2. Çfarë është fenomeni
Bullizëm
Dhuna ndërmjet fëmijëve (bullizmi) është
një formë e sjelljes agresive në të cilën
dikush qëllimisht dhe në mënyrë të
përsëritur i shkakton lëndim ose shqetësim
një personi tjetër.
3. Disa nga shenjat kur një fëmijë paraqet
“viktimën” e bullizmit :
Vetëvlerësimi i ulët,
Shmangie sociale ,
Mosbashkëveprim me të tjerët,
Humb interesin për detyrat që i caktohen nga
mësuesi,
Ç`rregullime të gjumit dhe të ngrënit,
Shfaq agresivitet pa kuptim,
Qan, dhe shfaq trishtim.
4. Disa raste specifike kur ndodh bullizmi :
• Fëmija merr ofendime, sharje dhe kërcënime,
• I vënë pseudonime ,
• E shtyjnë, e gjuajnë,
• E ofendojnë mbi racën, seksin ose fenë e tij,
• Përhapin fjalë dashakeqe rreth tij ,
• Flasin me kode kur është i pranishëm, duke e izoluar
nga fëmijët e tjerë,
• Merr sms, e-mail ose telefonata fyese,
• I vjedhin ose i fshehin librat, parat ose gjërat e tjera
personale,
• E detyrojnë të bëjë gjëra që nuk do t`i bëjë.
5. Kjo sjellje merr forma të ndryshme të
mëposhtme:
1.Bullizëm fizik, i cili është bullizmi që merr formën e abuzimit fizik
(p.sh. grushtimin, shkelmimi, goditje të formave të ndryshme, shtytje,
të pështyerit, vjedhje ose shkatërrim i sendeve a i pronës, si p.sh.
vjedhje e lekëve, vjedhje ose shkatërrim i librave, i veshmbathjeve
etj.). Bullizmi fizik është tipik për meshkujt, por nuk përjashtohet as te
femrat, të cilat mund të jenë viktima të tij, por edhe pjesëmarrëse
aktive, pra agresore.
2.Bullizëm verbal (p.sh.: ngacmimi, sharjet, kërcënimi,
përhapja e thashetheme dashakeqe, nofkat ofenduese etj.).
Qëllimi i tij kryesor është degradimi i viktimës. Në shumë raste
bullizmi verbal është veti e vajzave, të cilat e përdorin atë, si dhe
teknikat e përjashtimeve sociale, për të sunduar të tjerët dhe për të
treguar epërsinë dhe pushtetin e tyre.
3.Bullizëm social (p.sh., duke lënë një ose disa nxënës jashtë
lojërave apo grupit bashkëmoshatar, duke i shpërfillur apo duke mos i
ftuar në festat e klasës apo të shkollës, prishja e miqësisë etj.)
6.
7. 4.Bullizëm seksual (p.sh. sjellje seksuale e padëshiruar fizike ose
verbale, që përfshin pohime seksuale eksplicite dashakeqe ose shënime
seksualisht diskriminuese dhe kontakte të padëshirueshme fizike që
bëhen nga dikush në një mjedisi edukativ që janë fyese dhe të
pakëndshme për nxënësin dhe bëjnë që ai të ndjehet i turpëruar ose në
siklet, ose ndërhyn në
rezultatet e tij akademike etj.).
5.Bullizëm virtual/ kibernetik, i cili është bullizmi që ndodh
nëpërmjet dërgimit të mesazheve të bezdisshme, shqetësuese dhe
kërcënuese përmes telefonit apo internetit, nëpërmjet shërbimeve të
rrjeteve sociale. Agresorët kibernetikë mund ta fshehin veten e tyre,
kështu që viktimate tyre provojnë mbi kurrizin e tyre edhe sulme
anonime. Në përmbajtjen e këtij lloji bullizmi mund të futen edhe
format e bullizmit emocional të ushtruar nëpërmjet kibernetikës, futen
edhe thashethemet, postimi i informacioneve private, përjashtimi i dikujt
nga faqja onlajn (on line), kontakti i padëshiruar kibernetik etj. Meqë
interneti dhe rrjetet sociale onlajn po rriten, një gjë e tillë çon edhe në
rritjen e bullizmit kibernetik, i cili mund të jetë po aq shkatërrues sa
edhe bullizmi tradicional.
6.Bullizëm racist, i cili është bullizmi që u drejtohet njerëzve të një
race ose kulturë të veçantë.
8. FORMAT E BULLIZMIT NË
SHKOLLË
Mësuesit ndaj nxënësve.
Nxënësit ndaj mësuesit.
Nxënësit ndaj nxënësve.
9.
10.
11. Dhuna fizike
Përfshin dhunën fizike ndaj një personi
Është më e hasur në institucionet arsimore
Agresori zakonisht është më i madh se viktima, ose sulmi ndodh ne
grup
Ideja e sulmeve të tilla është që agresori të ketë superioritet ndaj
viktimës.
Dhuna verbale
Përdorja e fjalëve te pahijshme
Bëhet për të përqesh dhe vënë në lojë nje person
Ngacmimi mund të ketë si subjekt aparencën, stilin e jetesës, racën
etj.
Shumica e dhunës verbale bëhet për të ulur një person tjetër dhe për
tu dukur më lart se të tjerët.
Dhuna kibernetike
Është përdorimi i teknologjisë së informacionit për të dëmtuar apo
ngacmojnë njerëzit e tjerë në mënyrë të qëllimshme, të përsëritur,
dhe armiqësor.
12. Disa nga arsyet kryesore se përse
fëmijët janë viktima të bulizmit:
PAMJA E
JASHTME
STATUSI SOCIAL
PËRKATËSIA FETARE
ORIENTIMI SEKSUAL
RACA DHE
KOMBËSIA
13. EFEKTET E BULLIZMIT
Efektet kryesore që ka bullizmi te
viktimat janë:
1. Largimi nga shkolla.
2. Probleme psikologjike.
3. Probleme fizike.
4. Ndjesia e përjashtimit.
5. Tension në marrëdhënie me të tjerët.
Efektet që ka bullizmi tek agresori
janë:
1. Sjellje antisociale dhe të dënueshme.
2. Probleme me marrëdhëniet.
3. Probleme me agresivitetin dhe
probleme psikologjike.
4. Bullizmi si një mënyrë zgjidhjeje.
14. Ana është 13 vjeç dhe jeton me
bashkëmoshatarët e saj. Për të kujdesen
edukatorët, psikologia dhe mësuesit.
Anës ka filluar të mos i pëlqejë shkolla
edhe pse me parë i pëlqente shume.
Njëra nga mësueset e shkollës sillet
keq me të, e ofendon dhe e bën të
ndihet keq.
15. Një vajzë 16 vjeçare thotë:
Ai më gjen gjithmonë numrin e
telefonit dhe më kërcënon.
Nëse nuk lidhem me të ai do të më
rrahi.
Më thotë gjëra të tmerrshme dhe mendoj
që jam fajtore për këtë sepse në fillim
kam qenë unë ajo që doja të flisja.
Ndjehem shumë fajtore dhe kam shumë
frikë...........
