1. 3#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2014
Q“~°= ã¨Oáê^Œ‰õΩÅ∞
„á⁄IIJ_»áêã¨`«º<å~åÜ«∞}
ã¨ÅǨ =∞O_»e
JÅ¡O <å~åÜ«∞}
K≥·~°‡<£-„ÃÑãπ JHÍ_»q∞
z‰õΩ¯_»∞„ѨÉèÏHõ~ü
J_»fiˆHò–<åºÜ«∞ ã¨ÅǨ ^•~°∞
ã¨Oáê^Œ‰õΩ_»∞
_®IIã≤.HÍjO
ã¨Ç¨ Ü«∞ ã¨Oáê^Œ‰õΩ~åÅ∞
¿ãflǨÏÅ`« ZO.
ã¨Oáê^ŒHõ =~°æO
_®IIZ.ã≤Öχ<åÜ«∞H±, Jã≤ÃãìOò „á⁄ÃѶã¨~ü
„HÍOu, [~°fleã¨∞ì
"Õ∞<Õ[~ü
ZO.ÉÏÅ∞<åÜ«∞H±
á¶È<£ <≥O.: 8008918475, 9290745490
Hõ=~ü _ç*ˇ·<£ : JO‰õΩ+π
#Å¡‰õΩO@, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ & 9912929078
ã¨Oáê^Œ‰õΩ_çL`«Î~°O
j`åHÍÅO "≥<≥flÅ H˜O^Œ
~åe# ÉÁO_»∞ =∞Öˇ¡Å∞
`≥y# "≥Å∞QÆ∞ t~°ã¨∞ûÅ =ÚO^Œ∞
~°HõÎO „ã¨qã¨∞Î<åfl~Ú
á⁄^Œ∞Ì<Õfl
ÉÏ^ŒO K≥@∞ìÃÑ· "åe#
~å=∞zÅ∞Hõ <åÅ∞HõÃÑ·
Z=_À
W#∞Ѩ =ÚeH˜`À
ã¨O`«HõO KÕ™ê_»∞
ÉÏ¡H± É’~ü¤ g∞^Œ
qK«∞Û‰õΩO@∞#fl
JHõ∆~åÅ Hõ#∞Ô~ѨÊÅ g∞^Œ
#=Ùfi
QÆ_»¤ Hõ_»∞`«∞Ok
=∞ã≤‰õΩO_»Ö’ L_»∞‰õΩ`«∞#fl "≥Å∞QÆ∞
pHõ˜ =ã¨O`«OÖ’ ^•‰õΩ¯Ok
#QÆ~°O ~À_»¡ g∞^Œ
`«Ñ≤ÊáÈ~Ú# QÍe
x#fl '~å*òÉèí=<£— =ÚO^Œ∞
=}∞‰õΩ`«∂ HõxÊOzOk
#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}Pi÷Hõ,~å[H©Ü«∞,™êÇ≤Ï`«º=∂ã¨Ñ¨„uHõ
#∂~°∞ ѨÓÅ∞ qHõã≤OK«h, "Õ~Ú PÖ’K«#Å∞ ã¨OѶ¨∞i¬OK«h J#fl@∞¡ „Ѩ*Ï#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ# aè#fl PÖ’K«#ʼnõΩ
=∂ Ѩ„uHõÖ’ KÀ@∞O@∞Ok. Hõ#∞Hõ D Ѩ„uHõÖ’ =Ú„kOz# Jaè„áêÜ«∂Å∞ ~°K«~Ú`«Å"Õ.
ã¨Oáê^ŒHõ =~åæxH˜ UH©ÉèÏ=O LO_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞.
EÖˇ· 9, 2014
#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}JH“Oò<≥O|~ü:62254225854
ZãπaÃÇÏKü, ~åOHÀiî„ÉÏOKü(20350), ÃÇ·Ï„^•ÉÏ^£
EÖˇ· 2014
ã¨OѨ٘: 4
ã¨OzHõ : 7
~°K«#Å∞, K«O^•Å∞, q~åàÏÅ∞ ѨOѨ=eû# z~°∞<å=∂
¿ãflǨÏÅ`« ZO.,
HÍfi~°ì~ü <≥O. R-9, O.U HÍfi~°ì~üû,
L™ê‡xÜ«∂ Ü«¸x=i≈˜, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£-500 007.
W."≥∞~ÚÖò:nadusthunnatelangana@gmail.com

2. 4 #_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2014
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
PO„^èŒ ^ÀÑ≤_ç^•~°∞Å Ç≤Ï_≥<£ Z*ˇO_® – HÍjO 5
ÔQãπì Z_ç’iÜ«∞Öò-1 - _®IIU~°∞H˘O_» #~°ã≤OǨï_»∞ 6
ÔQãπì Z_ç’iÜ«∞Öò-2 - J~°}º 8
`≥ÅOQÍ#O
'xÅn¿ã <≥·uHõ ǨωõΩ¯—?! - =~°=~°~å=Ù 9
=~°Î=∂#O
JO`«~°∞º^ŒúOÖ’ <≥`«∞Î~À_»∞`«∞#fl W~åH± - Z.#iûOǨ Ô~_ç¤ 13
`≥ÅOQÍ}©Hõ'~°}O—
=∂Ѷ≤Ü«∂Å KÕuÖ’ =∞~°"Õ∞‰õΩÖÏ q^Œº - _®IIU~°∞H˘O_» #~°ã≤OǨï_»∞ 19
áê„ѨOzHõO
q(J)*Ï˝# qëê^ŒO - _®IIl.ÅK«ÛÜ«∞º 22
ѨÙ~ÀQÆ=∞#O
„ѨHõ$u`À K≥ÅQÍ@O - J~°}º 24
J^ŒÌOÖ’ JHõ∆~åÅ∞
HõqQÍ Zã‘fi! - _®II<åàıâ◊fi~°O â◊OHõ~°O 27
#_»∞ã¨∞Î#fl HÍÅO
1. `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å∞-PHÍOHõ∆Å∞-ÔHã≤P~ü - ã≤.ÃÇÏKü.=∞^èŒ∞ 31
2. JǨÏOHÍ~°=∂, ÉèÏ=„ѨHõ@<å ¿ãfiKåÛù? - Z<£."Õ}∞QÀáêÖò 33
3. i>ˇÿ~ü"≥∞Oò#∞ 60 ã¨OIIʼnõΩ ÃÑOK«_»O =^ÕÌ=^Œ∞Ì - q.^Õ=^•ãπ 35
4. Jâı+¨ „Ѩ*Ïaè=$^Õú x["≥∞ÿ# Jaè=$kú - #Å=∂㨠Hõ$+¨‚ 36
5. #= `≥ÅOQÍ}Ö’ rq`« Mˇ·nʼnõΩ q=ÚH˜Î HõeÊOKåe - ^•=∞~°Ñ¨e¡ #iûOǨ Ô~_ç¤ 38
6. áêe`«∞Å∞-áêʼnõΩÅ∞ - Z<£.ÔH. 39
7. ^èŒfiOã¨"≥∞ÿ# KÀ>Ë x~å‡}O [~°QÍe - L^•i <å~åÜ«∞} 40
8. =º=™êÜ«∞ ã¨OH∆ÀÉèí x"å~°}‰õΩ ~°∞}=∂Ѷ‘ ã¨iáÈ^Œ∞ - Hõ<≥flQÆO˜ ~°q 42
™êÇ≤Ï`«ºO
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∞OÖ’ áê@ - _®IIÔH.#ˆ~O^Œ~ü 52
K«~°Û
`≥ÅOQÍ}O-„Ѩ`ÕºHõ QÆ∞}O - i"Õ~å 55
x"ÕkHõ
''H˘`«Î „ѨÉèí∞`åfixH˜ „Ѩ*Ï Z*ˇO_®—— ã¨Éèí iáÈ~üì - ¿ãflǨÏÅ`« ZO. 57
Hõ~°Ñ¨`«„ ™êÇ≤Ï`«ºO
`≥ÅOQÍ} „Ѩ*τѶ¨Oò „Ѩ^äŒ=∞ =∞Ǩ ã¨ÉèíÅ#∞ q[Ü«∞=O`«O KÕÜ«∞O_ç 65
`≥ÅOQÍ}`˘=fi

3. 5#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2014
<å`«~åfi`« =∂Ï¡_ç# D>ˇÅ ~å*ËO^Œ~ü ''HÍjOQÍ~°∞ =∞s JO`« ÉèíÜ«∞Ѩ_»=eû# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞, =∞O„u =∞O_»e P"≥∂^ŒO, ã¨ÅǨ
ÖˉõΩO_® QÆ=~°fl~ü =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à◊¡_®xH˜, x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞HÀ=_®xH˜ J=HÍâ◊O ÖË^Œx—— J<åfl~°∞. HÍx ÃãHõ∆<£-8(3) „ѨHÍ~°O ''QÆ=~°fl~ü qkè
x~°fiǨÏ}Ö’ `≥ÅOQÍ} =∞O„u =~åæxfl ã¨O„Ѩk™êÎ~°∞. fã¨∞HÀ=eû# K«~°ºÅÃÑ· ™⁄O`« x~°‚Ü«∞O fã¨∞‰õΩOÏ~°∞. QÆ=~°fl~ü fã¨∞‰õΩ<Õ x~°‚Ü«∞OÃÑ·
U"≥·<å JÉèíºO`«~åÅ∞O>Ë QÆ=~°flˆ~ JOu=∞ x~°‚Ü«∞O. P x~°‚Ü«∂xfl „ѨtflOK«_®xH˜ ÖË^Œ∞.—— Wk "åã¨Î= q+¨Ü«∞O. P ~ÀA ~å*ËO^Œ~üQÍ~°∞ D
q+¨Ü«∞O `≥eã≤ J<åfl~À, `≥eÜ«∞Hõ J<åfl~À HÍx, W"åfià◊ =∂„`«O ÔHa<≥ò =∞O„uQÍ QÆ=~°fl~ü ÃÑ`«Î<åxfl =^ŒÌO@∞<åfl~°∞. JO>Ë ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ÃÑ·
QÆ=~°fl~ü ÃÑ`«Î#OHÍx, áÈÅ=~°O =ÚOѨ٠„áêO`åÅ∞ PO„^èŒÖ’ Hõe¿Ñ q+¨Ü«∞O HÍx `≥e¿ã D <åÜ«∞‰õΩÅO^Œ~°∞ =∞ø#OQÍ =Ù<åfl~°∞. ÖË^•
J|^ŒúO K≥áêÊ~å? =∞i W"åfià◊ JkèHÍ~°OÖ’ LO_ô =∂Ï¡_»Ïxfl ZÖÏ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe!? Wn ^≥Âfin ÉèÏ==∞x Z=Ô~·<å JO>Ë J<åfl
"åà◊¡k `«ÃÑÊÖÏ J=Ù`«∞Ok?
PO„^èŒ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞, ^ÀÑ≤_ç^•~°∞Å∞ ZÖÏÔQ·<å `≥ÅOQÍ}#∞ `«=∞ QÆ∞Ñ≤Ê’¡ LOK«∞HÀ"åÅx „Ѩܫ∞`«flO KÕã¨∞Î<åfl~°∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
#QÆ~å<≥Âfl`Õ Z˜ì Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’ =^Œ∞Å∞ HÀ=^ŒÌ<Õk "åi |Ö"≥∞ÿ# HÀiHõ. nxx <≥~°"Õ~°Û_®xH˜ ˆHO„^ŒOÖ’ "≥OHõÜ«∞º<åÜ«Ú_»∞, PO„^茄Ѩ^ÕâòÖ’
K«O„^ŒÉÏ|∞<åÜ«Ú_»∞ L<åfl~°∞. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£-`≥ÅOQÍ}Ö’ L#fl PO„^èŒ |∂~°∞˚"å=~°æO „ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ <≥~°"Õ~°Û_®xH˜ W^ŒÌ~°∞ <åÜ«Ú_»∞¡ Hõeã≤
ѨxKÕã¨∞Î<åfl~°∞. J~°"≥· Uà◊√¡QÍ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~°OÖ’ ^•x K«∞@∂ì L#fl "ÕÖÏk ZHõ~åÅ „ѨÉèí∞`«fi Éèí∂q∞x P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<åfl~°∞. x|O^èŒ#ʼnõΩ
q~°∞^ŒÌOQÍ x~å‡}ÏÅ∞ KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. WѨÙ_»∞ "å˜x HÍáê_»∞HÀ=@O ZÏ¡? J<Õ q+¨Ü«∞OÃÑ· PÖ’zã¨∞Î<åfl~°∞. `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fiO U^À
KÕã¨∞ÎO^Œ<Õ ÉèíÜ«∞O HõO>Ë, WHõ¯_ç „Ñ¨[Å∞, „Ѩ*Ïã¨OѶ¨∂Å <åÜ«∞Hõ`«fiO KÕ¿ã áÈ~åÏÅ =Å# `≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fiO Jx"å~°ºOQÍ J„Hõ=∂~°∞¯Å
KÕ`«∞Ö’¡ L#fl „ѨÉèí∞`«fi Éèí∂q∞x ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩO@∞O^Õ"≥∂#<Õ ÉèíÜ«∞O ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞ʼnõΩ, "åºáê~°ã¨∞ÎʼnõΩ, ã≤x=∂ Ç‘Ï~ÀʼnõΩ Ѩ@∞ì‰õΩOk.
Hõ#∞Hõ<Õ <åQÍ~°∞˚# ÖÏO˜ ã≤x=∂ Ç‘Ï~ÀÅ∞ "≥Ú#fl˜ ZxflHõÅ∞ ѨÓ~°Î=QÍ<Õ "≥∂_ôx Hõeã≤=KåÛ~°∞. J~Ú<å `«=∞ „ѨÜ≥∂[#O <≥~°"Õˆ~
J=HÍâßÅ∞ `«yæáÈ`«∞O_»@O`À JO^Œ~°∂ Hõeã≤ ~°Ç¨Ï㨺 ã¨=∂"ÕâßÅ∞ U~åÊ@∞ KÕã¨∞H˘x „Ѩ^è•x, ǨϟO=∞O„uÃÑ· XuÎ_ç `≥zÛ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
#QÆ~°OÃÑ· QÆ=~°fl~ü ÃÑ`«Î<åxfl ÃÑOK«ÏxH˜ „Ѩܫ∞`åflÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑÏì~°∞. JO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ "≥Ú#fl˜ ˆHO„^Œ ǨϟOâßY ã¨~°∞¯ ºÅ~ü. PO„^èŒ
|∂~°∞˚"å=~°æO, `≥ÅOQÍ} |∂~°∞˚"å =~°æOÃÑ· U q^èŒ"≥∞ÿ# PkèѨ`«ºO K«ÖÏ~Úã¨∞ÎO^À Ѩi}Ï=∂Å#∞ |˜ì K«∂¿ãÎ J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. D ~°Hõ"≥∞ÿ#
PkèѨ`«ºO ˆH=ÅO |∂~°∞˚"å =~åæxˆH Ѩiq∞`«O HÍ^Œ∞. Jk „Ѩ[ÅÃÑ·, =#~°∞ÅÃÑ·, ¿ãfiK«ÛùÃÑ· PkèѨ`«ºOQÍ =∂iOk. KåÖÏ =ÚO^Œ∞ K«∂ѨÙ`À<Õ
PO„^èŒ^ÀÑ≤_ç =~°æO `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å ¿ãfiK«Ûù#∞ ǨÏiOKÕ HÍ¡AÅ#∞ aÅ∞¡Ö’ KÕ~åÛ~°∞. ^•xx ã¨O`À+¨OQÍ a*ˇÑ≤ J=∞Å∞KÕÜ«∞ÏxH˜ ѨÓ#∞‰õΩO@∞Ok.
WHõ áÈÅ=~°O Hõ^äŒ XiyáÈ`«∞#fl Pk"åã‘ g~°∞ÖÏ¡ LOk. Ô~O_»∞ <≥ÅʼnõΩ ÃÑ·QÍ H˘#™êQÆ∞`«∞#fl „Ѩ[Å PO^Àà◊##∞ Ѩ˜ìOK«∞HÀ‰õΩO_®,
WѨÙ_»∞ áê~°¡"≥∞OòÖ’ `≥ÅOQÍ}, Xi™êû, K«fÎãπQÆ_£ ã¨Éèí∞ºÅ x~°ã¨##∞ ÖˇHõ¯KÕÜ«∞‰õΩO_® a*ˇÑ≤ „ѨÉèí∞`«fiO "≥ÚO_çQÍ aÖò#∞ áê~°¡"≥∞OòÖ’
„Ѩ"Õâ◊ÃјìOk. ÃÑ·QÍ ˜_çÑ≤ <Õ`«Å∞ WOHÍ <åÅ∞QÆ∞ „QÍ=∂Å#∞, 400 ZHõ~åÅ Éèí∂q∞x PO„^茄Ѩ^Õâò ~å¢+¨ìOÖ’ HõÅáêÅx J_»∞QÆ∞`«∞<åfl~°∞.
nx =Å# áÈÅ=~°O x~å‡}ÏxH˜ U q^èŒ"≥∞ÿ# P@OHõO HõÅQƉõΩO_® S^Õà◊¡Ö’ x~å‡}O KÕã¨∞‰õΩOÏ=∞x ˜_çÑ≤ ZOÑ‘Å∞ H˜O*Ï~°Ñ¨Ù ~å"≥∂‡Ç¨Ï<£
<åÜ«Ú_»∞, J=Ou Nx"åãπ~å=Ù =∂Ï¡_»∞`«∞<åfl~°∞. Pk"åã¨∞Å#∞ h˜Ö’ =ÚOz, PO„^èŒ |∂~°∞˚"å=~°æO „ѨÜ≥∂[<åÅ#∞ <≥~°"Õ~°Û_®xˆH
ˆHO„^Œ ã¨~å¯~ü ѨÓ#∞‰õΩ#flk. ˆHO„^ŒOÖ’ K«„HõO uѨC`«∞#fl "≥OHõÜ«∞º<åÜ«Ú_»∞ `«# Ç≤Ï_≥<£ Z*ˇO_®#∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ J=∞Å∞ KÕã¨∞Î<åfl_»∞. D
ã¨O^Œ~°ƒùOQÍ `≥ÅOQÍ} a*ˇÑ≤ <åÜ«∞‰õΩÅ∞ QÍx, ˜_çÑ≤ <åÜ«∞‰õΩÅ∞QÍx Hõhã¨O ã¨ÊOkOK«ÖËx f~°∞#∞ K«∂ã¨∞ÎO>Ë "åi Jkè <åÜ«∞Hõ`åfixH˜
ZO`«QÍ ÉÏxã¨yi KÕã¨∞Î<åfl~À J~°÷=∞=Ù`«∞Ok.
D <ÕѨ^䌺OÖ’ `≥ÅOQÍ}‰õΩ q∞yeOk áÈ~å@O XHõ¯>Ë. "≥#∞Hõ|_ç# `≥ÅOQÍ} |∂~°∞˚"å=~°æO(U H˘kÌQÍ<≥·<å =ÙO>Ë) ‰õÄ_® `«#
„ѨÜ≥∂[<åÅ∞ <≥~°"Õ~°∞Û‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O HõxÊOK«@O ÖË^Œ∞. =Ú#∞Ѩ˜ =Öˇ PO„^èŒ |∂~°∞˚"å =~åæxH˜ ÖÁOyáÈ`Õ `«áêÊ. Hõ#∞Hõ `≥ÅOQÍ}
„Ѩ[Å`À Hõeã≤ q∞e>ˇOò áÈ~åÏʼnõΩ ã≤^Œú"≥∞ÿ`Õ<Õ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ÃÑ· QÆ=~°fl~ü ÃÑ`«Î#O, áÈÅ=~°O x~å‡}O PyáÈ^Œ∞. _ç*ˇ·<£ =∂~°∞Ê J<Õ
=∂@#∞ ѨHõ¯#Ãјì x~å‡}Ïxfl J_»∞¤HÀ"åe. `≥ÅOQÍ}-PO„^茄Ѩ^Õâò ~å„ëêìÅ#∞ Hõe¿Ñ Éèí„^•K«ÅO =O`≥# g∞k #∞OKÕ áÈ~åÏxfl "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑÏìe.
J^Õ q^èŒOQÍ `≥ÅOQÍ} „QÍ=∂Å #∞Oz Ѩk ÅHõ∆Å =∞Okx ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~åxH˜ `«~°eOz QÆ=~°fl~ü áêÅ#‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ x~°ã¨##∞
=ºHõÎO KÕã¨∂Î ÃãHõ∆<£ 8(3)x ZuÎ"Õ¿ã =~°‰õΩ #QÆ~åxfl =keáȉõΩO_® H˘Ï¡_ç`Õ<Õ `≥ÅOQÍ}‰õΩ ¿ãfiK«Ûù Åaèã¨∞ÎOk. EÖˇ· 8, 2014
PO„^èŒ^ÀÑ≤_ç^•~°∞ÅÇ≤Ï_≥<£Z*ˇO_®
HÍjOã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O
#ÖÁæO_» Ѩ@ì}OÖ’ HÍ¡H±@=~ü =^ŒÌ _ç˜ZѶπ(_≥"≥∂„Hõ˜H± ©K«~üû ÃѶ_»ˆ~+¨<£) P^èŒfi~°ºOÖ’
Ѷ≤„|=i 8, 2014# |Ç≤Ï~°OQÆ ã¨Éèí [iyOk. P ã¨ÉèíÖ’ WѨʘ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì Pi÷Hõ =∞O„u
D>ˇÅ ~å*ËO^Œ~ü, <Õ#∞, =∞iH˘O^Œ~°O áêÖÁæ<åflO. ''`≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ì"≥∞ÿ`Õ =zÛOk, HÍx J<ÕHõ
+¨~°`«∞Å`À =zÛOk. =ÚYºOQÍ ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ÃÑ· QÆ=~°fl~ü áêÅ# JO>Ë Ñ¨~ÀHõ∆OQÍ Z=∞Ô~˚hû áêÅ#<Õ,
ˆ~Ѩ٠L™ê‡xÜ«∂ Ü«¸x=iû© x*ÏO HõàÏâßÅÖ’ <Õ#∞ HÍ¡ãπ~°∂OÖ’ áê~î°O K≥|∞`«∞O>Ë <å
áê~î°OÃÑ· xѶ¨∂ LO@∞Ok HÍÉ’Å∞, „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO QÆ∞iOz =∂Ï¡_Õ Q˘O`«∞Åx <˘ˆH¯™êΈ~"≥∂
'„Ѩ*Ï™êfi=∞º `≥ÅOQÍ}-HÍà’r— J<Õ JOâ◊OÃÑ· <Õ#∞ =∂Ï¡_»∞`«∂ ã¨O^ÕǨ Å#∞ =ºHõÎO KÕ™ê#∞.

