Presentation on ensuring alignment between policy planning and financial planning: experience from Slovenia (Macedonian), Katja Lautar, SIGMA expert, joint SIGMA-ReSPA PIFC regional conference for EU candidate countries and potential candidates, Skopje, 19 September 2019.

1. © OECD
5та Регионална конференција за јавна внатрешна финансиска
контрола
Како да се обезбеди усогласеност помеѓу
планирањето на политиките и финансиското
планирање:
Искуството на Словенија
Катја Лаутар
Раководител на Службата за фискална и економска политика
Министерство за финансии на Словенија
Скопје
19 септември, 2019 година

2. © OECD
Содржина:
Стра-
тешко
планира
ње
Буџет
/ СБР
ПВР
Разгледување на словенечкото (постепено) искуство во
воспоставување процеси и системи за да се обезбеди
усогласеност помеѓу стратешкото планирање, креирањето на
поединечните политики и финансиското/буџетското
планирање.

3. © OECD
• Површина: 20.273 км2
• Главен град: Љубљана
• Население од 2 милиона
• Земја-членка на ЕУ - мај 2004
• Еврозона - јануари 2007
• Шенгенска зона - декември
2007
• Членка на ОЕЦД (мај 2010)
За Словенија: Клучна статистика и показатели 2019
Извор: Институт за макроекономска анализа и развој на РС (UMAR) и *Завод за статистика на РС
(SORS), соопштение
Извор: SORS, методологија на ЕСС*
Извор: Агенција на РС за јавноправна евиденција и поврзани услуги (AJPES), SORS
2
Реален раст (%) 2016 2017 2018* 2019п 2020п
Бруто домашен производ 3,1 4,9 4,5 3,4 3,1
Извоз 6,4 10,7 7,2 5,1 5,3
Увоз 6,6 10,3 7,7 6,0 5,8
Приватна потрошувачка 3,9 1,9 2,2 2,9 2,4
Бруто инвестиции во основни
средства -3,7 10,7 10,6 7,7 7,0
Јавна потрошувачка 2,7 0,5 2,6 2,2 1,9
Годишен раст (%) 2016 2017 2018 2019п 2020п
Вработување според СНС 1,8 2,9 3,0 2,0 1,0
Стапка на невработеност (МОТ во
%) 8,0 6,6 5,1 4,3 3,9
Плата по вработен (реална, бруто) 2,0 1,3 1,6 3,3 3,5
Продуктивност (БДП по вработен) 1,3 1,9 1,5 1,4 2,1
Трошоци на работна сила по
единица производ (номинални)* 1,8 1,3 2,5 3,7 3,4
Инфлација (на крај на годината) 0,5 1,7 1,4 2,2 2,2
% од БДП 2016 2017 2018 2019п 2020п
Општ владин биланс* -1,9 0,0 0,7 0,9 1,0
Општ владин долг* 78,7 74,1 70,1 65,4 61,3
Дек_2016 Дек_2017 Дек_2018 Јан _2019 Мај_2019
Вкупна вработеност
824.485 856.201 887.170 881.245 896.129
Вработени во јавниот сектор
(вкупно)
235.841 236.676 240.035 239.365 241.567
% од јавниот сектор во
вкупната вработеност 28,6 27,6 27,1 27,2 27,0

4. Стратегија за развој на Словенија (СРС) 2030
Визија, 5 стратегиски ориентации, 12 цели
ШТО е со приоритетите за развој,инвестициските
приоритети, институционалната поставеност и
структурните промени?
Програма за
политики и
приоритети за
развој
Национална
програма за
реформа (НПР)
Програма за
стабилност =
Фискална
стратегија во
рамки на 4г
СБР
Државен буџет,
Општински буџети,
Фонд за здравствено
осигурување,
Фонд за пензиско и
инвалидско осигурување
→ Општа Влада или С.13
Оперативни
програми Извештај за
развојот
(IMAD)
Макроекономско
предвидување
(IMAD)
Препораки
специфични за
земјата - ПСЗ
Пакт за
стабилност
и раст
ЕУ 2020
Словенечкото стратешко планирање во
рамки на ЕУ (аспект на ЈФ)

5. Моделот на Словенија за планирање на развојот

6. Главни цели и стратегиски ориентации

7. Главни компоненти на системите
(институциите) за креирање политики и
стратешко планирање
Владата предлага на НС да донесе закони, државен буџет,
национални програми и други општи правни акти со кои се
утврдуваат клучните и долгорочните политички насоки за секоја
од областите за кои е надлежна државата.
Владата ја насочува државната
администрација преку министерствата (13 РМ
+2 без портфолио: едно е Службата на
Владата за развој и политика за европска
кохезија - СВРПЕК).
Указ за планирање на развојот
и подготвување на буџетот
Усогласување на стратешкото
планирање со подготвувањето
на буџетот: СВРПЕК и МФ
ДЕЛОВНИК
ЗА РАБОТА
на Владата на
Република
Словенија
Служба на
Владата за
законодав-
ство
Генерален
секретаријат
6

