Research methodology & Design

Research
Methodology & Design
4/23/2016
สฤษดิ์ ติยะวงศ์สุวรรณ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์
มหาวิทยาลัยขอนแก่น

การทบทวนวรรณกรรม
และการสร้างกรอบแนวคิด
4/23/2016

Re-search ?
“การสืบค้นหรือการสืบค้นข้อมูล”
“การทาอีกหรือทาซ้า”
“วิทยานิพนธ์”
หมายถึง
4/23/2016

ประเด็นปัญหา
คาถามวิจัย
วัตถุประสงค์
แนวคิดที่เกี่ยวข้อง การสังเคราะห์วรรณกรรม
เอกสารอ้างอิง
ทฤษฎีและเครื่องมือวิจัย
กรอบแนวคิดการวิจัย
(เชิงคุณภาพ + เชิงปริมาณ)
คาสาคัญ
การออกแบบวิจัย และการรวบรวมข้อมูล
(ปฐมภูมิ + ทุติยภูมิ)
การวิเคราะห์วิจัย การอภิปรายและ
สรุปผลการวิจัย
ข้อเสนอแนะและ
การวิจัยต่อเนื่อง
การเขียนรายงานวิจัยและบทความวิจัย สัมพันธ์กับระเบียบวิธีการวิจัย
บทที่ 1 บทที่ 2
บทที่ 3
บทที่ 4
บทที่ 5
หน่วย
วิเคราะห์
4/23/2016

คาถามสาคัญในการทบทวนวรรณกรรม
วัตถุประสงค์ ฐานข้อมูล เครื่องมือ
เป้าหมาย
??? ??? ??? ???
4/23/2016

บทบาทขององค์กรชุมชนในกระบวนการมีส่วนร่วม
ในโครงการบ้านมั่นคงในกรุงเทพมหานคร
คาถามวิจัยและบทที่ แนวคิดและทฤษฎี เครื่องมือ / วิธีการ
เป้าหมายของการศึกษา
คาถามวิจัยหลัก: องค์กรชุมชนมีบทบาทในกระบวนการมีส่วนร่วมเพื่อการพัฒนาชุมชนอย่างไร
บทที่ 1 หลักการและเหตุผลของ
ประเด็นวิจัย
- การฟื้นฟูเมืองและการ
พัฒนาชุมชน
- วิวัฒนาการทฤษฎี
กระบวนการวางแผน
การวิเคราะห์เนื้อหา การสร้างคาถาม วัตถุประสงค์ ขอบเขต นิยามเชิง
ปฏิบัติการ ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ ขั้นตอนและ
โครงสร้างของเนื้อหาการวิจัย
บทที่ 2 การทบทวนวรรณกรรม - กระบวนการวางแผนแบบ
มีส่วนร่วม
- องค์กรชุมชน
- การมีส่วนร่วมขององค์กร
ชุมชน
- โครงข่ายทางสังคม
การวิเคราะห์เนื้อหา การสร้างกรอบแนวคิดการวิจัย การออกแบบระเบียบ
วิธีวิจัย เครื่องมือการวัดตัวแปร และวิธีการวิเคราะห์
ข้อมูล
บทที่ 3 ระเบียบวิธีการวิจัย - การวิจัยเชิงคุณภาพและ
เชิงปริมาณ
การรวบรวมข้อมูลตัวแปรในการวิจัยเพื่อนาไปสู่การ
วิเคราะห์อย่างเป็นระบบ
คาถามวิจัยย่อยที่ 1: องค์กรชุมชนมีรูปแบบในกระบวนการมีส่วนร่วมกับองค์กรภายนอกเพื่อการพัฒนาชุมชนในโครงการบ้านมั่นคงเป็นอย่างไร
บทที่ 4 รูปแบบกระบวนการมี
ส่วนร่วมขององค์กรชุมชน
- การมีส่วนร่วมขององค์กร
ชุมชน
ข้อมูลทุติยภูมิและ
แบบสอบถาม /
การศึกษาและจาแนกรูปแบบกระบวนการมีส่วนร่วม
ขององค์กรชุมชนกับองค์กรภายนอกในการดาเนิน4/23/2016

ขั้นตอน วัตถุประสงค์ ฐานข้อมูล เครื่องมือ
1 เรียบเรียงฐานข้อมูลประชากรในเขตสุขาภิบาล
และเขตเทศบาล
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
ปี พ.ศ.2533, 2543 และ 2553
สานักงานสถิติแห่งชาติ MS Excel
2 วิเคราะห์ค่าความเป็นเมือง สานักงานสถิติแห่งชาติ MS Excel
3 วิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงค่าความเป็นเมืองปี
พ.ศ.2533, 2543 และ 2553
สานักงานสถิติแห่งชาติ MS Excel
GIS
ค่าความเป็นเมือง
ของจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย
ช่วงปี พ.ศ.2533-2553
4/23/2016

การกระจายตัวเชิงพื้นที่ของบริษัทสร้างสรรค์ในกรุงเทพมหานคร:
กรณีศึกษาบริษัทโฆษณา ออกแบบสถาปัตยกรรม และบริการซอฟท์แวร์
4/23/2016

4/23/2016

ปี พ.ศ. Pearson correlation Significance (1-tailed)
2536 0.396** 0.01
2541 0.285** 0.01
2546 0.231** 0.01
2551 0.177* 0.05
4/23/2016

