HASTANE OTOMASYONU DERS NOTLARI ve SUNUMLARI
Hospital Information Systems Lecture notes and presentations,
Prof.Dr. Halit Hami OZ-05-Hastane Otomasyonu-VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMİ
Sağlık kurumlarında kalite yönetimi unite 02-sağlik hi̇zmetleri̇nde kali̇te-p...
Prof.dr. halit hami oz 05-hastane otomasyonu-veri̇ tabani yöneti̇m si̇stemi̇
1. Hastane Otomasyonu Modülleri
4. VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMİ
5. FİREWALL, 6. ANTİ VİRÜS PROGRAMI, 7. DONANIM, 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
9. EĞİTİM HİZMETLERİ
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ
Kafkas Üniversitesi
Mühendislik Mimarlık Fakültesi
Bilgisayar Mühendisliği Bölüm Başkanı
Bilgisayar Yazılımı Anabilim Dalı
Kars, Türkiye
2. Bilgi:
Üniversitelerimizde Sağlık Meslek Yüksek Okullarında
verilen
Hastane Otomasyonu I + II
Derslerinde yardımcı öğrenim materyali olarak hazırlanan
bu sunum Sağlık Bakanlığı Hastane Otomasyon Çerçeve
ilkeleri dokümenından yararlanılarak
Ve
6 slayt bir sayfada olmak üzere print edilerek aynı
zamanda ders notu olarak da kullanılabileceği göz
önüne alınarak toplamda 18 sunum olarak hazırlanmıştır.
Diğer sunumlarla ilgili bilgiler bu sunumun sonunda
verilmiştir. Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 2
3. 4. VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMİ
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 3
4. 4.1. GENEL ÖZELLİKLER
4.1.1.
İstekli, projede teklif edilen VTYS
lisansını tüm uygulama geliştirme ve
çalıştırma (Full Use) hakları ile
(İdare’nin diğer projelerde veya
kendisinin geliştireceği uygulamalarda
da bütün hakları ile kullanılmak üzere)
temin edecektir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 4
5. 4.1. GENEL ÖZELLİKLER
4.1.2.
İsteklinin, teklif ettigi VTYS ürünleri
freeware, lisanssız ve Türkiye'de teknik
desteği olmayan ürünler olmayacaktır.
İstekli, ürünlerin lisanslı olduğunu
belgeleyecektir.
İstekli, ayrıca teklif ettiği ürünlerin
Türkiye'deki ana firma statüsündeki
şirketten bu ihaleye özel yetki belgesi
alacaktır. Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 5
6. 4.1. GENEL ÖZELLİKLER
4.1.3.
Teklif edilen veri tabanı yönetim
sistemi (VTYS) endüstri standardı olan
ilişkisel mimariye dayalı olmalıdır.
4.1.4.
VTYS çok kullanıcılı veri erişimini
desteklemelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 6
7. 4.1. GENEL ÖZELLİKLER
4.1.5.
Teklif edilen VTYS gerek verilerde
gerekse nesne isimlerinde Türkçe
karakter setini desteklemelidir.
Sıralama ve karşılaştırma işlemleri
Türkçe alfabe dizilişine göre
yapılabilmeli, bu özellik için herhangi
bir programlamaya gerek
duyulmamalıdır. Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 7
9. 4.2. ÖLÇEKLENEBİLME ve PERFORMANS
4.2.1.
VTYS'de veri silme, ekleme ve
güncelleme işlemlerinde kayıt bazında
kilitleme mantığı kullanılmalıdır.
4.2.2.
Teklif edilen VTYS'de sorgulamalar
için kilit kullanılmama opsiyonu
mutlaka bulunmalıdır.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 9
10. 4.2. ÖLÇEKLENEBİLME ve PERFORMANS
4.2.3.
VTYS’de indeks işlemleri çevrim-içi
(online) olarak gerçekleştirilebilmelidir.
4.2.4.
Sağladığı performans değerleri
donanım kaynakları ile doğru orantılı
olmalı ve fiyat/performans değerleri
düşük olmalıdır. Bu değerleri
ispatlayan test sonuçları ( TPC-C gibi)
gösterilmelidir. Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 10
11. 4.3. VERİ GÜVENLİĞİ ve VERİ
TUTARLILIĞI
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 11
12. 4.3. VERİ GÜVENLİĞİ ve VERİ TUTARLILIĞI
4.3.1.
Önerilen VTYS, ilişkisel mimari
bünyesinde veri bütünlüğünü
sağlayabilmelidir.
Gerek nesne bütünlüğü (entity
integrity) gerekse referans bütünlüğü
(referential integrity) sağlanmalıdır.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 12
13. 4.3. VERİ GÜVENLİĞİ ve VERİ TUTARLILIĞI
4.3.2.