8. Година 3Година
0
Година
1
Вкупни
расходи
Сервисирање на
долгот + други
законски расходи
Ограниченост
на ресурсите
(кои треба да се
распределат помеѓу
секторите/
министерствата/
стратегиите/
програмите)
Финансирање
на постојните
програми
Вкупни
дискрециони
расходи
Заштеди од
ефикасност
Основна
распределба
Дополнителни
средства за
финансирање
нови програми
Концептуална рамка за среднорочното
планирање – простор за маневрирање за
(нови) програми, мерки?
Резимирано од ММФ

9. Поврзување на стратегиите и буџетирањето
(↓↑ пристап)
Мерки, структурни политики и нивните
влијанија, финансиски ефекти
Стратешка фаза:
Стратегија за развој на
Словенија, Програма за
развојни приоритети и
политики, програми
Фаза на
одлучување:
СБР
Фаза на
изработка на
државниот
буџет (1/2 од
Општата
Влада)
Законодавна
фаза
(одобрение од
Собранието)
Спроведување
и извршување
во годината t
ПВР -
функција
Евалуација, буџетирање
ориентирано кон
резултатите (БОР)
Целосна
усогласеност

10. Среднорочна програмска рамка и усогласување на стратешкото
планирање преку оценување
Макроекономски проценки
Фискални проценки/пакет
Ограничувања на расходите на
ниво на политиките
БОР и класификацијата на програмите
се корисна алатка
Секторски барања ↑ „желба“ или реалност
Технички/финансиски
аспект - МФ
Аспект поврзан со
политиката - РМ +
СВРПЕК (улога?)
Проценки на
квалитетот
Прогнози наспрема
таргети, ефект од
мерките/ инвестиции
Приходи, долг, расходи
(1), процени на
влијанието,
мултипликатори
базирани на политиките
Фискална политика,
управување со долгот,
политика за јавна
потрошувачка наспрема
компонентата за раст?
Простор за нови
„трошоци“, нови ефекти
и конечно кон цел од
стратегијата/програмата
Клучни измени на
политиките – структурни
промени – нови/подобри
показатели
Тренд на расходите,
ревизии на расходите,
оценување на
политиките
Оценување и
евалуација на
политиките и
програмите,
планирање на
инвестициите
Секторски стратегии,
политика за инвестиции
– задолжително се
проценува „аспектот на
парите “ + сите нови
идеи/пропишани цели,
Структуриран, уреден процес: комбинација од аспектот поврзан со
политиката и од техничкиот аспект

11. Упатства
за спроведување на Деловникот за работа
на Владата на РС
• Во моментот, Генералниот секретаријат врши проверка на ПВР и алатките
за управување со регулативата + потребно е само мислење од МФ
10
ЗАКОН
ПРОЦЕНА НА
СИТУАЦИЈАТА И
ПРИЧИНИТЕ
ЦЕЛИ, НАЧЕЛА
И ГЛАВНИ
РЕШЕНИЈА
ПРОЦЕНА НА
ФИНАНСИСКИТЕ
ПОСЛЕДИЦИ
НАВЕДУВАЊЕ НА
СРЕДСТВАТА ЗА
СПРОВЕДУВАЊЕ
ОПИС НА
АРАЖМАНИТЕ ВО
ДРУГИ ПРАВНИ
СИСТЕМИ
ПРОЦЕНА НА
ПОСЛЕДИЦИТЕ

12. Процена на влијанијата и последиците
животна
средина,
вклучувајќи и
просторни
аспекти и
аспекти
поврзани со
заштитата
за
економијата
администрати
вни:
процедури +
обврски
за
развојните
и планските
документи
важни
околности во
врска со …
учество на
јавноста
социјални
последици
11

13. Член 8б:
Елементи од предлог-закон:
Деловник за работа на Народното собрание, процена на последиците во
поединечни области:
12
• последици за
животната
средина,
вклучувајќи ги и
просторните
аспекти и оние
поврзани со
заштитата
• последици за
економијата,
особено за МСПа и
за конкурентноста
• само
администра-
тивни
последици,
без надзор
• финансиски
импликации за
националниот
буџет и другите
јавни фондови
Буџет
Плани-
рање на
развојот
одобрение
од
ГенСек/
МФ
Соција
лни

14. Случајот на Словенија: Кој за што е задолжен?
• Годишен план на Владата: закони, прописи, стратегии од РМ
(месечен извештај), улогата на МЈА (Министерство за јавна
администрација) (нема контрола на квалитетот)
• Министерство за финансии: Дирекција за буџет + Фискална служба:
фискална прогноза, подготвување на буџетот, структурен биланс
(фискално правило), предлог за економска политика и структурни
мерки, изработка на правни документи, изработка на стратешки
документи (НПР, СП, меморандум за државен буџет)
• IMAD: макроекономски прогнози, ефект од мерките, потенцијален
БДП, ex post оцена на фискалната политика, изработка на макро
поглавје во ПС, НПР и меморандум
• Фискален совет: Ex ante и ex post оцена на фискалната политика
• Ресорни министерства: секторски мерки и законски предлози, НО
исто така и стратегии, предуслови за средства од ЕУ (+200)
• СВРПЕК денес нема јасна улога за развојот: СРС (Стратегија за развој
на Словенија) + ЦОР (Цели за одржлив развој) …