วัตถุประสงค์ ฐานข้อมูล เครื่องมือวิเคราะห์
ระบุรูปแบบการกระจุกและ
กระจายตัวของตาแหน่งที่ตั้ง
กลุ่มบริษัทสร้างสรรค์
ตาแหน่งที่ตั้งมาแจกแจงข้อมูล
ตามรายแขวงจานวน 154
แขวง ของกรุงเทพมหานคร
นามาปรับเข้าสู่ระบบฐานข้อมูล
สารสนเทศภูมิศาสตร์
-กรมพัฒนาธุรกิจการค้า
กระทรวงพานิชย์ 2552
- สมาคมอุตสาหกรรมซอฟ์ ท
แวร์ไทย ฉบับปรับปรุงเดือน
มีนาคม พ.ศ.2551
นามาปรับเข้าสู่ระบบฐานข้อมูล
สารสนเทศภูมิศาสตร์
วิเคราะห์การเปลี่ยนแปลง
รูปแบบการกระจุกและกระจาย
ตัวที่ตั้งบริษัทสร้างสรรค์ตาม
ช่วงเวลา
เทคนิคการหาค่าสัมประสิทธิ์จีนี
วิเคราะห์ทดสอบความสัมพันธ์
ระหว่างความหนาแน่นของกลุ่ม
บริษัทสร้างสรรค์กับความ
หนาแน่นของประชากร ราย
แขวงของกรุงเทพมหานคร
ค่าสหสัมพันธ์แบบเพียร์สันด้วย
ค่านัยสาคัญแบบหางเดียว
4/23/2016

การเข้าใจกระบวนการ
มาจาก
“การทา” > “การจา”
4/23/2016

กรอบแนวคิด
Frame-work
How to set your frame to work?4/23/2016

Frame-work
Frame to work !!!
How to set your frame to work?
Keyword: Literature Review + Pilot Study
4/23/2016

ทบทวน (Literature Review) >>> กรอบแนวคิด
(อ่านสิ่งที่ต้องรู้) >>> (สรุปความคิด)
กรอบแนวคิด (Framework) >>> การออกแบบวิจัย
(วิธีการคิด) >>> (วิธีการหาหลักฐานยืนยัน)
คาถามวิจัย (Research Question) >>> ทบทวน
(อยากรู้) >>> (ต้องรู้อะไร!!!)
Developing Frame to Work
Developing Frame to Work
4/23/2016

กรอบแนวคิดเชิงทฤษฎี
(มาจากการทบทวนวรรณกรรม)
=
การอธิบายสัมพันธ์ขององค์ประกอบตัวแปร
การสร้างทฤษฎี (=สมมุติฐานเชิงทฤษฎี)
ที่ “รอการยืนยัน”
ด้วยข้อมูลเชิงประจักษ์ (Empirical Study)
สิ่งสาคัญคือ วิธีการให้เหตุผลหรือตรรกะการคิด
แบบนิรนัย (Deductive Reasoning) หรืออุปนัย (Inductive Reasoning)4/23/2016

การให้เหตุผลแบบนิรนัย
(Deductive Reasoning)
Research Design: Qualitative or Case Study Research
เงื่อนไข: ต้องสามารถทบทวนวรรณกรรมและสามารถสร้างกรอบแนวคิดได้ครอบคลุม
ประเภทของหน่วยวิเคราะห์ได้ทั้งหมดของจักรวาล !!! (Universe of Case)
เป็นไปได้หรือไม่ !!!4/23/2016

การให้เหตุผลแบบอุปนัย
(Inductive Reasoning)
Research Design: Quantitative Research and Sampling Population
เงื่อนไข: ไม่สามารถศึกษาองค์ประกอบตัวแปรในประเด็นหนึ่งได้อย่างครอบคลุม ด้วย
ข้อจากัดเชิงปริมาณทั้งการรวบรวมข้อมูล (Data Collection) และ
การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ตัวแปร (Data Variation and Relationship)
ปัจจุบัน: มีเทคนิคการวิเคราะห์และเครื่องมือช่วยในการวิเคราะห์ที่ซับซ้อนมากขึ้น
เช่น โมเดลสมการโครงสร้าง (Structural Equation Modeling: SEM)
เครื่องมือช่วยในการวิเคราะห์ เช่น SPSS
4/23/2016

Reference: www.thinkingshop.com/Clarion/logic/chap1.htm [18 January 2014]
www.socialresearchmethods.net/kb/dedind.php
Logical Thinking
on Research Methodology
Cycle of Research Process
4/23/2016

เมื่อผู้วิจัยยึดทฤษฎีใดทฤษฎีหนึ่งในงานของตน
นั่นก็คือ "กรอบทฤษฎี"
(แต่กรอบทฤษฎีก็มาจากการวิจัยของผู้อื่น)
(กรอบแนวคิด + การรวบรวมข้อมูลเชิงประจักษ์ = ทฤษฎี)
แต่ถ้าผู้วิจัยใช้ "กรอบแนวคิด" ก็จะเป็นตัวแนวคิดหรือมโนทัศน์ที่ผู้วิจัย
ได้จากการทบทวนวรรณกรรม ซึ่งก็ถือว่าเป็นงานวิจัยที่ตั้งอยู่แนวคิด
ไม่ใช่ทฤษฎี ซึ่งก็ไม่ผิดอะไร
FB: หนังสือ "เคล็ดลับการเขียนรายงานวิจัยและวิทยานิพนธ์“
[9 มกราคม 2557]
4/23/2016

ตัวอย่างกรอบแนวคิดเชิงทฤษฎีที่ใช้ในการวิจัย
ลักษณา สัมมานิธิ (ดุษฎีนิพนธ์การวางแผนภาคและเมือง)
เรื่อง กระบวนการเกิดและการเปลี่ยนแปลงตลาดน้าในบริบทสวนพื้นที่ดินดอนปากแม่น้าเจ้าพระยาฝั่งตะวันตก
ตัวแปรตาม
ตัวแปรต้น
4/23/2016

