2. Angponolohiyang Pilipino ay binubuong
21 naponema: 16 katinig at 5 patinig.
Tuladngwikangkastila at ingles, ang
simbolong romano ay ginagamit sa
palabaybayang Pilipino. Ngunitkaibasa
ingles, consistent
angparaanangparaanngpagbabaybaysa
Pilipino.

3. Ang dating abakada
Ang dating ABAKADA(sa
Matangbalarila ay tinatawag
itong Abakadang Tagalog) ay
binubuong 20 letra : 15 katinig 5
patinig
A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N,
NG, O, P, Q, R, S, T, U, W AT Y.
Ang 11 letra itinuturing na mga
banyaga kaya’t hindi kasamasa 20
letrang dating Abakada ay
angmgass: C, CH, F, J, LL, N, Q. V,
RR, X, Z. Ginagamitlamangang 11
letrangitosamganagalangpantangi,
tuladng Quezon, Ilocos Norte, Villa
Esperanza, Guevarra, atb.

4. Bagong Ortagrapiyang Filipino.
Ang tatawagin nating bagong alpabeto ay ang binago o pinagyamang DATING
ABAKADA, batay sa Memorandum Pangkagawaran Blg. 194, s. 1976 ng kagawaran
ng Edukasyon at kultura noong Hulyo 30, 1976
Ang Bagong Ortograpiyang Filipino ay bubuuin lamang
ng dalawampu't anim (26) na letra, tulad ng sa ingles,
sa halip na tatlumput isa (31)
Digrapo- kombinasyon ng dalawang letrang pinagsama
para katawanin ang isa o dalawang tunog.

5. Palapantigan
- Ang pantig ay binubuo ng isang salita o bahagi ng
isang salita na binibigikas sa pamamagitan ng isang walang
antalang bugso ng tinig. Bawat patinig sa Filipino ay may
patinigna kalimitan ay may kakabit na katinig o mga katnig
sa unahan, sa hulihan o sa magkabila.
1. Mga Pormasyon ng Pantig
Sa matandang balarila ay apat lamang ang kinikilalang
pormasyon ng pantig :
a. P – pantig na binubuo ng patinig lamang, kaya’t
tinatawag na payak.
Halmbawa: o-o, a-a-sa, ma-a-a-ri
b. KP – pantig na binubuo ng patinig na may
tambal na katinig sa unahan, kaya’t tinatawag
na tambal-una.
Halimbawa: ba-ba-e, ta-o, gi-ta-ra

6. c. PK – pantig na binubuo ng pantinig na may tambal na
katinig sa hulihanm kaya’t tinatawag na tamabla-huli.
Halimbawa : ak-lat, su-lat, bun-dok.
d. KPK – pantig na binubuo ng pantiinig na may tambal na
katinig sa unahan at sa hulihan, kaya’t tinatawag na
kabilaan.
Halimbawa: ak-lat,su-lat, bun-dok.
Ngunit sa ngayon, dahil sa ang Pilipino ay patuloy na
umuunlad at samaktwid ay patuloy ring magbabago, ang
apat na pormasyon ng mga pantig na tinatalakay sa itaas ay
naragdagan na ng mga sumusunod:
e. KKP – pantig na binubuo ng patinig na may tamal na
klaster sa unahan.
Halimbawa: tse-ke, dra-ku-la
f. PKK – pantig na binubuo ng patinig na may tambal na
klaster sa hulihan.
Halimbawa: bloawt, art

7. g. KKPK-pantignabinubuongpatinignamay
,tambalnaklastersaunahan at
katinigsahulihan.
Hal.plan-tsa. trum-pe-ta.
h.KPKK--pantignabinubuongpatinigna
may tambalnakatinigsaunahan at
klastersahulihan.
Hal.nars, kard.
i. KKPKK--pantignabinubuongpatinigna
may tambalnaklastersaunahan at
sahulihan.
Hal.trans-por-tas-yon, tsart.

8. Mga tuntunin sa
pagpapantig.
Simple lamang ang mga tuntunin
ng pagpapantig sa Pilipino.
Narito ang ilang tuntuning dapat
sundin sa pagapapantig:

9. A. Hindi maaaring magkaroon ngdalawa o higit
pang patinig sa isang pantig. bawat isa sa
nagkakasunod na patinig, Halimbawa
magkatulad man o hindi, ay dapat ibilang na
isang pantig
halimbawa:i-i-yak, i-a-alis, ba-o.
B.Kung nagkakasunod ang dalawang katinig, ang
una’y ipinapantig sa patinig na sinusundan at
ang ikalawa’y sob-re. Ngunit laging tandaan na
ang digrapong ng ay ibinibilang na isang letra
lamang o isang katinig at hindi dalawa.
C.Hindi maaaring magkaroon ng higit sa dalawang
katinig sa unahan o sa hulihan ng pantig. Sa ibang
salita, maaari ang wala. maaari ang isa o dalawa,
ngunit hindi maaari ang tatlo o higit pa. Hal: transpor-mas-yon at hindi*transp-or-mas-yon.
Tandaan na ang pinag-uusapannatin ay mga
ponema o makahulugang tunog na ipinakikita
sa pamamagitan ng transkripsyong ponemiko
at hindi ang ispelling o baybay ng isang salita.