4. 6 #_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2014
XHõ =Åã¨#∞ qã¨ÎiOKÕ „Hõ=∞OÖ’ PkèѨ`«º „áêO`åÅ∞
ã¨$+≤ìOKÕ ^èŒfiO™êxfl, q^èŒfiO™êxH˜ `≥ÅOQÍ} XHõ „ѨѨOK«OÖ’<Õ
XHõ #=¸<å. D ^èŒfiO㨠~°K«#Ö’ J`«ºO`« H©ÅHõáê„`«
áÈ+≤OzOk, `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å#∞ U=∂iÛ =∂iÛ =∞# KÕu
HõÖÏxfl "ÕÅ∞QÍ =∞ez HõO’¡ á⁄_çz =Å㨠ÃÑ@∞ì|_»∞Å
qã¨Î~°}‰õΩ JO_»QÍ xÅ=_»"Õ∞ Ѩ„uHõŠѨx Jx „Ѩ*Ï
™êfi=∞ºOÖ’ <åÅ∞QÀ ã¨÷OÉèÏxH˜ H˘`«Î J~°÷O K≥Ñ≤ÊOk D
HÀ™êΠѨ„uHõÖË. D ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ ZO`« q+¨Ñ¨Ói`«"≥∞ÿ#"À
Jq XH˘¯Hõ¯ JOQÍxfl U q^èŒOQÍ q+¨`«∞źO KÕ™êÎÜ≥∂ D
58 ã¨O=`«û~åÅ `≥ÅOQÍ}Ö’ H˘#™êy# PO„^èŒ=Å㨠qã¨Î~°}
K«i„`«#∞ K«∂¿ãÎ J~°÷=∞=Ù`«∞Ok. WѨʘH˜ `≥ÅOQÍ}ωõΩ
J`«ºO`« „Ѩ=∂^ŒHõ~°O D <åÅ∞QÀã¨÷OÉèíOÖ’<Õ ^•y=ÙO_»@O
=∞#=∞O`å QÆ=∞xã¨∞Î<åflO. UHõOQÍ `≥ÅOQÍ} âßã¨#
=º=ã¨÷<Õ "≥H˜eQÍ K«∂Ñ≤Oz „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO, ¿ãfiK«Ûù, ™êfi`«O„`«ºO
JO@∂ zÅ∞Hõ ѨÅ∞‰õΩÅ∞ ѨÅ∞‰õΩ`«∂ ~å|O^Œ∞ÖÏ¡
`≥ÅOQÍ}ÏÖ’ `«=∞ Ô~Hõ¯ÖÏiÛ q∞ye# =¸_»∞ ã¨÷OÉèÏÅ#∞
`«=∞ Hõ|O^èŒÇ¨Ï™êÎÅ H˜O^Œ ‰õΩH˜¯# ¿Ñ#∞#∞*Ëã≤ qÉèí[# ѨQÆ#∞
f~°∞ÛH˘x hÖÏѨxO^ŒÅ∞"Õã≤ g∞~°∞ áêʼnõΩÅ∞QÍ Ñ¨xH˜~å~°∞
áêe`«∞ÖË 'áê_çO^Õ áê_»~å áêã¨∞ѨO_»¡ ^•ã¨i— J<Õ Ñ¨^•ºÖÏ¡
=ÖË¡"Õã≤ =∞# =ÚMÏʼnõΩ "≥Å¡"Õã≤ =∞m§ =Å㨠áêsìʼnõΩ
J_»∞QÆ∞ʼnõΩ =∞_»∞QÆ∞ÖÁ`ÕÎ ~å[H©Ü«∞ <åÜ«∞Hõ`åfixfl |Ö’¿Ñ`«O
KÕã≤ U^À XHõ~°HõOQÍ JkèHÍ~åxfl 2019<å˜ÔH·<å
KÕlH˜¯OK«∞HÀ"åÅx HõO@∞#fl ѨQƘ HõÅÅ#∞ „ѨHõ@#Å
~°∂ѨOÖ’ D =Å㨠q+¨Ñ¨Ù„uHõÅ∞ ~åã¨∂Î<Õ=Ù<åfl~Ú.
`≥ÅOQÍ}Ö’x D =Å㨠=„Hõ|∞kÌ`À L#fl <åÅ∞QÀ ã¨÷OÉèíO
„Ѩ*Ï™êfi=∞ºO =Úã¨∞QÆ∞Ö’ áê=ÙÅ∞ Hõ^ŒÑ¨Ù`«∂<Õ LOk.
'XHõ Ѩ„uHõ =∞~°}O "ÕŠǨÏ`«ºÅ`À ã¨=∂#O— JOÏ_À
Hõq. x[OQÍ 1968-69 L^Œº=∞O =~°‰õΩ ѨK«Ûx ѨO@
á⁄ÖÏÅÖψQ HõÅHõÅÖÏ_»∞`«∂ `≥ÅOQÍ}Ö’x Ѩ„uHõÅ∞
L^ŒÜ«∞"Õ∞ WO˜ =ÚO^Œ∞ "åÖËq. 'XHõ g~°∞_»∞ =∞~°}˜¿ãÎ
"ÕÅH˘Åk „ѨÉèíqO`«∞~°∞, XHõ HõÅO JO`«~å÷#"≥∞ÿ`Õ XHõ *Ï`Õ
#tOK«∞#∞— J#fl@∞¡QÍ `≥ÅOQÍ}Ö’ =O^ŒÅ∞ Ѩ„uHõÅ∞ PO„^èŒ
=Å㨠ÃÑ@∞ì|_»∞Å qã¨Î~°} Ѩ„uHõÅ =∂@∞# JO`«~å÷#
"≥∞ÿ<å~Ú. `≥ÅOQÍ}O`å ~°HõÎã≤HõÎ=∞=Ù`«∞#flѨÙÊ_»∞ P ~°HÍÎxfl
`«=∞ HõàÏÅÖ’ xOѨÙH˘x ZO`À Ѩ@∞ì^ŒÅ`À Ѩ„uHõÅ∞ Ãјì
„Ѩ[ŠѨH∆Í# xÅ|_ç `≥ÅOQÍ}Ö’ <åÅ∞QÀã¨÷OÉèÏxfl
xÅɡÏìÅx K«∂ã≤#ѨÙ_»∞ =Å㨠ÃÑ@∞ì|_ç Ѩ„uHÍ~°OQÆOÖ’
„|∂}ǨÏ`«ºÅ‰õΩ áêÅÊ_ç~k. |Ü«∞˜#∞O_ç =zÛ Ñ¨„uHõÅ∞
Ãјì `≥ÅOQÍ} ^ŒÜ«∞hÜ«∞ ã≤÷uH˜ JO_»QÍ xÅ|_»¤ "åà◊§#∞
J^Œ:áê`åÖÏxH˜ PO„^èŒ=Å㨠`˘ˆH¯ã≤Ok. XHõ¯ <åÅ∞QÀ
ã¨÷OÉèíO`À =∞m§ `≥ÅOQÍ} XO˜ "Õ∞_» xi‡OK«_»O ™ê^茺O
HÍ^Œx, "≥Ú^Œ˜ ã¨÷OÉèíO ^ŒQÆæ~° #∞O_ç „Ñ¨Ü«∂}O
„áê~°OaèOKåÅx J~°÷"≥∞ÿOk. Jk k#Ѩ„uÔH·<å, "å~° Ѩ„uÔH·<å,
ѨHõ∆ Ѩ„uÔH·#, =∂㨠Ѩ„uÔH·<å, „Ѩ`ÕºHõ ã¨OzÔH·# W^Õ Ñ¨iã≤÷u.
XHõ¯Ô~·# |`«Hõ¯áÈ`å~å Jx `≥ÅOQÍ} a_»¤Å#∞ HõO@∂<Õ
L#flk. JÏ¡ Ѩ٘ì ÃÑiy D =∞˜ì"åã¨# #_»Hõ#∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ
fã¨∞‰õΩ"≥à◊√§`«∞#fl Ѩ„uˆH '#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}.—
'áÈ~°∞ `≥ÅOQÍ}—QÍ „áê~°OÉèí"≥∞ÿ '#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}—QÍ
=∂i <åÅ∞QÀ=ã¨O`«OÖ’H˜ PO„^èŒ=Å㨠JiëêìÅ#xflO˜x
JkèQÆq∞Oz `≥ÅOQÍ} ã¨=∂*Ïxfl #_çK˘zÛ# HÍÅO #∞O_ç
#_»∞ã¨∞Î#flHÍÅOÖ’H˜ fã¨∞‰õΩáÈ`«∞#flk. Wk =∂㨠Ѩ„uHõ
HÍ=K«∞Û. HÍx =¸ã¨ Ѩ„uHõ HÍ^Œ∞. qÅ∞=Å ^ŒQÆæ~° U=∂„`«O
~årѨ_»‰õΩO_® `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞ÃÑ· [iˆQ „Ѩu K«~°Û#∞
„Ѩ[Å =ÚO^Œ∞‰õΩ `≥zÛ "Õ∞_ç ѨO_»¡, "Õ∞eq∞ ѨO_»¡ HõàÏʼnõΩ
~åã¨∞‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O, K«~°ÛQÍ ~åA‰õΩ<Õ J=HÍâ◊O WzÛOk.
~åã¨∞Î#fl ~°K«~Ú`«ÅO^Œix XHõ¯^ŒQÆæiH˜ KÕiÛ `≥ÅOQÍ}
QÀ_»∞#∞ "≥Å¡É’ã¨∞‰õΩ<Õ J=HÍâßxfl W=fi_»"Õ∞HÍ^Œ∞ ^Œâß, kâ◊#∞
xˆ~÷tOz `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ì U~åÊ@∞ QÆ=∂ºxH˜ QÆÅ =∂~åæÅ#∞
K«~°Û‰õΩÃÑ>Ëì^ŒQÆæ~°, „Ѩ[Å#∞ J„Ѩ=∞`«ÎO KÕ¿ã ^ŒQÆæ~° D Ѩ„uHõ
ZѨÙÊ_»∞ ~årѨ_»ÖË^Œ∞. '<Õ#∞ `≥ÅOQÍ}Àxfl =∂Ï¡_»∞`«∞#fl—
HÍjO Z_ç@~ü <åÖÏO˜"åà‹§O^Œi`À<À `«# Ѩ„uHõ ^•fi~å
=∂Ï¡_ç~Kå_»∞. „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_» Ѩ„uHõ`Õ=_»"Õ∞HÍ^Œ∞
q∞eÜ«∞<£ =∂~üÛ, ã¨HõÅ[#∞Å ã¨"Õ∞‡ÖÏO˜ „Ѩ*ÏáÈ~åÏÅ#∞
HÍ=K«∞Û, `«# rq`«=∞O`å „Ñ¨*Ï™êfiq∞Hõ `≥ÅOQÍ}
PHÍOHõ∆HÀã¨O HÀã¨O áÈ~å_ç D PO„^èŒ=Å㨠~å[ºOKÕuÖ’
PH˜û_≥Oò ~°∂ѨOÖ’ ǨÏ`«º QÆ∞Ô~·#ѨÙ_»∞ HÍ=K«∞Û ÖËHõ `≥ÅOQÍ}
~å„+¨ìO Pq~°ƒùqOKÕ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ [~°∞QÆ∞`«∞#fl áÈÅ=~°O
=ÚOѨ٠„QÍ=∂Å Pk"åã‘Å HÀã¨O „Ѩ`ÕºHõ ã¨OzHõÅ#∞ `≥zÛ
|Ǩïà◊ „ѨKå~°O WzÛ „Ѩ[Å#∞ L^Œº=∂ʼnõΩ L^Œ∞º‰õΩÎefl
KÕã≤ Pk"åã‘ʼnõΩ JO_»QÍ xeѨ_»OÖ’ H©ÅHõ áê„`«
áÈ+≤OzOk.
HÍx WѨÙÊ_»∞ `≥ÅOQÍ} ~å„+¨ìO U~°Ê_»¤k. HÍx J<ÕHõ
POHõ∆Å, +¨~°`«∞Å K≥~°Ö’ L#flk. `˘OÉèˇÿÅ<嘈H W@∞
*ÏfÜ«∞OQÍ J@∞ JO`«~å˚fÜ«∞OQÍ PO„^èŒ=Åã¨"å^ŒO
ZkyLO_»@"Õ∞HÍ^Œ∞ áê~°¡"≥∞Oò#∞ `«# QÆ∞Ñ≤Ê’¡ ÃÑ@∞ìH˘x
<åÅ∞QÆ∞=ã¨O`åÅ'#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}—
_®IIU~°∞H˘O_» #~°ã≤OǨï_»∞ÔQãπì Z_ç’iÜ«∞Öò -1

5. 7#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2014
`«# _ç=∂O_»¡#∞ <≥~°"Õ~°Û#ѨÙÊ_»∞ ÃÑѨÊ~ü „¿ãÊÅ∞ H˘˜ì,
ÉèíÜ«∞Ãјì áÈÅ=~°O „áê*ˇH±ìÖ’ Éèí„^•K«ÅO U_»∞=∞O_»ÖÏÅ
|~°ƒùs‰õΩÅ#∞ |efã¨∞‰õΩ<Õ =~°‰õΩ "≥o§Ok. XH˘¯Hõ¯ ã¨÷OÉèÏxfl
‰õÄÅQ˘@ì_®xH˜ KÕã¨∞Î#fl ‰õΩ„@Å#∞ ÉèíQÆflOKÕÜ«∞_®xH˜ „Ѩ[Å#∞
J„Ѩ=∞`«ÎO KÕã¨∞HÀ=Åã≤ LOk. D Ü«∂Éèˇÿ Z#q∞k
ã¨O=`«û~åÅ L^Œº=∞HÍÅOÖ’ `≥ÅOQÍ} ZHõ¯_», U U
~°OQÍÅÖ’ q=Hõ∆‰õΩ QÆ∞Ô~·O^À K«~°Û‰õΩɡ˜ìOk. WOHÍ =∞#O
QÆ∞~°∞ÎѨ@ìx"Õ"≥∞ÿ# L<åflÜ«∂ Hõ#∞Q˘x K«~°Û‰õΩ ÃÑ@∞ìHÀ=Åã≤
LOk. =Å㨠áêÅ#Ö’ ^èŒfiOã¨"≥∞ÿ# ~å[H©Ü«∞, Pi÷Hõ,
™ê=∂lHõ, q^•º, "≥·^Œº ~°OQÍÅ`À áê@∞QÍ `≥ÅOQÍ}
K«i„`«#∞, ã¨O㨯 $ux XHõ L^Œº=∞ ã¨fi~°∂ѨOÖ’ ѨÙ#ifli‡OK«∞
HÀ=Åã≤LOk. "å˜ x~å‡}O ZÖÏ LO_®e, ZÖÏ LO>Ë
ÉÏQÆ∞O@∞Ok, ZO^Œ∞‰õΩ JÖÏ LO_®Åx HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl=Ú
"≥Ú^ŒÅQÆ∞ `åufiHõ K«~°ÛÖ
J#O`«~° Ѷ¨e`åÅ#∞ „Ѩ[Å
=ÚO^Œ∞ÃÑ@ì_»O ~°K«~Ú`«Å,
q^•º=O`«∞Å, Ѩ„uHõÅ
Hõ~°Î=ºO. 'H˘`«Î „ѨÉèí∞`åfixH˜
„Ѩ*Ï Z*ˇO_®— ¿Ñ~°∞`À qq^èŒ
~°OQÍÅÖ’ ¿Ñ~°∞QÍOz#
xѨÙ}∞Öˇÿ#, J#∞Éèí=A˝Öˇÿ#
"åi`À '#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}—
=∂㨠Ѩ„uHõ XHõ „Ѩ`ÕºHõ ã¨OzHõ
`Õ=_»O KåÖÏ ã¨O`À+¨^•Ü«∞Hõ
"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞O. D EÖˇÿ 2#
^•xx Pq+¨¯iOK«∞ H˘O@∞#fl
ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ "å@xflO˜x
J=∞Å∞ ѨiKÕO^Œ∞‰õΩ H˘`«Î
„ѨÉèí∞`«fiO ã≤^Œú"≥∞ÿ#ѨÙ_Õ
`≥ÅOQÍ} '„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ
`≥ÅOQÍ}—QÍ Jq~°ƒùqã¨∞ÎOk.
ÖËHõáÈ`Õ `«∞O@#∞ kOz
"≥Ú^≥Ì`«∞ΉõΩ#fl>Ë¡ LO@k. D
Z*ˇO_®Ö’x qq^èŒ JOâßÅ#∞
q^•º=O`«∞Å∞, „Ѩ[Å∞,
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ "å^Œ∞Å∞ K«iÛOz
J=∞Å∞HÀã¨O H˘Å∞=Ùni#
H˘`«Î „ѨÉèí∞`«fiO =ÚO^Œ∞‰õΩ
fã¨∞‰õΩ "≥à◊§_®xH˜,
K«iÛOK«_®xH˜, J=∞Å∞
KÕ~ÚOK«_®xH˜ Jxfl ~°HÍÅ
=∂~åæÅ^•fi~å „Ñ¨Ü«∞uflOKåe. P kâ◊QÍ J_»∞QÆ∞Å∞
"ÕÜ«∞‰õΩO_® "≥ÚO_ç ˆHã≤#ѨÙ_»∞ áÈ~å@"Õ∞ UÔH·Hõ Z*ˇO_®QÍ
"≥o§ ѨÙ#ifl~å‡}O ‰õÄ_® L^Œº=∞ ã¨fi~°∂ѨOQÍ<Õ
H˘#™êyOKåe. J@∞=O˜ '„Ѩ*Ï Z*ˇO_®— ~°∂Ѩ HõÅÊ#
KÕ~ÚOK«_»OÖ’#∞, '#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}— Ѩ„uHõ#∞
xifiѶ¨∞flOQÍ <åÅ∞QÆ∞ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ #_»∞ѨÙ`«∂ `«#
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∞O ^•fi~å áê~î°‰õΩÅx L`ÕÎl`«∞Å#∞ KÕã¨∞Î#fl
Z_ç@~ü HÍjO#∞, W`«~° Z_ç’iÜ«∞Öò É’~°∞¤ ã¨Éèí∞ºÅ#∞,
Ѩ„uHõ x~åfiǨÏ}Ö’ áêÅ∞ѨOK«∞‰õΩO@∞#fl HÍjO ã¨Ç¨ÏK«i
¿ãflǨÏÅ`«#∞, "Õ∞<Õ[~ü ÉÏÅ∞#∞ Jaè#Ok^•ÌO! Éèíq+¨º`«∞Î
|OQÍ~°∞ `≥ÅOQÍ}Ö’ D Ѩ„uHõ ‰õÄ_» Z^ŒQÍÅx, „Ѩ[Å
Z^ŒÅxO_» xÅ"åÅx Pt^•ÌO.
(~°K«~Ú`«: Láê^蕺ܫÚ_»∞)