พงษ์ศักดิ์ ศรีจูม (วิทยานิพนธ์การวางแผนภาคและเมือง)
เรื่อง การเปลี่ยนแปลงเชิงสัณฐานของพื้นที่ศูนย์กลางเมืองชลบุรี
ภาพนี้มีการสื่อสาร
Miss concept !!!
1 จุด คือ อะไร ?
4/23/2016

Practice:
นักศึกษาลองสร้างกรอบแนวคิดในประเด็นวิจัยของตนเอง
โดยมีเงื่อนไขในการอธิบายดังนี้
- คาถามวิจัย คือ ?
- คาสาคัญ คือ ? (องค์ประกอบตัวแปรที่เกี่ยวข้อง)
- มีทฤษฎีที่เกี่ยวข้องอะไรบ้าง ? อ้างอิงมาจาก ?
- ตัวแปรต้น คือ ? และ ตัวแปรตาม คือ ?
- จงเขียนแผนภาพแสดงความสัมพันธ์ของตัวแปรเหล่านั้น ?
ดาเนินการช่วงบ่าย 13:00 – 15:00 น.
(พร้อมทานาเสนอไม่เกิน 3 แผ่น Power Point คนละ 10 นาที)
นาเสนอช่วงเวลา 15:00-16:30 น.4/23/2016

กรอบแนวคิด >>> การออกแบบวิจัย
(วิธีการคิด) >>> (วิธีการหาหลักฐานยืนยัน)
การสร้างทฤษฎี (=สมมุติฐานเชิงทฤษฎี)
ที่ “รอการยืนยัน”
ด้วยข้อมูลเชิงประจักษ์
4/23/2016

How to design you research?
4/23/2016

วิธีการวัดตัวแปรของ
ประเด็นวิจัย
ตัวแปรของงานวิจัย
คืออะไร !!!
ต้องมีความเข้าใจกรอบแนวคิดที่ใช้ในการวิจัยของตนเองเสียก่อน !!!
4/23/2016

ประเด็นปัญหา
คาถามวิจัย
วัตถุประสงค์
แนวคิดที่เกี่ยวข้อง การสังเคราะห์วรรณกรรม
เอกสารอ้างอิง
ทฤษฎีและเครื่องมือวิจัย
(เชิงคุณภาพ + เชิงปริมาณ)
คาสาคัญ
การออกแบบวิจัย และการรวบรวมข้อมูล
(ปฐมภูมิ + ทุติยภูมิ) (คุณภาพ + ปริมาณ)
การวิเคราะห์วิจัย การอภิปรายและ
สรุปผลการวิจัย
ข้อเสนอแนะและ
การวิจัยต่อเนื่อง
การเขียนรายงานวิจัยและบทความวิจัย
บทที่ 1 บทที่ 2
บทที่ 3
บทที่ 4
บทที่ 5
หน่วย
4/23/2016

ตัวอย่างวิเคราะห์ข้อมูลเพื่ออธิบายความสัมพันธ์ของตัวแปร
4/23/2016

การออกแบบวิจัย
ต้องมีความเข้าใจพื้นฐานขององค์ประกอบเหล่านี้ !!!
-ลักษณะคาถามวิจัย
ต้องการเข้าใจปรากฎการณ์แบบภาพรวม (เชิงปริมาณ)
หรือ ลักษณะเฉพาะ (เชิงคุณภาพ)
4/23/2016

เนื่องจากมีผลต่อการกาหนดลักษณะของ
เชิงคุณภาพ - กรอบแนวคิดแบบกว้าง เครื่องมือนาทาง
- เครื่องมือ Ground theory, In-depth interview, Content analysis
- ปรับกรอบแนวคิดให้สอดคล้องกับลักษณะเฉพาะของบริบท
- ต้องสะสมข้อมูลเชิงพื้นที่อย่างมากเพื่อสร้างทฤษฎี
- ระดับชุมชน พื้นที่ขนาดเล็ก >>> รายละเอียดลึกซึ้ง
เชิงปริมาณ - กรอบแนวคิด ต้องชัดเจน
- การวัดตัวแปรเชิงตัวเลข เครื่องมือ คือ สถิติ (พรรณนา + อ้างอิง)
- สามารถระบุความสัมพันธ์ตัวแปร (ทฤษฎีที่ใช้)
- แบบสอบถามจานวนมากพอเป็นตัวแทนทั้งหมด (Sampling)
- ทดสอบทฤษฎีเชิงสถิติ
- ระดับเมือง หรือระดับประเทศ >>> แง่มุมที่ศึกษา4/23/2016

เนื่องจากมีผลต่อการกาหนดลักษณะของ
สมมุติฐาน
เชิงคุณภาพ - สมมุติฐานไม่จาเป็นต้องมีความชัดเจน
ขึ้นอยู่กับลักษณะเฉพาะของบริบท
เชิงปริมาณ - สมมุติฐานต้องมีความชัดเจน
เพื่อทดสอบความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร
ในลักษณะภาพรวมสากลของปรากฎการณ์
4/23/2016

What are qualitative and
quantitative research ?
4/23/2016

การวิจัยเชิงคุณภาพ
การรวบรวมข้อมูลและตีความข้อมูลใน
วัดข้อมูลตัวแปรเป็น “พรรณนา”
กรอบแนวคิด - กรอบแนวคิดแบบกว้าง เครื่องมือนาทาง
- Ground theory, In-depth interview, Content analysis
- ปรับกรอบแนวคิดให้สอดคล้องกับลักษณะเฉพาะของบริบท
- ต้องสะสมข้อมูลเชิงพื้นที่อย่างมากเพื่อสร้างทฤษฎี
- ระดับชุมชน พื้นที่ขนาดเล็ก >>> รายละเอียดลึกซึ้ง
สมมุติฐาน - สมมุติฐานไม่จาเป็นต้องมีความชัดเจน
ขึ้นอยู่กับลักษณะเฉพาะของบริบท
4/23/2016

