artsen als patiënten niet gekend
 Eerste probleem: niet vertrouwd met term ‘beslis – of keuzehulpen’
  uniforme term nodig
 Promoten op allerhande manieren: vb. workshops, folders en flyers in
huisartsenpraktijken, een nieuwsbrief op www.gezondheidenwetenschap.be,
correcte SEO en SEA via google search.
Discussie
Enquêtes huidige kennis over beslishulpen
 Tweede probleem: bestaande beslishulpen zijn bij onze huisartsen niet eerder
onder de aandacht gebracht
 Patiënt aanzetten om beslishulpen te gebruiken! Mond-tot-mond reclame!
 Artsen hebben een belangrijke rol in de verspreiding van beslishulpen
 2/3 van de huisartsen informeert patiënten niet over bestaan van beslishulpen
 3/4 van de huisartsen vindt beslishulpen nuttig voor het overleg
 1/2 vindt beslishulpen ter voorbereiding van de consultatie nuttig. De patiënt kan
zich zo thuis goed voorbereiden.
 Goede implementatie nodig: gebruiksvriendelijk en toegankelijk, via website zoals
www.gezondheidenwetenschap.be, EMD of evidence-linker.
 Meerderheid van de huisartsen denkt dat het tijdswinst oplevert
Discussie
Enquêtes huidige kennis over beslishulpen
 Derde probleem: concept van beslishulpen is niet bekend bij patiënten +
tijdsdruk bij huisartsen
 2/3 nog nooit van gehoord
 4/5 zou het gebruiken indien eenvoudig beschikbaar
 1/5 vindt huidige beslishulpen makkelijk in gebruik
 Gebruiksonvriendelijke en tijdrovende beslishulpen zijn belangrijkste reden
om ze niet te gebruiken. Voor 3/4 van de huisartsen is tijdsdruk een
belangrijke factor.
Discussie
Enquêtes huidige kennis over beslishulpen
 Vierde probleem: wantrouwen in online medische informatie
 4/5 van de patiënten kijkt naar de bronnen
 3/4 van de patiënten vertrouwt de bronnen van online vragenlijsten niet
 Behoefte aan evidence-based informatie
 IPDAS criteria toepassen
 Kwaliteit
 Effectiviteit
 Evidence based
 Content, development, implementation and evaluation
Discussie
Enquêtes zelf ontwikkelde beslishulp
 Overgrote meerderheid van zowel Vlaamse patiënten als Vlaamse huisartsen heeft
nog nooit gebruik gemaakt van beslishulpen
 Informatie gemakkelijk verstaanbaar en nuttig
 Nog niet iedereen is overtuigd
 Wel bereidheid arts en patiënt om beslishulpen in overleg te gebruiken
 Meerderheid van de patiënten heeft voorkeur voor interactieve vragenlijst (optie
2)
 Meerderheid van de artsen heeft voorkeur voor de informatietabel (optie 1)
 Voorstel om beide opties beschikbaar te stellen
Discussie
Ontwikkelen van een beslishulp
Discussie
Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd?
1. Inhoud:
 Juiste en relevante informatie
 Informatie > dan strikt noodzakelijk bij ‘informed consent’
 Minimum vereiste: info evidence-based, compleet, onbevooroordeeld en
verstaanbaar voor de patiënt
 Aangeven hoe recent de info is
 Navraag bij relevante gezondheidswerkers en doelpopulatie van patiënten
Discussie
Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd?
 Relevante informatie bevat:
 natuurlijk verloop van de ziekte
 oplijsting alle opties (inclusief ‘niets doen’)
 de voordelen (ook uitgedrukt in kansen) van elke optie
 de nevenwerkingen en potentiële risico’s (met de ernst en de kansen) van
elke optie
 de procedures die elke behandeloptie bevat
 patiënt relevante uitkomsten
 voor screening en diagnostische tests:
 de frequentie van vals/terecht positieve en vals/terecht negatieve resultaten
 de aanbevolen follow-up acties voor terecht positieve resultaten
Discussie
Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd?
2. Design
 Aantrekkelijk maken
 Uitkomsten best in cijfers
 Korte vragenlijsten (onze beslishulp bestaat uit 4 vragen)
 ‘waarden verhelderende methodes’ => betere weerspiegeling van de patiënt zijn
persoonlijke voorkeuren en behandelingsdoelen. Nog controverse over. Onze
beslishulp: score 0-5 per vraag.
Discussie
Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd?
3. Implementatie
 Nog grote problemen, artsen maken er te weinig gebruik van
 In literatuur weet men nog niet hoe beslishulpen wijdverspreid te
implementeren
 Vooral logistieke problemen
 Tijdsgebrek bij artsen. Schatting: aanbieden van een beslishulp duurt 20
minuten.
 Up-to-date houden van beslishulpen moeilijk
Discussie
Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd?
 Geldbronnen nodig
 Gebruik van beslishulpen kan kosteneffectief zijn, vooral door reduceren van
het gebruik van ongewenste diensten (vb. electieve chirurgie)
 Anderzijds meer kosten mogelijk door gebruik van diensten die daarvoor te
weinig gebruikt werden
 => kosteneffectiviteit sterk afhankelijk van de context
 Onduidelijkheid over kosteneffectiviteit werkt de implementatie van
beslishulpen mogelijk tegen
 Tegenwerking van promotoren van producten/services mogelijk
Discussie
Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd?
4. Kwaliteitsbeoordeling
 Ontwikkelingsproces meeste beslishulpen niet routinematig onderworpen
aan een kwaliteitsbeoordeling
 Beslishulpen van slechte kwaliteit kunnen schade berokkenen
 Verschillende pogingen gepleegd om kwaliteitscriteria te ontwikkelen
 IPDAS criteria
 Ontwikkelaars van nieuwe beslishulpen houden best rekening met deze
criteria
Discussie
Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd?
 Idealiter RCT, maar gebeurt slechts zelden
 Toch best testen
 Wanneer op grote schaal ontwikkeld: niet nodig om elke nieuwe beslishulp te
testen
 Onze beslishulp werd getoetst bij Vlaamse patiënten en huisartsen
Besluit
 Beslishulpen als hulpmiddel voor ‘shared decision making’
 Nog te weinig bekend
 Gebruiksvriendelijkheid, toegankelijkheid en relevantie!
 Goede implementatie strategie nodig
 Aanzet gegeven tot ontwikkeling Vlaamse beslishulpen
 Meer beslishulpen nodig
 www.gezondheidenwetenschap.be
 Oproep tot gebruiken van toekomstige beslishulpen!
Verder onderzoek
 Het effect van beslishulpen op het patroon van communicatie tussen arts en
patiënt
 Het effect van beslishulpen op lager geletterde populaties en de verschillende
culturele groepen
 Format problemen zoals het aanbieden van beslishulpen via het web
 Timing
 Kosten en financiering
 Therapietrouw
 ‘waarden verhelderende methodes’
 Evidence-based implementatie strategie
Bronnen
 1. O’Cathain A, Thomas KJ. Evaluating decision aids – where next? Health Expectations 2004, 7: 98–103.
 2. van der Weijden T, Légaré F, Boivin A, Burgers JS, van Veenendaal H, Stiggelbout AM et al. How to integrate individual patient values and
preferences in clinical practice guidelines? A research protocol. Implementation Science 2010, 5: 10.
 3. O'Connor AM, Rostom A, Fiset V, Tetroe J, Entwistle V, Llewellyn-Thomas H et al. Decision aids for patients facing health treatment or screening
decisions: systematic review. BMJ 1999, 319: 731.
 4. O'Donnell S, Cranney A, Jacobsen MJ, Graham ID, O'Connor AM, Tugwell P. Understanding and overcoming the barriers of implementing patient
decision aids in clinical practice. Journal of Evaluation in Clinical Practice 2006, 12(2): 174–181.
 5. Trenamana L, Bryana S, Bansback N. The cost-effectiveness of patient decision aids: A systematic review. Healthcare 2014, 2(4): 251-257.
 6. Bekker HL, Hewison J, Thornton JG. Understanding why decision aids work: linking process with outcome. Patient Education and Counseling 2003, 50:
323–329.
 7. Stacey D, Légaré F, Col NF, Bennett CL, Barry MJ, Eden KB et al. Decision aids for people facing health treatment or screening decisions. Cochrane
Database of Systematic Reviews 2014, 1. Art. No.: CD001431.
 8. Feldman-Stewart D, O’Brien MA, Clayman ML, Davison BJ, Jimbo M, Labrecque M et al. Providing information about options in patient decision aids.
BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S4.
 9. Lenz M, Buhse S, Kasper J, Kupfer R, Richter T, Mühlhauser I. Decision Aids for Patients. Dtsch Arztebl Int 2012, 109(22-23): 401-408.
 10. Feldman-Stewart D, Brennenstuhl S, McIssac K, Austoker J, Charvet A, Hewitson P et al. A systematic review of information in decision aids. Health
Expectations 2007, 10(1): 46-61.
 11. Abhyankar P, Volk RJ, Blumenthal-Barby J, Bravo P, Buchholz A, Ozanne E et al. Balancing the presentation of information and options in patient
decision aids: an updated review. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S6.
 12. Trevena LJ, Zikmund-Fisher BJ, Edwards A, Gaissmaier W, Galesic M, Han PKJ et al. Presenting quantitative information about decision outcomes: a
risk communication primer for patient decision aid developers. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S7.
 13. Stalmeier PFM, Roosmalen MS. Concise evaluation of decision aids. Patient Education and Counseling 2009, 74(1): 104-109.
 14. Pieterse AH, de Vries M, Kunneman M, Stiggelbout AM, Feldman-Stewart D. Theory-informed design of values clarification methods: A cognitive
psychological perspective on patient health-related decision making. Social Science & Medicine 2013, 77: 156-163
Bronnen (2)
 15. Fagerlin A, Pignone M, Abhyankar P, Col N, Feldman-Stewart D, Gavaruzzi T et al. Clarifying values: an updated review. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013,
13(Suppl 2): S8.
 16. Elwyn G, Scholl I, Tietbohl C, Mann M, Edwards AGK, Clay C et al. “Many miles to go …”: a systematic review of the implementation of patient decision support
interventions into routine clinical practice. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S14.
 17. Volk RJ, Llewellyn-Thomas H, Stacey D, Elwyn G. Ten years of the International Patient Decision Aid Standards Collaboration: evolution of the core dimensions for assessing
the quality of patient decision aids. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S1.
 18. Durand M, Witt J, Joseph-Williams N, Newcombe R, Politi MC, Sivell S et al. Minimum standards for the certification of patient decision support interventions: Feasibility
and application. Patient Education and Counseling 2015, 98(4): 462-468.
 19. Coulter A, Stilwell D, Kryworuchko J, Dolan Mullen P, Ng CJ, van der Weijden T. A systematic development process for patient decision aids. BMC Medical Informatics and
Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S2.
 20. Joseph-Williams N, Newcombe R, Politi M, Durand M, Sivell S, Stacey D et al. Toward Minimum Standards for Certifying Patient Decision Aids: A Modified Delphi Consensus
Process. Med Decis Making 2013. DOI: 10.1177/0272989X13501721.
 21. Barry MJ, Chan E, Moulton B, Sah S, Simmons MB, Braddock C. Disclosing conflicts of interest in patient decision aids. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013,
13(Suppl 2): S3.
 22. Montori VM, LeBlanc A, Buchholz A, Stilwell DL, Tsapas A. Basing information on comprehensive, critically appraised, and up-to-date syntheses of the scientific evidence: a
quality dimension of the International Patient Decision Aid Standards. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S5.
 23. Bekker HL, Winterbottom AE, Butow P, Dillard AJ, Feldman-Stewart D, Fowler FJ et al. Do personal stories make patient decision aids more effective? A critical review of
theory and evidence. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S9.
 24. McCaffery KJ, Holmes-Rovner M, Smith SK, Rovner D, Nutbeam D, Clayman ML et al. Addressing health literacy in patient decision aids. BMC Medical Informatics and
Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S10.
 25. Stacey D, Kryworuchko J, Belkora J, Davison BJ, Durand M, Eden KB et al. Coaching and guidance with patient decision aids: A review of theoretical and empirical
evidence. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S11.
 26. Sepucha KR, Borkhoff CM, Lally J, Levin CA, Matlock DD, Ng CJ et al. Establishing the effectiveness of patient decision aids: key constructs and measurement instruments.
BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S12.
 27. Hoffman AS, Volk RJ, Saarimaki A, Stirling C, Li LC, Härter M et al. Delivering patient decision aids on the Internet: definitions, theories, current evidence, and emerging
research areas. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S13.
 28. Légaré F, Stacey D, Turcotte S, Cossi MJ, Kryworuchko J, Graham ID et al. Interventions for improving the adoption of shared decision making by healthcare professionals.
Cochrane Database of Systematic Reviews 2014, 9: Art. No.: CD006732.
Bronnen (3)
 http://www.henw.org/archief/volledig/id5138-keuzehulpen-voor-de-patint.html
 http://ipdas.ohri.ca/
 http://www.zorgvisie.nl/Kwaliteit/Nieuws/2013/9/Shared-decision-making-is-nog-utopie-1358379W/
 http://www.raadrvs.nl/uploads/docs/Achtergrondstudie_Shared_DecisionMaking_en_Zelfmanagement.pdf
 https://www.keuzehulp.info/
 http://www.henw.org/archief/volledig/id757-dus-alles-is-goed-dokter.html
 https://decisionaid.ohri.ca/AZlist.html
 http://www.informedmedicaldecisions.org/
 http://optiongrid.org/
 http://www.zelfmanagement.com/thema-s/gedeelde-besluitvorming/
 http://www.med-decs.org/nl/wat-is-een-keuzehulp
 http://keuzehulpen.thuisarts.nl/
 http://www.treatmentchoice.info/decision-aid-tool.html
 http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/05/19/geinformeerde-patient-voelt-zich-prettiger-bij-zel-1497006
Bedankt voor uw
aandacht!
Zijn er vragen?
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen
Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen

Más contenido relacionado

Was ist angesagt?

Seminariewerk palliatieve sedatie
Seminariewerk palliatieve sedatieSeminariewerk palliatieve sedatie
Seminariewerk palliatieve sedatieLing Chow
 
Individueel Zorg Plan 16 11-2011
Individueel Zorg Plan  16 11-2011Individueel Zorg Plan  16 11-2011
Individueel Zorg Plan 16 11-2011Leo Kliphuis
 
Scriptie Mens in Evenwicht
Scriptie Mens in EvenwichtScriptie Mens in Evenwicht
Scriptie Mens in EvenwichtElise Bakker
 
Gezamenlijk medisch consult Agora 2013
Gezamenlijk medisch consult Agora 2013Gezamenlijk medisch consult Agora 2013
Gezamenlijk medisch consult Agora 2013Raedelijn
 
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...Stefanie_VM
 
Project CHIP - De patiënt als platform
Project CHIP - De patiënt als platformProject CHIP - De patiënt als platform
Project CHIP - De patiënt als platformMarkus Oei
 
Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentra
Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse WoonzorgcentraPpt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentra
Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentraleendhoore9
 
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De Dietist
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De DietistSeminariewerk Doorverwijzing Naar De Dietist
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De DietistStefanie Gns
 
Kiz 3 nov 16 def. haske samen beslissen
Kiz 3 nov 16 def.  haske samen beslissenKiz 3 nov 16 def.  haske samen beslissen
Kiz 3 nov 16 def. haske samen beslissenKelly Adegeest
 
Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...
Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...
Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...Markus Oei
 
Symposium 'de-kracht-van-schakels'
Symposium 'de-kracht-van-schakels'Symposium 'de-kracht-van-schakels'
Symposium 'de-kracht-van-schakels'Radboudumc
 
gynaecologische decision aids
gynaecologische decision aidsgynaecologische decision aids
gynaecologische decision aidsMarianneAchten
 
Medisch specialisten in de de eerstelijnspraktijk Agora 2013
Medisch specialisten in de de eerstelijnspraktijk Agora 2013Medisch specialisten in de de eerstelijnspraktijk Agora 2013
Medisch specialisten in de de eerstelijnspraktijk Agora 2013Raedelijn
 
Alrijne medische staf 19 november 2018 slideshare
Alrijne medische staf 19 november 2018 slideshareAlrijne medische staf 19 november 2018 slideshare
Alrijne medische staf 19 november 2018 slideshareMarkus Oei
 
Powerpoint praktijkrichtlijn diagnostiek van dementie 20 6
Powerpoint praktijkrichtlijn diagnostiek van dementie 20 6Powerpoint praktijkrichtlijn diagnostiek van dementie 20 6
Powerpoint praktijkrichtlijn diagnostiek van dementie 20 6marliesdebrandt
 
Presentatie option grid 19-06-2014
Presentatie option grid 19-06-2014Presentatie option grid 19-06-2014
Presentatie option grid 19-06-2014elinethys
 

Was ist angesagt? (20)

Seminariewerk palliatieve sedatie
Seminariewerk palliatieve sedatieSeminariewerk palliatieve sedatie
Seminariewerk palliatieve sedatie
 
Individueel Zorg Plan 16 11-2011
Individueel Zorg Plan  16 11-2011Individueel Zorg Plan  16 11-2011
Individueel Zorg Plan 16 11-2011
 
Scriptie Mens in Evenwicht
Scriptie Mens in EvenwichtScriptie Mens in Evenwicht
Scriptie Mens in Evenwicht
 
Gezamenlijk medisch consult Agora 2013
Gezamenlijk medisch consult Agora 2013Gezamenlijk medisch consult Agora 2013
Gezamenlijk medisch consult Agora 2013
 
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...
Het gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten in de huisartsenpraktijk voo...
 
Project CHIP - De patiënt als platform
Project CHIP - De patiënt als platformProject CHIP - De patiënt als platform
Project CHIP - De patiënt als platform
 
Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentra
Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse WoonzorgcentraPpt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentra
Ppt seminariewerk Wat gebeurt er in de Vlaamse Woonzorgcentra
 
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De Dietist
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De DietistSeminariewerk Doorverwijzing Naar De Dietist
Seminariewerk Doorverwijzing Naar De Dietist
 
Fixatiebeleid
FixatiebeleidFixatiebeleid
Fixatiebeleid
 
Presentatie Spoedzorgcongres
Presentatie SpoedzorgcongresPresentatie Spoedzorgcongres
Presentatie Spoedzorgcongres
 
Kiz 3 nov 16 def. haske samen beslissen
Kiz 3 nov 16 def.  haske samen beslissenKiz 3 nov 16 def.  haske samen beslissen
Kiz 3 nov 16 def. haske samen beslissen
 
Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...
Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...
Begin met het brood- markus oei- strategievergadering nederlandse internisten...
 
Symposium 'de-kracht-van-schakels'
Symposium 'de-kracht-van-schakels'Symposium 'de-kracht-van-schakels'
Symposium 'de-kracht-van-schakels'
 
e-book-defcompleet
e-book-defcompleete-book-defcompleet
e-book-defcompleet
 
gynaecologische decision aids
gynaecologische decision aidsgynaecologische decision aids
gynaecologische decision aids
 
Medisch specialisten in de de eerstelijnspraktijk Agora 2013
Medisch specialisten in de de eerstelijnspraktijk Agora 2013Medisch specialisten in de de eerstelijnspraktijk Agora 2013
Medisch specialisten in de de eerstelijnspraktijk Agora 2013
 
Alrijne medische staf 19 november 2018 slideshare
Alrijne medische staf 19 november 2018 slideshareAlrijne medische staf 19 november 2018 slideshare
Alrijne medische staf 19 november 2018 slideshare
 
Powerpoint praktijkrichtlijn diagnostiek van dementie 20 6
Powerpoint praktijkrichtlijn diagnostiek van dementie 20 6Powerpoint praktijkrichtlijn diagnostiek van dementie 20 6
Powerpoint praktijkrichtlijn diagnostiek van dementie 20 6
 
Presentatie seminariewerk dementie
Presentatie seminariewerk dementiePresentatie seminariewerk dementie
Presentatie seminariewerk dementie
 
Presentatie option grid 19-06-2014
Presentatie option grid 19-06-2014Presentatie option grid 19-06-2014
Presentatie option grid 19-06-2014
 

Andere mochten auch (17)

Qasida in arabic rmi project syndication - www.rmi-nu.or.id
Qasida in arabic   rmi project syndication - www.rmi-nu.or.idQasida in arabic   rmi project syndication - www.rmi-nu.or.id
Qasida in arabic rmi project syndication - www.rmi-nu.or.id
 
Mai+Bassam+Elsayed+Moustafa
Mai+Bassam+Elsayed+MoustafaMai+Bassam+Elsayed+Moustafa
Mai+Bassam+Elsayed+Moustafa
 
Para aplicar la metodología pacie
Para aplicar la metodología paciePara aplicar la metodología pacie
Para aplicar la metodología pacie
 
ESTÁNDARES NACIONALES PARA ESTUDIANTES
ESTÁNDARES NACIONALES   PARA ESTUDIANTES ESTÁNDARES NACIONALES   PARA ESTUDIANTES
ESTÁNDARES NACIONALES PARA ESTUDIANTES
 
GrußwortMetzgerHeilbronn.pdf
GrußwortMetzgerHeilbronn.pdfGrußwortMetzgerHeilbronn.pdf
GrußwortMetzgerHeilbronn.pdf
 