VTYS tetikleme (trigger) mekanizmasına
sahip olmalıdır. Tetiklemeler, DML (Data
Manipulation Language) işlemlerinden (yeni
kayıt ekleme - insert, kayıt güncelleme –
update ve kayıt silme - delete) önce ve/veya
sonra çalışacak şekilde ayarlanabilmelidir.
4.3.3.
Teklif edilen VTYS, verilere erişimi şifrelerle
koruma altına almalıdır. VTYS'nin gelişmiş bir
şifre yönetim mekanizması olmalıdır.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 13
14. 4.3. VERİ GÜVENLİĞİ ve VERİ TUTARLILIĞI
4.3.4.
VTYS'nin kullanımı sırasında,
durdurmaya gerek olmadan
yedekleme ve yedekten geri yükleme
özellikleri olmalıdır.
4.3.5.
Başarılı/Başarısız tüm veri tabanı ve
obje erişim işlemlerini monitör
edebilmek mümkün olmalıdır.Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 14
15. 4.3. VERİ GÜVENLİĞİ ve VERİ TUTARLILIĞI
4.3.6.
Önerilen VTYS, veri tabanında tüm
işlemlerin tutulduğu log dosyalarına,
denetim işlemlerini kolaylaştırmak, kim,
neyi, ne zaman yaptı sorularına daha
kolay cevap verebilmek amacıyla, SQL
arayüzüyle (grafik ve komut) ulaşma
özelliğine sahip olmalıdır.
Bu özellik 3.parti bir yazılım ile
gerçekleştirilecek ise bu yazılım da teklif
edilmelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 15
16. 5. FİREWALL
(Bkz. Sağlık Bakanlığı Bilgi İşlem
Daire Başkanlığı tarafından
yayımlanan Bilgisayar, Çevre Birimleri,
Ağ, Depolama, Yedekleme ve
Güvenlik Cihazları Alım Kılavuzu)
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 16
17. 6. ANTİ VİRÜS PROGRAMI
(Bkz. Sağlık Bakanlığı Bilgi İşlem
Daire Başkanlığı tarafından
yayımlanan Bilgisayar, Çevre Birimleri,
Ağ, Depolama, Yedekleme ve
Güvenlik Cihazları Alım Kılavuzu)
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 17
18. 7. DONANIM
(Bkz. Sağlık Bakanlığı Bilgi İşlem
Daire Başkanlığı tarafından
yayımlanan Bilgisayar, Çevre Birimleri,
Ağ, Depolama, Yedekleme ve
Güvenlik Cihazları Alım Kılavuzu)
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 18
19. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 19
20. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.1.
Satıcı, bu projede görevlendireceği personel sayısını,
niteliklerini ve hangi görevleri icra edeceğini bildirmelidir.
8.2.
Projenin başlangıcından kesin kabulü yapılıncaya kadar
projede görevlendirilecek personel, kurumun onayı
alınmadan değiştirilmemelidir.
8.3.
Satıcı, sistemin kurulumunda çalıştıracağı elemanları
önceden belirlemiş olmalı, personelin diploma örnekleri
teklif ekinde verilmelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 20
21. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.4.
Satıcı, yazılım geliştirme süreçlerinde halen çalıştırdığı
elemanlarla ilgili olarak;
personel sayısı,
bilgi işlem deneyimi,
Firma’daki ortalama çalışma süresi,
veri tabanı yönetim sistemi deneyimleri,
yazılım dilleri ve yazılım projeleri hakkında
hazırlayacakları tabloyu tekliflerine eklemelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 21
22. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.5.
İdare tarafından elemanlarla ilgili
olarak istenecek tüm evrak ve bilgiler
idareye elemanın işe başlamasından
önce teslim edilmelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 22
23. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.6.
Projede çalıştırılacak personel
arasında halihazırda çalışanlara ait
Sigorta bildirgeleri teklif ekinde yer
almalıdır.
Henüz işe alınmamış olanların ise işe
başladıkları gün itibarıyla sigorta
işlemlerinin yapılacağına dair taahhüt,
teklif ekinde yer almalıdır.Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 23
24. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.7.
Proje süresince tüm elemanlar
hastane kurallarına, disipline, gizlilik
ilkelerine eksiksiz uymalıdır.
Kusurlu elemanlar değiştirilmelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 24
25. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.8.
Personel, hastanenin belirleyeceği
yerlerde çalışmalıdır.
İhtiyaç durumuna göre personelin yer
değişimi Alıcı ve Satıcı koordinasyonu
ile yapılmalıdır.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 25
26. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.9.