อคิน รพีพัฒน์ และคณะ. 2553. คู่มือ: การวิจัยเชิงคุณภาพเพื่องานพัฒนา.
พิมพ์ครั้งที่ 5. ขอนแก่น: สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยขอนแก่น
หนังสือแนะนา
4/23/2016

การวิจัยเชิงปริมาณ
การรวบรวมข้อมูลและตีความข้อมูลใน
วัดข้อมูลตัวแปรเป็น “ตัวเลข”
กรอบแนวคิด - กรอบแนวคิด ต้องชัดเจน
- การวัดตัวแปรเชิงตัวเลข
- สามารถระบุความสัมพันธ์ตัวแปร (ทฤษฎีที่ใช้)
- แบบสอบถามจานวนมากพอเป็นตัวแทนทั้งหมด (Sampling)
- ทดสอบทฤษฎีเชิงสถิติ
- ระดับเมือง หรือระดับประเทศ >>> แง่มุมที่ศึกษา
สมมุติฐาน - สมมุติฐานต้องมีความชัดเจน
- เพื่อทดสอบความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร
- ในลักษณะภาพรวมสากลของปรากฎการณ์4/23/2016

กัลยา วานิชย์บัญชา. 2554. สถิติสาหรับงานวิจัย. พิมพ์ครั้งที่ 6.
กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
4/23/2016

กรณีศึกษา
ความสัมพันธ์ระหว่างการออกแบบวิจัย
เชิงคุณภาพ กับ เชิงปริมาณ
ระดับของข้อมูล
ทดสอบเชิงสถิติ
(4 ระดับ)
-นามบัญญัติ (คุณภาพ)
-เรียงอันดับ (คุณภาพ)
-อันตภาคชั้น (ปริมาณ)
-อัตราส่วน (ปริมาณ)
การวิจัย
เชิงคุณภาพ
การวิจัย
เชิงปริมาณ
ทฤษฎีสากล
นามธรรม
ทฤษฎีเฉพาะ
รูปธรรม
อุปนัย
นิรนัยภาพรวมประชากร
เปรียบเทียบ
กรณีศึกษา
ลงรายละเอียด
ของลักษณะเฉพาะ
ในงานวิจัยหนึ่ง ไม่จาเป็นต้องเป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ หรือเชิงปริมาณอย่างเดียวเสมอไป ทั้งนี้ยัง
ขึ้นอยู่กับคาถาม วัตถุประสงค์ ทฤษฎี เครื่องมือวัดและวิเคราะห์ตัวแปรอีกด้วย4/23/2016

ประเภท
งานวิจัย
(Research
Type)
มุมมองการ
(Approach)
จานวนหน่วย
(Unit of
Analysis
Number)
การให้เหตุผล
เชิงอภิปราย
จากผลการ
(Logical
Thinking)
(Framework)
สมมุติฐาน
(Hypothesis)
เชิงคุณภาพ หลายแง่มุม กรณีศึกษา
(Case Study)
อุปนัย
(Inductive)
กว้าง ยืดหยุ่น
ปรับขณะเก็บ
รวบรวมและ
ข้อมูล
อาจไม่
จาเป็นต้องมี
แต่แรก
อาจจะเกิดขึ้น
ขณะเก็บ
ข้อมูลเชิงพื้นที่
เชิงปริมาณ แง่มุมเดียว ภาพรวม นิรนัย
(Deductive)
อธิบาย
ความสัมพันธ์
ได้ ก่อน
รวบรวมข้อมูล
ต้องมีเพื่อ
รวบรวมข้อมูล
มาทดสอบ
สมมุติฐาน4/23/2016

ตัวอย่างงานวิจัยเชิงคุณภาพ
รัตนา บุญมัธยะ, สุภา วิตตาภรณ์ และ
ปริญญาภรณ์ พรมดวง. 2547.
การสารวจสถานภาพองค์ความรู้
เกี่ยวกับชีวิตทางสังคมและวัฒนธรรม
กลุ่มชาติพันธุ์บริเวณลุ่มน้าโขง:
กรณีศึกษาสหภาพพม่า.
ขอนแก่น: ศูนย์วิจัยพหุลักษณ์
สังคมลุ่มน้าโขง คณะมนุษยศาสตร์และ
สังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
4/23/2016

คาถามหลักการวิจัย
ลักษณะชีวิตทางสังคมและวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ลุ่มน้าโขง
กรณีศึกษาสหภาพพม่ามีลักษณะเป็นอย่างไร
วิธีการศึกษา
สารวจเอกสารในประเทศไทยเป็นหลัก
-ห้องสมุด มข. มธ. ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร จุฬาฯ มช. มหิดล
-ศูนย์เอเชียอาคเนย์ศึกษา มหาวิทยาลัยเกียวโต ญี่ปุ่น
-เอกสารส่วนตัวจากต่างประเทศ และเวบไซท์
4/23/2016

วิธีการประมวลเอกสาร
เอกสารเกี่ยวกับสหภาพ
หนังสือ วารสาร บันทึกการเดินทาง ภาพถ่าย งานวิจัย
จานวน 69 รายการ
การวิเคราะห์ข้อมูล
การแยกประเภทเนื้อหาตามช่วงเวลาทางประวัติศาสตร์และ
วิเคราะห์ตามเนื้อหา (Content Analysis) ตลอดจน
การเปรียบเทียบ เชื่อมโยง และอ้างอิงแนวคิด จาก
ทฤษฎีทางมานุษยวิทยาเกี่ยวกับการศึกษาชาติพันธุ์
ระยะเวลาการศึกษา
ตุลาคม 2545 – มีนาคม 2547 รวบรวมและวิเคราะห์เอกสาร (1.5 ปี)
เมษายน 2547 – สิงหาคม 2547 (5 เดือน)4/23/2016

