España nos séculos XIX e XX (resumo)

• O Antigo Réxime entra en crise no reinado de Carlos IV nun contexto
convulso e accidentado, con moita influencia das vagas
revolucionarias europeas e coa resistencia ao cambio constante de
monarcas, aristócratas e clero.
Inicios do XIX: a crise do Antigo Réxime

• Napoleón invade España, pero afronta unha guerra de independencia
moi custosa e ten que retirarse. Volve un rei borbón, Fernando VII,
que restablece o absolutismo.
A guerra de independencia (1808-1814)

• En paralelo á guerra, convócanse unhas Cortes en Cádiz que
establecen a primeira Constitución, a de 1812.
As Cortes e a Constitución de Cádiz (1812)

• Fernando VII oponse a todo liberalismo e suprime a Constitución, que
só estará en vigor durante os tres anos (20-23) do Trienio Liberal.
A restauración do absolutismo

• Todo o século está marcado polo combate político entre absolutistas
e liberais, primeiro, e despois entre moderados e progresistas. Os
carlistas tamén protagonizan varios levantamentos para tentar impor
unha nova dinastía e un réxime máis reaccionario, sen éxito.
Moderados, progresistas e carlistas

• A maioría das colonias españolas libéranse do dominio da metrópole,
para o que aproveitan a conxuntura bélica da Península.
A liberación da América española

• Tras a morte de Fernando VII, reina a súa filla, Sabela II, se ben tras
dúas rexencias de María Cristina e Espartero. Neste período
altérnanse no moderados e progresistas, con frecuentes
pronunciamientos.
O convulso reinado de Sabela II (1833-1868)

• A monarquía isabelina, marcada pola corrupción da raíña e o
autoritarismo, entra en crise de novo e é derrocada por unha
revolución democrática en 1869. Tras unha breve monarquía
constitucional (de Amadeo de Savoia) chega a Primeira República, que
apenas dura once meses.
O convulso reinado de Sabela II (1833-1868)

• Tras o fin da República (cun novo golpe de Estado) restaúrase de novo
a dinastía borbónica, con Afonso XII. Agora os moderados e
progresistas altérnanse pacificamente no poder, mais manipulan as
eleccións e controlan a sociedade polo caciquismo.
A Restauración e o reinado de Afonso XII
(1875-1885)

• Nesta época consolídanse dous importantes movementos de
oposición, o movemento obreiro (marxista e anarquista) e os
nacionalismos, nomeadamente o catalán e o vasco.
A oposición: o movemento obreiro e os
nacionalismos

• En 1898, España perde ante Estados Unidos os restos do seu imperio
colonial: Cuba, Puerto Rico e Filipinas.
A perda dos restos do imperio (1898)

• O reinado de Afonso XIII desemboca nunha profunda crise do
sistema, que deriva na ditadura de Primo de Rivera. Tras esta
proclámase por segunda vez a república.
O reinado de Afonso XIII (1886-1931) e a
ditadura de Primo de Rivera (1923-1930)

• Durante a II República (1931-1936) as forzas de esquerda tentan
impulsar unha transformación do Estado (agraria, territorial, relixiosa,
cultural, educativa) á que se opoñen ás dereitas.
A II República (1931-1936)

• Unha parte do exército sublévase, con inspiración no fascismo, nun
golpe de Estado que fracasa e que desemboca na Guerra Civil (1936-
1939).
A Guerra Civil (1936-1939)

• A derrota do bando republicano é total e o bando rebelde, liderado
por Francisco Franco e co apoio decisivo das ditaduras fascistas,
establece unha longa e cruenta ditadura (1939-1975).
A ditadura franquista (1939-1975)

• A ditadura comeza a desenvolverse entre o aillamento internacional
(ante a derrota do Eixe) e o estancamento económico da autarquía,
mais a partir dos 50 intégrase no bloque político occidental (acordos
con Estados Unidos) e fomenta o desenvolvemento industrial
(desarrollismo).
A ditadura franquista (1939-1975)

• Franco designa Xoán Carlos I como o seu sucesor a título de Rei.
A ditadura franquista (1939-1975)

• A oposición aumenta a súa influencia (no movemento obreiro, na
oposición nacionalista, na xuventude...) mais non derruba o réxime.
A ditadura franquista (1939-1975)

• Tras a morte de Franco instáurase un novo sistema político, que nace
da reforma do franquismo e é dirixido polas elites deste réxime, que
pactan coa oposición maioritaria.
A Transición

• Apróbase a Constitución de 1978
• O novo sistema instaura a democracia,
permite o pluralismo político e a
descentralización administrativa (o
Estado das autonomías).
• Máis unha vez, restaúrase a monarquía
hereditaria nun Borbón (Xoán Carlos I).
A Constitución de 1978