Kapitalmarkt kompakt.pdf
Kapitalmarkt kompakt.pdfKapitalmarkt kompakt.pdf
Kapitalmarkt kompakt.pdf
 
Carolina honorio rodriguez
Carolina honorio rodriguezCarolina honorio rodriguez
Carolina honorio rodriguez
 
La ciencia
La cienciaLa ciencia
La ciencia
 
Prefeitura do Município de Angatuba
Prefeitura do Município de AngatubaPrefeitura do Município de Angatuba
Prefeitura do Município de Angatuba
 
Layout eye em
Layout eye emLayout eye em
Layout eye em
 
Treinamento fisico
Treinamento fisicoTreinamento fisico
Treinamento fisico
 
Educação Britânica em Os Maias
Educação Britânica em Os MaiasEducação Britânica em Os Maias
Educação Britânica em Os Maias
 
Arab spring
Arab springArab spring
Arab spring
 
Crianza de hijos
Crianza de hijosCrianza de hijos
Crianza de hijos
 
Omilagradeestaratento osho-101019071004-phpapp02
Omilagradeestaratento osho-101019071004-phpapp02Omilagradeestaratento osho-101019071004-phpapp02
Omilagradeestaratento osho-101019071004-phpapp02
 
Unidad 2
Unidad 2Unidad 2
Unidad 2
 
PI-040_Arbeitsmarktreport.pdf
PI-040_Arbeitsmarktreport.pdfPI-040_Arbeitsmarktreport.pdf
PI-040_Arbeitsmarktreport.pdf
 

Ähnlich wie Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen

Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014Markus Oei
 
Presentatie_20_06_13u_rolvandehuisartsinGGZ
Presentatie_20_06_13u_rolvandehuisartsinGGZPresentatie_20_06_13u_rolvandehuisartsinGGZ
Presentatie_20_06_13u_rolvandehuisartsinGGZwoutervdl
 
Shared decision making met Inforium: Planetree Inspiratiesessie 13 maart 2014...
Shared decision making met Inforium: Planetree Inspiratiesessie 13 maart 2014...Shared decision making met Inforium: Planetree Inspiratiesessie 13 maart 2014...
Shared decision making met Inforium: Planetree Inspiratiesessie 13 maart 2014...Markus Oei
 
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuning
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuningKeynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuning
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuningStijn Huijsmans
 
Themamiddag ROM in de behandelkamer - Margot Metz: Doorbraak sdm en rom
Themamiddag ROM in de behandelkamer - Margot Metz: Doorbraak sdm en rom Themamiddag ROM in de behandelkamer - Margot Metz: Doorbraak sdm en rom
Themamiddag ROM in de behandelkamer - Margot Metz: Doorbraak sdm en rom Utrecht
 
eHealth vrijgevestigd psychologen, Masterclass 20160421
eHealth vrijgevestigd psychologen, Masterclass 20160421eHealth vrijgevestigd psychologen, Masterclass 20160421
eHealth vrijgevestigd psychologen, Masterclass 20160421Saskia Timmer
 
Onderzoek naar de zelfredzaamheid bij mensen met een depressieve stoornis
Onderzoek naar de zelfredzaamheid bij mensen met een depressieve stoornisOnderzoek naar de zelfredzaamheid bij mensen met een depressieve stoornis
Onderzoek naar de zelfredzaamheid bij mensen met een depressieve stoornisLilian Coenen
 
Artsen & Emoties: Hoe mobiel onderzoek helpt bij artsen en patiënten
Artsen & Emoties: Hoe mobiel onderzoek helpt bij artsen en patiëntenArtsen & Emoties: Hoe mobiel onderzoek helpt bij artsen en patiënten
Artsen & Emoties: Hoe mobiel onderzoek helpt bij artsen en patiëntenSKIM
 
Patienten Voorlichting Films
Patienten Voorlichting FilmsPatienten Voorlichting Films
Patienten Voorlichting FilmsAwesome Amsterdam
 
De patiënt kiest
De patiënt kiestDe patiënt kiest
De patiënt kiestLAZ CBO
 
Apc - Silverman voor hao's
Apc - Silverman voor hao'sApc - Silverman voor hao's
Apc - Silverman voor hao'shovumc
 
Apc silverman voor hao's
Apc   silverman voor hao'sApc   silverman voor hao's
Apc silverman voor hao'shovumc
 
Haske-Veenendaal_Samen-beslissen
Haske-Veenendaal_Samen-beslissenHaske-Veenendaal_Samen-beslissen
Haske-Veenendaal_Samen-beslissenKelly Adegeest
 
Van reservebank naar basisplaats
Van reservebank naar basisplaatsVan reservebank naar basisplaats
Van reservebank naar basisplaatsmariagoe
 
Bthese Presentatie
Bthese PresentatieBthese Presentatie
Bthese PresentatieRianHagebeuk
 
uitleg message sidedness en keuzevrijheid studie - vaccineren tegen COVID-19
uitleg message sidedness en keuzevrijheid studie - vaccineren tegen COVID-19uitleg message sidedness en keuzevrijheid studie - vaccineren tegen COVID-19
uitleg message sidedness en keuzevrijheid studie - vaccineren tegen COVID-19Simone Krouwer
 
Masterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic CommunicationMasterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic CommunicationKatelijne Bijnens
 
Is patiënt gebaat bij directe inzage in zijn dossier
Is patiënt gebaat bij directe inzage in zijn dossierIs patiënt gebaat bij directe inzage in zijn dossier
Is patiënt gebaat bij directe inzage in zijn dossierAnne Koehorst
 
Masterthesis-Katelijne_Bijnens
Masterthesis-Katelijne_BijnensMasterthesis-Katelijne_Bijnens
Masterthesis-Katelijne_BijnensKatelijne Bijnens
 

Ähnlich wie Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen (20)

Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
Presentatie Flevoziekenhuis Gedeelde besluitvorming (SDM) 29 september 2014
 
Presentatie_20_06_13u_rolvandehuisartsinGGZ
Presentatie_20_06_13u_rolvandehuisartsinGGZPresentatie_20_06_13u_rolvandehuisartsinGGZ
Presentatie_20_06_13u_rolvandehuisartsinGGZ
 
Informatiethema's: Middelengebruik - Productinformatie
Informatiethema's: Middelengebruik - ProductinformatieInformatiethema's: Middelengebruik - Productinformatie
Informatiethema's: Middelengebruik - Productinformatie
 
Shared decision making met Inforium: Planetree Inspiratiesessie 13 maart 2014...
Shared decision making met Inforium: Planetree Inspiratiesessie 13 maart 2014...Shared decision making met Inforium: Planetree Inspiratiesessie 13 maart 2014...
Shared decision making met Inforium: Planetree Inspiratiesessie 13 maart 2014...
 