ตัวอย่างงานวิจัยเชิงคุณภาพ และเชิงปริมาณ
ลักษณา สัมมานิธิ
ดุษฎีนิพนธ์การวางแผนภาคและเมือง
เรื่อง
กระบวนการเกิดและการเปลี่ยนแปลงตลาดน้า
ในบริบทสวนพื้นที่ดินดอนปากแม่น้าเจ้าพระยาฝั่งตะวันตก
4/23/2016

กระบวนการเกิดและการเปลี่ยนแปลงของตลาดน้าเป็นอย่างไร
มีเงื่อนไขและปัจจัยอะไรเกี่ยวข้อง
คาถามวิจัยเฉพาะ
- กระบวนการเกิดตลาดน้าในบริบทสวนเป็นอย่างไร
มีเงื่อนไขและปัจจัยอะไรเกี่ยวข้อง
-ตลาดน้าและเครือข่ายของตลาดน้าในอดีตและปัจจุบันเป็นอย่างไร
-กระบวนการเปลี่ยนแปลงและการดารงอยู่ของตลาดน้าในบริบท
สวนเป็นอย่างไร มีเงื่อนไขและปัจจัยอะไรเกี่ยวข้อง4/23/2016

หน่วยวิเคราะห์ คือ ตลาดน้า4/23/2016

พื้นที่วิเคราะห์บริบทสวนพื้นที่ดินดอนปากแม่น้าเจ้าพระยาฝั่งตะวันตก4/23/2016

4/23/2016

ระดับกว้าง (Global Analysis) อธิบายเงื่อนไขตัวแปรสัณฐาน
แบ่งการศึกษาเป็นช่วงเวลาที่สาคัญ (Time Series Approach)
(Literature Review + Content Analysis)
เครื่องมือที่ใช้: Map & Overlay Analysis + Configurational Model
ระดับพื้นที่เฉพาะ (Local Analysis)
อธิบายเงื่อนไขความสัมพันธ์ระหว่างสัณฐานกับสังคมวัฒนธรรมเชิงพื้นที่
แบบภาคตัดขวางช่วงเวลาปัจจุบัน (Cross-sectional)
กรณีศึกษา: ใช้ทั้งเทคนิคเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ
- Observation, Semi-structural interview (เชิงคุณภาพ)
- Questionnaire (เชิงปริมาณ)4/23/2016

ระดับกว้าง
(Global Analysis)
4/23/2016

การเลือกกลุ่มตัวอย่างกรณีศึกษา
4/23/2016

เก็บข้อมูลเชิงปริมาณ
ช่วยในการอธิบาย
วิเคราะห์กรณีศึกษา
เชิงพื้นที่
4/23/2016

ระดับพื้นที่เฉพาะ
(Local Analysis)
ตัวอย่างพื้นที่
ตลาดน้าดอนมะโนรา
4/23/2016

การสรุป
ผลการวิเคราะห์
ความสัมพันธ์ตัวแปร
ของแต่ละกรณีศึกษา
4/23/2016

การออกแบบ (Research Design)
เป็นประเด็นที่ใช้การตกผลึกนานที่สุด สาหรับการพยายาม
คลี่คลายและการอธิบายให้สั้นกระชับที่สุด
เพื่อการสื่อสารให้เข้าใจแก่นของมัน เนื่องจากเป็นประเด็นที่ต้อง
บูรณาการทุกมิติให้เกิดการสร้างระเบียบวิธีวิจัยให้มีความชัดเจนสามารถ
เป็นกระบวนการนาไปสู่การตอบคาถามวิจัยได้
ดังนั้น สาหรับผู้ที่พยายามออกแบบงานวิจัยของตนเอง ควร
จะมีความเข้าใจอย่างลึกซึ้งและหลากหลายทั้งด้านทฤษฎี แนวคิด
เครื่องมือและวิธีการวัดตัวแปร ตลอดจนวิธีการวิเคราะห์ในเชิง
คุณภาพและเชิงปริมาณอยู่กับตนเองพอสมควร จึงจะสามารถ
มองเห็นแนวทางการออกแบบงานวิจัยของตนเองได้เป็นอย่างดี
สรุปแนวคิด “การออกแบบวิจัย”
4/23/2016

การออกแบบวิจัย (Research Design) คือ
วิธีคิดของการสร้างระเบียบวิธีวิจัย
ที่มาจากลักษณะการตั้งคาถาม วัตถุประสงค์ แนวคิด ทฤษฎี
เครื่องวัดและวิเคราะห์ความสัมพันธ์ของตัวแปร
เพื่อการค้นหาความจริงหรืออธิบายปรากฎการณ์
สรุปนิยาม “การออกแบบวิจัย” (Operational Definition)
4/23/2016

Practice:
คาถามวิจัยของตนเอง คือ ?
วัตถุประสงค์ คือ ?
จากการกาหนดคาถามวิจัย และวัตถุประสงค์วิจัย
Q: งานวิจัยของนักศึกษาจะสามารถออกแบบการวิจัย
เป็นเชิงคุณภาพ หรือเชิงปริมาณ เพราะเหตุผลใด?
- ใช้วิธีการแบบนิรนัย หรือแบบอุปนัยในการคิดและอธิบาย ?
- เป็นลักษณะมองปรากฎการณ์แบบภาพรวมหรือลักษณะเฉพาะ ?4/23/2016

เราจะไม่มีวันเข้าใจ
การออกแบบงานวิจัยเลย!!!
ถ้าเราไม่เคยลองออกแบบ
และเรียนรู้จากจุดอ่อนและช่องว่าง
ของงานออกแบบวิจัยของตนเอง
แม้ว่าเราจะได้เรียนรู้จากตัวอย่าง
มามากมายเพียงใดก็ตาม !!!
4/23/2016