10. PALAGITLINGAN
Bukod sa pang karaniwang gamit sa gitling sa
paghahati ng salita sa mag kasunod na taludtud,
mayroon pang ilang sadyang gamit ito sa
palabaybayang Pilipino, tulad ng mga sumusunod:
A. Kapag ang salita ay inuulit.
Halimbawa:
gabi-gabi paa-paano
matamis-tamis malayung-malayu
dala-dalawa babaing-babae
Sa dalawang huling halimbawa, mapapansingang/o/ ng
malayung-malayo ay naging /u/ nang ulitin, at ang /e/
naman ay naging /i/.
Tandaan na ang mga salitang alaala, paruparo,
gunamgunam ay hindi gingitlingan sapagkat ang mga ito’y
hindi mga salita o morpema.

11. B. Kapag ang unlapi ay nagtatapos sa
katinig at ang salitang-ugat ang nilalapian ay
nagsisimula sa patinig
Halimbawa:
mag-alis
Pang-ako
Mang-una
pang-ulo
may-aro
pang-aral
May mgasalita naming hindi nag-iiba ang
kahulugan gitlingan man o hindi
Pag-ibig o pagibigpag-asa o pagasa

12. C. Kapag may katagang nawawala sa pagitan ng dalawang
salitang pinagsasama.
Halimbawa:
bahay na kubo = bahay-kubo
Bulaklak sa parang = bulaklak-parang
Kahoy sa bundok = kahoy bundok
D. kapag ang isang panlapi ay inilalapi sa unahan ng isang
nag ala ng pantangi.
Halimbawa:
Maka-Quezon, taga-Nueva Ecija,
Pang-mahal na araw, mag-Aba Ginoong Maria

13. E. kapag ang panlaping ma- ay inuuna sa mga pang-uri, lalo
na sa nagsisimula sa m at nagbibigay ng kahulugang maging.
Halimbawa:
ma-mayaman
ma-malaki
ma-mahirap
ma-maliit
F. Kapag isinusulat ang patitik ang yunit ng praksyon
Halimbawa
Ika-10
mag-iika-5
Ngunit hindi na ginagamita ng gitling kapag isinatitik ang bilang
Ikasampu
mag-iikalima

14. G.Kapag isinusulat na ng patitik ang yunit ng
praksyon
Halimbawa:
Isang-katlo(1/3)
kapat(3/4)
tatlong-
H. Kapag nananatili ang kahulugan ng
dalawang salitang pinagtatambal.
Halimbawa:
Tawang-aso dalagang-bukid
Barong-intsik punong-kahoy

15. kudlit
Ginagamit ang kudlit kung may nawawalang letra o
mga letra sa dalawang salitang pinag-uugnay.
Halimbawa:
ako at ikaw
=
ako’tikaw
iba at iba
=
iba’tiba

16. Mga salitang hiram sa ingles.
Walang suliranin kapag ang hinihiram na salita ay buhat sa kastila kapag ang
hinihiram nasalita sapagkat kapwa consistent ang palabaybayan ng Pilipino at
ng kastila. Subalit nag kakaroon ng suliranin kapag ang hinihiram na mga salita
ay buhat sa ingles nakaramihan ay di-konsistent ang baybay.
Samakatuwid ay ibang paraan ng panghihiraman ng kailangang sundi sa pagasimila sa mga salitang buhatsa Ingles. Sa ngayon ay tatlong paraan ng pagasimila ng mga salitang hinihiram sa ingles ang maaaring imungkahi:

17. Paraan 1.Pagkuha sakatumbassakastilanghinihiramnasalitang ingles at
pagbaybayditonangayonsapalabaybayang Pilipino.
Halimbawa:
Ingles
Kastil
Pilipino
Population
populacion
populasyon
Liquid
liquido
likido
Paraan 2. Karaniwang isinasagawa ang paraang ito kung hindi maari ang paraan 1 at
(2) kung walang katutubong salita na maaring magamit bilang salin o kayumbas ng
salitang ingles.
Halimbawa:
Ingles
Pilipino
Christmas Tree
Krismas Tri
Paraan 3. Panghiram sa salitang ingles nang walang pagbabago sa baybay. Ginagamit
lamang ang paraang ito kapang hinihiram ng salita ay itinuturing na teknikal syentipiko,
at pantangi (ngalan ng tao, lugar, gusali, atb). Pansinin na dito lamang nagagamit ang
ang mga letrang ng Abakada.
Halimbawa:
Manila Zoo, chess, golf, coke, visa, Quezon City, Juan de Cruz at iba pa.

18. PALABIGKASAN AT
PALATULDIKAN

19. 1. Mga salitang Malumay- Binibigkas ito nang may
diin sa pantig na penultima o ikalawang pantig
mula sa huli.
2. Mga salitang Malumi- Tulad ng
malumay,binibigkas ito nang may diin sa pantig na
penultima.
3. Mga salitang Mabilis- Binibigkas ito ng tuloy-tuloy
na ang diin ay nasa huling pantig.
4. Mga salitang Maragsa- Tulad ng mabilis,
binibigkas ang mga ito nang tuloy-tuloy na ang diin ay
nasa huling pantig.

20. Kahulugan ng DIIN
1. Kapag ang diin ay nasa pusisyong di-pinal
ng salita,ang patinig ng pantig na may diin
ay binibigkas nang higit na mahaba sa ibang
patinig,at ang pagbigkas sa nasabing pantig
ay nagiging higit na malakas at mataas na
rin kaysa ibang pantig.
2. Kapag ang diin ay nasa pusisyong
pinal,katulad halimbawa sa mga salitang
mabilis at maragsa.