“หน่วย make เส้น” เป้าหมายให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ระดับลึก โดยครูสุชาดา เหล่าหุ่ง

1. 1
ครูสุชาดา เหล่าหุ่ง (ครูน้า) สอนชั้นประถมศึกษาปี ที่ 6 โรงเรียนลาปลายมาศพัฒนา
จังหวัดบุรีรัมย์ มีกระบวนการเรียนการสอนสอดคล้องกับเนื้อเรื่องในหนังสือครูเพื่อศิษย์ สร้าง
การเรียนรู้ระดับเชื่อมโยง บทที่ 3. ปูพื้นฐานสู่ผลการเรียนระดับสูง (หน้า 10-12) สาระสาคัญของ
บันทึกนี้คือปัจจัยหลักสู่การเรียนรู้ได้แก่1.ความท้าทาย 2.บรรลุเป้าหมายด้วยตนเอง 3.มี
เป้าหมายการเรียนรู้
(เรื่องเล่า)
ครูเพื่อศิษย์
จากประสบสบการณ์ในการทางานที่โรงเรียนลาปลายมาศพัฒนาเป็นระยะเวลาประมาณ 3 ปี
โดยประมาณ เป็นช่วงเวลาที่ซึมซับ เรียนรู้และปรับตัว ที่ต้องใช้คาว่าปรับตัวเป็นเพราะว่าพื้นฐานเดิมคือ
ส่วนตัวครูน้าเองไม่เคยใช้กระบวนการเรียนรู้แบบลาปลายมาศพัฒนามาก่อนเลย ซึ่งทางโรงเรียนก็มี
นวัตกรรมที่ที่พัฒนาครูและพัฒนาการเรียนรู้ของเด็ก ไม่ว่าจะเป็นการเรียนรู้จิตศึกษา การเรียนรู้เป็นหน่วย
PBL การเรียนภาษาไทยแบบวรรณกรรม และการพัฒนาครูด้วยกระบวนการ PLC เมื่อปีการศึกษา 2562
ที่ผ่านมา ครูน้าได้มีโอกาสเรียนรู้ร่วมกับพี่ๆชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 และเป็นครูประจาชั้น จึงขอเล่า
ประสบการณ์ในการจัดการเรียนรู้ในปีการศึกษาท่านมาค่ะ
ครูน้าขอยกเนื้อเรื่องจากหนังสือครูเพื่อศิษย์สร้างการเรียนรู้ระดับเชื่อมโยง บทที่ 3. ปูพื้นฐานสู่ผล
การเรียนระดับสูง (หน้า 10-12) สาระสาคัญของบันทึกนี้คือปัจจัยหลักสู่การเรียนรู้ได้แก่
1.ความท้าทาย
2.บรรลุเป้าหมายด้วยตนเอง
3.มีเป้าหมายการเรียนรู้
ในการเรียนรู้หน่วย Make เส้น Quarter 1/2562 เป็นหน่วยการเรียนรู้PBL ที่มีเป้าหมายเพื่อให้นักเรียนผลิต
อาหารประเภทเส้นจากวัตถุดิบที่มีในท้องถิ่น ซึ่งการเรียนรู้พี่ๆได้เรียนรู้กระบวนการทาเส้นจากเมล็ดข้าว
เหนีย ข้าวจ้าว และมสันสาปะหลัง โดยแบ่งออกเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน พี่ป.6 เรียนรู้จากความชอบ
เพราะคิดว่าการเรียนรู้หน่วยนี้เป็นการทาอาหารและมีความอยาก ครูน้าเริ่มกระบวนการเรียนรู้ดังนี้