6. 8 #_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2014
„ѨѨOpHõ~°} qã≤i# ѨO*ωõΩ ^≥|ƒu#fl ~°OQÍÅÖ’
Ѩ„uHÍ~°OQÆO XHõ˜. JO^Œ∞Ö’#∂ =ÚYºOQÍ z#flѨ„uHõÅ∞, "å~°,
=∂㨠Ѩ„uHõÅ∞ KåÖÏ ^≥|ƒu<åfl~Ú.Ãã·^•úOuHõ ÉèÏ=*ÏÅ=Ú#fl
Ѩ„uHõÖˇ·`Õ HÀÅ∞HÀÖË#O`«QÍ ^≥|ƒu<åfl~Ú. JÖÏO˜ Ѩiã≤÷`«∞ÅÖ’
XHõ Ѩ„uHõ#∞ ™ê÷Ñ≤OK«_»O J<Õk KåÖÏ Hõ+¨ì"≥∞ÿ# Ѩx. hu,
x*Ï~Úf`À P Ѩ„uHõ#∞ #_»Ñ¨_»O WOHÍ Hõ+¨ìO. HÍh '#_»∞ã¨∞Î#fl
`≥ÅOQÍ}— QÆ=∞<åxfl, ^Œâ◊#∞, kâ◊#∞ QÆ=∞xOz# "åiH˜ XHõ
z#fl Ѩ„uHõ#∞ |uH˜OKåÅ<Õ ã¨^•â◊Ü«∞O HÀã¨O ZO`« Hõëêì<≥Âfl<å
ÉèíiOK«_»O =Å¡ `≥ÅOQÍ} JOâ◊O ˆHO„^Œ aO^Œ∞=ÙQÍ „Ѩ`ÕºHõ
~å¢+¨ì L^Œº=∞ HÍÅ=∞O`«˜Ö’#∂ P Ѩ„uHõ „Ѩ[ʼnõΩ JOkOz#
K≥·`«#ºO ZO`« Q˘Ñ¨Ê^À J~°÷=∞=Ù`«∞Ok.
'áÈ~°∞ `≥ÅOQÍ}— ¿Ñ~°∞`À „áê~°OÉèí"≥∞ÿ '#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}—QÍ
=∂i H˘#™êQÆ∞`«∞#fl D <åÅ∞ˆQà◊¡ „Ѩ™ê÷#OÖ’ P Ѩ„uHõ J<ÕHõ
X_ç^Œ∞_»∞‰õΩÅ#∞ Z^Œ∞~˘¯Ok. <åÅ∞ˆQà◊√¡QÍ P Ѩ„uHõ `«#∞
ZOK«∞‰õΩ#fl =∂~°æOÖ’<Õ „Ѩܫ∂}O KÕã¨∂Î =zÛOk. Ѩ„uHõ
ÉèÏ=*ÏÅO "≥Ú@ì"≥Ú^Œ@ Uq^èŒOQÍ x~°fizOK«|_çO^À
WѨʘ=~°‰õÄ J^Õ ÉèÏ"åÅ`À H˘#™êQÆ∞`«∂ =ã¨∞Î#flk. ^•^•Ñ¨Ù
U ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’#∂ P ÉèÏ=*ÏÖÏxfl q㨇iOz# ^•YÖÏQÍh,
x~°¡Hõ∆ ºÑ¨~°z# ^•YÖÏQÍh ÖË=Ù. J<ÕHõ „Ѩ*Ï ã¨=∞㨺ŠѨ@¡ Ѩ„uHõ
âߢã‘ÎÜ«∞ ^Œ$HõÊ^äŒO`À Ѩiëê¯~åÅ∞ K«∂ѨÙ`«∂ =zÛOk. =ÚYºOQÍ
ã¨"≥∞ÿHõº PO„^茄Ѩ^ÕâòÖ’ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[Å HõëêìÅ∞, ÉÏ^èŒÅ‰õΩ Ѩ„uHõ
JHõ∆~°~°∂Ѩq∞zÛOk. 2009 #∞Oz „áê~°OÉèí"≥∞ÿ# =∞e^Œâ◊
`≥ÅOQÍ} L^Œº=∂xfl ZѨʘHõѨC_»∞ âߢã‘ÎÜ«∞ HÀ}OÖ’ qâı¡+≤ã¨∂Î
L^Œº=∞OÖ’x =∞Oz K≥_»∞Å#∞ qÑ≤ÊK≥¿ÑÊ Ñ¨xx Ѩ„uHõ
ÉÏ^茺`åÜ«Ú`«OQÍ x~°fiÇ≤ÏOzOk. ˆ~Ѩ˜ `≥ÅOQÍ} ZÖÏ
LO_®Ö’, „Ѩ[Å PHÍOHõ∆Å#∞ <≥~°"Õˆ~ÛÖÏQÍ `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìOÖ’x
„ѨÉèí∞`åfiÅ∞ U q^èŒOQÍ Ñ¨xKÕÜ«∂Ö’ L^Œº=∞ „áê~°OÉèíO #∞OKÕ
Ѩ„uHõ K«iÛã¨∂Î =zÛOk. `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O`À =Ú_çѨ_ç# ÉèÏ+¨,
ã¨O㨯 $u, J}˜z"Õ`«Å∞, q=Hõ∆Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# J<ÕHõ `åufiHõ
JOâßÅ#∞ Ѩ„uHõ áê~î°‰õΩÅ =ÚO^Œ∞ K«~°Û‰õΩ ÃјìOk. JO^Œ∞ˆH
'`≥ÅOQÍ}— ¿Ñ~°∞`À U =∂ã¨Ñ¨„uHÍ <åÅ∞QÆ∞ =ã¨O`åÅ∞
ѨÓiÎKÕã¨∞HÀÖËHõáÈ~ÚOk, XHõ¯ '#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}— `«Ñ¨Ê.
'#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}—Ö’ =∞Oz ~°K«#Å∞
„ѨK«∞iOK«|_»∞`«∞<åfl~Ú. U "åºã¨"≥∞ÿ<å ã¨∂˜QÍ, qâı¡+¨}Å`À
‰õÄ_ç LO@∞Ok. ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# Ãã·^•úOuHõ ^Œ$HõÊ^ä•xfl Hõey LO@∞Ok.
D ^Õâßxfl D „áêO`åxfl |Ǩïà◊*Ïu ã¨Oã¨÷Å, ÃÑ@∞ì|_ç^•s
Hõ|O^èŒ Ç¨Ï™êÎÅ #∞Oz q=ÚH˜Î K≥OkOKåÅ<Õ ^Œ$HõÊ^äŒO
Ѩ„uHõ‰õΩ#flk. „Ѩ[Å#∞ Ѩ˜ì Ñ‘_çã¨∞Î#fl "åà◊√¡ |_® ^èŒxHõ =~åæÖˇ·<å,
„ѨÉèí∞`åfiÖˇ·<å Ñ‘_ç`« „Ѩ[Å∞ L^Œºq∞¿ãÎ `«Ñ¨Ê P Ñ‘_»# #∞Oz
q=ÚH˜Î ÅaèOK«^Œx ÉèÏqã¨∞ÎOk. JO^Œ∞HÀã¨O J@ì_»∞QÆ∞ =~åæÅ
„Ѩ[ÅO`å ã¨OѶ¨∞˜`«OQÍ „ѨÉèí∞`åfiÅ#∞, "å˜ JO_»`À
'#_»∞ã¨∞Î#fl`≥ÅOQÍ}—„Ѩ`ÕºHõã¨OzHõ
J~°}º
K≥ň~yáÈ`«∞#fl HÍ~Àʈ~ò =~åæÅ#∞ xÅ∞=iOK«=Åã≤# J=ã¨~åxfl
Ѩ„uHõ ZѨʘHõѨC_»∞ QÆ∞~°∞ÎKÕã¨∂Î =ã¨∞Î#flk. x*ÏxH˜ W"åfià◊
^Õâ◊=∞O`«Ï ¿Ñ^Œ„Ѩ[Å∞, JO^Œ∞Ö’#∂ yi[#∞Å∞, ^Œo`«∞Å∞,
=Úã≤¡OÅ =O˜ ™ê=∂lHõ =~åæÅ „Ѩ[Å∞ HÍ~˘Êˆ~ò HõOÃÑhÅ
PHõ$`åºÅ‰õΩ, „ѨÉèí∞`åfiÅ ^Œ∞~å‡~åæʼnõΩ |Å=Ù`«∞<åfl~°∞. `«~°`«~åÅ∞QÍ
™êQÆ∞KÕã¨∞‰õΩO@∞#fl Éèí∂q∞x, x"åã¨=ÚO@∞#fl QÆ∞_çÃã#∞ U
iÅÜ≥∞<Àû, U "Õ^•O`«<À QÆ^ŒÌÖÏ `«#∞fl‰õΩáÈ`«∞O>Ë, „ѨÉèí∞`åfiÅ∞
P HõOÃÑhʼnõΩ =∞^ŒÌ`«∞QÍ `«# áÈbã¨∞, Ô~"≥#∂º |ÅQÍÅ`À
^•_çKÕã¨∞ÎO>Ë KåÖÏ ã¨O^Œ~åƒùÅÖ’ „Ѩ[Å∞ KÕ+¨ìÅ∞_çy K«∂ã¨∂Î<Õ
L<åfl~°∞. HõOKÕ KÕ#∞ "Õ∞ã¨∞ÎO>Ë P HõOK≥#∞ ZÖÏ xÅ∞=iOKåÅ<Õ
K≥·`«#ºO „Ѩ[ʼnõΩ WѨʘH© WOHÍ HõÅQÆ=Å¿ã LOk. ã¨iQÍæ
JÖÏO˜ K≥·`«<åº<Õfl '#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}— JOkOzOk.
JOkã¨∞Î#flk. JO>Ë „Ѩ[ʼnõΩ XHõ qâßÅ L^Œº=∂Å K≥·`«#ºO
HõeyOKÕO^Œ∞‰õΩ, ã¨∞qâßÅ „áêѨOzHõ ^Œ$HõÊ^ä•xfl K≥¿ÑÊO^Œ∞‰õΩ
„Ѩܫ∞uflã¨∞Î#flk. Öˇx<£ #_çÑ≤# Wãπ„HÍ Ñ¨„uHõÖÏQÍ.
JxflO@H© q∞Oz '#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}— XHõ ¿Ñ^Œ Ѩ„uHõ.
U<≥ÅHÍ <≥Å Pi÷Hõ =#~°∞Å∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀ=_»O KåÖÏ
ÉèÏ~°=∞=Ù`«∞#fl Ѩ„uHõ. J~Ú<å 㨈~ XHõ¯<≥Öˇ·<å „Hõ=∞O `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
ã¨iQÍæ =¸_À `Õk ֒ѨÙ<Õ áê~î°‰õΩʼnõΩ JO^Œ∞`«∞#fl^ŒO>Ë ^•x
"≥#∞Hõ ZO^Œi Hõ~îÀ~° „â◊=∞ ^•y LOk. „ѨQÆu jÅ ÉèÏ=*ÏÅ
Ѩ„uHõÅ#∞ |`«HõhÜ«∞‰õÄ_»^Œx HõOHõ}O Hõ@∞ì‰õΩ#fl „ѨÉèí∞`åfiÅ∞
HÍjOQÍiÃÑ· Táê ÖÏO˜ ˆHã¨∞Å∞ Ãјì#ѨÙ_»∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_»‰õΩO_®
Z^Œ∞~˘¯x Wxfl ~ÀAÅ∞QÍ Ñ¨„uHõ#∞ #_»∞ѨÙ`«∞O_»@O "≥#∞Hõ Ѩ„uHõ
ÉÏ^èŒ∞ºÅ ^è≥·~åºxfl "≥∞K«∞ÛHÀ=Åã≤O^Õ. Ѩ„uHõ‰õΩ QÆ∞O_≥HÍÜ«∞ ÖÏO˜
ã¨Oáê^ŒHõ=~°æO "庙êÅ q+¨Ü«∞OÖ’ KåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎQÍ Ñ¨xKÕã¨∞Î#flk.
Ѩ„uHõ‰õΩ "庙êÅ∞ ~åã¨∞Î#fl ~°K«~Ú`«Å∞, Hõ=ÙÅ „â◊=∞ ‰õÄ_® KåÖÏ
Q˘Ñ¨Êk. HÍÅq∞ã¨∞ìÅ HõÅO "Õ_ç áê~î°‰õΩÅÖ’, áÈ~å@ K≥·`«<åºxfl
ÃÑOK«∞`«∞Ok. D Ѩ„uHõ ^•fi~å ZO^Œ~À Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ∞ `«=∞
"庙êÅ`À ~°K«~Ú`«Å∞QÍ =∂~å~°∞. ZO^Œ~À âߢã‘ÎÜ«∞^Œ$HõÊ^äŒO
"≥·Ñ¨Ù‰õΩ `«=∞ „Ѩܫ∂}O „áê~°OaèOKå~°∞. WѨC_»∞ "å~°O^Œi
~°K«#ʼnõΩ Ѷ¨e`«OQÍ Ñ¨„uHõ‰õΩ SZãπZãπZ<£ Ǩϟ^• ‰õÄ_®
ÅaèOzOk.
Wk=~°‰õΩ P‰õΩÅ Éèí∂=∞Ü«∞ºQÍi g∞^Œ, áÈÅ=~°O g∞^Œ,
Pk"åã‘Å g∞^Œ, q∞eÜ«∞<£=∂~üÛ g∞^Œ J<ÕHõ „Ѩ`ÕºHõ ã¨OzHõÅ∞
#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} fã¨∞‰õΩ=zÛOk. J^Õ „Hõ=∞OÖ’ WѨC_»∞
'H˘`«Î „ѨÉèí∞`åfixH˜ „Ѩ*Ï Z*ˇO_®— ¿Ñ~°∞`À „Ѩ`ÕºHõ ã¨OzHõ =ã¨∞Î#flk.
D ã¨OzHõ H˘`«Î ~å¢+¨ìOÖ’x H˘`«Î „ѨÉèí∞`åfixH˜, „Ѩ[ʼnõΩ =∞#O
™êkèOK«∞‰õΩ#fl =∞# `≥ÅOQÍ} WHõ=ÚO^Œ∞ ZÖÏ LO_®Å<Õ
q+¨Ü«∞"≥∞ÿ XHõ âߢã‘ÎÜ«∞"≥∞ÿ# J=QÍǨÏ#, ã¨Ê+¨ì`«Å#∞ Hõeyã¨∞ÎO^Œx
Pt™êÎ#∞. =∞ixfl ã¨O=`«û~åÅ∞ W|ƒO^Œ∞Å∞ ÖˉõΩO_® #_»"åÅx
Pt™êÎ#∞. (~°K«~Ú`«: Láê^蕺ܫÚ_»∞)
ÔQãπì Z_ç’iÜ«∞Öò -2

7. 9#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2014
'xÅn¿ã<≥·uHõǨωõΩ¯—?!
`≥ÅOQÍ}Ö’ `≥~å㨠„ѨÉèí∞`«fiO U~°Ê_ç# <å˜ #∞Oz
„Ѩu~ÀE áêi„âßq∞Hõ "Õ`«ÎÅ`À<À, "å}˜[º ã¨Oã¨÷Å`À<À XHõ
ã¨=∂"Õâ◊O x~°fiÇ≤Ïã¨∂Î<Õ L#flk. gà◊¡O`å ã¨=∂Kå~° ™êOˆHuHõ
~°OQÍxH˜ K≥Ok#"åà◊√¡, q^Õj HõOÃÑhÅ∞ ÖË^• ^Õâ◊OÖ’x ÃÑ^ŒÌ
HõOÃÑhÅ∞. gà◊¡O^Œih ÃÑ@∞ì|_»∞Å∞ ÃÑ@ì_®xH˜ „ѨÉèí∞`«fiO
Z„~°u"åpÅ∞ Ѩ~°z PǨ fi<åÅ∞ ѨÅ∞‰õΩ`«∞#flk.
=~°=~°~å=Ù
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ ã¨OѨ#fl=~åæÅ q~å=∞, q<À^Œ ˆHO„^ŒOQÍ
KÕ™êÎ~°@. H͙ȇáêe@#¡ HÀã¨O 52 "å~åÅ∞ 52 qÖÏã¨
q<À^Œ „Ѩ^Œ~°≈#Å∞OÏ~Ú. XHõ J=¸º*ò"≥∞Oò(q<À^Œ)
áê~°∞¯ ~åÉ’`«∞#flk. ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ `≥ǨÏrÉò ™ê÷#OÖ’ „ÉÏO_£
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ HÍÉ’`«∞#flk. gà◊¡ ™œHõ~åº~°÷O WѨÙ_»∞
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞Ö’ L#fl ~°"å}Ï ã¨^Œ∞áêÜ«∞O ã¨iáÈ^Œ#∞‰õΩO>Ë
=∞Ǩ #QÆ~ü K«∞@∂ì WѨÙ_»∞ =∞~˘Hõ iOQÆ∞~À_»∞¤ x~å‡}O ‰õÄ_®
PÖ’zã¨∞Î#flk. JO^Œ∞‰õΩ t"å~°∞ „QÍ=∂Å#∞ =∞iH˘xfl˜x
¿ãHõiOKåÅx ‰õÄ_® x~°‚~ÚOzOk. WѨʘˆH Ãã·|~åÉÏ^Œ∞
¿Ñ~°∞`À, ÃÇ·Ï>ˇH±ã≤©, JO`«~å˚fÜ«∞ q=∂<å„â◊Ü«∞O J=ã¨~åÅ
HÀã¨O ~°OQÍÔ~_ç¤ lÖÏ¡ LxH˜ HÀÖ’Ê~ÚOk. Jk HõOÃÑhÅ
Éèí∂^•Ç¨ xfl fˆ~Û =∂Ô~¯@∞ ã¨~°∞Hõ~Ú áÈ~ÚOk. WѨʘ
=~°‰õΩ K«O„^ŒÉÏ|∞<åÜ«Ú_ç HÍÅOÖ’ =¸`«|_ç# U XHõ¯
Ѩa¡H± ~°OQÆ Ñ¨i„â◊=∞#∞ `≥~°∞™êÎ=∞x „ѨHõ@#QÍh „Ѩܫ∞`«flO
QÍh ÖË=Ù. QÆ∞~°∞‰õΩÖò „@ãπì Éèí∂=ÚÅÖ’ Éèí∂ P„Hõ=∞}Å#∞,
J„Hõ=∞ Hõ@ì_®Å#∞ JiHõ˜ì, `˘ÅyOKÕ „Ѩܫ∞`«flO XHõ˜
"≥Ú^ŒÅ~ÚOkQÍh ã¨`«ºO ~å=∞eOQÆ~åA, ~å"≥∂r Ѷ≤Öò‡
ã≤©, Ô~_ç¤ÖϺÉòû, lqÔH "≥Ú^ŒÖˇ·# |_® ã¨Oã¨÷Å∞ P„Hõq∞OK«∞
‰õΩ#fl ÅHõ∆ÖÏk ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ QÆ∞iOz „ѨÉèí∞`«fiO ÃÑ^Œq
qѨÊ_»O ÖË^Œ∞. ã‘=∂O„^èŒ ÃÑ@∞ì|_ç^•~°∞Å∞ P„Hõq∞OK«∞H˘x
KÕã≤# x~å‡}ÏÅ QÆ∞iOz QÍh, Éèí∂ P„Hõ=∞} QÆ∞iOz QÍh
=∂Ï¡_»_»O ÖË^Œ∞.
"å~°O ~ÀAÅ „H˜`«O JO`«~å˚fÜ«∞ q=∂<å„â◊Ü«∞O
P=~°}Ö’ L#fl <À"å>ˇÖò Ǩϟ@Ö’¡ [iy# áêi„âßq∞Hõ
"Õ`«ÎÅ ã¨=∂"Õâ◊OÖ’ ã¨fiÜ«∞OQÍ =ÚYº=∞O„u ÏÏ#∞
`≥ÅOQÍ}‰õΩ „ÉÏO_£ JOÉÏã≤_»~üQÍ „ѨHõ˜OKå_»∞. q=∂#
ѨiHõ~åÅ `«Ü«∂s HÀã¨O S^Œ∞ "ÕÅ ZHõ~åÅ „ѨÉèí∞`«fi Éèí∂q∞x
ÏÏʼnõΩ ˆHÏ~ÚOKå_»∞. WѨʘˆH q=∂<å„â◊Ü«∞
J=ã¨~åʼnõΩ q∞Oz "ÕÅ ZHõ~åÅ Éèí∂q∞x lZOP~ü
P„Hõq∞Oz L<åfl_»∞. D q=∂<å„â◊Ü«∞ Éèí∂¿ãHõ~°}, x~å‡}
„Hõ=∞OÖ’ Z#Éèˇ· „QÍ=∂Ö’¡ Éèí∂¿ãHõ~°}`À áê@∞ D ÏÏ
q=∂# ѨiHõ~åÅ `«Ü«∂s Ѩi„â◊=∞`À =∞ixfl Éèí∂=ÚÅ∞
HÀÖ’Ê`å~°∞. =∞iO`« =∞Ok Ô~·`«∞Å∞ Éèí∂q∞ Ç‘Ï#∞Å∞
J=Ù`å~°∞.
ɡOQÍÖòÖ’ ã≤OQÆ∂~°∞Ö’ W^Õ ÏÏʼnõΩ HÍ~°¡ `«Ü«∂s
Ѩi„â◊=∞ HÀã¨O ÖˇÑ¶πì „Ñ¶¨Oò „ѨÉèí∞`«fiO Éèí∂q∞ ˆHÏ~Ú¿ãÎ
~å¢+¨ìOÖ’<Õ H͉õΩO_® ^Õâ◊"åºÑ¨Î"≥∞ÿ# x~°ã¨# =zÛOk. JѨʘ
„ѨuѨHõ∆O `«$}=¸Öò HÍO„ÔQãπ f„=OQÍ =ºuˆ~H˜OzOk.
HÍ~°¡ HõOÃÑh "≥∂_ô PǨ fi#OÃÑ· QÆ∞[~å`ü‰õΩ `«~°eáÈ~ÚOk.
ÖˇÑ¶πì „Ñ¶¨Oò „ѨÉèí∞`«fiO F_çáÈ~ÚOk. JkèHÍ~åxH˜ =zÛ#
`«$}=¸Öò HÍO„ÔQãπ ÏÏ #∞Oz Éèí∂=ÚÅ∞ =∂„`«O "åѨã¨∞
fã¨∞HÀÖË^Œ∞.
WѨC_»∞ "≥∂_ôH˜ JOÉÏh, J^•fihÅ∞ „ÉÏO_£ JOÉÏã≤_»~°∞¡
JÜ«∂º~°∞. P =∂@H˘¿ãÎ J"≥∞iHÍ #∞Oz =∞# ^Õâ◊O ^•HÍ
HÍ~Àʈ~ò â◊‰õΩÎÅhfl PÜ«∞#‰õΩ JO_»QÍ xÅ|_ç h~å[<åÅ∞
ѨÅ∞‰õΩ`«∞#fl"Õ. ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fiO f~°∞ P q^èŒOQÍ LO>Ë
=∞# `≥ÅOQÍ} ѨÙ#ifl~å‡}ÏxH˜ ѨÓ#∞‰õΩ#fl |OQÍ~°∞
`≥ÅOQÍ} „ѨÉèí∞`«fiO <≥„Ǩ˙ #=ÉèÏ~°`ü x~å‡`«QÍ „ѨHõ˜Oz#
ÏÏ#∞ „ÉÏO_£ JOÉÏã≤_»~üQÍ „ѨHõ˜OzOk. 1944Ö’<Õ
ÉÁOÉÏ~Ú áê¡#∞ U~°Ê_»É’ÜÕ∞ ÉèÏ~°`« ^ŒàÏs „ѨÉèí∞`åfixH˜
~°zOz WzÛ# ÏÏ =O˜ áêi„âßq∞Hõ "Õ`«ÎÅ =ÚO^Œ∞K«∂ѨÙ
QÆ∞iOz HÍmѨ@flO ~å=∂~å=ÙQÍ~°∞ '‰õΩ„@— J<Õ Hõ^äŒÖ’ ZO`À
=ÚO^Œ∞K«∂ѨÙ`À WѨʘH˜ #ÅÉèˇ· Uà◊¡ „H˜`«"Õ∞ XHõ ~å[H©Ü«∂i÷Hõ
qâı¡+¨} KÕã≤ L<åfl_»∞. „QÍg∞} Éèí∂ã¨O|O^è•Å QÆ∞iOz
‰õÄ_® 'Ü«∞[˝O— Hõ^äŒ ~åã≤ L<åfl_»∞. ^•x g∞^Œ P~üZãπ~å=Ù
"≥Ú^ŒÅ∞ x~°O[<£~å=Ù =~°‰õΩ ZO^Œ~À á⁄e˜HõÖò
ZHÍ#q∞ã¨∞ìÅ∞ Z<Àfl qâı¡+¨}Ï "庙êÅ∞ ~åã≤ L<åfl~°∞. ZO`À
`≥ÅOQÍ#O

