1. GESTALT PRENSİPLERİ
HAZIRLAYAN:NURCAN YALÇIN TUNCER
DOÇ.DR.AGAH TUĞRUL KORUCU

2. GESTALT, İNGILIZCE'DE "BIRLEŞIK BÜTÜN" ANLAMINA GELIR VE GENELLIKLE
BÜTÜNÜN, PARÇALARIN TOPLAMINDAN DAHA BÜYÜK OLDUĞU FIKRIYLE
ILIŞKILENDIRILIR.
BAZI GÖRSELLER ASLINDA ZIHNINIZIN ALGILADIĞINDAN FARKLI
GÖRÜNÜYORDUR. GESTALT ILKELERI, GÖRSEL ALGI IÇIN GEÇERLIDIR VE BEYNIN
VARSAYILAN OLARAK NASIL YAPI OLUŞTURDUĞUNU DETAYLANDIRIR.
ÖRNEKLEMEK GEREKIRSE, BEYNINIZ BIR CÜMLEDE KULLANILAN HER KELIMENIN
YAPISINA ZATEN AŞINA OLDUĞUNDAN, BIR MAKALEDE HARFLER YANLIŞ
YERLEŞTIRILMIŞ OLSA DA BUNLARI DOĞRU OKUYABILIRSINIZ.

4. ŞEKIL VE ZEMIN İLKESI:
ANLAM YARATMAK IÇIN BIÇIM VE ÇEVRELEYEN ALAN ARASINDAKI ILIŞKIYI
ALGILAMA KAPASITESINI TANIMLAR. GESTALT TEORISINDEKI ILKELER TEK TEK ELE
ALINDIĞINDA; ŞEKIL, GÖZLENEN UYARICIDA BIREYIN DIKKATINI ODAKLADIĞI
BÖLÜMKEN, ZEMIN ISE ŞEKLIN GERISINDE, DIKKAT EDILMEYEN, ALGI ALANINA
GIRMEYEN KISIMDIR. İNSANLARIN BIR GÖRSELE NASIL BAKTIKLARINA BAĞLI
OLARAK, FIGÜRÜ (ÖN PLAN) YA DA ZEMINI (ARKA PLAN) ÖNE ÇIKAN OLARAK
GÖRÜRLER.

5. DEVAMLILIK İLKESI:
DEVAMLILIK İLKESI, NESNELERIN PARÇALARININ BIR GRUP OLUŞTURUYORMUŞ
GIBI ALGILANMA EĞILIMINDE OLDUĞUNU, VE BU SEBEPLE BIR NESNENIN
PARÇALARININ, YAN YANA KONUMLANDIRILDIKLARI DURUMDA ALGISAL BÜTÜNLÜK
YARATTIKLARINI BELIRTIR. İKI NESNENIN KESIŞMELERI DURUMUNDA, BIREYLER BU
IKI NESNEYI IKI AYRI BÖLÜNMEMIŞ NESNE ŞEKLINDE ALGILARLAR. UYARICILAR,
KESIŞIME RAĞMEN AYRI GÖRÜNMEYI SÜRDÜRÜRLER. KESKIN VE NET YÖN
DEĞIŞIMLERI OLAN NESNELERI GRUP OLARAK GÖRÜP TEK BIR NESNE
OLARAK DAHA AZ ALGILAMA EĞILIMINDEYIZDIR.

6. BENZERLIK İLKESI:
BU ILKEYE GÖRE EĞER PARÇALAR BIRBIRINE BENZIYORSA, BU ÇEŞITLI
PARÇALAR ALGISAL OLARAK BIRBIRLERIYLE GRUPLAŞIR. BU BENZERLIK; ŞEKIL,
RENK, GÖLGELENDIRME YA DA BU GIBI DIĞER ÖZELLIKLERLE MEYDANA
GELEBILIR. ALGI SIRALARI BENZERLIK ILKESINDEN KAYNAKLANIR.

7. SIMETRI İLKESI:
BU ILKEYE GÖRE AKIL NESNELERI SIMETRIK OLARAK VE BIR MERKEZ NOKTASI
ETRAFINDA ŞEKILLENDIREREK ALGILAR. NESNELERI EŞIT SAYIDA SIMETRIK
OLARAK BÖLMEK ALGISAL OLARAK MEMNUNIYET VERICIDIR. SONUÇ OLARAK
BIRBIRINE BAĞLI OLMAYAN IKI SIMETRIK PARÇA OLDUĞUNDAAKIL ALGISAL
OLARAK UYUMLU BIR ŞEKIL OLUŞTURMAK IÇIN ONLARI BIRLEŞTIRIR. BIRLEŞIK
SIMETRIK NESNE OLUŞTURMAK IÇIN GRUP OLAN NESNELER SIMETRIK NESNELER
ARASINDAKI BENZERLIĞI ARTTIRABILIR.

8. TAMAMLAMA (KAPATMA) İLKESI:
BU ILKEYE GÖRE NESNELER TAMAMLANMASA BILE INSANLAR BU NESNELERI
BÜTÜN BIR ŞEKIL, HARF, RESIM GIBI ALGILAR. YANI RESMIN BÜTÜNÜN BAZI
PARÇALARI OLMADIĞI ZAMAN BIZIM ALGIMIZ BU GÖRSEL PARÇALARI TAMAMLAR.
ARAŞTIRMALAR GÖSTERIYOR KI AKLIN BIR ŞEKLI TAMAMLAMASININ NEDENI ŞEKLI
DUYU ARACILIĞIYLA TAMAMLANMIŞ ŞEKILDE ALGILAMASI DEĞIL, UYARANLARIN
ETRAFINDAKI DÜZENI ARTTIRMAK IÇINDIR.

9. YAKINLIK İLKESI:
ZAMAN VE MEKAN AÇISINDAN BIRBIRLERINE YAKIN OLAN NESNELERIN,
GRUPLANDIRILARAK ALGILANMA EĞILIMINDE OLDUĞUNU BELIRTIR. ÖĞELER
BIRBIRINE YAKIN YERLEŞTIRILDIĞINDE, INSANLAR BUNLARI BIRBIRLERINE YAKIN
VE DIĞERLERINDEN AYRI OLDUKLARI IÇIN AYNI GRUPTA OLDUKLARINI
VARSAYARLAR.