15. Прва фаза од подготовката на буџетот:
утврдување на горната граница на целокупниот
буџет и Програмите на Владата = СП и СБР
Втора фаза од подготовката на буџетот:
детално подготвување на потпрограмите, проектите
и активностите на ресорните министерства
МАКРОЕКОНОМСКА
ПРОЕКЦИЈА
Прва седница на Владата за буџетот
ГОРНИ
ГРАНИЦИ
РЕСОРНИ
МИНИСТЕРСТВА
Предлози според
приоритетите
ПОСЛЕДНИ
ПРЕГОВАРАЊА
Буџетот се доставува до Собранието
Втора седница на Владата за буџетот
Владата го донесува буџетот
Расходи НЕ
само целта Б.9
(±)
Проценка на
приходите
Горни граници на
јавните расходи (5
класификации)
+ ПРИОРИТЕТИ
Случајот на Словенија: процес на
подготвување на буџетот
Нацрт-планот за буџетот (целата
Општа Влада) се испраќа до ЕК

16. УКАЗ
за документите за планирање на развојот и
процедурите за подготовка на националниот буџет
Со овој указ се уредува:
1. методот на подготовка на развојните документи,
2. изработката на политиките и утврдувањето на
националните приоритети за развој,
3. процедурите и документите за подготовка на националниот буџет и
неговите измени, измените на буџетот, како и други документи во
врска со овие акти.
• Тоа, исто така, се применува и на подготовката на ставовите на
Владата за документите за планирање на развојот на ниво на
Европската унија и меѓународните организации, како и на други
обврски на меѓународно ниво.
• Релевантните прописи треба да налагаат буџетските компоненти
да бидат доследни со националните политики и приоритети
утврдени во другите документи за стратешко планирање.
• Дефинирање на хиерархијата на документите и јасни
одговорности

17. Како може/треба да ги поврземе ЈФ и
Планот за развој?
• Заложба од институциите, Владата да врши надзор и да се прогласи
за надлежна
• Мапирање на сите стратешки и секторски цели и исходи (како и
можните предуслови за политиката на кохезија)
• Да се поврзат со фискалните расходи: утврдување горни граници
(плафони) на ниво на политиките
• БОР беше во фокусот како врска помеѓу ЈФ и Планот за развој
• Да се зајакне буџетската рамка и да се утврдат (јасни) приоритети
Клучни „тековни процеси“: „Полесно е да се каже отколку да се
направи“
 Програмско буџетирање и стратешко планирање (да се измери
исполнувањето на целите, дали се доволно SMART- специфични,
мерливи, остварливи, реални и навремени)?
 Структурни мерки: пазар на труд, пензии, здравство …
 Да се зајакне капацитетот за спроведување на стратегиите и за
мерење на постигнатите резултати (ПВР, БОР…фискални/финансиски
аспекти)
 Модернизирање на буџетскиот систем за подобро да ги поддржува
носителите на буџетските одлуки (ИТ)
Преиспитување на одредени
аспекти во Словенија

18. Колку е важна ПВР за да се обезбеди усогласеност
на стратешкото планирање и подготовките на
буџетот?
 Владите се склони да трошат повеќе
отколку што можат да создадат/соберат
даноци
 Слабата анализа на влијанијата
(вклучувајќи го и фискалното) може да го
загрози спроведувањето на политиката
(нефинансирани политики)
 ПВР помага да се информираат поединечните носители на одлуки
за поединечните политики и помага во планирање и подготовка на буџетот.
Тоа го намалува ризикот од нефинансирани политики.
 ПВР ги поврзува среднорочното планирање и развојот
 ПВР ги обврзува носителите на одлуките во економската политика,
помалку простор за политичко маневрирање.
 Транспарентност и „леснотија“ на финансиското планирање со
јасни приоритети и цели.

19. Клучни прашања и теми
• Потребна е адекватна регулаторна и методолошка
рамка која ја препознава потребата од целосна
усогласеност на различните плански документи на
Владата.
• Уредба/закон наспрема политичка заложба. Зошто тоа
не функционира?
• Јасен статус и улога/хиерархија на различните плански
документи (буџет, секторски стратегии, работни
планови, итн.)
• Јасни улоги и одговорности на различни владини актери
• Функционален систем на ПВР кој треба да придонесе за
подобрување на квалитетот на поединечните политики
и за информирано подготвување на буџетот (оцена на
влијанието на фискалната политика)
• Програмско буџетирање и секторски стратегии 18

20. Ви благодарам на вниманието!
katja.lautar@mf-rs.si
Промената има значително психолошко влијание врз човековиот ум.
За плашливите таа е застрашувачка бидејќи значи дека работите може
да тргнат на полошо.
За оптимистите таа е охрабрувачка бидејќи работите може да тргнат на
подобро.
За самоуверените таа е инспирирачка бидејќи постои предизвик да се
подобрат работите.
Кинг Витни Помладиот