8. 10 #_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2014
K«~°Û [iyOk. W=hfl ^Õâ◊OÖ’ Éèí∂ ã¨O|O^è•Å∞ =∞øeHõOQÍ
Ug∞ =∂~°ÖË^Œx, ^•^•ÉÏ~Ú <Ò~Àr HÍÅѨ٠*ÏfÜ«∞
|∂~°∞˚"åÅ∞ 1947 `«~åfi`« ^ŒàÏs |∂~°∞˚"åÅ∞QÍ =∂~å~°x,
=∞# ^Õâ◊OÖ’x J~°÷=Åã¨, J~°÷Éèí∂™êfi=∞º ÃÑ@∞ì|_ç^•s
=º=ã¨÷ ™ê„=∂[º"å^•xH˜ ^ŒàÏsQÍ =º=ǨÏiOK«_»O q∞#Ǩ
XHõ ã¨fi`«O„`« x~°‚Ü«∞O fã¨∞HÀQÆÅ *ÏfÜ«∞ |∂~°∞˚"å ‰õÄ_®
HÍ^Œx ~°∞A=Ù KÕ™ê~Ú. `≥ÅOQÍ} ~å¢+¨ìO U~°Ê_ç`Õ
`≥ÅOQÍ}Ö’x |∂~°∞˚"å=~°æO ^ŒàÏs |∂~°∞˚"åQÍ Z^ŒQÆ_®xH˜
=∂„`«"Õ∞ áȩѨ_»∞`«∞O^Œx Hõ#∞Hõ `≥ÅOQÍ} „Ѩ[ʼnõΩ
„Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ `≥ÅOQÍ} HÀã¨O áÈ~å_Õ HÍ~°º„Hõ=∞O q∞yÖË
LO@∞O^Œx `≥ÅOQÍ} ѨÙ#ifl~å‡}O HÀã¨O „Ѩ`åº=∂flÜ«∂Å∞
ã¨∂zã¨∂Î W©=ÖË XHõ ˜q Kå#Öò‰õΩ =∂"À~Úã¨∞ì áêsì
ˆHO„^Œ Hõq∞© ѨH∆Í# ã≤P~üa „Ѩuxkè P#O^£ WO@~°∂fiº
WKÕÛ L<åfl_»∞.
D q=~åÅ∞ <åHõ<åfl Z‰õΩ¯"Õ `≥eã≤#"å_»∞ q∞„`«∞_»∞
K«„Hõáê}˜. ÃÑ·QÍ PÜ«∞# ™ê=∂lHõ âߢã¨Î J^茺ܫ∞#O,
J^蕺Ѩ#Ö’ L#fl"å_»∞. '„ѨÉèí∞`«fiO KÕ¿ã =∞Oz Ѩ#∞Å#∞
ã¨=∞iúOK«x "åiH˜ „ѨÉèí∞`«fiO KÕ¿ã K≥_»¤ Ѩ#∞Å#∞ xÅn¿ã
<≥·uHõ ǨωõΩ¯ ÖË^Œ—x f~°∞Ê WKÕÛâß_»∞. ÃÑ·QÍ `å#∞ „ѨÉèí∞`«fi
™ê=∂lHõ ã¨OˆH∆=∞ q^è•# x~°‚Ü«∂Ö’¡<Õ H͉õΩO_®, áêi„âßq∞Hõ
q^è•# x~°‚Ü«∂Ö’¡ ‰õÄ_® áêÖÁæ<åfl#x, áêÖÁæOÏ#x
~å™ê_»∞. ÃÑ·# <Õ#∞ „Ѩ™êÎqOz# áêi„âßq∞Hõ q^è•<åÅ∞,
xiÌ+¨ìOQÍ ÏÏ#∞ „ÉÏO_£ JOÉÏã≤_»~üQÍ „ѨHõ˜Oz S^Œ∞
"ÕÅ ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ ˆHÏ~ÚOK«_»=∞<Õ q^è•# x~°‚Ü«∞OÖ’
‰õÄ_® `å#∞<åfl_»#∞ HÀ"åÖÏ?
=ÚO^Œ∞QÍ „ѨÉèí∞`åfixfl q=∞i≈OKÕ <≥·uHõ ǨωõΩ¯ QÆ∞iOz
=∂Ï¡_»∞‰õΩO^•O. "≥Ú^Œ˜ JOâ◊O „ѨÉèí∞`åfixfl q=∞i≈OKÕ
ǨωõΩ¯ <≥·uHõ qÅ∞=ÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç „Ñ¨[ʼnõΩ ã¨O„Hõq∞OK«^Œ∞.
Jã¨Å∞ „Ѩ[ʼnõΩ „Ѩ[Å~Ú#O^Œ∞=Å¡<Õ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞OÏ~Ú. Jq
~å[H©Ü«∞, ™ê=∂lHõ, Pi÷Hõ, ™êO㨯 $uHõ ǨωõΩ¯Å∞. „Ѩ[Å∞
L`«ÊuÎÖ’ áêÖÁæ#_»O =Å¡ ã¨Ç¨Ï[OQÍ ã¨O„Hõq∞OKÕ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞.
Z=~À WKÕÛq HÍ=Ù. „Ѩ[Å∞ `«=∞‰õΩ `å=ÚQÍ `≥K«∞Û‰õΩ#flq.
"ÕÅ "ÕÅ ã¨O=`«û~åÅ∞QÍ, =∞# ^Õâ◊OÖ’<≥·`Õ „ÉÏǨχ}©Ü«∞
Éèí∂™êfi=∞ºO`À áÈ~å_ç, =Å㨠áêÅ#`À áÈ~å_ç, J~°÷=Åã¨
J~°÷Éèí∂™êfi=∞º ^ŒàÏs =º=ã¨÷`À áÈ~å_»∞`«∂ `≥K«∞Û‰õΩ#flq.
L`«ÊuÎÖ’ áêÖÁæ<Õ „Ѩ[Å∞ L`«ÊuΠѶ¨ÖÏÅ∞ á⁄O^ÕO`« =~°‰õΩ,
L`«ÊuÎÃÑ·, L`«ÊuÎ ™ê^èŒ<åÅÃÑ· JkèHÍ~åxfl á⁄O^Õ =~°‰õΩ
Éèí∂q∞, hà◊√¡, Yx*ÏÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# =#~°¡`À áê@∞ LѨi`«Å
JOâßÖˇ·# ~å[H©Ü«∂Å∞, <åºÜ«∞O, ã¨O㨯 $u, ÉèÏ+¨ =O˜
Jxfl =#~°¡ÃÑ· JkèHÍ~åxfl á⁄O^ÕO`« =~°‰õΩ, „Ѩ[Å
„Ѩ*Ï™êfi=∞ºO ™êkèOK«∞‰õΩ<Õ =~°‰õΩ „ѨÉèí∞`åfiÅ#∞
q=∞i≈OK«_»O =∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞. „ѨÉèí∞`«fiO`À `«ÅѨ_ç
áÈ~å_»∞`«∂<Õ LOÏ~°∞. „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ =∞Oz Ѩ#∞Å∞ KÕÜ«∞_»O
"≥∞ǨÏ~åƒh HÍ^Œ∞. "å˜x ã¨=∞iúOK«HõáÈ`Õ, K≥_»∞Ѩ#∞Å∞ KÕ¿ãÎ
q=∞i≈OKÕ <≥·uHõ ǨωõΩ¯ ÖË^Œ#_®xH˜ „ѨÉèí∞`«fiO ˆH=ÅO
WѨÙ_»∞#fl =º=ã¨÷Ö’ ‰õÄ_® „Ѩ[Å∞ `«=∞ J=ã¨~åÅ∞
f~°Û_®xH˜ U~åÊ@∞ KÕã¨∞‰õΩ#fl XHõ U*ˇO@∞ =∂„`«"Õ∞.
=∞OzѨx KÕ¿ãÎ `«#∞ KÕÜ«∞=Åã≤# Ѩx `å#∞ KÕã≤#@∞¡.
Jk ZO`« =∞Oz^≥·<å, K≥_»¤^Œ~Ú<å ^•x ÉèÏ+¨Ö’<Õ Jk
Ѩa¡H± ã¨Ô~fiO@∞. ^•x J}z"Õ`« ã¨fiÉèÏ=O QÆ∞iOz, Öˇl˜"≥∞ã‘
HÀã¨O Jk K≥¿ÑÊ, KÕ¿ã [<åHõ~°¬Hõ Ѩ^äŒHÍÅ QÆ∞iOz K«„Hõáê}˜H˜
`≥eÜ«∞^Œx J#∞HÀQÆÅ=∂? Jã¨Å∞ L`«ÊuÎ â◊‰õΩÎÅ QÆ∞iOz,
L`«ÊuÎ ‰õΩÖÏŠǨωõΩ¯Å QÆ∞iOz JÖÏ LOz, ™ê^è•~°}OQÍ<Õ
Ѩ#∞flÅ∞ Hõ>Ëì „Ñ¨[ÅHõ∞ „ѨÉèí∞`åfiÅ#∞ xÅn¿ã ǨωõΩ¯
LO@∞O^Œx HÍ=∞<£Ãã<£û L#fl"åà◊√¡ ‰õÄ_® XѨC‰õΩOÏ~°∞.
<ÕxHõ¯_» Ѩ#∞flÅ∞ Hõ>Ëì XHõ ™ê÷~ÚQÆÅ"åi QÆ∞iOz ‰õÄ_®
HÍ^Œ∞, JO`«Hõ<åfl =∞øeHõOQÍ L`«ÊuÎ â◊‰õΩÎʼnõΩ, L`«ÊuΠѶ¨ÖÏÅ∞
á⁄O^Œ=Åã≤# "åi‰õΩO_Õ Jxfl ǨωõΩ¯Å`À áê@∞ <≥·uHõ ǨωõΩ¯
QÆ∞iOz =∂Ï¡_»∞`«∞<åfl#∞.
WO`«‰õÄ D 'xâ◊≈|Ì qѨ¡"åxH˜— ã¨O|OkèOz# ã¨O^Œ~°ƒùO
Uq∞˜? '^Œ∞<Õfl"åxˆH Éèí∂q∞— ™êHÍ~°O HÍÉ’`«∞#fl PQÆã¨∞ì
15 ã¨O^Œ~°ƒùO. Hõ#∞Hõ WѨÙ_»∞ =∞# Hõ~°Î=ºO 'PQÆã¨∞ì 15
KÕã≤# „^ÀǨ xfl QÆ∞iOz K≥ѨÊHõáÈ`Õ J#flO ã¨Ç≤ÏOK«x—
™êO㨯 $uHõ ÉÏ^茺`« HÍ^Œ∞. PQÆãπì15 `Õ#∞#fl 'xâ◊≈|Ì qѨ¡"åxfl—
QÍ#O KÕÜ«∞HõáÈ`Õ HÀÖ’ÊÜÕ∞ <≥·uHõ ǨωõΩ¯!
'^Œ∞<Õfl"åxˆH Éèí∂q∞, x<å^ŒO `≥ÅOQÍ}Ö’ 1940ÅÖ’
Hõ=¸ºxã¨∞ì áêsì WzÛOk. '^Œ∞<Õfl"åxˆH Éèí∂q∞, wKÕ"åxˆH
K≥@∞ì— Jx P ~ÀA „Ѩ[Å PHÍOHõ∆ÅÖ’ #ey# P x<å^•xfl
JѨʘ Éèí∂™êfi=∞º =~åæÅ∞, ^˘~°Å∞, ÃÑ`«ÎO^•~°∞¡ ZO`« q+¨O
QƈH¯ q"å^Œ ™ê÷~ÚH˜ fã¨∞Hõ"≥àÏ¡~À 1955 PO„^è• ZxflHõÅ
ã¨O^Œ~°ƒùOÖ’ <å~°¡ "≥OHõ>Ëâ◊fi~°~å=Ù 'PO„^èŒ*’ºu—
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∂Å∞, ѨO_ç`å~å^èŒ∞ºÅ <åˆQâ◊fi~°~å=Ù 'PO„^茄ѨÉèí—
ã¨Oáê^ŒH©Ü«∂Å∞ K«kq`Õ áÈÅ∞ÛHÀQÆÅO.
J~Ú`Õ Hõ=¸ºxã¨∞ìáêsì x<å^ŒO WzÛ T~°∞HÀÖË^Œ∞.
'^Œ∞<Õfl"åxH˜ Éèí∂q∞— W"åfiÅx J_»∞QÆÖË^Œ∞. ^Œ∞<Õfl"å_»∞ Éèí∂q∞
fã¨∞HÀ"åÅx áÈ~å_®_»∞. ^Œ∞<Õfl"å_»∞ JO>Ë Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»<Õ HÍ^Œ∞,
Jk áêʼnõΩiÎ SÅ=∞‡ ѨO@ HÀã¨O HÍ=K«∞Û, ^˘_ç¤H˘=Ú~°Ü«∞º

9. 11#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2014
‰õÄeˆ~@¡ HÀã¨O HÍ=K«∞Û. |O^Œw Éèí∂q∞ HÀã¨"Õ∞ HÍ=K«∞Û.
"≥ÚO„_®~Ú ÅOÉÏ_ôÅ∞ H“Å∞ Éèí∂=ÚÅ HÀã¨"Õ∞ HÍ=K«∞Û
áÈ~å_®~°∞, 1951 ÃãÃÑìO|~ü 13 ˆHO„^Œ „ѨÉèí∞`«fi Ãã·xHõ
K«~°º <å˜H˜ `≥ÅOQÍ}Ö’ =¸_»∞ "ÕÅ „QÍ=∂Ö’¡ Ѩk ÅHõ∆Å
ZHõ~åÅ Éèí∂q∞ „Ѩ[Å ™êfinè#OÖ’ L#flk. „Ѩ[Åk
™êÜ«Ú^èŒOQÍ áÈ~å_ç ™êkèOK«∞‰õΩ<åfl~°∞. ^•x g∞^Œ
JkèHÍ~åxfl K«qK«∂™ê~°∞.
Hõ=¸ºxã¨∞ìÅ, ™ê#∞Éèí∂uѨ~°∞Å, =Úã≤¡OÅ <≥`«∞Î~°∞¡
áêiOz =zÛ# „ѨÉèí∞`«fiO Éèí∂ ã¨O㨯~°}Å∞ KÕ™êÎ##flk.
Éèí∂=ÚÅ∞ =∞àÏ¡ Éèí∂™êfi=ÚÅ, ÃÑ`«ÎO^•~°¡ ǨωõΩ¯ Éèí∞HõÎ"≥∞ÿ#q.
^˘~°Å∞ ¿+~åfihÅ∞ q_çz Y^ŒÌ~°∞ ÖÏbÛÅ∞, ~°∂g∞ ’Ñ‘Å
™ê÷#OÖ’ QÍOnè ’Ñ‘Å∞ ^èŒiOz „QÍ=∂ʼnõΩ uiy =KåÛ~°∞.
J~Ú<å áÈ~å@ Ѷ¨e`«OQÍ 1952Ö’ „ѨÉèí∞`åfixH˜ Éèí∂
ã¨O㨯~°}Å∞ KÕÜ«∞Hõ `«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. [g∞O^•s, *Ïw~åÌs q^è•#O
~°^ŒÌ~ÚOk. ~°H˜∆`« H“ÖÏÌs K«@ìO =zÛOk. Éèí∂ ã¨O|O^è•Ö’¡
ÃÑ^ŒÌQÍ =∂~°∞Ê~åÖË^Œ∞. Ѩk¿ÇÏ<Õà◊√¡ áÈÜ«∂Hõ NH͉õΩà◊yi[#
Ô~·`åOQÆ áÈ~å@O`À áê@∞ `≥ÅOQÍ}Ö’ „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ}
L^Œº=∞O #HõûÖˇ·@∞ L^Œº=∞O =KåÛ~Ú, W~°∞"≥·Ñ¨ÙÅ =¸_»∞
=O^ŒÅ _≥ÉˇÂƒ =∞Ok K˘Ñ¨C# áÈ~å@ Ü≥∂^èŒ∞Å∞ áÈbã¨∞
QÆ∞O_»¡‰õΩ |ÅÜ«∂º~°∞. NH͉õΩà◊ áÈ~å@O, ÃãòÉϺH±‰õΩ
QÆ∞~°~ÚOk. „Ѩ`ÕºHõ `≥ÅOQÍ} L^Œº=∞O q„^ÀǨ xH˜
QÆ∞~°~ÚOk. J~Ú<å `åºQÍÅ∞ =$^è• HÍ=#fl@∞¡QÍ =∞m¡ D
áÈ~å@ Ѷ¨e`«OQÍ Pk"åã¨∞ʼnõΩ J@g Éèí∂q∞ÃÑ· ǨωõΩ¯
WKÕÛ 1/70 K«@ìO =zÛOk. 1972Ö’ =∞m¡ Éèí∂ ã¨O㨯~°}Å∞
=KåÛ~Ú. QÆi+¨ª Éèí∂ Ѩiq∞u 54 ZHõ~åÅ Y∞+‘¯(`«i J~Ú`Õ
6 ZHõ~åÅ∞, Y∞+‘¯ 18- JO`å Y+‘¯ J~Ú`Õ 54 ZHõ~åÅ∞)
XHõ ‰õΩ@∞O| Ü«¸xò‰õΩ.(`«b¡, `«O„_ô, "≥∞ÿ#~ü Ñ≤Å¡Å∞).
Wq HÍy`åʼnõΩ Ѩiq∞`«"≥∞ÿ#O^Œ∞#<Õ [y`åºÅ, ã≤iã≤ÖÏ¡
áÈ~åÏÅ∞ =KåÛ~Ú. „ѨÉèí∞`«fiO x~°‚~ÚOz# QÆi+¨ª Éèí∂
Ѩiq∞uH˜ q∞Oz# Éèí∂q∞, W`«~°∞Å ^Œ∞~å„Hõ=∞}Ö’ L<åfl
„ѨÉèí∞`«fiѨ~°OQÍ<Õ L<åfl ™êfinè#O KÕã¨∞HÀ"åeûOkQÍ
'[y`åºÅ *ˇ·„`«Ü«∂„`«— 1978 ÃãÃÑìO|~ü 8# Ñ≤Å∞Ѩ٠WzÛOk.
1978 #∞Oz 85 =~°‰õΩ ~å_çHõÖòû „QÍ=∂ʼnõΩ `«~°ÅO_ç
HͺOÃÑ~Ú<£ QÍh, ёѨÙÖòû"å~ü áêsì áÈ~å@OQÍh, P
áÈ~å@OÃÑ· ~å[ºO L‰õΩ¯áê^ŒOQÍh WѨÙ_»∞ K«i„`«Ö’ ÉèÏQÆO
=∂„`«"Õ∞ HÍ^Œ∞, P K«i„`« WOHÍ ^ŒO_»HÍ~°}ºOÖ’ H˘#™êQÆ∞
`«∞#flk. ™êÖÏfiA_»∞O #∞Oz ™êÜ«Ú^èŒ Ãã·xHõ Ѩ^ŒÑ¶¨∞@ì#Å
^•HÍ „Ѩ[ÅÃÑ· „w<£Ç¨ÏOò PѨˆ~+¨<£ ¿Ñ~°∞`À Ü«Ú^ŒúO ˆHO„^Œ,
~å¢+¨ì „ѨÉèí∞`åfiÅ∞ H˘#™êyã¨∞ÎO_»QÍ<Õ JHõ¯_» „Ѩ[Å∞-
Pk"åã¨∞Å∞, ^Œo`«∞Å∞, SHõº ã¨OѶ¨∞@#Ö’x <åÅ∞QÆ∞ =~åæÅ∞
Éèí∂ã¨O㨯~°}Å∞ J=∞Å∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞. W"åfià◊ |ã¨Î~üÖ’
Éèí∂q∞ÖËx ‰õΩ@∞O|O ÖË^Œ∞. ã¨Ç¨ÏHÍ~° =º=™êÜ«∞O, ã¨=∞+≤ì
=º=™êÜ«∞O KÕã¨∞‰õΩO@∞<åfl~°∞. Éèí∂q∞ ™êfinè#O KÕã¨∞H˘x
™êfi=ÅO|#`À ^•xÃÑ· JkèHÍ~åxfl J=∞Å∞KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
㨈~, =∞m¡ `≥ÅOQÍ}ˆH =^•ÌO, 1972Ö’ Éèí∂ QÆi+¨ª
Ѩiq∞u x~°‚~ÚOz# =ÚYº=∞O„u, ^Õâ◊ „Ѩ^è•#=∞O„u
JÜÕ∞º<å˜H˜ PÜ«∞#ˆH `≥ÅOQÍ}Ö’ 1100 ZHõ~åÅ Éèí∂q∞
LO^Œx `ÕeOk. Éèí∂ã¨O㨯~°}Å∞ ZO`« |∂@Hõ"≥∂
|@ì|Ü«∞Öˇ·Ok. =~°OQÆÖòÖ’ 1990 "Õ∞ 5, 6 `ÕnÖ’¡
Ѩ^•flÅ∞QÆ∞ ÅHõ∆Å =∞Ok`À [iy# Ô~·`«∞‰õÄb ã¨OѶ¨∞O
=∞Ǩ ã¨ÉèíÅ∞ =∞~À=∂~°∞ Éèí∂™êfinè# Ñ≤Å∞Ѩ٠WzÛ#q. D
™êi U ‰õΩ@∞OÉÏxH© Ô~O_»∞ =#~°∞¡ LO_»_®xH˜ gÅ∞ÖË^Œ∞
J#∞Ѩ ã≤÷u(JɡûO©) Éèí∂™êfiq∞ LO_»_®xH˜ gÅ∞ÖË^Œx.
qѨ¡"À^Œº=∞ x~å‡}ÏʼnõΩ J_»∞¤Ñ¨_Õ â◊‰õΩÎÖË=~Ú<å 㨈~, "åà◊¡
ÔHO`« Éèí∂=ã¨u L<åfl 㨈~, Ѩiq∞`«∞Å`À xq∞`«ÎO ÖˉõΩO_®
Éèí∂q∞ ™êfinè#O KÕã¨∞HÀ"åÅ<Õ Ñ≤Å∞ѨÙxzÛOk. P ã¨ÉèíÅ∞
=ÚyÜ«∞QÍ<Õ Éèí∂HõOѨO Ѩ٘ì#@∞¡QÍ `≥Å∞QÆ∞<ÕÅ <åÅ∞QÆ∞
K≥~°∞QÆ∞ÖÏ Éèí∂q∞ ÖËx ¿Ñ^ŒÅ∞ Éèí∂q∞ ™êfinè#O KÕã¨∞H˘x
Z„~°*ˇO_®Å∞ áê`å~°∞. ˆHO„^ŒOÖ’ JѨC_»∞ „Ѩ^è•xQÍ L#fl
q.Ñ≤.ã≤OQ∑ '^Œ∞<Õfl"åxˆH Éèí∂q∞— „áêuѨkHõQÍ Éèí∂
ã¨O㨯~°}Å∞ KÕѨÏìÅ<åfl_»∞.
1991Ö’ ™ê„=∂[º"å^Œ „ѨѨOpHõ~°} „áê~°OÉèí"≥∞ÿ 92Ö’
ёѨÙÖòû"å~ü áêsìÃÑ· x¿+^èŒO J=∞Öˇ· 95 PQÆã¨∞ìÖ’ K«O„^ŒÉÏ|∞
„ѨÉèí∞`«fiO =KÕÛ=~°‰õΩ `≥ÅOQÍ} =∞m¡ XHõ™êi ~å[ºÇ≤ÏOã¨
Ѩ^ŒÑ¶¨∞@ì#Å H˜O^Œ #eyáÈÜÕ∞ ã≤÷u =zÛOk.
Éèí∂q∞ÖËx x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞ ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩ#fl Éèí∂=ÚÅ∞#fl
„QÍ=∂Ö’¡ áÈbã¨∞ HͺOѨÙÖÁKåÛ~Ú. 1998Ö’ ã≤.ã≤.ã≤ U~°Ê_ç
'Ѩ_®"£— Éèí∂=ÚÅ K«~°Û ÖË=<≥`ÕÎ<å˜H˜ `≥ÅOQÍ}Ö’ ã≤÷u
Wk. 2000 ã¨O=`«û~°O <å˜H˜ D Ѩ_®"£ Éèí∂=ÚÅ=Å¡
L`åÊ^Œ# ^≥|ƒuO@∞#flk QÆ#∞Hõ D Éèí∂=ÚÖ’¡ Éèí∂q∞ÖËx
x~°∞¿Ñ^ŒÅ∞, ^Œo`«∞Å∞ ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩ#fl Éèí∂=ÚÅ∞ "åà◊¡‰õΩ
ѨÏì KÕÜ«∂Åx ÖË^• „ѨÉèí∞`«fi x^èŒ∞Å #∞Oz H˘x W"åfiÅx
Zãπ.P~ü.â◊OHõ~°<£QÍ~°∞ „ѨuáêkOKå~°∞. „Ѩ[Å∞ ™êfinè#O
KÕã¨∞‰õΩ#fl Éèí∂=ÚÅ#∞ =∞àÏ¡ „Ѩ[Å ™⁄=Ú‡`À H˘x=fi_»O
Uq∞˜? Jk „Ѩ[ŠǨωõΩ¯. P ǨωõΩ¯#∞ QÆ∞iÎOz ѨÏì
KÕÜ«∂eûO^Õ##flk ёѨÙÖòû"å~ü áêsì.
2004 K«~°ÛÅÖ’ =∂"À~Úã¨∞ì áêsì „Ñ¨uáêkOz#

