1. YUNIT
3
PANIMULANG GAWAIN
Ang Pagsasalin Bilang Isang
Kasanayang Pampananaliksik
ARALIN 1: MGA PARAAN NG PAGSASALIN
Itinakdang Bunga ng Pagkatuto:
Pagkatapos ng aralin sa unit na ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang makatamo ng mga
sumusunod:
❖ Natatalakay ang mga paraan sa pagsasalin
❖ Nagagamit ang mga paraan sa pagsasalin sa isang sulating pangteknolohiya
❖ Natutukoy ang mga hakbang sa pagsasalin
Sa larangan ng pagsulat kailangang malaman ng isang manunulat ang mga dapat
gawin lalong na lalo kung ito ay isang sulating papel. Sa pananaliksik hindi maiwasan na
may mga salitang mahihirapan ang isang mananaliksik sa pagbakas ng orihinal na salita
nito, pwede ba hiramin o hindi. Kaya dapat malaman ng isang mananaliksik ang ng
pasasalin at ang mga hakbang nito.
Piliin ang tamang salin sa mga sumusunod na pahayag:
1. Give me a ring.
A. Bigyan mo ako ng singsing.
B. Tawagan moa ko.
C. Ang gintong singsing na ibinigay mo sa akin ay Nawala.
D. Ang ibinigay mong singsing ay maganda.
2. Presentasyon/Paglalahad:
2. Hand- to- mouth existence.
A. Nabubuhay sa pagkakamay.
B. Nabubuhay sa kamay at bibig.
C. Isang kahig isang tuka.
Subukan itong isalin:
“For the last twenty years since he is burrowed into one- room apartment near Baclaran Church,
Francisco Buda often strolled to the seawall and down the stone breakwater which stretched
from sandy bar into the murky and oil- tinted bay”
Mga Paraan ng Pagsasalin
1. Sansalita-bawat-sansalita
- Ito ang isa-sa-isang pagtutumbas ng kahulugan ng salita
Halimbawa:
Orihinal Salin
Go placidlyamid the noise and haste and remember Humayo kang mahinahon sa gitna
ng ingay at
What peace there may be in silence, be on good pagdudumali at tandaang may
kapayapaan sa
Terms with all person. sa katahimikan. Hangga’t maaari
bagama’t hindi
sumusuko, magkaroon ng mabuting
pakikitungo
3. sa lahat ng tao.
- mula sa Desiderata
2. Literal
- Ang pahayag sa pinagmulang wika ay isinasalin sa pinakamalapit na gramatikong
pagkakabuo ng wikang pinagsasalinan
Halimbawa:
Orihinal Salin
Mother cooked adobo for Iza. Ang nanay ay nagluto ng adobo para kay Iza.
3. Adaptasyon
- Itinuturing itong pinakamalaya na kung minsan ay malayo na sa orihinal.
Halimbawa:
Orihinal Salin
Not enjoyment, and not sorrow, Hindi pagsasaya at di rin pagluha ang hantu-
Is our destined end or way, ngang layon
But to act that each Tomorrow Nitong buhay natin o pag-uukulan ng
ating
Find us further than Today panahon,
Kundi ang gumagawa upang bawat bukas ay
maging mayabong
Magig mabulaklak at maging mabungang higit
kaysa ngayon
(Salin ni Rufino Alejandro)
4. Malaya
- Malaya ito o walang control at parang hindi na isang salin.
Halimbawa:
Orihinal Salin
Napadaan kami sa aming bahay at minabuti kong We passed our house and I asked
her in wishing
Yayain siyang pumasok para makapagpahinga. she could rest for a while.
5. Matapat
4. - Sinisikap dito na makagawa ng eksakto o katulad na katulad na kahulugang
kontekstwal ng orihinal.
Halimbawa:
Orihinal Salin
Lord, make me an instrument of your peace Panginoon, gawin mo akong
tagapagpalaganap
Where there is hatred, let me sow love, ng iyong kapayapaan,
Where there is injury, pardon Itulot mong ako’y maghasik ng
pag-ibig kung saan may
pagiiringan
Where there is doubt, faith Patawad kung saan may
pagtataniman Pananalig kung
saan may pag-aalinlangan.