ขั้นสร้างแรงบันดาลใจ สัปดาห์แรกคือให้พี่ๆแต่ละกลุ่มออกแบบการทาอาหารประเภทเส้นด้วยตนเอง
(เป็นการกระตุ้นให้เด็กเกิดความอยากเรียนรู้) ขณะที่เด็ก ๆได้ลงมือทาก็จะเจอปัญหาที่แตกต่างกันออกไป
เช่น แป้งเหลวเกินไป เส้นขาดเป็นท่อนๆ เส้นที่ทาแข็งเกินไป สิ่งที่ครูน้าสังเกตเห็นคือการแก้ปัญหาร่วมกัน
ในแต่ละกลุ่ม ต้องยอมรับเลยค่ะว่า ในฐานะครูผู้อยู่ในเหตุการณ์ สิ่งที่สาคัญที่สุดคือการเฝ้าสังเกต ตั้ง
คาถาม และให้คาแนะนา โดยที่ไม่ชี้นาหรือบอกวิธีการให้เด็ก

2. 2
การให้โจทย์ (การทาเส้นจากเมล็ดข้าวเหนียว ข้าวจ้าว มันสาปะหลัง) ก่อนที่จะทาให้เป็นเส้นได้นั้นพี่ๆแต้
ละกลุ่มได้ทากระบวนการผลิตให้เป็นแป้งก่อน ซึ่งกระบวนการนี้เป็นกระบวนการที่ท้าทายพี่ๆแต่ละกลุ่ม
เพราะขณะที่ทาแป้งนั้น แป้งที่ทานั้นเกิดเชื้อรา กว่าจะหาวิธีที่จะแก้ไขและข้ามผ่านกระบวนการนี้ไปได้พี่ๆ
แต่ละกลุ่มต้องลงมือทาไม่ต่ากว่า 4-5 รอบเป็นอย่างต่าและแต่ละรอบต้องใช้ระยะเวลาหลายวัน โดยครู
ต้องคอยหนุน เสริมแรงให้พี่ๆฝันฝ่าอุปสรรคเหล่านี้ไปให้ได้ ระหว่างทางครูได้เชื่อมโยงเข้าสู่โจทย์ต่าง ๆเช่น
ราเกิดขึ้นได้อย่างไร พี่ๆจะแก้ปัญหาด้วยวิธีการใดได้บ้าง เพื่อสร้างการเรียนรู้ให้พี่ๆได้เรียนรู้หลักการนาสู่
การแก้ปัญหาการเกิดเชื้อราในแป้ง แต่ละกลุ่มได้คิดวิธีการแก้ปัญหาที่แตกต่างกันออกไป เช่น บางกลุ่มได้
ตั้งสมมติฐานว่าราเกิดจากความชื้นขณะที่เอาออกจากโถปั่น จึงแก้ปัญหาด้วยการนาแป้งที่ปั่นไปผึ่งแดด
ทุกครั้งก่อนบรรจุลงถุง เป็นต้น
โจทย์ต่อมาคือการทาแป้งให้เป็นเส้น โดยนักเรียนพี่ๆก็เจอปัญหาคือแป้งที่ทาไม่เป็นเส้น ขณะที่
นาไปต้มนั้นเส้นเกิดขาด พี่ๆได้ลองอยู่หลายครั้ง ขณะที่เจอปัญหา ครูก็ได้โยนโจทย์ให้พี่ได้ค้นคว้าไปด้วย
“แป้งเป็นเส้นได้อย่างไร” ทาให้ครูและพี่ๆได้เรียนรู้เกี่ยวกับเส้นใยกลูเตน และสามารถนามาปรับใช้ในการ
ทาเส้น พี่เลือกที่จะสร้างกลูเตนด้วยการนาไข่ไกผสมกับแป้งและบีบ นวด คลึง และทดลองหลายครั้งกว่าจะ
สาเร็จ
โจทย์สุดท้ายสาหรับกระบวนการทาเส้นคือการออกแบบเมนูเส้นที่จะให้สารอาหารครบทั้ง 5 หมู่