10. 12 #_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2014
Éèí∂ã¨O㨯~°}ʼnõΩ „áêuѨkHõ W^Õ. "≥Ú`«ÎO PO„^茄Ѩ^ÕâòÖ’
XHõ HÀ˜ W~°"≥· ÅHõ∆Å ZHõ~åÅ q∞QÆ∞Å∞ Éèí∂q∞ LO^Œx,
Jk H˘O`« „ѨÉèí∞`«fiѨ~°OQÍ#∂, Z‰õΩ¯=QÍ Éèí∂™êfi=ÚÅ, W`«~°
ã¨Oã¨÷Å ^Œ∞~å„Hõ=∞}Ö’ LO^Œx, Jk ™êfinè#O KÕã¨∞H˘x
ѨOKåÅx „ѨuáêkOzOk. D™êi Hõx+¨ª Éèí∂Ѩiq∞u
qkèOKåÅx Jk „Ѩu ^Œo`« ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ =¸_»∞ ZHõ~åÅ∞-
=∞Ç≤ÏàÏ Ü«∂[=∂#ºOÖ’ ѨÏì W"åfiÅx, q∞QÆ∞Å∞ Éèí∂q∞,
^Œ∞~å„Hõ=∞}Å∞, „Ѩ[Å∞ áêsì <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ ™êfinè#O
KÕã¨∞‰õΩ#fl Éèí∂q∞H˜ ã¨O|OkèOz `åq∞zÛ# q=~åÖË
JOwHõiOKåÅx ÖË^Œx, ÔH.P~ü "Õ}∞QÀáêÖò J^茺Hõ∆`«#
Zãπ.P~ü â◊OHõ~°<£, ÉÁ*Ï˚`å~°HõO "≥Ú^ŒÖˇ·# =ÚÃÑÂÊ =∞Ok`À
Éèí∂q∞ Hõg∞+¨<£ "ÕÜ«∂Åx ã¨∂zOzOk „ѨÉèí∞`«fiO ^•xx
h~°∞HÍ~°Û_®xH˜ HÀ<Õ~°∞ ~°OQÍ~å=Ù Hõg∞+¨<£#∞ "Õã≤Ok.
z=~°‰õΩ P HÀ<Õ~°∞ ~°OQÍ~å=Ù Hõg∞+¨<£ x"ÕkHõ ‰õÄ_®
W"åfi˜H© J=∞Å∞HÍÖË^Œ∞. K«~°ÛÅ <å˜H˜ Zãπ.P~ü â◊OHõ~°<£,
K«~°ÛÅ∞ =Úy™êHõ HÀ<Õ~°∞ ~°OQÍ~å=Ù Hõg∞+¨<£ ^Œo`«∞Å
™êfinè#OÖ’ L#fl Éèí∂q∞ J~Ú`Õ, "åà◊√¡ JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞
Éèí∂q∞ ÖËx x~°∞¿Ñ^ŒÖˇ·`Õ "åà◊¡‰õΩ ѨÏì KÕÜ«∞=Åã≤O^Õ Jx
ã¨∂zOKå~°∞.
PK«~°}Ö’ UO [iyOk? ^Œo`«∞ʼnõΩ WzÛ# JÃã·<£¤
Éèí∂=ÚÅ∞, Éèí∂^•<À^Œº=∞ Éèí∂=ÚÅ∞ ‰õÄ_® „ѨÉèí∞`«fiO "≥#‰õΩ¯
fã¨∞H˘x HõOÃÑhÅHõ∞ ^è•~å^Œ`«ÎO KÕã≤Ok. Wk ~°OQÍÔ~_ç¤
lÖÏ¡Ö’ =∞s Z‰õΩ¯= [iyOk.
ÉÁ*Ï˚`å~°HõO <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ U~°Ê_ç# Éèí∂q∞ ǨωõΩ¯Å
Hõq∞© z`«∂Î~°∞, QÀ^•=i lÖÏ¡Å`À áê@∞, HõsO#QÆ~ü lÖÏ¡Ö’
Éèí∂^Œ∞~å„Hõ=∞}Å QÆ∞iOz ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# x"ÕkHõÅ∞ WzÛ XHõ
PK«~°} ™ê^茺"≥∞ÿ# ã¨∂K«# KÕã≤Ok. „Ѩu „QÍ=∞OÖ’#∂
„ѨÉèí∞`«fi Éèí∂=ÚÅ∞, ^Œ∞~å„Hõ=∞}Ö’ L#fl Éèí∂=ÚÅ QÆ∞iOz
Éèí∂q∞ ÖËx x~°∞¿Ñ^ŒÅ QÆ∞iOz JOÉË^Œ¯~ü Ü«Ú=[#
ã¨OѶ¨∂Å∞, ÉèíQÆ`üã≤OQ∑ Ü«Ú=[# ã¨OѶ¨∂Å∞, W`«~° ^Œo`«,
|_»∞QÆ∞ =~åæÅ ã¨OѶ¨∂Å∞, qѨ¡"À^Œº=∞OÖ’ ѨxKÕã≤#"åà◊√¡
Tà’¡ LO_Õ |_»∞QÆ∞=~åæÅ =$^Œ∞úÅ∞ "åã¨Î"åÅ∞ ^•K«‰õΩO_®
K≥áêÎ~°∞. J@∞=O˜ q=~åÅ∞ ¿ãHõiOK«_®xH˜ Y~°∞Û ‰õÄ_®
J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. „Ѩu „QÍ=∞OÖ’ Éèí∂ ѨOѨHÍʼnõΩ gà◊√¡
ã¨Ç¨ÏHõi™êÎ~°x ‰õÄ_® K≥áêÊ~°∞.
Hõ#∞Hõ Éèí∂q∞ ZѨC_»∂ áÈ~å_ç ™êkèOK«∞‰õΩ#fl XHõ ã‘fiÜ«∞
Q“~°= JkèHÍ~°"Õ∞. =∞àÏ¡ "≥Ú^Œ˜H˜ =¿ãÎ Éèí∂q∞ ^Œ∞<Õfl"åiH˜
Éèí∂q∞ g∞k ǨωõΩ¯ XHõ <≥·ã¨iæHõ ǨωõΩ¯. Jk XHõ~°∞ WKÕÛk
HÍ^Œ∞. Jk xâ◊≈|Ì qѨ¡=O HÍ^Œ∞. xQÆàÏÅ∞ `≥yѨ_Õ qѨ¡=O.
Éèí∂q∞ ^Œ∞<Õfl <åQÆe HÀã¨O K≥~° K≥~° QÆ∞O_≥Å∞ pÅ∞ÛH˘x
áÈ~å_Õ â◊‰õΩÎʼnõΩ `«##∞ `å#∞ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ<Õ qѨ¡=O. Hõ#∞Hõ
„QÍ=∂Ö’¡ ^Œ∞~å„Hõ=∞}Ö’ L#fl Éèí∂=ÚÅ #∞Oz, HõÉÏ˚Å
#∞Oz ^Œ∞~å„Hõ=∞}^•~°∞Å#∞ `˘ÅyOz ^Œo`« ‰õΩ@∞OÉÏʼnõΩ
"åi ǨωõΩ¯QÍ<Õ Éèí∂q∞ ѨÏì KÕÜ«∂e. W@∞=O˜ Éèí∂q∞x
Zãπ.ã≤ ã¨Éòáê¡<£ H˜O^Œ ˆHÏ~ÚOz# x^èŒ∞Å #∞Oz H˘#~å^Œ∞.
Zãπ.ã≤ x^èŒ∞Å∞ ^Œo`«∞Åq. ^Œ∞~å„Hõ=∞}Ö’ L#fl Éèí∂=ÚÅ∞
ÖË^• „ѨÉèí∞`«fi Éèí∂=ÚÅ∞, q∞QÆ∞Å∞ Éèí∂=ÚÅ∞ ^Œo`«∞Åq.
Jk "åi ǨωõΩ¯. P Éèí∂q∞ ^Œ∞#∞flHÀ=_®xH˜, =º=™êÜ«∞O
KÕÜ«∞_®xH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ# =#~°∞¡, =ã¨`«∞Å∞, q^Œ∞º`«∞Î, hà◊√¡,
Z~°∞=ÙÅ∞, q`«Î<åÅ∞, =º=™êÜ«∞ Ѩx=Ú@∞¡, ÉÏq LO>Ë
"≥∂Ï~°∞ =O˜q H˘#∞HÀ¯=_®xH˜ =∂„`«"Õ∞ Zãπ.ã≤ x^èŒ∞Å∞
Y~°∞ÛÃÑÏìe. ¢ÃÑ·"Õ@∞ Éèí∂=ÚÅ∞ H˘x W=fi_®xˆH Zãπ.ã≤
x^èŒ∞Å∞ Y~°∞ÛÃÑ_ç`Õ ^Œo`«∞Å W`«~° J=ã¨~åʼnõΩ x^èŒ∞Å∞
H˘~°=_»∞`å~Ú.
WO`«~åã‘ D ã¨∂K«# „ѨÉèí∞`åfixH˜ KÕ™ê~°∞ Hõ^• J#=K«∞Û.
Wk ^Œo`«∞ʼnõΩ Éèí∂q∞ÃÑ·#, "åà◊¡ x^èŒ∞ÅÃÑ·# L#fl ǨωõΩ¯#∞
„ѨÉèí∞`åfixH˜ QÆ∞~°∞ÎKÕÜ«∞_»O =∂„`«"Õ∞. ^Œâß|ÌOÃÑ·QÍ áÈ~å_ç
™êkèOK«∞‰õΩ#fl Zãπ.ã≤ ã¨Éòáê¡<£ x^èŒ∞Å∞ q_»∞^ŒÅ HÍHõ
ѨxH˜~åx z`«∞Î HÍy`«OQÍ q∞yeáÈ~ÚO^Œ<åfl_»∞ K«„Hõáê}˜.
HÍy`åÅ g∞^Œ Éèí∂=ÚÅ∞, x^èŒ∞Å∞ ZѨC_»∂ HÍ=∞O^Œ∞Å
*Ë|∞Ö’¡<Õ LOÏ~Ú. PQÆã¨∞ì 15, [#=i 26 ã¨∞^•ÌÅ
ǨÏ#∞=∞O`«∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ ZѨC_»∂ áêÅHõ=~åæŠѨO_»∞QÆÖË.
HÍ^Œ∞ D™êi ^Œo`« x~°∞¿Ñ^ŒÅ ѨO_»∞QÆQÍ ~åÉ’`«∞#fl^•
PQÆã¨∞ì 15? K≥~°|O_»~åA =∂@ K≥Å¡xk HÍÉ’`«∞#fl^•?
áêO_»=ÙÅ∞ J~°}º"åã¨OÖ’ L#flѨÙ_»∞ ^èŒ~°‡~åA
^Œ∞~Àº^èŒ#∞x áêÅ# ZÏ¡ LO^À K«∂ã≤ ~°=∞‡x XHõ ^Œ∂`«#∞
ѨOѨÙ`å_»∞. J`«_»∞ H“~°=~å[º=∞O`å uiy K«∂ã≤ "≥o¡
'^èŒ~°‡~åA JkèHÍ~°OÖ’ LO>Ë ZÏ¡ ѨiáêeOKÕ "å_À
`≥Å∞ã¨∞‰õΩO@∂, ^èŒ~°‡~åA#∞ =∞iÑ≤OKÕÖÏ ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞
Ѩiáêeã¨∞Î<åfl_»x, „Ѩ[eѨC_»∞ áêO_»=ÙÅ#∞ =∞iz
áÈÜ«∂~°—x K≥áêÎ_»∞.
WO`«KÕ¿ãÎ JѨC_»∞ JkèHÍ~°OÖ’ L#fln, J_»qÖ’ L#fln
áêÅHõ=~åæÖË. WѨÙ_Õ"≥∂ „Ѩ[Å Z*ˇO_® J~Ú# =∂"À~Úã¨∞ì
Z*ˇO_®#∞ `≥~å㨠„ѨÉèí∞`«fiO J=∞Å∞ KÕã¨∞ÎO^ŒO>Ë Jk DlѨÙì
=∞Öˇ¡Ñ¨ÓÅ qѨ¡=O =O˜^À, `≥ÅOQÍ} âßOuÜ«Ú`« qѨ¡=O
=O˜^À HÍ^Œ∞ QÆ^• Jx J#∞=∂#O =ã¨∞Î#flk.
k