6. Idyomatikong Salin
- Mensahe, diwa o kahulugan ng orihinal na teksto ang isinasalin. Iniaangkop ang salin
sa natural na anyo ng wikang pinagsasalinan.
Halimbawa:
Orihinal Salin
Hand-to-mouth existence Isang kahig – isang tuka
7. Saling Semantika
- Pinagtutuunan ang halagang estetiko gaya ng maganda at natural na tunog.
Halimbawa:
Orihinal Salin
A tree that looks at God all day Sa buong maghapon, sa mukha ng
Diyos lamang
And lights her leafy arms to pray nakatingin
Ang dahunang bisig ay nangakataas sa
(mula sa Trees ni Joyce Kilmer) pananalangin
5. 8. Komunikatibong Salin
- Nagtatangka itong maisalin ang eksaktong kontekstwal na kahulugan ng orihinal sa
wikang katanggap-tanggap at madaling maunawaan ng mga mambabasa.
Halimbawa:
Orihinal Salin
“You’re not fit to be a persona!” “Di ka bagay maging tao!”
Said the fairy to Kara Sabi ng diwata kay Kara
Suddenly, a strong wind blew Biglang umikot ang malakas na
hangin
The cotton clung to Kara’s body Dumikit ang mga bulak
Kara ran and ran, away from the hut Sa buong katawan ni Kara
Nagtatakbo siya palayo
(Mula sa Unang Unggoy - The First Monkey ni Rene O. Villanueva)
Mga Hakbang sa Aktwal ng Pagsasalin
1. Basahin nang paulit-ulit ang teksto.
Alamin kung anong kaisipan ang nais iparating sa kabuuan. Pansinin din ang
kaisipan ng bawat malalaking bahagi o kabanata.
2. Pagsusuri
Hanapin ang mga salitang nagtataglay ng mahahalagang ideya. Hanapin at pag-
aralan ang mga salita o katagang tutumbasan kung ano ang tiyak ng gamit nito sa
pangungusap.Pansinin ang pagbubuo ng mga kaisipan. Paano nagsimula at
nagwakas ang pahayag? Ano ang pagkakaugnay-ugnay ng mga element sa
pangungusap?
3. Paglilipat
Isasaisip na hindi sapat ang pagsasalitang literal. Kailangang alamin ang tiyak na
kahulugan ng salita at sa intension ng paggamit nito. Alamin kung alin ang mga
6. tayutay, idyoma at iba pang pahayag. Bigyang-pansin ang mga kayariang
gramatikal sa mga pahayag.
3.1. Pagsulat ng Unang Burador
Una munang pag-ukulan ng pansin ang kahulugan. Pagkatapos na maunawaan ang
kahulugan ay isulat ang katumbas na kahulugan sa paraang natural. Huwag munang
gaanong pansinin ang impormasyon sapagkat maari naman itong idagdag
pagkatapos.
3.2 Pagsasaayos ng Unang Burador
Bayaan muna ng ilang araw ang ginawang salin. Ginagawa ito upang magkaroon
ng bagong pananaw, ideya tungkol sa ginawang pagsasalin nang sa gayon ay
makagawa ng mga pagbabago kung kinakailangan. Sa pagsasaayos ng unang
burador ay pansinin ang mga sumusunod: maling gramatika, maling ayos, maligoy
na mga salita, malbong salita at estilo.Suriin din ang naging kahulugan – mayroon
bang nabawas, nadagdag, naiiba o walang kahulugan? Pansinin kung ang diwang
nais ipahayag ay malinaw na naisalin.
3.3 Pagsulat ng Ikalawang Burador
Kung kinakailangan pa ay muling isulat ang using salin at sundin ang mga hakbang
na tulad ng ginawa sa unang burador.
3.4 Pagsasaayos ng Ikalawang Burador
Sundin ang mga hakbang sa pagsasaayos ng unang burador.
3.5 Pangwakas na Pagsusulat
Pagkatapos na masuring muli ang mga naunang pagsasalita batay sa
kaangkupan ng ginawang pagpaakahulugan at pagtutumbas sa pinagsasalinang
wika, maaari nang gawin ang pangwakas na pagsulat.