How to make research tool?
4/23/2016

Area of Interest
Critical Thinking
Research
Question
Literature Review:
Keyword
Issue
Method
Analytical Technique
Research Design:
Type of Variable
Variable Measurement
Categorization
Correlation
Analysis
Interpretation
Research Tools:
Data Collection
Analytical Technique
Tools and Software
Research Discussion
& Conclusion:
Relationship between
Theory and Empirical Data
base on Research Methodology
Research Paper Research Document

Research Tools
-Data Collection
-Analytical Technique
-Tools & Software
Qualitative & Quantitative Method
เชิง เครื่องมือ เทคนิค วิธีการที่นิยม Tools & Software
คุณภาพ ทฤษฎีภาคสนาม (Ground Theory)
ส่วนใหญ่เป็นข้อมูลปฐมภูมิ
Metric, Checklist,
The Ethnograph
ปริมาณ ทฤษฎีสถิติ (Statistic)
เป็นข้อมูลทั้งปฐมภูมิและทุติยภูมิ
แต่ส่วนใหญ่นิยมใช้ข้อมูลทุติยภูมิ
SPSS, MS Excel
เฉพาะ GIS,
Social Network Analysis,
Space Syntax
Arc GIS, MapInfo
Pajek, Ucinet
Depth map, AxeMan, AxeWoman
เครื่องมือมีหลากหลายแง่มุม ยกตัวอย่างที่นิยม

Qualitative Method (วิธีการเชิงคุณภาพ)
แนวทางและวิธีการสร้างความเข้าใจปราการณ์ทางสังคม
โดยมุ่งเน้นการอธิบายแบบองค์รวม
มีการวิเคราะห์ตีความ
รายงานทัศนะของผู้ให้ข้อมูลอย่างละเอียด
มีการเลือกตัวอย่างแบบเจาะจง
วิเคราะห์สรุปข้อมูลแบบอุปนัย
มีการสร้างทฤษฎีมาจากข้อมูลภาคสนาม
การออกแบบวิจัยมีการปรับเปลี่ยนตามสถานการณ์ที่พบและประมวลผลข้อมูล
นักวิจัยเป็นเครืองมือสาคัญในการวิเคราะห์ข้อมูล เข้าไปอยู่ในสถานการณ์ที่ศึกษา

วิธีการรวบรวมข้อมูล:
การสนทนากลุ่ม (Focus group)
การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม (Participatory observation)
การสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วม (Observation)
การสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง (Structural interview)
การสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง (Semi-Structural interview)
การสัมภาษณ์แบบทันที (Immediately interview)
การสัมภาษณ์แบบส่งต่อ (Snow-ball interview)
การวิเคราะห์สามเส้า (Triangulation analysis)

วิธีการวิเคราะห์นับเป็นเรื่องสาคัญ
เช่น ตารางวิเคราะห์ความสัมพันธ์ (Metric analysis) หรือ
การวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis)
เป็นต้น

ชาย โพธิสิตา. 2556.
ศาสตร์และศิลป์ แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ.
พิมพ์ครั้งที่ 6.
กรุงเทพฯ: อมรินทร์พริ้นท์ติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.

Quantitative Method (วิธีการเชิงปริมาณ)

เครื่องมือในการสารวจข้อมูลเพื่อหาโครงสร้างและรูปแบบ
การคลี่คลายความซับซ้อนของปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้น >>> ให้เห็นความสัมพันธ์กัน
อย่างเป็นระบบ
เช่น
เกษตรกรต้องอาศัยสถิติการตกของฝน ภาวะน้าแห้ง เพื่อการวางแผนดาเนินการ
เพาะปลูกพืชในกิจการในตนเอง
นักศึกษาต้องคิดความสัมพันธ์เชิงเศรษฐศาสตร์การเงินของตนเอง
ในการลงทุนซื้อหนังสืออ่าน กับการซื้อเสื้อผ้าที่ตนเองชื่นชอบ

จุดเริ่มต้นของสถิติ คือ “ข้อมูล”
ดังนั้น เพื่อสกัดสารสนเทศจากข้อมูล
จะต้องมองความสัมพันธ์ระหว่างตัวเลข
หรือบางทีอาจจะต้องเข้าใจในการสังเคราะห์ในการสร้างค่าตัวเลข
ในการช่วยทาความเข้าใจและอธิบายปรากฎการณ์เหล่านั้น
สถิติมักถูกนาไปประยุกต์ใช้เพื่อ การทานาย
การตรวจสอบ
การประเมิน
และการตัดสินใจ

สถิติ
จาแนกได้เป็น 2 ลักษณะ คือ
- สถิติเชิงบรรยาย (Descriptive Statistics)
- สถิติเชิงอ้างอิง (Inferential Statistics)
ข้อมูล คือ แหล่งที่มาของความเป็นสถิติ
สถิติ ทาให้ข้อมูลเป็นมากกว่าตัวเลข ซึ่งสามารถเชื่อมโยงกับ
ความหมาย ความคิดและทฤษฎีเพื่อสะท้อนปรากฎการณ์
ที่กาลังศึกษาได้

ข้อมูลแบ่งตามลักษณะของการวัดตัวแปร
จาแนกเป็น 4 ประเภท
- ระดับนามบัญญัติ (Nominal scale)
- ระดับเรียงอันดับ (Ordinal scale)
- ระดับอันตรภาค (Interval scale)
- ระดับอัตราส่วน (Ratio scale)
ความเข้าใจในการวัดตัวแปรทั้ง 4 ประเภท
*** จะมีผลต่อการออกแบบวิจัย กับการเลือกใช้สถิติในการวิเคราะห์เป็นอย่างมาก

การจาแนกประเภทข้อมูลจากลักษณะการวัดตัวแปร

ความสัมพันธ์ประเภทประเภทตัวแปร สถิติที่ใช้ในการ
คาสั่งที่ใช้ใน
SPSSตัวแปรต้น ตัวแปรตาม
? ? ? ?
วิธีการรวบรวมข้อมูล: แบบสอบถาม

สุชาติ ประสิทธิ์รัฐสินธุ์. 2547.
เทคนิคการวิเคราะห์ตัวแปรหลายตัวสาหรับการ
วิจัยทางสังคมศาสตร์และพฤติกรรมศาสตร์:
หลักการ วิธีการ และการประยุกต์
กัลยา วานิชย์บัญชา. 2554. สถิติสาหรับงานวิจัย.
พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ: สานักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย.