Personelin tüm özlük hakları (SSK,
emeklilik, hastalık, izin, yemek, giyim,
ulaşım vs.) Satıcı’ya ait olmalıdır.
8.10.
Satıcı’nın teklif ettiği personel, Alıcı’nın
onayından sonra işe alınmalıdır.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 26
27. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.11.
İşe alımlarda gerekli belgeler
(diploma, deneyim, güvenlik bilgileri)
Alıcı tarafından Satıcı’nın onayına
sunulmalıdır.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 27
28. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.12.
Satıcının eğitim ve destek
elemanlarının kurum personelinin
formalarıyla karışmayacak renkte
kıyafetleri olmalı, Devlet Memurları
Kıyafet Yönetmeliği’ne uygun
davranılmalıdır.
Ayrıca elemanların yaka kimlik kartları
olmalı ve mutlaka takılmalıdır.Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 28
29. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.13.
Gündüz mesai saatlerinde, akşam,
gece, hafta sonu ve tatil günlerinde
görevli personel sayısı ve çalışma
saatleri hastanenin çalışma düzeni ve
yoğunluğuna göre Alıcı ve Satıcı’nın
koordinasyonu ile belirlenmelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 29
30. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.14.
Satıcı görevden ayrılan elemanının
hiçbir alacağının olmadığına dair
eleman tarafından doldurulmuş ve
imzalanmış bir belgeyi idareye
vermelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 30
31. 8. FİRMA ÇALIŞANLARI
8.15.
Görevini yapmayan,
hastane kurallarına uymayan,
kısaca herhangi bir olumsuz hareketi
görülen eleman Alıcı tarafından Satıcı’ya
bildirilmeli,
bu eleman derhal geri alınmalı ve
en geç 2 gün sonra Satıcı tarafından bu
elemanın yerine başka bir eleman
görevlendirilmelidir. Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 31
32. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 32
33. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
Kurulan tüm yazılım birimleri için Satıcı,
Alıcı’nın belirleyeceği teknik ve uç
kullanıcılarına tüm sistemi verimli olarak
işletebilmek için eğitim vermelidir.
Eğitim planına iki taraf birlikte karar
vermelidir.
Ancak Satıcı, vereceği eğitim ve
eğitmenlerle ilgili ayrıntıları teklifinde
belirtecektir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 33
34. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.1.Eğitim Dili:
Eğitim Türkçe verilmelidir.
9.1.2.Eğitim Materyalleri:
Eğitim tipine göre düzenlenmesi
gereken eğitim ortamını ve eğitim
programları için gerekli materyalleri
Satıcı temin etmelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 34
35. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.3.Eğitim Yeri:
Tablo 1’de belirtilen ve kurum personeline verilecek
eğitim programları (Bilgisayar Okur Yazarlığı, Yazılım
Kullanıcı Eğitimi) Alıcı’nın belirlediği mekan ya da
mekanlarda, teknik şartlarda belirlenen esaslar göz
önüne alınarak yapılmalıdır.
Diğer eğitimler için ise (Yerel Ağ İşletim Sistemi Eğitimi,
Çok Kullanıcılı İşletim Sistemi, VTYS Eğitimi, Sistem
Bakım ve Onarım Eğitimi) Satıcı Alıcı’nın onayına
sunmak üzere eğitim yerleri önermelidir.
Satıcı, bu eğitimi, eğitimlerin içerikleri aynı olmak
kaydıyla üretici firma lisanslı eğitmenlerden oluşan bir
firma aracılığıyla da verebilir. Bu durumda Alıcı'nın
onayı alınmalıdır.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 35
36. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.4.
Eğitilecek Personel:
Satıcı, Alıcı'nın en az Tablo 1'de
belirtilen sayıda personelini aynı
tabloda belirtilen konularda eğitmelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 36
37. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.5.Eğitimde Kullanılacak Yazılı
Dokümanlar:
Eğitim süresinde kullanılacak olan eğitim
dokümanları, eğitim programları başlamadan
önce hazırlanmalı ve onaylanmak üzere
Alıcı’ya teslim edilmelidir.
Bu dokümanlar Türkçe olmalıdır. Onaylanan
dokümanlar en az eğitime alınacak personel
sayısı kadar çoğaltılmalıdır.