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuning
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuningKeynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuning
Keynote 2: Eigen regie en zelfmanagementondersteuning
 
Themamiddag ROM in de behandelkamer - Margot Metz: Doorbraak sdm en rom
Themamiddag ROM in de behandelkamer - Margot Metz: Doorbraak sdm en rom Themamiddag ROM in de behandelkamer - Margot Metz: Doorbraak sdm en rom
Themamiddag ROM in de behandelkamer - Margot Metz: Doorbraak sdm en rom
 
eHealth vrijgevestigd psychologen, Masterclass 20160421
eHealth vrijgevestigd psychologen, Masterclass 20160421eHealth vrijgevestigd psychologen, Masterclass 20160421
eHealth vrijgevestigd psychologen, Masterclass 20160421
 
Onderzoek naar de zelfredzaamheid bij mensen met een depressieve stoornis
Onderzoek naar de zelfredzaamheid bij mensen met een depressieve stoornisOnderzoek naar de zelfredzaamheid bij mensen met een depressieve stoornis
Onderzoek naar de zelfredzaamheid bij mensen met een depressieve stoornis
 
Artsen & Emoties: Hoe mobiel onderzoek helpt bij artsen en patiënten
Artsen & Emoties: Hoe mobiel onderzoek helpt bij artsen en patiëntenArtsen & Emoties: Hoe mobiel onderzoek helpt bij artsen en patiënten
Artsen & Emoties: Hoe mobiel onderzoek helpt bij artsen en patiënten
 
Patienten Voorlichting Films
Patienten Voorlichting FilmsPatienten Voorlichting Films
Patienten Voorlichting Films
 
De patiënt kiest
De patiënt kiestDe patiënt kiest
De patiënt kiest
 
Apc - Silverman voor hao's
Apc - Silverman voor hao'sApc - Silverman voor hao's
Apc - Silverman voor hao's
 
Apc silverman voor hao's
Apc   silverman voor hao'sApc   silverman voor hao's
Apc silverman voor hao's
 
Haske-Veenendaal_Samen-beslissen
Haske-Veenendaal_Samen-beslissenHaske-Veenendaal_Samen-beslissen
Haske-Veenendaal_Samen-beslissen
 
Van reservebank naar basisplaats
Van reservebank naar basisplaatsVan reservebank naar basisplaats
Van reservebank naar basisplaats
 
Bthese Presentatie
Bthese PresentatieBthese Presentatie
Bthese Presentatie
 
uitleg message sidedness en keuzevrijheid studie - vaccineren tegen COVID-19
uitleg message sidedness en keuzevrijheid studie - vaccineren tegen COVID-19uitleg message sidedness en keuzevrijheid studie - vaccineren tegen COVID-19
uitleg message sidedness en keuzevrijheid studie - vaccineren tegen COVID-19
 
Masterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic CommunicationMasterthesis Strategic Communication
Masterthesis Strategic Communication
 
Is patiënt gebaat bij directe inzage in zijn dossier
Is patiënt gebaat bij directe inzage in zijn dossierIs patiënt gebaat bij directe inzage in zijn dossier
Is patiënt gebaat bij directe inzage in zijn dossier
 
Masterthesis-Katelijne_Bijnens
Masterthesis-Katelijne_BijnensMasterthesis-Katelijne_Bijnens
Masterthesis-Katelijne_Bijnens
 

Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen

  • 1. Beslishulpen in de huisartsenpraktijk in Vlaanderen Implementatieproject: Ontwikkeling van een eigen concept Sigrid Nous en Frederik Vanstraelen Promotor: Prof. Birgitte Schoenmakers
  • 2. Inhoudstabel  Inleiding  Beslishulpen, wat is het?  Onderzoeksvragen  Literatuurstudie  Methodologie  Resultaten  Veldstudies  Methodologie  Resultaten  Discussie  Enquêtes  Ontwikkeling van een beslishulp  Besluit  Verder onderzoek
  • 3. Beslishulpen  Inleiding  Huisartsenberoep: brede waaier van problemen  Toename diagnostische en therapeutische mogelijkheden => meer opties  Patiënten willen betrokken worden  Artsen moeten beleid aanpassen aan de individuele patiënt  => Shared decision making!  Beslishulpen kunnen een hulpmiddel zijn
  • 4. Beslishulpen  Wat is het?  Evidence-based hulpmiddelen  Promoten overleg tussen patiënten, artsen en anderen  Helpen participeren in besluitvorming  Informatie over beslismogelijkheden  Helpen patiënten bij het opbouwen, uitklaren en communiceren van persoonlijke waarden die ze associëren met de verschillende keuzeopties
  • 5. Onderzoeksvragen  Wat is het huidige aanbod van beslishulpen?  Hoe kan dit aanbod toegankelijk, gebruiksvriendelijk en efficiënt gemaakt worden voor arts en patiënt?  (Heeft het gebruik van beslishulpen invloed op de therapietrouw?)
  • 7. Literatuurstudie Methoden  Exploratiefase: zoeken naar huidige evidentie rondom beslishulpen  Via databanken zoals PubMed, Embase en Cochrane  Zoektermen: ‘decision aids’, ‘patient decision aids’, ‘general practice’  28 artikels weerhouden  Websites geraadpleegd voor extra achtergrondinformatie (via Google)  Bestaande online beslishulpen geraadpleegd en geanalyseerd
  • 8. Literatuurstudie Resultaten  Wereldwijd meer dan 500 beslishulpen  Verschillende vormen: vb. beslisbomen, video’s, brochures, telefonische consultaties, computer programma’s, audio tapes, folders, interviews en websites  Vooral websites populair  Vooral Engelstalig  Nog geen goede Vlaamse beslishulpen
  • 9. Literatuurstudie Resultaten  Effecten van het gebruik van beslishulpen  Verbetert kennis over de opties  Men voelt zich beter geïnformeerd  Duidelijkheid over zijn/haar persoonlijke waarden  Besluitvormingsconflict vermindert  Patiënten nemen meer actieve rol in  Positief effect op de therapietrouw  Meer realistische verwachtingen over voordelen en risico’s  Grotere kans om een optie te kiezen met uitkomsten die ze het meest waarderen  Betere patiënt-arts communicatie  Variabel effect op de lengte van de consultatie Wij hebben geen onderzoek verricht omtrent deze onderwerpen
  • 11. Veldstudies Methoden  Onderzoeksvragen / uitkomstmaten  Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpmiddelen’ (enquête via www.survio.com)  Nagaan kennis en gebruik beslishulpmiddelen  Toegankelijkheid, gebruiksvriendelijkheid en efficiëntie  Veldstudie 2: ‘Zelf ontwikkelde beslishulp’ (enquête via www.survio.com)  Ontwikkelen eigen beslishulp  Implementatieproject: Verbeteren gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid, efficiëntie, voorkeur voor design  Populatie  Veldstudie 1 & 2: Artsen en patiënten
  • 12. Veldstudies Methoden  Veldstudie 2: ontwikkelen concept ‘zelf ontwikkelde beslishulp’  ‘Griepvaccin: ja of neen?’  Inhoud: website Healthwise (https://www.healthwise.net/cochranedecisionaid/Content/StdDocument.aspx?DO CHWID=tb1913): beslishulp ‘Flu Vaccines: Should I Get A Flu Vaccine?’  Lay-out: website Option Grids (http://optiongrid.org/)  Screenshots ontwikkeld  IPDAS criteria  Getoetst bij Vlaamse patiënten en huisartsen  Voorgelegd bij ACHG en CEBAM  In de toekomst op website gezondheid en wetenschap
  • 27. Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’ Resultaten  Enquête voor patiënten Aantal antwoorden 146 Geslacht Mannen Vrouwen 39 % 61 % Opleidingsniveau Basis onderwijs Secundair onderwijs Hoger onderwijs 1.4 % 16.6 % 83.4 % Beroep Werkzoekende Arbeider Bediende middenkader Bediende hoger kader Zelfstandige Vrij beroep Student 5.1 % 4.3 % 29 % 13.8 % 2.9 % 2.9 % 43.5 % Internetgebruik Constant Soms Zelden Nooit 82.9 % 16.4 % 0 % 0.7 % Karakteristieken respondenten van de enquête voor patiënten
  • 28. Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’ Resultaten  Hebt u ooit van keuzehulpmiddelen gehoord? 32.2% ja, 67.8% neen  Indien u van keuzehulpmiddelen al gehoord hebt, hebt u ervan gebruik gemaakt? 24.5% ja, 75.5% neen  Vond u keuzehulpmiddelen gemakkelijk in gebruik? 21% ja, 40.3% neen, 38.7 % soms  Zo niet zou u daar gebruik van maken indien beschikbaar? 84.6 % ja, 15.4% neen  Indien u voor een aandoening al gepaste keuzehulpmiddelen gevonden hebt, hebben die u dan geholpen? 30.9% ja, 30.9% neen, 38.2% soms
  • 29. Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’ Resultaten  Kijkt u naar de bron van de websites waar u gezondheidsinformatie vandaan haalt? 82.7% ja, 17.3% neen  Vertrouwt u de vragenlijsten die op het internet beschikbaar zijn om u te helpen bij keuzes maken met betrekking tot een aandoening? 28% ja, 72% neen  Deelt u het gebruik van een keuzehulpmiddel mee aan uw huisarts? 44.3% ja, 55.7% neen  Zo ja, gaat uw huisarts daar dan op in? 19.5% ja, 14.6% neen, 65.9% weet het niet  Verwijst uw huisarts u naar een website met keuzehulpmiddelen? 10% ja, 90% neen
  • 30. Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’ Resultaten  Enquête voor huisartsen Aantal antwoorden 66 Geslacht Mannen Vrouwen 47.7 % 52.3 % Gemiddeld aantal jaren praktijk 21 jaar Praktijkvorm Solopraktijk Duo- of groepspraktijk 15.4 % 84.6 % Karakteristieken respondenten van de enquête voor huisartsen
  • 31. Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’ Resultaten  Hebt u al van beslis- of keuzehulpmiddelen gehoord? 65.2% ja, 34.8% neen  Indien u van keuzehulpmiddelen gehoord hebt, hebt u er al gebruik van gemaakt? 56% ja, 44% neen  Waarom maakt u geen gebruik van keuzehulpmiddelen? 21.1 % tijdrovend, 15.8% niet nodig, 39.5% geen algemene website, 23.6% andere.  Hebt u ooit uw patiënten geïnformeerd over keuzehulpmiddelen en aangeraden om deze te gebruiken? 34.5% ja, 65.5% neen
  • 32. Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’ Resultaten  Waar haalt u uw keuzehulpmiddelen vandaan? 64.1% website, 2.6% uit een boek, 33.3% digitale applicatie  Helpen de keuzehulpmiddelen u en de patiënt bij de besluitvorming? 74.4% ja, 25.6% neen  Bespreekt u met uw patiënten de keuzehulpmiddelen die ze u voorleggen op eigen initiatief? 70.5% ja, 29.5% neen  Vindt u dat deze keuzehulpmiddelen het best door de patiënt of door uzelf gebruikt worden? 7% door patiënt, 25.6% door arts, 67.4% door beiden
  • 33. Veldstudie 1: ‘Huidige kennis over beslishulpen’ Resultaten  Waarom gebruiken huisartsen deze middelen niet of weinig? Vooral omdat het niet gekend en niet beschikbaar is.  Denkt u dat het voorbereiden van de consultatie door gebruik van deze middelen tijdwinst zou geven? 43.5% ja, 19.6% neen eerder tijdrovend, 37% geen verschil  Betrekt u patiënten die keuzehulpmiddelen voorleggen meer in de besluitvorming dan patiënten die dit niet doen? 53.3% ja, 46.7% neen  Welke keuzehulpmiddelen kent u? Meestal iets anders dan wat wij bedoelen.