7. Presentasyon/Paglalahad:
ARALIN 2 EBALWASYON NG SALIN
Itinakdang Bunga ng Pagkatuto:
Pagkatapos ng aralin sa yunit na ito, ang mga mag-aaral ay inaasahang makatamo ng
mga sumusunod na kakayahan:
❖ Nahahalahagahan ang pag ebalweyt ng mga salin
❖ Natutukoy ang mga layunin sa ebalwasyon
❖ Nakaebalweyt ng isang salin
Panimulang Gawain:
Suriin at eebalweyt ang salin na ito.
Go placidlyamid the noise and haste and remember Humayo kang mahinahon sa gitna
ng ingay at
What peace there may be in silence, be on good pagdudumali at tandaang may
kapayapaan sa
Terms with all person. sa katahimikan. Hangga’t maaari
bagama’t hindi
sumusuko, magkaroon ng mabuting
pakikitungo
sa lahat ng tao.
- mula sa Desiderata
Tanong:
Sapat ba ang pagkasalin nito?
Isalin ang mga sumusunod na pahayag.
1. Give her a hand
2. Make me a channel of peace
3. To be understood and to understand
8. 4. To be loved and to love with all my heart
5. Seek and you shall find
Ang ebalwasyon ay daan sa pagsuri ng kawastuhan ng isinasagawang salin o paglilipat.
Sa ganitong pamamaraan, matitiyak na ang ginawang salin ay magiging katanggap-
tanggap sa mga kakayahan, hindi lamang sa dalawang wikang sangkot mgunit higit sa
lahat ang kanyang kakayahan na magsalin.
May anim na paraan ng pagwawasto o ebalwayon ng pagsalin:
1. Paghahambing ng salin sa orihinal
2. Balik-salin
3. Pagsubok sa pag-unawa
4. Pagsubok sa pagiging natural ng wikang ginamit sa salin
5. Pagsubok sa gaan ng pagbasa
6. Pagsubok sa konsistensi
PAGHAHAMBING NG SALIN SA ORIHINAL
Layunin nito upang tingnan kung pareho ang nilalaman na impormasyon ng dalawa.
Tandaan na ang layunin ay hindi ipareho ang salin sa simulating wika
BALIK-SALIN
Ang gumagawa ng pagwawastong ito ay isang taong bilinggwal sa mga wikang
kasangkot sa pagsasalin. Sa balik-salin ay mayroon munang literal rendering ng mga salin.
May isa –sa- isang tumbasan upang maipakita ang kayarian ng salin.
Halimbawa:
Where do you live? –Saan ka nakatira?
PAGSUBOK NG PAG-UNAWA
Ang layunin ng pagsubok na ito ay upang malaman kung ang salin ay naintindihan nang
wasto o hindi ng mga katutubong nagsasalita ng wikang pinagsalinan. Layunin din nitong
na malaman kung ano ang ibig iparating ng salin sa mga taong kinauukulan. Kinakailangan
sa pagsusubok nito ay tester at respondent.
9. PAGSUBOK SA PAGIGING NATURAL NG WIKANG GINAMIT
Ang layunin nito ay upang matiyak na ang anyo ng salin ay natural at nababagay ang
estilo. Ang pagsubok na ito ay ginagawa ng mga reviewer. Ang maaring reviewer ay mga
manunulat ng wikang pagsasalin at mga bilinggwal.
PAGSUBOK SA GAAN NG PAGBASA
Ang pagsubok na ito ay isinasagawa ng mga nagsalin o tester sa pamamagitan ng
pagbasa ng isang tagabasa sa isang bahagi. Ayon nga kay Larson, What is readable for
one audience may not be readable for another, readability test should be done with
persons who will be users of the translation. Style will be different for different audiences.
PAGSUBOK SA KINSISTENSI
Mayroong iba’t ibang uri ng pagsubok sa konsistensi
1. Kinalaman sa nilalaman ng salin
2. Teknikal na detalye ng presentasyon
3. Ang paggamit ng pananalita
Layunin ng Ebalwasyon
1. Mapabuti ang mga pamantayan sa pagsasalita
2. Maglaan ng may layong aralin para sa mga tagasalin
3. Magbigay ng linaw sa mga konsepto sa pagsasalin na particular sa isang paksa o
panahon.
4. Makatulong sa interpretasyonng mga naisalin na ng naunang manunulat at nagsalin.
5. Masuri ang pagkakaisang kritikal sa semantika at gramatika ng simulaang
lengguwahe at tunguhang lengguwahe.