Bu işlem için Satıcı ek bir ücret talep
etmemelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 37
38. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.6.Eğitim Sırasında Kullanılacak
Sarf Malzemeleri:
Eğitim süresince kullanılacak
CD/DVD, sürekli form, A-4 kağıdı gibi
sarf malzemeleri ek ücret talep
edilmeksizin Satıcı tarafından
karşılanmalıdır.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 38
39. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.7.Eğitim Planı:
Satıcı, her eğitim için önerdiği eğitim
planlarını, günlük eğitim çizelgelerini,
eğitimi alacak adayların başarı
düzeylerini değerlendirecek plan ve
prosedürleri kapsayacak bir Eğitim
Planını Tablo 1’deki verileri göz önüne
alarak teklifinde sunmalıdır.
Eğitimin yukarıda tarif edilen çizelgeye
ve Satıcı tarafından sunulan plana uygun
olarak yürütüldüğü Alıcı tarafından
denetlenmelidir. Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 39
40. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.8.Eğitmenler:
Satıcı, eğitimin sağlanmasında yetecek
eğitmen/saati temin etmelidir.
Ayrıca, Satıcı bu iş için görevlendireceği
personelin eğitim durumunu, sayısını, bu
konulardaki deneyimlerini belirtmelidir.
Çok kullanıcılı işletim sistemi ve VTYS
eğitimleri için eğitmen, üretici firmadan
lisanslı eğitimci olmalıdır.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 40
41. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.9.Eğitim Maliyeti:
Bu dokümanda verilen şartlar
çerçevesinde verilecek eğitimin bedeli
Satıcı’nın teklif bedelleri içerisinde yer
almalıdır.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 41
42. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.10. Eğitim Programlarının
Değerlendirilmesi:
Her eğitim programının bitiminden sonra
katılımcılar tarafından değerlendirme
formları doldurulmalı ve bu formlar baz
alınarak Alıcı tarafından Eğitim
onaylanmalıdır.
Katılımcılar tarafından yeterli ve uygun
bir şekilde verilmediği belirtilen eğitimler
tekrarlanmalıdır.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 42
43. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.11. Sertifikalar:
Eğitilen kişinin ilgili eğitim programını
başarılı bir şekilde tamamlaması
durumunda, tüm eğitim programları
için Satıcı tarafından sertifikaları
verilmelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 43
44. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.12. Ek eğitim programları:
İşten ayrılan veya kapasite artırımı
nedeniyle temin edilen yeni
elemanların eğitimleri garanti ve
bakım onarım sözleşmesi süresince
sağlanmalıdır.
Ek eğitim programları için en az kaç
kişilik grupların oluşturulması gerektiği
hususu teklifte yer almalıdır.Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 44
45. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.13. Bilgisayar Okur Yazarlığı Eğitimi:
Bu eğitim programında, Satıcı, Tablo 1’de
verilen hedef kitleyi kişisel bilgisayar ve yazıcı
kullanımı (iş istasyonlarının işletim sistemleri,
klavye ve grafiksel kullanıcı arayüzü
önerilmişse fare kullanımı, yedekleme),
konularında eğitmelidir.
Bu eğitimin sonunda, eğitimi alan personelin
genel bilgisayar kavramları ile tanışmış
olmaları beklenmektedir.
Bu eğitim, yazılımı kullanacak olan tüm
kurum personeline verilmelidir.Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 45
46. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.14. Sistem Bakımı ve Onarımı
Eğitimi:
Satıcı, Tablo 1’de belirtilen hedef
kitleye teklif edilen sunucu, yerel ağ
ekipmanları ve bilgisayar çevre
birimleri (yazıcı, yedekleme birimleri,
vb.) konusunda bakım, onarım ve
müdahale eğitimi verilmelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 46
47. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.15. İletişim Altyapısı Bakım ve
İşletimi Eğitimi:
Satıcı, Tablo 1’de belirtilen hede
kitleye, teklif edilen iletişim altyapısı
bakımı, işletimi, yönetimi ve kullanımı
konularında eğitim vermelidir.
Eğitim, önerilen tüm iletişim
yazılımlarının kullanımını
kapsamalıdır. Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 47
48. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.16. Çok Kullanıcılı İşletim
Sistemi Eğitimi:
Satıcı, Tablo 1’de belirtilen hedef
kitleye, teklif edilen çok kullanıcılı
işletim sisteminin kullanımı ve
yönetimi (yedekleme, kullanıcı
tanımlama, kurtarma, vb.) konularında
eğitim vermelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 48
49. 9. EĞİTİM HİZMETLERİ
9.1.17. VTYS Eğitimi:
Satıcı, Tablo 1’te belirtilen hedef
kitleye, teklif ettiği VTYS’nin kullanımı
ve yönetimi (yedekleme, kullanıcı
tanımlama, sorgu yaratma, kurtarma
vb.) konularında eğitim vermelidir.
Prof.Dr. Halit Hami ÖZ Kafkas
Üniversitesi 49