เชิงคุณภาพ กับ เชิงปริมาณ
เรามักเข้าใจว่า
วิธีการเชิงคุณภาพกับเชิงปริมาณ
มีคุณสมบัติขัดแย้งกันชนิดที่เป็นคนละขั้ว จนไม่อาจเข้ากันได้เลย
ความจริงแล้ววิธีการเชิงคุณภาพ กับเชิงปริมาณ
ของวิธีการวิจัยทางสังคมศาสตร์นั้น เป็นคุณสมบัติที่เหลื่อมซ้อนกันอยู่
จนแยกออกจากกันอย่างเด็ดขาดไม่ได้
ในวิธีเดียวกันมีทั้งคุณสมบัติที่เป็นเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ
กล่าวในเชิงทฤษฎี คือ ในวิธีการเชิงคุณภาพมีคุณสมบัติเชิงปริมาณอยู่
และเช่นเดียวกัน วิธีการเชิงปริมาณก็มีคุณสมบัติเชิงคุณภาพอยู่ด้วย
ชาย โพธิสิตา (2556)

Analytical Tools
ขึ้นอยู่กับการออกแบบวิจัย
ต้องมีความเข้าใจแนวคิดในการใช้เครื่องมือนั้น
ในการประยุกต์วิเคราะห์ความสัมพันธ์ตัวแปรในงานวิจัยของเรา !!!
การมัวแต่สนใจเทคนิคของเครื่องมือจนไม่สามารถเข้าใจแก่น
ของแนวคิดของเครื่องมือและไม่สามารถอธิบายความสัมพันธ์ในการประยุกต์ใช้กับ
งานวิจัยของเราได้
ไม่ต่างอะไรกับ !!!
การบูชาพระเครื่อง แต่ไม่รู้และไม่เข้าใจคาสอนทางศาสนา

วรรณศิลป์ พีรพันธุ์. 2555.
เทคนิคการวิเคราะห์สาหรับการ
วางแผนภาคและเมือง.
กรุงเทพฯ: จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์.

ตัวอย่าง: เทคนิคและเครื่องมือในการวิเคราห์
การวิเคราะห์ประชากร
การวิเคราะห์เชิงพื้นที่
การวิเคราะห์ลักษณะเฉพาะ

การวิเคราะห์ประชากร
พรรณา : อธิบายประชากร ร้อยละ สัดส่วน
อ้างอิง: คาดการณ์การเติบโต
การกระจุกตัวเชิงพื้นที่

การวิเคราะห์เชิงพื้นที่

การวิเคราะห์ลักษณะเฉพาะ
ขึ้นอยู่กับการออกแบบวิจัย
ต้องมีความเข้าใจแนวคิดในการใช้เครื่องมือนั้น
ในการประยุกต์วิเคราะห์ความสัมพันธ์ตัวแปรในงานวิจัยของเรา !!!
-Social Network Analysis
-Space Syntax

Research Paper
and
Research Document

มีลักษณะโครงสร้างของการเขียนเอกสารที่คล้ายกัน
- บทคัดย่อ
1. ความเป็นมาและความสาคัญ หรือบทนา (ทาไมต้องทา ทา
แล้วอย่างไร อยากรู้อะไร รู้แล้วได้อะไร ?)
2. องค์ความรู้ที่ใช้ในการศึกษา หรือการทบทวนวรรณกรรม
ที่เกี่ยวข้อง (ใช้ความรู้อะไรมาอธิบาย ?)
3. กระบวนการเรียนรู้ หรือระเบียบวิธีวิจัย (ศึกษาอย่างไร วิธีการ
และเครืองมือรวบรวมข้อมูลเชิงประจักษ์และการวิเคราะห์)
4. การวิเคราะห์ผลข้อมูลเชิงประจักษ์ (การจัดระเบียบ จาแนก และ
วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร)
5. การอภิปรายผล (ตีความผลวิเคราะห์กับทฤษฎี และสรุปความเข้าใจ)
- รายการอ้างอิง หรือบรรณานุกรม (เอกสารที่ใช้ช่วยในการศึกษา)
- ภาคผนวก (รายละเอียดเพิ่มเติมของการดาเนินวิจัย เช่น แบบสอบถาม
เครื่องมือวิเคราะห์ เป็นต้น)

การจาแนกแบ่งบทเนื้อหาวิจัย
ขึ้นอยู่กับประเด็นสาระในการนาเสนอหรือเล่าเรื่อง
เพื่อให้ผู้อ่านมีความเข้าใจสิ่งที่เราวิจัยมากที่สุด !!!