11. 13#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2014
JO`«~°∞º^ŒúOÖ’<≥`«∞Î~À_»∞`«∞#flW~åH±
=∞^茺 „áêK«º Ѩiã≤÷u WO`«^•HÍ =ã¨∞ÎO^Œx Z=~°∂
TÇ≤ÏOK«ÖË^Œ∞. 2011Ö’ „Ѩ*Ï™êfi=∞º Pâ◊Å∂ PHÍOHõ∆Å`À
JO‰õΩiOz# J~°Éò =ã¨O`«O @∞ºh+≤Ü«∂, DlÑπì,
Ü≥∞"≥∞<£ÅÖ’ rq`«HÍÅ J^茺‰õ∆ΩÅ#∞ ‰õÄÅ^Àã≤, x~°O‰õΩâ◊
áêʼnõΩÅ ™ê÷#OÖ’ JkèHÍ~° ѨQÍæÅ∞ KÕѨ˜ì# „ѨÉèí∞`åfiÅ∞,
ã¨=∞~°÷ áêÅ# JOkOz „Ѩ[Å r=# „Ѩ=∂}ÏÅ#∞
"≥∞~°∞QÆ∞Ѩ~°K«ÖËHõáÈÜ«∂~Ú. JO^Œ∞=Å¡ P „ѨÉèí∞`åfiÅ∞
Ѩ`«#"≥∞ÿ<å, „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO, ã¨∞ã≤÷~°`«Å =Úã¨∞QÆ∞Ö’ =∞m§
x~°O‰õΩâ◊ <åÜ«∞‰õΩÖË JkèHÍ~°OÖ’H˜ =KåÛ~°∞. giÖ’ ã¨∞hflʼnõΩ
™œn Jˆ~aÜ«∂, +≤Ü«∂ áêʼnõΩʼnõΩ W~å<£ Jxfl q^è•Å∞QÍ
JO_»^ŒO_»Åxã¨∞Î<åfl~Ú. W~åH±Ö’ ѨÙ+¨¯~° HÍÅO#∞Oz hà◊√¡
HÍ^Œ∞... <≥`«∞Î~°∞ „Ѩ=Ç≤Ïã¨∞Î#flk. WѨC_»∞ =∞~À™êi ÃÑ#∞
ã¨OH∆ÀÉèÏxH˜ =∞ø# ™êH˜∆QÍ q∞yeOk. *Ï`«∞ŠѶ¨∞~°¬}Å∞
ã¨~°fi™ê^è•~°}"≥∞ÿ# W~åH± WѨC_»∞ ѨÓiΙê÷~Ú JO`«~°∞º^ŒúO`À
J@∞ì_»∞‰õΩ`«∞#flk.
W~åH± [<åÉèÏÖ’ 60âß`«O +≤Ü«∂Å∞, 20âß`«O ã¨∞hflÅ∞
HÍQÍ, ‰õΩ~°∞ÌÅ∞ 17âß`«O, W`«~°∞Å∞ 3âß`«O LOÏ~°∞.
W~åH±Ö’ ‰õΩ~°∞ÌʼnõΩ ã¨fiÜ«∞Oáêe`« „áêO`«O U~åÊ>ˇÿ LOk.
‰õΩ~°∞ÌÅ∞ z~°HÍÅOQÍ H˜~°∞¯H±#∞ `«=∞‰õΩ ˆHÏ~ÚOKåÅx
HÀ~°∞`«∞<åfl~°∞. `å*Ï Ñ¨i}Ï=∂Å∞ "åi HÀiHõ#∞ f~åÛ~Ú.
ÃÑ·QÍ WO_À–W~åxÜ«∞<£ `≥QƉõΩ K≥Ok# ‰õΩ~°∞ÌÅ∞ ã¨^•ÌO
Ǩï¿ãû<£ HÍÅO #∞OKÕ ã¨∞hfl PkèѨ`åºxH˜ =ºuˆ~HõOQÍ
áÈ~å_»∞`«∞<åfl~°∞. n#O`«˜h ^Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞‰õΩx W~åH±#∞
ã¨∞hfl, +≤Ü«∂, ‰õΩ~°∞Ì „áêO`åÅ∞QÍ qÉèílOKåÅO@∂ „Ѩã¨∞Î`«
J"≥∞iHÍ Láê^茺‰õ∆Ω_»∞ *’ a_£<£, 2007Ö’<Õ Ãã<≥òÖ’ XHõ
J#kèHÍ~° f~å‡#O „Ѩ"Õâ◊ ÃÑÏì~°∞. JѨʒ¡ *Ï~ü˚ _»|∂º¡
|∞+π <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’ iѨa¡Hõ<£ „ѨÉèí∞`«fiO JkèHÍ~°OÖ’ LO_»QÍ,
a_≥<£`À áê@∞ „Ѩã¨∞Î`« J"≥∞iHÍ J^茺‰õ∆Ω_»∞ XÉÏ=∂ „ѨuѨHõ∆O
(_≥"≥∂„Hõ˜H± áêsì)Ö’ LO_Õ"å~°∞. "å~°∞ „ѨuáêkOz#
qÉèílOz áêeOK«∞ q^è•#O, SZãπSZãπ (W™ê¡q∞H± ¿ãìò
W~åH± JO_£ ã≤iÜ«∂) lǨ nÅ K«Å=`À x[=∞ÜÕ∞º@∞¡Ok.
JO`ÕHÍ^Œ∞, JѶ¨…x™ê÷<£Ö’ ‰õÄ_® J"≥∞iHÍ q^è•#O, P ^Õâßxfl
JÖòHÍ~Ú^•, ^•x `åe|<£ q∞„`«∞ŠѨ~°O KÕ¿ã@∞¡Ok.
W~åH±#∞ x~åÜ«Ú^èŒO KÕÜ«∞_»O HÀã¨=∞O@∂ 2003Ö’
J"≥∞iHÍ „áê~°OaèOz# ^Œ∞~å„Hõ=∞} Ü«Ú^ŒúO P ^Õâßxfl
x`«º ã¨OH∆ÀÉèíOÖ’H˜ <≥˜ìOk. Uà◊¡`«~°|_ç ™êy# P Ü«Ú^ŒúOÖ’
^•^•Ñ¨Ù Ѩk ÅHõ∆Å=∞Ok áœ~°∞Å∞ =∞~°}˜OKå~°∞. J~Ú`Õ
P<å˜ `«=∞ x~åfiHõ"Õ∞ W~åH±#∞ D ã≤÷uH˜ KÕiÛO^Œx
J"≥∞iHÍ, „a@<£Å∞ XѨCHÀ=_»OÖË^Œ∞. 'xÜ«∞O`«— ã¨^•ÌO#∞
`˘ÅyOK«_»O ã¨Ô~·O^Õ#x ã¨=∞i÷OK«∞‰õΩO@∞<åfl~Ú. HÍHõáÈ`Õ
„Ѩã¨∞Î`« W~åH± J^茺‰õ∆Ω_»∞ <Òs JÖò =∞eH˜ ÉÏ^茺`åÜ«Ú`«OQÍ
=º=ǨÏiOz ã¨∞hflʼnõΩ ‰õÄ_® „ѨÉèí∞`«fiOÖ’ ÉèÏQÆ™êfi=∞ºO
HõeÊOz=ÙO>Ë D ^•~°∞} ã≤÷u ^•Ñ¨ÙiOKÕk HÍ^Œx
ã¨<åfl~Ú<˘‰õΩ¯Å∞ <˘‰õΩ¯`«∞<åfl~Ú. HÍh, +≤Ü«∂, ã¨∞hfl
`≥QÆÅ=∞^茺 JѨʘˆH L#fl â◊„`«∞`åfixfl ÃÑOzáÈ+≤OK«_»OÖ’
J"≥∞iHÍ, „a@<£Å áê„`« ‰õÄ_® LOk. "åi=∞^茺 HõÅǨ Å#∞
=∞iO`« ÃÑOz ã¨∞hflÅ#∞ `«∞_çzÃÑÏìÅ#fl =ӺǨÏO "åi^Õ.
JO^Œ∞Ö’ <Òs =∞eH˜áê„`«^è•i =∂„`«"Õ∞. Hõhã¨O WѨʘÔH·<å
J"≥∞iHÍ PÖ’K«#Å∞ =∂~°ÖË^Œ∞. W~åH± ã¨∞hfl q∞e>ˇO@¡#∞
`«∞_çzÃÑ@ì_®xH˜ x#fl˜=~°‰õÄ |^Œú â◊„`«∞"≥·# W~å<£#∞
^Œ∞=Ùfi`ÀOk. +≤Ü«∂Å PkèѨ`«ºOÖ’x P ^Õâ◊O ™êÜ«∞Ѩ_ç`Õ
`«Ñ¨Ê D JO`«~°∞º^•úxfl J^Œ∞Ѩ٠KÕÜ«∞_»O J™ê^茺=∞x
ÉèÏq™ÈÎOk.
ã≤iÜ«∂Ö’ =¸_Õà◊¡<å_»∞ q∞e>ˇO@¡‰õΩ PÜ«Ú^è•ezÛ,
_»|∞ƒezÛ P ^Õâßxfl =Å¡HÍ_»∞QÍ =∂ˆ~Û Ñ¨x „áê~°OaèOz
#ѨC_Õ Ñ¨Å∞=Ù~°∞ ѨtÛ=∂ã≤Ü«∂ xѨÙ}∞Å∞ ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞.
D =ӺǨÏO qHõ˜Oz L„QÆ"å^ŒO "Õà◊¥¡#_®xH˜ ^ÀǨÏ^Œ
Ѩ_»∞`«∞O^Œx J<ÕHõ q^è•Å K≥áêÊ~°∞. HÍh, g@xfl˜h
J"≥∞iHÍ, W`«~° áêâßÛ`«º^ÕâßÅ∞ ÃÑ_»K≥q#ɡÏì~Ú. `å=Ú
ã¨~°Ñ¶¨~åKÕã¨∞Î#fl PÜ«Ú^è•Å∞, =∞O^Œ∞QÆ∞O_»∞, _»|∞ƒ
JÖòHÍ~Ú^•‰õΩ KÕ~°∞`«∞#fl^Œx QÆ∞iÎOKåHõ q∞e>ˇOò =~åæʼnõΩ
™êÜ«∞O =∂#∞‰õΩ<åfl ^•x q+¨ Ѷ¨ÖÏÅ∞ ǨÏ^Œ∞ÌÅ∞ ^•Ï~Ú.
WѨC_»∞ W~åH±Ö’ ™êQÆ∞`«∞#fl JO`«~°∞º^ŒúO P ^Õâßxfl
ѨOK«∞HÀ=_®xH˜, ^•xÃÑ· PkèѨ`«ºO <≥~°Ñ¨_®xH˜ =∂„`«"Õ∞
HÍ^Œ∞... "≥Ú`«ÎOQÍ Ñ¨tÛ=∂ã≤Ü«∂#∞ QÆ∞Ñ≤Ê@ |OkèOKÕO^Œ∞‰õΩ
[~°∞QÆ∞`«∞#fl K«OѨÙ_»∞ ѨO^≥O. +≤Ü«∂, ã¨∞hfl `≥QÆÅ∞ Ô~O_»∂
áÈÏáÈ©QÍ ™êyã¨∞Î#fl D ã¨O‰õΩÅ ã¨=∞~°OÖ’ áê`« q∞„`«∞Å∞
â◊„`«∞=ÙÅ=Ù`«∞O>Ë... PQÆ~°ƒù â◊„`«∞=ÙÅ∞ ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å∞QÍ
=∂~°∞`«∞<åfl~°∞. J"≥∞iHÍ, W~å<£Å∞ WѨC_»∞ W~åH±
JO`«∞~°∞º^ŒúO q+¨Ü«∞OÖ’ UHõ=∞ÜÕ∞º ã¨∂K«#Å∞ HõxÑ≤ã¨∞ÎO_»QÍ
Jk J"≥∞iHÍ – ™œnÅ z~°HÍÅ ¿ãflǨÏOÖ’ zK«∞Ûˆ~ѨÙ`«∞#flk.
WO`«=~°‰õÄ W~åH±Ö’x ‰õΩ~°∞ÌʼnõΩ Jxflq^è•ÖÏ
Z.#iûOǨ Ô~_ç¤=~°Î=∂#O

12. 14 #_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2014
™êÜ«∞Ѩ_»∞`«∞#fl @s¯ W~åH±Ö’ "åi ã¨=∞~À`åûǨ xfl K«∂ã≤
ɡOÉËÖˇ`«∞Î`«∞#flk. `«=∞ Éèí∂ÉèÏQÆOÖ’x ‰õΩ~°∞ÌÅ „áêO`åʼnõΩ
Wk qã¨ÎiOz `«=∞ ^Õâßxfl qzÛù#flO KÕã¨∞ÎO^Œx @s¯
ã¨O^ÕÇ≤Ïã¨∞Î#flk.
ã≤iÜ«∂, áêÅã‘Î<å (W„*ÏÜ≥∞Öò), *’~å¤<£ `«k`«~°
„áêO`åÅ`À ‰õÄ_ç# „áêO`åxfl XHõѨC_»∞ ÖË"åOò ÖË^•
JÖò +¨=∂ J<Õ"å~°∞. WѨC_»∞ ã¨∞hfl q∞e>ˇO@∞¡ `å=Ú
K≥ѨC‰õΩO@∞#fl ¿Ñ~°∞ – 'W~åH±, JÖò +¨=∂ W™ê¡q∞H± ~å[ºO—
(SZãπSZãπ). ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ L#fl ã¨∞hfl ÉÏuã¨∞ì áêsì ~°Ç¨Ï㨺
x~å‡}ÏxH˜ u~°∞QÆÖËx <Õ`« ^ÒsÜÕ∞. 2003 #∞Oz J"≥∞iHÍ
¿ã#ʼnõΩ =ºuˆ~HõOQÍ#∂, <Õ_»∞ +≤Ü«∂ <Òi JÖò =∞eH˜
„ѨÉèí∞`åfixH˜ =ºuˆ~HõOQÍ#∂ Ãã·xHõ „ѨuѶ¨∞@#‰õΩ <Õ`«$`«fiO
=Ç≤Ïã¨∞Î<åfl_»∞. D SZãπSZãπ q∞e>ˇO@¡ ã¨OYº W~°"≥· "ÕÅ
=~°‰õΩ LO_»=K«∞Û#x JOK«<å. J"≥∞iHÍ ã¨^•ÌO Ǩï¿ãû<£#∞
‰õÄÅ^Àã≤, ÅHõ∆ÖÏk =∞Okx ǨÏ`«=∂iÛ, `«# H©Å∞ ÉÁ=∞‡
„ѨÉèí∞`åfixfl W~åH±Ö’ „Ѩu+≤ªOK«∞‰õΩ#flk. D „ѨÉèí∞`åfixH˜
~°Hõ∆}QÍ "ÕÅ HÀ@¡ _®Å~°¡ x^èŒ∞Å∞ ‰õΩ=∞‡iOz ÅHõ∆ÖÏk
=∞Ok`À Ãã·<åºxfl `«Ü«∂~°∞ KÕã≤ ÃјìOk. J~Ú<å,
q∞e>ˇO@∞¡ ^Õâ◊ Ãã·<åºxfl J^Œ~°Q˘@ì_®xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞
L<åfl~Ú. J"≥∞iHÍ J#∞‰õÄÅ „ѨÉèí∞`åfixH˜ ѨÙ<åk ÖË^Œ∞.
Ãã·#º=¸ |Å"≥∞ÿOk HÍ^Œ∞. =∞eˆH „ѨÉèí∞`«fiO "≥∞ÿ<åi©Öˇ·#
ã¨∞hflÅ∞, ‰õΩ~°∞ÌŠѨ@¡ x~°ÌÜ«∞QÍ =º=ǨÏiOzOk. ^•O`À
"åiÖ’ Jã¨O`«$Ñ≤Î, Hõã≤ ÃÑiyOk. u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞‰õΩ
^•ifã≤Ok. rǨ n q∞e>ˇO@¡`À ã¨^•ÌO „ѨÉèí∞`«fiOÖ’x
Ãã·xHÍkèHÍ~°∞Å∞, ѨHõ¯^Õâ◊O ã≤iÜ«∂Ö’x u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞ ^•~°∞Å∞
[`«Hõe™ê~°∞.
SZãπSZãπ 2003Ö’ Jk Ѩ٘ì#ѨC_»∞ L`«Î SZãπS
(W™ê¡q∞H± ¿ãìò PѶπ W~åH±). ^•xH˜ ™œn, Y`å~üÅ
JO_»^ŒO_»Å∞#fl=∂@ x["Õ∞. +≤Ü«∂ =∞eH˜„ѨÉèí∞`åfixfl
‰õÄÅÛ_»"Õ∞ ^•x ÅHõ∆ ºO. 2012Ö’ *’~å¤<£, @s¯ÅÖ’x ã‘SU
tHõ∆} ta~åÖ’¡ Jk tHõ∆}#∞ á⁄Ok#k =∂„`«O ã≤iÜ«∂Ö’x
Jã¨^£ „ѨÉèí∞`åfixfl ‰õÄÅÛ_»O HÀã¨O. JO^Œ∞ˆH Jk SZãπSZãπ
(W™ê¡q∞H± ¿ãìò PѶπ W~åH± JO_£ ã≤iÜ«∂)QÍ =∂iOk.
JѨʘH˜ Jk ™œn, Y`å~ü, @s¯, ã‘SUʼnõΩ L„QÆ"å^Œ ¿ã#.
XÉÏ=∂ ã≤iÜ«∂ ã¨=∞㨺ÃÑ· ~°ëêº`À Ѷ¨∞~°¬}‰õΩ ã≤^ŒúѨ_»Hõ
"≥#Hõ_»∞QÆ∞ "ÕÜ«∞_»O`À Hõ^äŒ TÇ≤ÏOK«x =∞Å∞Ѩ٠uiyOk.
SZãπSZÖò (W™ê¡q∞H± ¿ãìò PѶπ W~åH± JO_£ Öˇ"åO`ü)
JO@∂ W~åH± ã≤iÜ«∂, Öˇ|<å<£, W„*ÏÜ≥∞Öò, áêÅã‘Î<å,
*’~å¤<£, Ã㷄Ѩãπ, ^ŒH˜∆} @s¯Å`À ‰õÄ_ç# dÖÏѶ¨`ü ~å*Ϻxfl
U~åÊ@∞ KÕ¿ã ÅH∆ͺxfl „ѨHõ˜OzOk. nO`À @s¯ ^•x`À
`≥QÆ`≥OѨÙÅ∞ KÕã¨∞‰õΩOk. JѨʘˆH Z~À¤QÍ<£(@s¯ „Ѩ^è•x)
ã¨Ç¨ Ü«∞O`À ^Òs (ã¨∞hfl q∞e>ˇO@¡<Õ`«) SZãπSZãπ`À
ã¨O|O^è•Å∞ U~°Ê~°K«∞‰õΩ<åfl~°∞. D q+¨Ü«∂xfl „QÆÇ≤ÏOz
™œn ^•x`À ã¨OÉO^è•Å∞ ÃÑOK«∞‰õΩOk. JO`«~å˚fÜ«∞
g∞_çÜ«∂ P q+¨Ü«∂xfl =∞~°záÈ~Ú#@∞ì #˜™ÈÎOk. ™œn,
Y`å~üÅ "≥·Ñ¨Ù "ÕÖˇuÎ K«∂ѨÙ`ÀOk. ZO^Œ∞‰õΩ? ^˘OˆQ ^˘OQÆ
Jx JiKÕ^≥O^Œ∞HÀ JO^Œ∞ˆH?
=∞eH˜ „ѨÉèí∞`«fiO `«Ñ¨CHÀ"åÅx, ã¨∞hflÅ∞, +≤Ü«∂Å∞,
‰õΩ~°∞ÌʼnõΩ „áêux^茺O LO_Õ „ѨÉèí∞`«fiO U~åÊ@∞ KÕ¿ãÎ `«Ñ¨Ê
ã¨Ç¨ Ü«∞O JOkOKÕk ÖË^Œx J"≥∞iHÍ âıfi`« ™œ^èŒO KÕã≤#
„ѨHõ@##∞ QÆ=∞xOK«O_ç. J"≥∞iHÍ WѨC_»∞ ã≤iÜ«∂Ö’ÖÏQÆ
„ѨÉèí∞`«fiO =∂~°∞Ê#∞ HÀ~°∞`ÀOk. D áêzHõ `«Ñ¨ÊHõ
áê~°∞`«∞O^Œ<Õ ÉèÏq™ÈÎOk. W~åH±Ö’ J"≥∞iHÍ ¿ã#Å∞ xeÑ≤
LOK«xKÕÛk ÖË^Œx, K«=Ú~°∞ xÅfiÅ#∞ „ÃÑ·"Õ@∞ Ѩ~°O KÕ¿ã
aÅ∞¡ÃÑ· ã¨O`«HõO KÕÜ«∞#x x~åHõiOz# =∞eH˜ JO^Œ∞‰õΩ
JOwHõiOK«=K«∞Û. ÖËHõáÈ`Õ ã¨∞hfl, +≤Ü«∂, ‰õΩ~°∞ÌÅ =∞^茺
W~åH± =¸_»∞ =ÚHõ¯Å=Ù`«∞Ok. Ô~O_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ∞QÍ
HõÅÅ∞QÆO@∞#fl W~åH±, ã≤iÜ«∂, W~å<£Å#∞ XH˘¯Hõ¯^•xfl
=¸_»∞ =ÚHõ¯Å∞QÍ KÕÜ«∂Å#fl HõʼnõΩ ã≤iÜ«∂Ö’ Ѩ_®eû#
<åOk W~åH±Ö’ Ѩ_»∞`«∞Ok. H˘ã¨"≥∞~°∞Ѩ٠Uq∞@O>Ë =∞eH˜`À
ã¨xflÇ≤Ï`« ã¨O|O^è•Å∞#fl W~å<£#∞ UHÍH˜x KÕÜ«∂Å<Õ „Ѩ^è•#
ÅHõ∆ ºO`À Hõ^ŒÅ∞`«∞#fl J"≥∞iHÍ W~åH± ã¨OH∆ÀÉèí Ѩiëê¯~°O
HÀã¨O J^Õ W~å<£‰õΩ ¿ãflÇ¨Ï Ç¨Ï™êÎxfl Kåã¨∞Î#fl@∞ì #˜OK«_»O.
J"≥∞iHÍ ™êÜ«∞O HÀã¨O „áê^èÕÜ«∞Ѩ_ç qѶ¨Å∞_≥·# ^Õâ◊
„Ѩ^è•x <Òs JÖò =∞eH˜ WѨC_»∞ áœ~°∞ÅO^Œih ™êÜ«Ú^èŒ∞Å∞
Hõ=∞‡x Ñ≤Å∞ѨÙxã¨∞Î<åfl~°∞. +≤Ü«∂ =∞`« QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ Ãã·`«O
Ü«Ú=‰õΩÅO`å Ü«Ú^Œú~°OQÍxH˜ `«~°e ^Õâßxfl HÍáê_®Åx
HÀ~å~°∞. Hõ#∞Hõ ~å#∞#fl HÍÅOÖ’ W~åH± =∞iO`« Ç≤ÏOã¨#∞
K«qK«∂ã¨∞ÎO^Œx ã¨∞ÅÉèíOQÍ<Õ J~°ú=∞=Ù`«∞Ok. PÅ㨺OQÍ
~°OQƄѨ"Õâ◊O KÕã≤# J"≥∞iHÍ Ñ¨i¬Ü«∞<£ [Åã¨OkèÖ’ Ô~O_»∞
H˜∆Ѩ}˜ "åǨÏHõ <ÒHõÅ#∞, XHõ q=∂# "åǨÏHõ <ÒHõ#∞
"≥∂ǨÏiOzOk. ã¨∞hfl q∞e>ˇO@¡ áÈ~å@O J"≥∞iH͉õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ ™êQÆ∞`«∞#fl@∞ì HõxÑ≤Oz<å JOu=∞OQÍ POQÀ¡
– J"≥∞iHõ<£ ™ê„=∂[º „ѨÜ≥∂[<åÅ∞ <≥~°"Õˆ~ÛkQÍ<Õ L#flk.
J~°Éò „ѨѨOK«O JO`å UHõ"≥∞ÿ xÅ=‰õΩO_® ã¨∞hflÅ∞,
+≤Ü«∂Å∞QÍ qÉèílOz áêeOK«_»O J"≥∞iHÍ Z`«∞ÎQÆ_».
ã¨=∂[O xÜ«∞O„`«} #∞Oz K«=Ú~°∞ „áêO`åÅ#∞ q_»Q˘˜ì
`«=∞ K≥ѨCKÕ`«Ö’¡ ÃÑ@∞ìHÀ"åÅ<Õk ‰õÄ_® J"≥∞iHÍ =ӺǨÏO.
WO^Œ∞Ö’ ÉèÏQÆOQÍ<Õ J~°Éò „áêO`«OÖ’ ã¨∞hfl, +≤Ü«∂
qÉèË^•Å#∞ f„=™ê÷~ÚH˜ KÕiÛOk. WѨC_»∞ W~åH±Ö’