  • 34. Veldstudie 2: Toetsen ‘zelf ontwikkelde beslishulp’ Resultaten Enquête voor patiënten (32 responders):  Heeft u ooit al gebruik gemaakt van zo een beslishulp? 2 ja, 30 neen  Vindt u de info in de tabellen gemakkelijk verstaanbaar? 30 ja, 2 neen  Vindt u de info in de tabellen nuttig? 30 ja, 2 neen  Zou u in de toekomst gebruik maken van zulke beslishulpen? 10 ja, 3 neen, 19 weten het nog niet
  • 35. Veldstudie 2: Toetsen ‘zelf ontwikkelde beslishulp’ Resultaten  Zou u het handig vinden dat alle toekomstige beslishulpen te raadplegen zullen zijn via de website van Gezondheid en Wetenschap? 30 ja, 1 neen, voor 1 maakt het niet uit  Zou u de info/resultaten van een geraadpleegde beslishulp bespreken met uw arts? 24 ja, 3 neen, 5 weten het nog niet  Voor welk deel van de beslishulp heeft u een voorkeur? 10 informatietabel, 14 interactieve vragenlijst, 8 geen voorkeur
  • 36. Veldstudie 2: Toetsen ‘zelf ontwikkelde beslishulp’ Resultaten Enquête voor huisartsen (13 responders):  Heeft u (samen met een patiënt) ooit al gebruik gemaakt van zo een beslishulp? 1 ja,12 neen  Vindt u de info in de tabellen gemakkelijk verstaanbaar? 13 ja  Vindt u de info in de tabellen nuttig? 13 ja  Zou u in de toekomst aan uw patiënten voorstellen om gebruik te maken van zulke beslishulpen? 7 ja, 1 neen, 4 weten het nog niet
  • 37. Veldstudie 2: Toetsen ‘zelf ontwikkelde beslishulp’ Resultaten  Zou u het handig vinden dat alle toekomstige beslishulpen te raadplegen zullen zijn via de website van Gezondheid en Wetenschap? 9 ja, voor 2 maakt het niet uit  Zou u het appreciëren dat een patiënt de info/resultaten van een geraadpleegde beslishulp bespreekt met u? 10 ja, voor 1 maakt het niet uit  Voor welk deel van de beslishulp heeft u een voorkeur? 5 informatietabel, 4 interactieve vragenlijst, 3 geen voorkeur
  • 39. Discussie Enquêtes huidige kennis over beslishulpen  Beslishulpen bij merendeel artsen als patiënten niet gekend  Eerste probleem: niet vertrouwd met term ‘beslis – of keuzehulpen’   uniforme term nodig  Promoten op allerhande manieren: vb. workshops, folders en flyers in huisartsenpraktijken, een nieuwsbrief op www.gezondheidenwetenschap.be, correcte SEO en SEA via google search.
  • 40. Discussie Enquêtes huidige kennis over beslishulpen  Tweede probleem: bestaande beslishulpen zijn bij onze huisartsen niet eerder onder de aandacht gebracht  Patiënt aanzetten om beslishulpen te gebruiken! Mond-tot-mond reclame!  Artsen hebben een belangrijke rol in de verspreiding van beslishulpen  2/3 van de huisartsen informeert patiënten niet over bestaan van beslishulpen  3/4 van de huisartsen vindt beslishulpen nuttig voor het overleg  1/2 vindt beslishulpen ter voorbereiding van de consultatie nuttig. De patiënt kan zich zo thuis goed voorbereiden.  Goede implementatie nodig: gebruiksvriendelijk en toegankelijk, via website zoals www.gezondheidenwetenschap.be, EMD of evidence-linker.  Meerderheid van de huisartsen denkt dat het tijdswinst oplevert
  • 41. Discussie Enquêtes huidige kennis over beslishulpen  Derde probleem: concept van beslishulpen is niet bekend bij patiënten + tijdsdruk bij huisartsen  2/3 nog nooit van gehoord  4/5 zou het gebruiken indien eenvoudig beschikbaar  1/5 vindt huidige beslishulpen makkelijk in gebruik  Gebruiksonvriendelijke en tijdrovende beslishulpen zijn belangrijkste reden om ze niet te gebruiken. Voor 3/4 van de huisartsen is tijdsdruk een belangrijke factor.
  • 42. Discussie Enquêtes huidige kennis over beslishulpen  Vierde probleem: wantrouwen in online medische informatie  4/5 van de patiënten kijkt naar de bronnen  3/4 van de patiënten vertrouwt de bronnen van online vragenlijsten niet  Behoefte aan evidence-based informatie  IPDAS criteria toepassen  Kwaliteit  Effectiviteit  Evidence based  Content, development, implementation and evaluation
  • 43. Discussie Enquêtes zelf ontwikkelde beslishulp  Overgrote meerderheid van zowel Vlaamse patiënten als Vlaamse huisartsen heeft nog nooit gebruik gemaakt van beslishulpen  Informatie gemakkelijk verstaanbaar en nuttig  Nog niet iedereen is overtuigd  Wel bereidheid arts en patiënt om beslishulpen in overleg te gebruiken  Meerderheid van de patiënten heeft voorkeur voor interactieve vragenlijst (optie 2)  Meerderheid van de artsen heeft voorkeur voor de informatietabel (optie 1)  Voorstel om beide opties beschikbaar te stellen
  • 45. Discussie Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd? 1. Inhoud:  Juiste en relevante informatie  Informatie > dan strikt noodzakelijk bij ‘informed consent’  Minimum vereiste: info evidence-based, compleet, onbevooroordeeld en verstaanbaar voor de patiënt  Aangeven hoe recent de info is  Navraag bij relevante gezondheidswerkers en doelpopulatie van patiënten
  • 46. Discussie Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd?  Relevante informatie bevat:  natuurlijk verloop van de ziekte  oplijsting alle opties (inclusief ‘niets doen’)  de voordelen (ook uitgedrukt in kansen) van elke optie  de nevenwerkingen en potentiële risico’s (met de ernst en de kansen) van elke optie  de procedures die elke behandeloptie bevat  patiënt relevante uitkomsten  voor screening en diagnostische tests:  de frequentie van vals/terecht positieve en vals/terecht negatieve resultaten  de aanbevolen follow-up acties voor terecht positieve resultaten
  • 47. Discussie Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd? 2. Design  Aantrekkelijk maken  Uitkomsten best in cijfers  Korte vragenlijsten (onze beslishulp bestaat uit 4 vragen)  ‘waarden verhelderende methodes’ => betere weerspiegeling van de patiënt zijn persoonlijke voorkeuren en behandelingsdoelen. Nog controverse over. Onze beslishulp: score 0-5 per vraag.
  • 48. Discussie Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd? 3. Implementatie  Nog grote problemen, artsen maken er te weinig gebruik van  In literatuur weet men nog niet hoe beslishulpen wijdverspreid te implementeren  Vooral logistieke problemen  Tijdsgebrek bij artsen. Schatting: aanbieden van een beslishulp duurt 20 minuten.  Up-to-date houden van beslishulpen moeilijk
  • 49. Discussie Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd?  Geldbronnen nodig  Gebruik van beslishulpen kan kosteneffectief zijn, vooral door reduceren van het gebruik van ongewenste diensten (vb. electieve chirurgie)  Anderzijds meer kosten mogelijk door gebruik van diensten die daarvoor te weinig gebruikt werden  => kosteneffectiviteit sterk afhankelijk van de context  Onduidelijkheid over kosteneffectiviteit werkt de implementatie van beslishulpen mogelijk tegen  Tegenwerking van promotoren van producten/services mogelijk
  • 50. Discussie Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd? 4. Kwaliteitsbeoordeling  Ontwikkelingsproces meeste beslishulpen niet routinematig onderworpen aan een kwaliteitsbeoordeling  Beslishulpen van slechte kwaliteit kunnen schade berokkenen  Verschillende pogingen gepleegd om kwaliteitscriteria te ontwikkelen  IPDAS criteria  Ontwikkelaars van nieuwe beslishulpen houden best rekening met deze criteria
  • 51. Discussie Ontwikkelen van een beslishulp: wat hebben we geleerd?  Idealiter RCT, maar gebeurt slechts zelden  Toch best testen  Wanneer op grote schaal ontwikkeld: niet nodig om elke nieuwe beslishulp te testen  Onze beslishulp werd getoetst bij Vlaamse patiënten en huisartsen
  • 52. Besluit  Beslishulpen als hulpmiddel voor ‘shared decision making’  Nog te weinig bekend  Gebruiksvriendelijkheid, toegankelijkheid en relevantie!  Goede implementatie strategie nodig  Aanzet gegeven tot ontwikkeling Vlaamse beslishulpen  Meer beslishulpen nodig  www.gezondheidenwetenschap.be  Oproep tot gebruiken van toekomstige beslishulpen!