แต่ละกลุ่มก็จะออกแบบเส้นของตนเองในเมนูที่หลากหลาย บางกลุ่มออกแบบเป็นอาหารคาว บางกลุ่ม
ออกแบบเป็นของหวานและใสสัปดาห์สุดท้ายทุกคนได้ถ่ายทอดกระบวนการเรียนรู้ ถ่ายทอดความล้มเหลว
การแก้ปัญหารวมถึงความสาเร็จที่เกิดให้พี่ๆและน้องๆได้รับฟังในกิจกรรมวันโฮม
ระหว่างทางพี่ๆก็จะได้เรียนรู้ปัญหา กระบวนการทาแป้ง ทาเส้น วิธีการแก้ปัญหาของเพื่อนกลุ่ม
อื่นๆไปด้วย ด้วยกระบวนการ Share and learn และทาให้ครูเป็นผู้ร่วมเรียนรู้กับแต่ละปัญหาไปกับพี่ๆด้วย
ทั้งนี้ระหว่างที่ทาและเกิดปัญหาซึ่งไม่ใช่แค่ปัญหาของเด็กแต่เป็นปัญหาของครูด้วยที่จะต้องร่วมออกแบบ
การเรียนรู้และแก้ไขปัญหาร่วมกัน ในระหว่างที่เรียนรู้ปฏิสัมพันธ์ระหว่างครูกับพี่ๆก็เกิดด้วยทั้งคาพูด สี
หน้าแววตา เวลาที่พี่ๆครูร่วมทา เจอปัญหาครูร่วมแก้ปัญหา ได้แลกเปลี่ยนความสาเร็จระหว่างเพื่อนด้วย
ขณะที่ทาเมื่อเจอปัญหาหรืออุปสรราคในแต่ละกระบวนการณ์สิ่งที่ครูครูและพี่ๆเจอคือความท้า
ทายเข้ามาตลอดแต่ทุกครั้งที่พบเจออุปสรรคครูจะได้ยินคานี้จากกลุ่มพี่ๆเสมอ “ขอลองใหม่ เอาใหม่ ลอง
วิธีใหม่” ไม่มีพี่ๆกลุ่มใดที่บอกว่าไม่ทาแล้วครู และช่วงสุดท้ายที่ได้คือความสาเร็จที่เกิดจากความตั้งใจของ
พี่ๆแต่ละกลุ่มที่ร่วมกันทางานและฝ่าฟันมาได้
สิ่งที่ขาดไม่ได้และไม่พูดถึงไม่ได้เลยคือกระบวนการ PLC ซึ่งจะเกิดขึ้นทุกสัปดาห์ สัปดาห์ละหนึ่ง
ครั้ง เป็นพื้นที่ที่ช่วยครูน้าในฐานะครูใหม่ในการสร้างกระบวนการเรียนรู้สาหรับเด็กๆเลยค่ะ ทุกสัปดาห์ครู
จะแลกเปลี่ยนกระบวนการเรียนรู้ที่เกิดขึ้น หนึ่งในนั้นคือความสาเร็จและความล้มเหลวที่เกิดขึ้น และ
อุปสรรคต่างๆในการจัดกระบวนการเรียนรู้ ทาให้ครูน้าได้กระบวนการคิด การออกแบบการเรียนรู้ รวมถึง

3. 3
การตั้งคาถามที่จะนาทางให้เด็กๆเกิดการเรียนรู้ในแต่ละช่วง เป็นพื้นที่แบ่งปันและฝึกฝนครูใหม่ให้จัดการ
เรียนรู้ และครูน้ารู้สึกว่าเวลาที่เจอปัญหายังมีครูพี่ๆที่คอยให้คาแนะนาช่วยคิดต่อเติม เพราะบางครั้งเรา
มองแค่มุมของของประสบการณ์ในการสอนน้อยกว่าครูพี่ที่มองได้หลากหลายมุมมอง ช่วยต่อเติมกัน แต่
ทั้งนี้เรามีเป้าหมายเดียวกันคือการเรียนรู้ต้องเกิดกับผู้เรียนค่ะ
สุชาดา เหล่าหุ่ง