13. 15#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2014
áÈ~å_»∞`«∞#fl ã¨∞hfl q∞e>ˇO@¡‰õΩ ™œn Jˆ~aÜ«∂, ‰õΩ"≥·ò,
Y`«~ü `«k`«~° ^ÕâßÅ =∞^ŒÌ`«∞ L#flk. D ^ÕâßÅÖ’ L#flk
J"≥∞iHÍ H©Å∞ÉÁ=∞‡ „ѨÉèí∞`åfiÖË.
+≤Ü«∂ ã¨∞hfl "≥·~°O, W™ê¡OÖ’x Ô~O_»∞ „Ѩ^è•# âßYÅ
=∞^茺 qÉèË^•Å∞, H˘O`« ã¨OѶ¨∞~°¬} L#fl=∂@ x["Õ∞. HÍh
<Õ_»∞ SZãπSZãπ ™êyã¨∞Î#fl +≤Ü«∂ TK«HÀ`« ™ê÷~ÚH˜ Jk
KÕi# "≥·#O K«i„`«Ö’ ZHõ¯_® Z#fl_»∂ [~°∞QÆÖË^Œ∞. ã¨^•ÌO
áêÅ#Ö’ ã¨∞hflŠѨ@¡ ѨHõ∆áê`«O L<åfl... +≤Ü«∂ÅÃÑ· ^•_»∞Å∞,
q^Õfi+¨O Z~°∞QÆ~°∞. 2003Ö’ Ãã·xHõ ^Œ∞~å„Hõ=∞} `«^Œ∞Ѩi
J"≥∞iHÍÜÕ∞ "≥Ú@ì"≥Ú^Œ˜™êiQÍ D q^ÕfiëêÅ#∞ ~°yeÛOk.
ã¨∞hflÅO`å, ã¨^•ÌO J#∞Ü«∂Ü«ÚÖË#x ÉèÏqOz "åiH˜
™ê÷#"Õ∞ ÖËx +≤Ü«∂ „ѨÉèí∞`åfixfl =∞eH˜ <Õ`«$`«fiOÖ’ U~åÊ@∞
KÕã≤Ok. ÉÏuã¨∞ì Ãã·xHõ <Õ`«Å∞ J"≥∞iHÍ U~°ÊiKÕ „ѨÉèí∞`«fiO`À
HõÅã≤ ѨxKÕÜ«∞_®xH˜ ã≤^ŒúѨ_ç<å J"≥∞iHÍ "åix "ÕÏ_ç
K«OÑ≤Ok. ã¨∞hflŠѨ@¡ J"≥∞iHÍ J#∞ã¨iOz# D
q^Õfi+¨Ñ¨Ói`« "≥·Yˆ~ W™ê¡q∞H± f„="å^ŒO. JÖòHÍ~Ú^•Å‰õΩ
TÑ≤~°∞Å∂kOk. ÉÏuã¨∞ì áêsì, W`«~° ã¨∞hfl q∞b+≤Ü«∂Å
„ѨuѶ¨∞@# `å~°™ê÷~ÚH˜ KÕ~°_»O`À J"≥∞iHÍ Ñ¨ÖÏÜ«∞#O
z`«ÎyOzOk. HÍh Jk ~°yeÛ# =∞`« q^ÕfiëêÅ HÍiÛK«∞Û
~°QÆ∞Å∞`«∂<Õ LOk.
W~åH±Ö’ J"≥∞iHÍ Ü«Ú^ŒúO KÕã≤ W~åH±#∞ J„Hõq∞OK«∞
‰õΩ#flk JHõ¯_ç "≥∞*Ïi© +≤Ü«∂Å =∞^ŒÌ`«∞ á⁄O^ÕO^Œ∞ˆH ã¨∞hfl
`≥QƉõΩ K≥Ok# J^茺‰õ∆Ω_»∞ ã¨^•ÌO Ǩï¿ãû<£#∞ J=ã¨~°O
ÖËHõáÈ~Ú<å Li"Õã≤ ǨÏ`«º KÕã≤Ok. +≤Ü«∂ =∞`«â◊‰õΩÎÅ#∞
„áÈ`«ûÇ≤ÏOzOk. ã≤iÜ«∂Ö’ =∂„`«O +≤Ü«∂ `≥QƉõΩ K≥Ok#
J^茺‰õ∆Ω_»∞ J™ê^£‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ áÈ~å_ÕO^Œ∞‰õΩ ã¨∞hflÅ#∞
Ô~K«ÛQ˘˜ì "åiH˜ ™œn Jˆ~aÜ«∂, Hõ`å~ü, @s¯, J"≥∞iHÍ,
ѨtÛ=∞ S~Àáê ^ŒxHõ ^ÕâßÅ∞ _»|∞ƒ, PÜ«Ú^è•Å∞, z=iH˜
~°™êÜ«∞xHõ PÜ«Ú^è•Å∞ ‰õÄ_® ã¨~°Ñ¶¨~å KÕâß~Ú. 2003
W~åH± ^Œ∞~å„Hõ=∞} #∞Oz <Õ˜ =~°‰õΩ =∞^茺 „áêK«ºOÖ’
J"≥∞iHÍ ™êkèOz# UÔH·Hõ Ѷ¨∞#HÍ~°ºO Uq∞˜? JO>Ë, W~åH±,
eaÜ«∂, ã≤iÜ«∂Ö’¡ Ö∫H˜Hõ"å^ŒO ã¨=∂^èŒ∞ÅÃÑ· =∞`À<å‡^Œ
~°Hõ¯ã¨∞Å#∞ Pq+¨¯iOK«_»"Õ∞. W~åH±Ö’x ã¨^•ÌO ÉÏuã¨∞ì áêsì
Ö∫H˜Hõ`«`åfixH˜ Hõ@∞ì|_»¤ áêsì. ã¨^•ÌO ǨÏÜ«∞OÖ’ Ãã·`«O
ÉÏQÍÌ^£Ö’ ‰õΩ~°∞ÌÅ∞ ã¨∞~°H˜∆`«OQÍ LO_»QÆeQÍ~°∞! JÖÏO˜
Ö∫H˜Hõ"å^Œ ÉÏuã¨∞ì áêsìH˜. W™ê¡q∞H± ¿ãìò PѶπ W~åH± JO_£
Öˇ"åO`ü (SZãπSZÖò) =O˜ ã¨∞hfl L„QÆ"å^Œ ã¨Oã¨÷‰õΩ =∞^茺
JѨq„`« ‰õÄ@q∞ ZÖÏ ™ê^茺"≥∞ÿOk? P ã¨∂„`«^è•i Z=~À
`≥eÜ«∂ÅO>Ë... *’~å¤<£Ö’x ã¨á¶êgÖ’ SZãπSZãπ, *ÉÏ`ü
JÖò #„™ê `«k`«~° ã≤iÜ«∂ L„QÆ"å^Œ =¸HõʼnõΩ ã‘SU
JkèHÍ~°∞Å∞, Ãã·xHõ <Õ`«Å∞ tHõ∆} ta~åÅ#∞ x~°fiÇ≤ÏOKå~°x
[~°‡<£ Ѩ„uHõ '^≥~ü ÃãÊÔQÖò— QÆ`« =∂iÛÖ’ "≥Å¡_çOzOk.
JO`«~å˚fÜ«∞ g∞_çÜ«∂ qxÑ≤ã¨∞Î#fl Hõ^äŒ<åÅ „ѨHÍ~°O WѨC_»∞
SZãπSZãπ "≥#∞Hõ L#fl â◊‰õΩÎÅ∞ ™œn Jˆ~aÜ«∂, Y`å~üÅ∞.
™œnH˜, ÉÏuã¨∞ìʼnõΩ |^ŒÌ "≥·~°O. JO>Ë ™œn, ^•x |^Œú â◊„`«∞"≥·#
ÉÏuã¨∞ìÅ∞ ‰õÄ_® SZãπSZãπ`À ‰õΩ=∞‡Hõ¯Ü«∂º~°x J~°÷=∂?
W~åH±Ö’x =∞eH˜ „ѨÉèí∞`åfixH˜ #=∞‡Hõ"≥∞ÿ# q∞„`«∞xQÍ L#fl
@s¯ „Ѩ^è•x Z~À¤QÍ<£ q∞„`« „^ÀǨ ? JO>Ë J"≥∞iHÍ
J=ã¨~åÅ∞ JÖÏ =∂~°∞™êÎ~Ú.
[#=i 2014 Ö’ W~åH±Ö’x ÃÑ^ŒÌ ~å„+¨ì"≥∞ÿ# JÖò JO|~ü
~å[^è•x ~°=∂nè, =∞~À #QÆ~°O Ѷ¨Å∂*ÏÖ’¡H˜ ÉèÏs ã¨OYºÖ’
„Ѩ"ÕtOz# 'W~åH±, Öˇ"åO`ü W™ê¡q∞H± „ѨÉèí∞`«fiO— (SZãπSZÖò)
q∞e>ˇO@∞¡ JHõ¯_» „ѨÉèí∞`«fi ^ŒàÏʼnõΩ ÉèÏsÜ≥∞`«∞Î# #+¨ìO
HõeyOKå~°∞. QÆ`« =∂ã¨OÖ’ "≥∂ã¨∞Öò`À "≥Ú^ŒÅ∞Ãјì =∂r
J^茺‰õ∆Ω_»∞ ã¨^•ÌO Ǩï¿ãû<£ ã¨fiã¨÷ÅO u„H˜`ü#∞ ™êfinè#O
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. J@∞`«~åfi`« ^Õâ◊OÖ’ JuÃÑ^ŒÌ iÃѶ·#s L#fl
ɡ·r #QÆ~åxfl P„Hõq∞OKå~°∞. P `«~åfi`« `«Öò JѶ¨~ü, Y~Ú"£∞,
~°∞`åƒ, ="å"£, J<å"£ Ѩ@ì}ÏÅ#∞ ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
^Õâ◊ ~å[^è•x #QÆ~°"≥∞ÿ# ÉÏQÍÌ^£"≥·Ñ¨Ù ^Œ∂ã¨∞ÔHà◊¥Î ã¨=∞„~å,
L^è•~Ú"£∞, =ÚHÍÎkÜ«∂ Ѩ@ì}ÏÖ’¡ „ѨÉèí∞`«fi ^ŒàÏÅ`À
`«ÅѨ_»∞`«∞<åfl~°∞. W~å<£ ã¨iǨÏ^Œ∞ÌʼnõΩ ã¨g∞ѨOQÍ L#fl
kÜ«∂ÖÏ „áêO`«OÖ’x Ѩ@ì}ÏÅ∞ Ãã·`«O q∞e>ˇO@¡
^Œ∂‰õΩ_»∞‰õΩ `«Å=OKå~Ú. JÖòHÍ~Ú^• P^Œ~°≈OQÍ ã¨∞hflÅ∞
U~åÊ@∞KÕã¨∞‰õΩ#fl SZãπSZÖò #Å¡*ˇO_®Å`À, =∂~°}ÏÜ«Ú
^è•Å`À K˘K«∞ÛH˘ã¨∞Î#flH˘nÌ +≤Ü«∂ÖË „Ѩ^è•#OQÍ LO_Õ „ѨÉèí∞`«fi
^ŒàÏÅ∞ Ѩ~å~°=Ù`«∞<åfl~Ú. W^Õ J^Œ∞#∞QÍ W~åH± L`«Î~°
„áêO`«O Ö’x K«=Ú~°∞ xÅfiÅ #QÆ~°O H˜~°∞¯H±#∞, ZiƒÖò,
ã¨∞ÖË=∂xÜ«∂ Ѩ@ì}ÏÅ#∞ JHõ¯_ç ‰õΩ~°∞ÌÅ∞ ™êfinè#O
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞.
E<£ 21 <å_»∞ rǨ n q∞e>ˇO@∞¡ W~åH±–ã≤iÜ«∂
ã¨iǨÏ^Œ∞Ì áÈã¨∞ì#∞ ‰õÄ_® ™êfinè#O KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. =ӺǨ `«‡Hõ
"≥∞ÿ# D áÈã¨∞ì P„Hõ=∞}`À L„QÆ"å^Œ∞ʼnõΩ ÉèÏs PÜ«Ú^è•Å#∞
^Õâ◊OÖ’x U =¸ÅÔH·<å `ÕeHõQÍ fã¨∞ÔHàı§O^Œ∞‰õΩ J=HÍâ◊O
U~°Ê_çOk. H©ÅHõ #QÆ~åÅxflO˜h P„Hõq∞ã¨∂Î =ã¨∞Î#fl
q∞e>ˇO@∞¡ ÉÏQÍÌ^£`À ã≤iÜ«∂, *’~å¤<£ ã¨iǨÏ^Œ∞ÌÅ#∞ Hõe¿Ñ
~°Ç¨Ï^•~°∞Å#∞ =¸ã≤"Õâß~°∞. rǨ nÅ#∞ Ô~O_»∞~ÀAÅáê@∞
QƘìQÍ<Õ „Ѩu Ѷ¨∞˜Oz# „ѨÉèí∞`«fi |ÅQÍÅ∞ P `«~åfi`«
K«uH˜Å|_®¤~Ú. nO`À ^Õâ◊ ѨtÛ=∞ „áêO`« Ѩ@ì}ÏÖ’¡x
+≤Ü«∂ =∞`« Ãã·<åºxfl LѨ ã¨OǨÏiã¨∞Î#fl@∞¡ W~åH± „ѨÉèí∞`«fiO
„ѨHõ˜OzOk. HÍQÍ, K«=Ú~°∞ "åºáê~°OÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç#

14. 16 #_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2014
JÃÑH± ^ÕâßÅ∞ SZãπSZÖò L„QÆ"å^Œ∞Å HÍ~°}OQÍ f„=OQÍ
#+¨ìáÈÜÕ∞ „Ѩ=∂^Œ=ÚO^Œx W~å<£ J^茺‰õ∆Ω_»∞ ǨÏã¨<£ ~˘Ç¨ h
ÃÇÏK«ÛiOKå~°∞.
rǨ nÅ∞ `«=∞ Pnè#OÖ’H˜ =zÛ# „áêO`åÖ’¡ "≥O@<Õ
=∞^茺ܫÚQÆO <å˜ W™ê¡q∞H± K«ÏìÅ#∞ J=∞Å∞ KÕã¨∞Î<åfl~°∞.
16 ã¨∂„`åÅ`À ‰õÄ_ç# K«Ïìxfl HõzÛ`«OQÍ áê˜OKåÅx
„Ѩ[ʼnõΩ P^ÕâßÅ∞ *Ïs KÕâß~°∞. WO^Œ∞Ö’ =∞Ç≤Ïà◊Å∞
â◊s~°O`Àáê@∞ =ÚMÏxflÃã·`«O ѨÓiÎQÍ HõÑ≤Ê LOKÕ ^Œ∞ã¨∞ÎÅ∞
^èŒiOKåÅx, Wà◊¡Ö’Oz |Ü«∞@‰õΩ ~å=^ŒÌx, áœ~°∞Öˇ=~°∂
PÜ«Ú^è•Å∞ ^èŒiOK«~å^Œ<Õ xÜ«∞=∂Å∞ qkèOKå~°∞.
=∞`«∞ÎѨ^•~åúÅ#∞, =∞^•ºxfl ¿ãqOK«~å^Œx, q„Hõ~ÚOK«~å^Œx,
"åºáê~°∞Å∞ ã¨~°∞‰õΩÅ ^èŒ~°Å#∞ `«yæOKåÅx ‰õÄ_® HõzÛ`«"≥∞ÿ#
P^Õâßeã¨∞Î<åfl~°∞. WHõ Jq"åÇ≤Ï`« =∞Ç≤Ïà◊Å#∞ rǨ nÅ∞
`«=∞ "≥O@ fã¨∞Hõ "≥o¡ rǨ n Ü«Ú=‰õΩÅ`À q"åǨ Å∞
[iÑ≤ã¨∞Î#fl@∞¡ „Ѩ[Å∞ JO@∞<åfl~°∞. ã¨∞hflÅ *’eH˜ "≥à◊¡‰õΩO_®
ˆH=ÅO +≤Ü«∂Å#∞ =∂„`«O x~°ƒOkèOz HÍeÛK«OѨÙ`«∞<åfl~°∞.
D JO`«~°∞º^ŒúO ZO`«˜ J=∂#gÜ«∞`«#∞, ~åHõ∆ã¨`åfixfl "åºÑ≤Î
KÕã¨∞Î#fl^À ™ê=∂lHõ =∂^茺=∂Ö’¡ ^Œ~°≈#q∞ã¨∞Î#fl
ǨÏ$^ŒÜ«∞q^•~°Hõ z„`åÖË Kå˜K≥|∞`«∞<åfl~Ú. Ѩ@∞ì|_ç#
W~åH± Ãã·x‰õΩÅ#∞ SZãπSZÖò q∞e>ˇO@∞¡ KÕ`«∞Å∞ qizHõ˜ì
ã¨g∞ѨO #∞Oz HÍeÛK«OѨÙ`«∞#fl ^Œ$âߺÅ∞ +≤Ü«∂ `≥QÆ áœ~°∞Ö’¡
„ѨfHÍ~åxfl Ô~K«ÛQ˘_»∞`«∞<åfl~Ú.
ã¨∞hfl rǨ nÅ∞ |QÍÌ^£ "≥·Ñ¨Ù ^Œ∂ã¨∞‰õΩáÈ`«∞O>Ë +≤Ü«∞`ü
„Ѩ^è•# =∞O„u <Òi JÖò – =∞eH˜˜ ~å[H©Ü«∞ rq`«O HÀã¨O
áÈ~å_»∞`«∞<åfl~°∞. W™ê¡q∞H± ¿ãìò PѶπ W~åH± JO_£ ^Œ Öˇ"åOò
u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞^•~°∞Å∞ D U_®k `˘e <åà◊§Ö’ Ѷ¨Å∞¡*Ï
Ѩ@ì}O`À áê@∞ J#ƒ~ü „áêq<£û ~å[^è•x ~°=∂_çÃÑ· Ѩ@∞ì
™êkèOz# <å˜ #∞O_ç ã¨∞hfl J#ƒ~ü „áêq<£û „Ѩ^è•#
Ѩ@ì}ÏÖˇ·# ÔH·fi"£∞, ~å"å, J#ÇπÏ, ~°∞σÅ#∞ ™êfinè#O
KÕã¨∞‰õΩ<åfl~°∞. Ü«Ú„¿Ñ¶˜ãπ #kÃÑ· L#fl ~å"å Ѩ@ì}O,
ã¨g∞ѨOÖ’x J#ÇπÏ Ñ¨@ì}ÏÅ#∞ ™êfinè#O KÕã¨∞HÀ=_»O
ǨÏk`å Ѩ@ì}OÖ’x H©ÅHõ _®"£∞ÃÑ· Ѩ@∞ì ™êkèOKÕO^Œ∞ˆH
#xÑ≤ã¨∞Î#flk. _®"£∞#∞ q^èŒfiOã¨O KÕÜ«∞_»O =Å# ^ÕâßxH˜
q^Œ∞º`ü ã¨~°Ñ¶¨~å KÕ¿ã „y_£ qѶ¨Å=∞=fi_»"Õ∞ H͉õΩO_®, f„="≥∞ÿ#
=~°^ŒÅ∞ ã¨OÉèíqOK«_®xH˜ HÍ~°}=∞=Ù`«∞Ok. ~°Ïƒ Ѩ@ì}O
40,000 =∞Ok [<åÉèÏ#∞ Hõey LOk. HÍx W©=Å D
Ѩ@ì}OÖ’ Ѷ¨Å∞¡*Ï, ~°=∂_çÅ #∞O_ç =∞~À 20,000 =∞Ok
=zÛ KÕ~å~°∞.
q∞e>ˇO@∞¡ ÉÏQÍÌ^£‰õΩ J~°"≥· H˜Ö’ g∞@~°¡ ^Œ∂~°OÖ’
L<åfl~°x ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞Î#flk. W~åH± q∞e>ˇO@¡ ™êfinè#O
J=Ù`«∞O^•? W~åH±`À áê@∞ "≥Ú`«ÎO ѨtÛ=∂ã≤Ü«∂Ö’
Ѩi}Ï=∂Å∞ ZÏ¡ LOÏ~Ú? J<Õ „Ѩâ◊flÅ∞ „ѨѨOK«
"åºÑ¨ÎOQÍ =ºHõÎ=∞=Ù`«∞<åfl~Ú. ã¨∞hfl q∞e>ˇO@¡ |ÅO,
ѨÙ~ÀQÆ=∞#O ZÏ¡ L<åfl Ѩiã≤÷`«∞Å∞ q+¨q∞Oz# =∂@
"åã¨Î=O. D Ѩi}Ï=∂ŠѨ@¡ J"≥∞iHÍ ÃÑ·H˜ PO^Àà◊#
=ºHõÎO KÕã¨∞Î#flk. HÍh D Ѷ¨∞@#Åhfl J"≥∞iHÍ Z*ˇO_®Ö’
ÉèÏQÆ=∞<Õ J#∞=∂<åÅ∞ ‰õÄ_® HõÅ∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. u~°∞QÆ∞ÉÏ@∞
^•~°∞ÅÃÑ· "≥·=∂xHõ ^•_»∞Å∞ KÕÜ«∂Å<Õ q+¨Ü«∞OÃÑ· J"≥∞iHÍ
`«~°˚#Éèí~°˚#Å∞ Ѩ_»∞`ÀOk. ÉÏQÍÌ^£Ö’x `«=∞ ZO|ã‘, JHõ¯_ç
J"≥∞iHõ#¡ Éèí„^Œ`« HÀã¨O 275 =∞Ok Ãã·xHõ ã≤|ƒOkx W~åH±‰õΩ
ѨOÑ≤OzOk. W~åH±‰õΩ =∞^ŒÌ`«∞QÍ W~å<£`À HõÅã≤ Ãã·xHõ
K«~°º KÕѨ>Ëì q+¨Ü«∂xfl Ü«¸Zãπ `Àã≤ѨÙzÛOk. HÍh W~å<£`À
W~åH± Ѩiã≤÷uÃÑ· qÜ≥∞<åflÖ’ K«~°ÛÅ∞ [iÑ≤Ok.
W~åH± QÆ^≥ÌÃÑ· `å#∞ ‰õÄ~ÀÛɡ˜ì# J^茺‰õ∆Ω_»∞ "≥·Ñ¶¨ÅºO
K≥O^Œ@O JO>Ë Jk J"≥∞iHÍ "≥·Ñ¶¨ÅºO `«Ñ¨Ê =∞~˘Hõ˜ HÍ^Œ∞.
q∞e>ˇO@¡ =∂@ q#QÍ<Õ =¸_»∞ ѨÏÖÏÅ Ãã·x‰õΩÅ∞,
JkèHÍ~°∞Å∞ Ѩ~å~°Ü«∂º~°∞. JÏ¡ Jx ã¨∞hfl q∞e>ˇO@∞¡
ÉÏQÍÌ^£#∞ P„Hõq∞OK«_»O JO`« ã¨∞ÅÉèíO HÍ^Œ∞. ÉÏQÍÌ^£#∞
P„Hõq∞OK«∞‰õΩ<åfl , W~åH± "≥Ú`åÎxfl J^Œ∞ѨÙÖ’ ÃÑ@∞ìHÀ=_»O
"åiH˜ ™ê^茺O HÍHõáÈ=K«∞Û. W~åH±Ö’ ^•^•Ñ¨Ù _≥|ƒ~Ú âß`«O
+≤Ü«∂Å∞ L<åfl~°∞. L`«Î~åk# ‰õΩ~°∞ÌÅ∞ Z‰õΩ¯=QÍ L<åfl~°∞.
D ‰õΩ~°∞Ì „áêO`«O PK«~°}Ö’ ã¨fi`«O„`«OQÍ H˘#™êQÆ∞`«∞#flk.
H˘xfl „áêO`åÅÖ’ ã¨∞hflÅ JkèѨ`«ºO L#flk. D ã¨∞hfl
„áêO`åÅÖ’ Ѩ@∞ì =Å¡<Õ SZãπSZãπ q∞e>ˇO@∞¡ |ÅOQÍ
HõxÑ≤ã¨∞Î<åfl~°∞. ÉÏQÍÌ^£ á⁄e"Õ∞~°Ö’x XHõ˜ Ô~O_»∞ „áêO`åÅ∞
q∞#Ǩ ~Ú¿ãÎ q∞QÆ`å „áêO`«=∞O`å +≤Ü«∂Å^Õ JkèѨ`«ºO.
ã¨∞hfl q∞e>ˇO@¡#∞ Z^Œ∞~À¯=_®xH˜ +≤Ü«∂ q∞e>ˇO@∞¡
ã¨=∂Ü«∞`«ÎO J=Ù`«∞<åfl~°∞. á⁄~°∞QÆ∞<Õ L#fl W~å<£ =∞^ŒÌ`«∞
D +≤Ü«∂ʼnõΩ LO@∞Ok. W~åH± z=iH˜ ‰õΩ~°∞Ì, ã¨∞hfl, +≤Ü«∂
„áê|ź „áêO`åÅ∞QÍ q_çáÈ=K«∞Û. ‰õΩ~°∞Ì „áêO`«O =∂kiQÍ
ã¨∞hfl Éèí∂ÉèÏQÍÅ∞ ã¨fi`«O„`«OQÍ =º=ǨÏiOK«_»"Õ∞ q∞ye
L#flk.
ѨtÛ=∂ã≤Ü«∂ Ѩi}Ï=∂Ö’¡ =ÚO^Œ∞QÍ "åã¨Î=O |e
J=Ù`«∞Ok. J"≥∞iHÍ Hõ#∞ã¨#flÅÖ’ "≥∞eˆQ JO`«~å˚fÜ«∞
g∞_çÜ«∂, "å~åÎ ã¨Oã¨÷ʼnõΩ SZãπSZãπ ™êÜ«Ú^èŒ∞Å∞ ã≤iÜ«∂Ö’
¿ãfiK«Ûù „Ѩ*Ï™êfi=∞ºO HÀã¨O áÈ~å_Õ g~°∞Å∞QÍ HõxÑ≤™êÎ~°∞.
"åˆ~ WѨC_»∞ W~åH±Ö’ J_»∞QÆ∞ ÃÑ@ìQÍ<Õ L„QÆ"å^Œ∞Å∞QÍ
=∂iáÈÜ«∂~°∞. =∞~À"≥·Ñ¨Ù =∞`«Ñ¨~°OQÍ ã≤iÜ«∂Ö’ +≤Ü«∂
`≥QƉõΩ K≥Ok# J™ê^£ J}z"Õ`« K«~°ºÅ‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ

15. 17#_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ}EÖˇ· 2014
áÈ~å_»∞`«∞#fl ã¨∞hfl `≥QÆ Ü≥∂^èŒ∞Å∞ "åˆ~. W~åH± J^茺‰õ∆Ω_≥·#
+≤Ü«∂ `≥QƉõΩ K≥Ok# =∞eH˜ JkèHÍ~åxfl ã¨"åÅ∞ KÕÜ«∞@O`À
JÖòHÍ~Ú^• ‰õÄ_® x~°ã≤Oz# f„= =∞`« L„QÆ"å^Œ∞ÅÜ«∂º~°∞.
WO`«H© "å~°∞ f„="å^Œ∞ÖÏ, „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ "å^Œ∞ÖÏ? JO>Ë,
™êÜ«Ú^èŒ∞Å∞ J#flk "åã¨Î=O.
`«=∞#∞ =ºuˆ~H˜Oz#O`«HÍÅO áêÅã‘Î<å q"≥∂K«<å ã¨Oã¨÷
<åÜ«∞‰õΩ_»∞ Ü«∂ã¨~ü J~åѶ¨`ü ‰õÄ_® J"≥∞iHÍ ^Œ$+≤ìÖ’
L„QÆ"å^Õ. JѶ¨…x™ê÷<£Ö’ Hõ=¸ºxã¨∞ì áêÅ#‰õΩ =ºuˆ~HõOQÍ
J"≥∞iHÍ `«Ü«∂~°∞ KÕã≤# `åeÉÏ#∞¡ JѨC_»∞ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ
Ü≥∂^èŒ∞Å∞ "åˆ~, WѨC_»∞ J"≥∞iHõ "åi J_»∞QÆ∞ʼnõΩ
=∞_»∞QÆ∞ÖÁ`ÕÎ áêH± áêʼnõΩÅÃÑ· u~°QÆ|_»@O`À =Úã≤¡O
f„"å^Œ∞Å∞, J"≥∞iHÍ `«# JkèѨ`«º „H©_»Ö’ áê=ÙÅ∞QÍ
LѨÜ≥∂yOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ áœ~°∞Å#∞ ‰õΩÅ, =∞`«, „áêOfÜ«∞
qÉèË^•Å∞ q^ÕfiëêÅ#∞ Ô~K«ÛQ˘˜ì u~ÀQÆ=∞#"å^Œ∞Å∞,
L„QÆ"å^Œ∞Å∞QÍ `«Ü«∂~°∞ KÕ™ÈÎO^Œ#@OÖ’ ZÖÏO˜ ã¨O^ÕǨÏO
ÖË^Œ∞. J=ã¨~°"≥∞ÿ#O`« HÍÅO "åix LѨÜ≥∂yOK«∞HÀ=@O
`«~°∞"å`« |Ü«∞@‰õΩ <≥˜ì"ÕÜ«∞@O ^•x <≥·[O.
XHõѨC_»∞ Já¶ê…x™ê÷<£Ö’ [iy# „ѨÜ≥∂QÆ"Õ∞ WѨC_»∞
J~°|∞ƒ QÆ_»¤ÃÑ· ™êQÆ∞`«∞#flk. P<å_»∞ `åe|#¡‰õΩ Ãã·xHõ `«sÊù^Œ∞
WzÛOk áêH˜™ê÷<£Ö’x J"≥∞iHÍ H©Å∞ÉÁ=∞‡ „ѨÉèí∞`«fi"Õ∞. D
`«sÊù^Œ∞‰õΩ x^èŒ∞Å∞ ã¨~°Ñ¶¨~å KÕã≤Ok ™œn Jˆ~aÜ«∂. J"≥∞iHÍ
HõOÃÑhÅ∞ PÜ«Ú^è•Å∞ J=Ú‡‰õΩ<åfl~Ú. ÃÑ·H˜ W™ê¡q∞H±
áÈ~å@OQÍ HõxÑ≤Oz<å, ™ÈqÜ≥∞ò Ü«¸xÜ«∞<£‰õΩ
=ºuˆ~HõOQÍ J"≥∞iHÍ =ӺǨÏ"Õ∞ J=∞Å~ÚOk. z=~°‰õΩ
`åe|<£Å#∞ J}z"ÕÜ«∞_®xH˜ JO@∂ <å’ ^ŒàÏÅ∞
Já¶ê…x™ê÷<£Ö’ J_®¤ "Õã≤#~Ú. WѨC_»∞ W~åH±Ö’ q∞e>ˇO@∞¡
KÕã¨∞Î#flk ‰õÄ_® `«=∞k HÍx áÈ~å@"Õ∞. D ã¨∞hfl q∞e>ˇO@∞¡
WѨʘˆH ã≤iÜ«∂Ö’x Ô~O_»∞ K«=Ú~°∞ â◊√kú ˆHO„^•Å#∞
Jnè#OÖ’H˜ `≥K«∞Û‰õΩx "åºáê~°O ™êyã¨∞Î<åfl~°∞. W~åH±Ö’
‰õÄ_® J^Õ [~°QÆ=K«∞Û. ã¨^•ÌO#∞ QÆ^≥Ì kOz# `«~°∞"å`«
ѨtÛ=∂ã≤Ü«∂ JO`«Ï J"≥∞iHÍ =ºuˆ~Hõ`« ÃÑÅ∞¡aH˜Ok.
D =ºuˆ~Hõ`« ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ# ~°∂Ѩ٠k^Œ∞ÌHÀ‰õΩO_® xsfi~°ºO
KÕÜ«∞_»OÖ’ J"≥∞iHÍ ã¨Ñ¶¨Å"≥∞ÿOk.
W~åH±Ö’x +≤Ü«∂, ã¨∞hfl, ‰õΩ~°∞Ì, ã¨^•ÌO Ǩï¿ãû<£ `«k`«~°
`≥QÆÅhfl Ö∫H˜Hõ"å^Œ áêÅ#Ö’ ™ê=∞~°ã¨ºOQÍ r=#O
™êyOKÕq. PÜ«∞# <Õ`«$`«fiOÖ’x ÉÏ`ü áêsì =¸_»∞ ^ŒâßÉÏÌÅ
ѨiáêÅ#Ö’ „Ѩ*Ï™êfiq∞Hõ ǨωõΩ¯Å∞ ÖËHõáÈ~Ú<å, „Ѩ[Å
r=# ã≤÷uQÆ`«∞Å∞ =∂„`«O "≥∞~°∞QÍæ =ÙO_Õq. JÖÏO˜ W~åH±ÃÑ·
*Ïi˚ |∞+π <åÜ«∞Hõ`«fiOÖ’x J"≥∞iHõ<£ ™ê„=∂[º"å^ŒO ѨzÛ
J|^•úÅ`À 2003Ö’ Ü«Ú^ŒúO „ѨHõ˜OzOk. Hõhqh Z~°∞QÆx
suÖ’ ÉÏO|∞Å =~°¬O ‰õΩiÑ≤Oz 10 ÅHõ∆Å =∞Ok W~åH©
áœ~°∞Å#∞ á⁄@ì# ÃÑ@∞ì‰õΩOk. Ü«Ú^•úxH˜ =ÚO^Œ∞ J"≥∞iHÍ
qkèOz# POHõ∆Å =Å# =∞O^Œ∞Å∞ JO^ŒHõ 5 ÅHõ∆Å W~åH©
Ѩã≤áêѨÅ∞ Jã¨∞=ÙÅ∞ ÉÏ™ê~°∞. WO`« =∂~°}Ǩϟ=∂xfl
ã¨=∞i÷OK«∞HÀ=_®xH˜ J"≥∞iHÍ ‰õΩO˜™ê‰õΩÅ∞ K≥Ñ≤ÊOk.
ã¨^•ÌO Ǩï¿ãû<£, JÖòHÍ~Ú^•`À Hõeã≤ =∂#= ǨÏ##
PÜ«Ú^è•Å∞ (_»|∞¡ºZO_ç) `«Ü«∂~°∞ KÕâß~°x, Jk ѨtÛ=∂
ã≤Ü«∂ˆH HÍHõ „ѨѨOKåxˆH =ÚѨÙÊ Hõ#∞Hõ P Ü«Ú^ŒúO `«Ñ¨ÊÖË^Œx
"åkOzOk. JÖòHÍ~Ú^•`À ã¨O|O^è•Å∞ HÍx, P
PÜ«Ú^è•Å∞ HÍx =˜ì J|^•úÅh „ѨѨOKåxHõO`å "≥O@<Õ
`≥eã≤áÈ~ÚOk. J"≥∞iHÍ Jã¨Å∞ L^ÕÌâ◊O W~åH±Ö’ QÆÅ ÉèÏs
K«=Ú~°∞ xˆH∆áêÅ∞. Wq ™œn Jˆ~aÜ«∂ `«~åfi`« „ѨѨOK«OÖ’<Õ
Ô~O_»= JuÃÑ^ŒÌ xˆH∆áêÅ∞#fl „áêO`«O. ÅHõ∆Å =∞Okx á⁄@ì#
ÃÑ@∞ì‰õΩ#fl =∞~°∞Hõ∆}O #∞O_Õ P xˆH∆áêÅ#∞ J"≥∞iHõ<£ K«=Ú~°∞
HõOÃÑhÅ∞ ÔH·=ã¨O KÕã¨∞‰õΩx <Õ˜H© ÖÏÉèíѨ_»∞`«∂<Õ =Ù<åfl~Ú.
W™ê¡q∞H± f„="å^Œ∞ʼnõΩ KÀ>ËÖËx W~åH±Ö’ <Õ_»∞ "å~°∞
Ãã·fi~° qǨ ~ü KÕã¨∞Î<åfl~°O>Ë ^•x áêѨO ‰õÄ_® J"≥∞iHÍ
™⁄O`«O. P„Hõq∞Oz# W~åH±#∞ ѨiáêeOK«_»O Hõ+¨ì`«~°"≥∞ÿ#
"Õà◊, W~åH± ã¨=∂[OÖ’x ã¨∞hfl, +≤Ü«∂ `≥QÆÅ =∞^茺
"≥·ëê=∂ºÅ#∞ ÃÑOz áÈ+≤Oz, qÉèílOz áêeOKÕ
Z`«∞ÎQÆ_»Å#∞ J=ÅOaOzOk. JÖòHÍ~Ú^• W~åH±Ö’ F
|Å"≥∞ÿ# â◊H˜ÎQÍ Z^ŒQÆ_»O J"≥∞iHÍ Ñ¨Ù}º"Õ∞. 2011 z=i
=~°‰õÄ J"≥∞iHÍ „Ѩ`«ºHõ∆ áêÅ#Ö’#∂ P `«~åfi`« ™êQÆ∞`«∞#fl
W~åH± „ѨÉèí∞`«fi áêÅ#Ö’#∂ J<ÕHõ P`å‡Ç¨ïu ^•_»∞Å∞,
ÉÏO|∞ ^•_»∞Å`À W~åH± ^Œ^ŒúiÅ∞¡`«∂<Õ =ÙOk. J"≥∞iHÍ
„¿Ñˆ~Ñ≤`« JO`«~°∞º^ŒúOÖ’ "ÕÖÏk =∞Ok W~åH©Å∞ „áê}ÏÅ∞

16. 18 #_»∞ã¨∞Î#fl `≥ÅOQÍ} EÖˇ· 2014
HÀÖ’Ê`«∞<åfl~°∞. `å*ÏQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl Ѩi}Ï=∂Å#∞ K«∂¿ãÎ
Wk =∞iO`« f„=`«~°=∞ÜÕ∞º Ѩiã≤÷u Hõ#|_»∞`ÀOk. g~°∞
P„Hõq∞OK«∞‰õΩO@∞#fl „áêO`åÅÖ’ PHõ$`åºÅ∞ áêÅ#
ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ =Ù#flk. g~°∞ ÉÏQÍÌ^£#∞ ™êfinè# Ѩ~°∞Û‰õΩO>Ë
W~åH± ^Õâ◊OQÍ q∞QÆÅ_»O „Ѩâßfl~°÷HõO.
J"≥∞iHÍÖ’ =ã¨∂Î`«ÊuÎ ~°OQÆO „Hõ=∞OQÍ `«QÆ∞æ`«∂ q^Õj,
=ÚYºOQÍ K≥·<å #∞Oz kQÆ∞=∞`«∞ÅÃÑ· P^è•~°Ñ¨_»@O
Z‰õΩ¯==Ù`«∞#flk. JHõ¯_» ˆHO„nHõ$`«"≥∞ÿ#q q∞e@s Ѩi„â◊=∞Å∞
=∂„`«"Õ∞. "å˜H˜ KÕu xO_® Ѩx LO>Ë<Õ ÖÏÉèÏÅ∞. JO^Œ∞ˆH
„ѨѨOK«OÖ’ x~°O`«~°O U^À XHõKÀ@ Ü«Ú^ŒúO [~°∞QÆ∞`«∂
LO_®e. PÜ«Ú^è•Å∞ J=Ú‡HÀ"åe. H˘`«Î PÜ«Ú^è•Å#∞
ѨsH˜∆OK«∞HÀ"åe. W~åH±ÃÑ· ^•_»∞Ö’¡ P^èŒ∞xHõ H˜∆Ѩ}∞Å#∞
„ѨÜ≥∂yOz# J"≥∞iHÍ, JѶ¨…x™êÎ<£Ö’ =∂#= ~°Ç≤Ï`«
q=∂<åÅ(„^À<£)#∞ „ѨÜ≥∂yOz ѨsH˜∆OzOk. 1980–88
=∞^茺 [iy# W~åH± – W~å<£ Ü«Ú^ŒúOÖ’ |Ç≤Ï~°OQÆOQÍ
W~åH±#∞ ã¨=∞i÷Oz PÜ«Ú^è•Å∞ JOkOz# J"≥∞iHÍ J^Õ
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ~°Ç¨Ï㨺OQÍ W~å<£‰õÄ PÜ«Ú^è•Å∞
q„Hõ~ÚOzOk. ѨtÛ=∂ã≤Ü«∂Ö’ `«# J=ã¨~åÅ HÀã¨O
J"≥∞iHÍ J=HÍâ◊"å^Œ. „Ѩ=∂^ŒHõ~° "≥·Y~°∞Å =¸ÖÏ<å
ZѨC_»∞ UO [~°∞QÆ∞`«∞O^À TÇ≤ÏOK«ÖË=Ú.
J"≥∞iHÍ, ѨtÛ=∞^ÕâßÅ∞ WHõ<≥·<å ÉÏ^茺`åÜ«Ú`«OQÍ
=º=ǨÏiOz JO`«~å˚fÜ«∞ ã¨Oã¨÷Å <Õ`«$`«fiOÖ’ D
ã¨OH∆ÀÉèÏxH˜ =ÚyOѨ٠ѨÅHõ_®xH˜ Hõ$+≤KÕÜ«∂e. W~åH±
JO`«~°∞º^•úxfl ã¨HÍÅOÖ’ J^Œ∞Ѩ٠KÕÜ«∞_»OÖ’ qѶ¨Å"≥∞ÿ`Õ
Jk „Ѩ=∂^ŒHõ~° Ѩ~°º=™ê<åʼnõΩ ^•ifÜ«∞ QÆÅ^Œx
QÆ∞iÎOKåe. J^Õ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ѨtÛ=∂ã≤Ü«∂Ö’ WѨC_»∞
[~°QÍeûOk ã¨∞hfl, +≤Ü«∂ =~åæÅ∞ Ѩ~°ã¨Ê~°O HõÅÇ≤ÏOK«∞
HÀ=_»O HÍ^Œ∞. Jxfl =~åæÅ∞ `«=∞ qÉèË^•Å#∞ JkèQÆq∞Oz
™ê„=∂[º"å^Œ =ºuˆ~Hõ "≥·Yix fã¨∞HÀ"åe. J~°|∞ƒ QÆ_»¤g∞^Œ
HÍh, „ѨѨOK« "åºÑ¨ÎOQÍ HÍh ã¨∞hflÅ^Õ "≥∞*Ïi©. JO^Œ∞=Å¡
J"≥∞iHÍ H©Å∞ÉÁ=∞‡ „ѨÉèí∞`åfiÅ`À xq∞`«ÎO ÖˉõΩO_® ã¨∞hfl
ã¨=∂[O #∞Oz qA˝Å∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =zÛ +≤Ü«∂ŠѨ@¡
¿ãflǨÏǨÏã¨ÎO Kåáêe. W~å<£ ‰õÄ_® +≤Ü«∂ ~å[ºOQÍ H͉õΩO_®
™ê„=∂[º"å^•xfl kèHõ¯iOz# ^Õâ◊OQÍ ã¨∞hfl ã¨=∂[O Ѩ@¡
™œÇ¨ ~°Ì`«#∞ „Ѩ^Œi≈OKåe. ™ê„=∂[º"å^Œ∞Å∞ ã¨$+≤ìOKÕ =∞`«
=∂~°}Ǩϟ=∞O #∞Oz ѨtÛ=∂ã≤Ü«∂#∞ ~°H˜∆OKåe.
~°K«~Ú`« : q„âßO`« Láê^蕺ܫÚ_»∞
<åÅ∞QÆ∞ â◊`åÉÏúÅ #QÆ~°O
- _®IIcèOѨe¡ NHÍO`ü
<åÅ∞QÆ∞ â◊`åÉÏÌÅ <å #QÆ~åxfl
"å_»∞ <åâ◊#O KÕã≤O_»∞
Jaè=$kú Kå@∞#
^èŒfiO㨠~°K«# KÕã≤O_»∞
=Å™êkèѨ`«ºO ¿Ñi@
=#~°∞Å#∞ ^ÀK«∞‰õΩ<åfl_»∞
ÃÑ@∞ì|_»∞Å "åºáê~°O`À
#QÆ~åxfl P„Hõq∞OzO_»∞
#Ü«∞=OK«# =∂@Å`À
#OQÆ<åz KÕ+¨ìÅ`À
#QÆ~°O K«∞@∂ì`å áêQÍ "Õã≤O_»∞
ѨÉò, Hõ¡ÉòÅ ¿Ñ~°∞`À
#QÆ~° K«i„`«#∞ =∂iÛ"Õã≤O_»∞
á¶êºHõìsÅ∞, á¶ê"£∞ ǨÏ∫ãπÅ ¿Ñi@
#QÆ~åxfl HÍÅ∞+¨ºHÀ~°Ö’¡H˜ kOzO_»∞
ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ #QÆ~åxfl
K«O„^Œ∞xÃÑ· =∞K«ÛÖÏ =∂iÛ"Õã≤O_»∞
Wxfl KÕã≤#OHÍ
WOHÍ <å^Õ#O@_»∞ ã≤QÆ∞æÖË<À_»∞
|i|`«ÎÅ "≥ÚMÏxH˜
|@ìÖˇO^Œ∞Hõ#fl@∞ì
ã≤yæ_çã≤<À_ç =∂@efl
Z=~°∞ Ѩ˜ìOK«∞‰õΩO@~°∞
Jˆ~- ÉË=‰õÄѶπ
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞-=∂ *Ïw~°∞
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ =∂ ~å[^è•x
#∞qfiѨC_»∞ =Å™È_ç"À
#∞"≥fiѨC_»∞ H˜~å~Ú^•~°∞_ç"Õ
Hõq`«
k