ตัวอย่างการกาหนดโครงสร้างการเขียนเนื้อหาในรายงานวิจัย
เรื่อง
บทบาทขององค์กรชุมชนในกระบวนการมีส่วนร่วม
เพื่อการพัฒนาชุมชนในกรุงเทพมหานคร

คาถามวิจัย วัตถุประสงค์
องค์กรชุมชนมีรูปแบบกระบวนการมีส่วน
ร่วมกับองค์กรภายนอกเพื่อพัฒนาชุมชนใน
โครงการบ้านมั่นคงเป็นอย่างไร
ศึกษารูปแบบกระบวนการมีส่วนร่วมของ
องค์กรชุมชนโดยเฉพาะกับองค์กรภายนอกใน
โครงการบ้านมั่นคง พื้นที่กรุงเทพมหานคร
องค์กรชุมชนที่มีรูปแบบกระบวนการมีส่วน
ร่วมต่างกันจะมีบทบาทการพัฒนาชุมชน
ต่างกันหรือไม่ และมีลักษณะเป็นอย่างไร
ศึกษาเปรียบเทียบบทบาทในการดาเนิน
โครงการบ้านมั่นคงขององค์กรชุมชนที่มี
รูปแบบกระบวนการมีส่วนร่วมต่างกัน
รูปแบบการติดต่อสื่อสารท่ามกลางสมาชิกของ
องค์กรชุมชนที่มีกระบวนการมีส่วนร่วมต่างกัน
จะมีลักษณะต่างกันหรือไม่ และมีลักษณะเป็น
อย่างไร
ศึกษารูปแบบการติดต่อสื่อสารท่ามกลาง
สมาชิกขององค์กรชุมชนที่มีกระบวนการมีส่วน
ร่วมที่ต่างกัน
คาถามหลัก
องค์กรชุมชนมีบทบาทในกระบวนการมีส่วนร่วมพัฒนาชุมชน
ในโครงการบ้านมั่นคงอย่างไร

ตัวอย่าง: โครงสร้างการเขียนรายงานวิจัย
บทที่ ประเด็นสาระนาเสนอ
1 หลักการและเหตุผลของประเด็นการวิจัย
2 การทบทวนวรรณกรรม
3 ระเบียบวิธีการวิจัย
4 รูปแบบกระบวนการมีส่วนร่วมขององค์กรชุมชนเพื่อการพัฒนาชุมชน
5 การเปรียบเทียบบทบาทขององค์กรชุมชนในกระบวนการมีส่วนร่วม
เพื่อการพัฒนาชุมชน
6 การประเมินบทบาทขององค์กรชุมชนและรูปแบบการติดต่อสื่อสารของสมาชิก
องค์กรชุมชน
7 การสรุปผลวิจัยและข้อเสนอแนะ
ดาวโหลดตัวอย่างรูปเล่มฉบับเต็มได้ที่: www.sarittiya.net

บทความวิชาการ
(Research Paper)
~ 15-30 หน้า
รายงานวิจัย
(Research Document)
ป.โท
~ 100-120 หน้า
ป.เอก
~ 300-400 หน้า
ป.โท กับ ป.เอก
แตกต่างตรงประเด็นคาถาม
กับโครงสร้างความสัมพันธ์ของตัวแปรที่มีความซับซ้อนต่างกัน

ดาวโหลดเอกสารได้จาก
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น
http://gsbooks.gs.kku.ac.th/50/manualt
hesis/
หรือเวบไซค์ประกอบการเรียนที่
http://www.sarittiya.net/index.php/thesi
s-writing-kku-form
รูปแบบการอ้างอิงมีหลายประเภท หรือหลาย
ลักษณะ
***เลือกใช้แบบใดแบบหนึ่งให้เหมือนกัน ตลอด
ทั้งรายงานวิทยานิพนธ์
***ส่วนบทความวิชาการจะขึ้นอยู่กับการกาหนด
ของบรรณาธิการ ซึ่งจะต้องศึกษาอีกครั้ง

Practice:
นักศึกษาเขียนบทความปริทัศน์ที่ได้มาจากการทบทวน
วรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับคาถามวิจัยของตนเอง
(ประมาณ 10-15 หน้า)
- มีโครงสร้างของบทความวิจัยอย่างครบถ้วน
- มีการอ้างอิงตามหลักการเขียนเอกสารวิชาการ

ตัวอย่างการเขียนบทความปริทัศน์
สฤษดิ์ติยะวงศ์สุวรรณ. 2555.
กรอบแนวคิด วิธีการและเครื่องมือในการวิเคราะห์โครงข่ายทาง
สังคมของผู้มีส่วนได้เสียในกระบวนการวางแผนฟื้นฟูเมือง.
เอกสารประกอบการประชุมวิชาการ Built Environment
Research Associates’ Conference, BERAC 3, 2012
(Proceeding).
คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์และการผังเมือง
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. วันที่ 25 พฤษภาคม 2555.
ดาวโหลดตัวอย่างได้ที่: www.sarittiya.net

สอบประมวลผลองค์ความรู้หลังการเรียนการสอน Final testing
ประเภทข้อสอบ ระดับ คะแนนต่อข้อ จานวนคะแนน รายละเอียด
ความเข้าใจ และการ
ท่องจา
เบบี๋
น้อง ป.3
ตั้งใจฟังก็สอบได้
20 คะแนน 40 คะแนน มีข้อสอบ 3 ข้อ
เลือกทา 2 ข้อ
วิเคราะห์ประกอบ
บทความวิชาการ
เริ่มเป็นแล้ว
ฝึกอีกหน่อย
สังเคราะห์งานวิจัยสู่
การออกแบบวิจัยของ
ตนเอง
เก่งแล้ว
สอบจบเถอะ :D
รวมทั้งสิ้น 100 คะแนน
ใครมีคาถามอะไรบ้าง !!!
ถ้าไม่มี ขอให้โชคดีมาจากความตั้งใจของตนเอง :D
วันเสาร์ที่ 8 มีนาคม 2557 ให้นักศึกษาทุกคนเข้าฟัง
รายงานความก้าวหน้าวิทยานิพนธ์ด้วย !!!

Research methodology & Design

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Research methodology & Design

Similar to Research methodology & Design (20)

More from Sarit Tiyawongsuwan

More from Sarit Tiyawongsuwan (20)

Research methodology & Design