  • 53. Verder onderzoek  Het effect van beslishulpen op het patroon van communicatie tussen arts en patiënt  Het effect van beslishulpen op lager geletterde populaties en de verschillende culturele groepen  Format problemen zoals het aanbieden van beslishulpen via het web  Timing  Kosten en financiering  Therapietrouw  ‘waarden verhelderende methodes’  Evidence-based implementatie strategie
  • 54. Bronnen  1. O’Cathain A, Thomas KJ. Evaluating decision aids – where next? Health Expectations 2004, 7: 98–103.  2. van der Weijden T, Légaré F, Boivin A, Burgers JS, van Veenendaal H, Stiggelbout AM et al. How to integrate individual patient values and preferences in clinical practice guidelines? A research protocol. Implementation Science 2010, 5: 10.  3. O'Connor AM, Rostom A, Fiset V, Tetroe J, Entwistle V, Llewellyn-Thomas H et al. Decision aids for patients facing health treatment or screening decisions: systematic review. BMJ 1999, 319: 731.  4. O'Donnell S, Cranney A, Jacobsen MJ, Graham ID, O'Connor AM, Tugwell P. Understanding and overcoming the barriers of implementing patient decision aids in clinical practice. Journal of Evaluation in Clinical Practice 2006, 12(2): 174–181.  5. Trenamana L, Bryana S, Bansback N. The cost-effectiveness of patient decision aids: A systematic review. Healthcare 2014, 2(4): 251-257.  6. Bekker HL, Hewison J, Thornton JG. Understanding why decision aids work: linking process with outcome. Patient Education and Counseling 2003, 50: 323–329.  7. Stacey D, Légaré F, Col NF, Bennett CL, Barry MJ, Eden KB et al. Decision aids for people facing health treatment or screening decisions. Cochrane Database of Systematic Reviews 2014, 1. Art. No.: CD001431.  8. Feldman-Stewart D, O’Brien MA, Clayman ML, Davison BJ, Jimbo M, Labrecque M et al. Providing information about options in patient decision aids. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S4.  9. Lenz M, Buhse S, Kasper J, Kupfer R, Richter T, Mühlhauser I. Decision Aids for Patients. Dtsch Arztebl Int 2012, 109(22-23): 401-408.  10. Feldman-Stewart D, Brennenstuhl S, McIssac K, Austoker J, Charvet A, Hewitson P et al. A systematic review of information in decision aids. Health Expectations 2007, 10(1): 46-61.  11. Abhyankar P, Volk RJ, Blumenthal-Barby J, Bravo P, Buchholz A, Ozanne E et al. Balancing the presentation of information and options in patient decision aids: an updated review. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S6.  12. Trevena LJ, Zikmund-Fisher BJ, Edwards A, Gaissmaier W, Galesic M, Han PKJ et al. Presenting quantitative information about decision outcomes: a risk communication primer for patient decision aid developers. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S7.  13. Stalmeier PFM, Roosmalen MS. Concise evaluation of decision aids. Patient Education and Counseling 2009, 74(1): 104-109.  14. Pieterse AH, de Vries M, Kunneman M, Stiggelbout AM, Feldman-Stewart D. Theory-informed design of values clarification methods: A cognitive psychological perspective on patient health-related decision making. Social Science & Medicine 2013, 77: 156-163
  • 55. Bronnen (2)  15. Fagerlin A, Pignone M, Abhyankar P, Col N, Feldman-Stewart D, Gavaruzzi T et al. Clarifying values: an updated review. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S8.  16. Elwyn G, Scholl I, Tietbohl C, Mann M, Edwards AGK, Clay C et al. “Many miles to go …”: a systematic review of the implementation of patient decision support interventions into routine clinical practice. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S14.  17. Volk RJ, Llewellyn-Thomas H, Stacey D, Elwyn G. Ten years of the International Patient Decision Aid Standards Collaboration: evolution of the core dimensions for assessing the quality of patient decision aids. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S1.  18. Durand M, Witt J, Joseph-Williams N, Newcombe R, Politi MC, Sivell S et al. Minimum standards for the certification of patient decision support interventions: Feasibility and application. Patient Education and Counseling 2015, 98(4): 462-468.  19. Coulter A, Stilwell D, Kryworuchko J, Dolan Mullen P, Ng CJ, van der Weijden T. A systematic development process for patient decision aids. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S2.  20. Joseph-Williams N, Newcombe R, Politi M, Durand M, Sivell S, Stacey D et al. Toward Minimum Standards for Certifying Patient Decision Aids: A Modified Delphi Consensus Process. Med Decis Making 2013. DOI: 10.1177/0272989X13501721.  21. Barry MJ, Chan E, Moulton B, Sah S, Simmons MB, Braddock C. Disclosing conflicts of interest in patient decision aids. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S3.  22. Montori VM, LeBlanc A, Buchholz A, Stilwell DL, Tsapas A. Basing information on comprehensive, critically appraised, and up-to-date syntheses of the scientific evidence: a quality dimension of the International Patient Decision Aid Standards. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S5.  23. Bekker HL, Winterbottom AE, Butow P, Dillard AJ, Feldman-Stewart D, Fowler FJ et al. Do personal stories make patient decision aids more effective? A critical review of theory and evidence. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S9.  24. McCaffery KJ, Holmes-Rovner M, Smith SK, Rovner D, Nutbeam D, Clayman ML et al. Addressing health literacy in patient decision aids. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S10.  25. Stacey D, Kryworuchko J, Belkora J, Davison BJ, Durand M, Eden KB et al. Coaching and guidance with patient decision aids: A review of theoretical and empirical evidence. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S11.  26. Sepucha KR, Borkhoff CM, Lally J, Levin CA, Matlock DD, Ng CJ et al. Establishing the effectiveness of patient decision aids: key constructs and measurement instruments. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S12.  27. Hoffman AS, Volk RJ, Saarimaki A, Stirling C, Li LC, Härter M et al. Delivering patient decision aids on the Internet: definitions, theories, current evidence, and emerging research areas. BMC Medical Informatics and Decision Making 2013, 13(Suppl 2): S13.  28. Légaré F, Stacey D, Turcotte S, Cossi MJ, Kryworuchko J, Graham ID et al. Interventions for improving the adoption of shared decision making by healthcare professionals. Cochrane Database of Systematic Reviews 2014, 9: Art. No.: CD006732.
  • 56. Bronnen (3)  http://www.henw.org/archief/volledig/id5138-keuzehulpen-voor-de-patint.html  http://ipdas.ohri.ca/  http://www.zorgvisie.nl/Kwaliteit/Nieuws/2013/9/Shared-decision-making-is-nog-utopie-1358379W/  http://www.raadrvs.nl/uploads/docs/Achtergrondstudie_Shared_DecisionMaking_en_Zelfmanagement.pdf  https://www.keuzehulp.info/  http://www.henw.org/archief/volledig/id757-dus-alles-is-goed-dokter.html  https://decisionaid.ohri.ca/AZlist.html  http://www.informedmedicaldecisions.org/  http://optiongrid.org/  http://www.zelfmanagement.com/thema-s/gedeelde-besluitvorming/  http://www.med-decs.org/nl/wat-is-een-keuzehulp  http://keuzehulpen.thuisarts.nl/  http://www.treatmentchoice.info/decision-aid-tool.html  http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/05/19/geinformeerde-patient-voelt-zich-prettiger-bij-zel-1497006

Hinweis der Redaktion

  1. Zoals eerder al is verteld gaan ik jullie nu wat meer vertellen over hoe we de veldstudies opgezet hebben. We zijn na het exploreren in de literatuur gaan toetsen of beslishulpen gekend zijn bij de vlaamse huisartsen en patienten.
  2. Populatie In de veldstudie ‘huidige kennis over beslishulpen’ werd een enquête ontworpen die in een link online werd verzonden naar een zo heterogeen mogelijke groep. Er is onderscheid gemaakt tussen artsen en patiënten. Uiteindelijk hebben 66 huisartsen en 146 patiënten de enquête ingevuld. De veldstudie ‘zelf ontwikkelde beslishulp’ werd apart verzonden naar artsen en patiënten. Omdat de enquête op een korte tijdspanne werd verzonden is het aantal antwoorden hier lager. Namelijk 32 patiënten en 13 artsen hebben de enquête ingevuld.
  3. Hier zeker vermelden dat er ook een informatietabel in pdf verstuurd is in de enquete en dat in de volgende screenshots enkel de interactieve vragenlijst wordt getoond!
  4. EMD, evidence-linker: zeggen dat het suggesties van huisartsen zelf waren.
  5. International Patient Decision aid Standards
  6. Beleidsmakers zijn nog niet overtuigd om geld te inversteren.
  7. Geen harde uitkomstmaten getest (vb. therapietrouw, tevredenheid, kosten), wel naar mening over ontwikkelde beslishulp gevraagd.
  8. Hier IPDAS criteria