Scenariusz lekcji dla klas pierwszych, poziom podstawowy, autorka Patrycja Tomiczek

1. KRYZYS DEMOKRACJI
PARLAMENTRANEJ
Przewrót majowy i rządy sanacji

2. Przyczyny zamachu stanu
→ niezadowolenie społeczne z rządów
→ skłócony parlament nie potrafił stworzyć koalicji
rządzącej
→ częste zmiany gabinetów rządzących
→ oskarżenia wobec polityków o nieudolność
→ częste spory i nieporozumienia doprowadziły do
tęsknoty za rządami silnej ręki – nadzieje wiązano z
osobą byłego Naczelnika Państwa

3. Zamach majowy 1926 r.
→ wykorzystując sytuację – Józef Piłsudski z
wiernymi sobie oddziałami rusza na Warszawę
– 12 maja 1926 r. - spotkanie z prezydentem
Wojciechowskim na Moście Poniatowskiego
→ część wojska – lojalna wobec prezydenta i
rządu – stawia opór – dochodzi do walk między
zwolennikami Piłsudskiego a prezydenta
→ groźba wojny domowej
→ 14/15 maja – rząd ustąpił, a prezydent podał
się do dymisji.

4. Nowe wybory
→ Maciej Rataj – marszałek
sejmu – pełnił funkcję
głowy państwa
→ Kazimierz Bartel – ma
sformatować nowy rząd
→ 31 maja – Piłsudski
wybrany prezydentem, nie
przyjął godności
→ nowy prezydent –
IGNACY MOŚCICKI

6. Nowela sierpniowa

2 sierpnia 1926 r.- sejm uchwalił zmianę
obowiązującej konstytucji
→ prezydent mógł rozwiązać sejm i senat
→ został upoważniony do wydawania dekretów z
mocą ustawy
→ ograniczono prawa sejmu do zgłaszania
wotum nieufności wobec rządu

7. RZĄDY SANACJI

SANACJA (łac. uzdrowienie) – nazwa obozu
piłsudczykowskiego rządzącego w latach 1926-
1939.

8. → obowiązywała Konstytucja marcowa
→ rzeczywista władza w rękach Piłsudskiego i jego
obozu
→ z wojska i administracji usunięto przeciwników
politycznych
→ Piłsudski – Generalny Inspektor Sił Zbrojnych – ma
rządy prawie dyktatorskie
→zwolennicy sanacji w rządzie: Bezpartyjny Blok
Współpracy z Rządem (BBWR)
→ OPOZYCJA: Centrolew

9. Opozycja w 1930 r.
→ ostra reakcja władz na opozycję
→ prezydent rozwiązał parlament
→ wrzesień 1930 r. - przywódcy opozycji
aresztowani i osadzeni w Brześciu nad Bugiem
→ bunt – aresztowani wypuszczeni za kaucją
→ 1931 r. - 11 osadzonych stanęło przed sądem
→ ,,wybory brzeskie” - listopad 1930 r. - wygrywa
BBWR

10. KONSTYTUCJA KWIETNIOWA
→ 23 KWIETNIA 1935 r.

Pierwszy artykuł – państwo polskie jest
wspólnym dobrem wszystkich obywateli

Ustrój AUTORYTARNY

11. Władza wykonawcza

Najwyższa władza prezydenta:
→ odpowiada za losy państwa wobec Boga i historii
→ zwierzchnik rządu, parlamentu, sił zbrojnych,
sądów
→ zawierał umowy międzynarodowe, decydował o
wojnie i pokoju
→ bardzo szerokie kompetencje wobec parlamentu

Wybrany przez Zgromadzenie Elektorów:
marszałkowie sejmu i senatu, premier, główny
sędzia Generalny Inspektor SZ i 75 elektorów.

12. Po śmierci Marszałka...

12 maja 1935 r. - zmarł Józef Piłsudski

Następcą stojącym na czele sanacji został EDWARD
RYDZ-ŚMIGŁY – Naczelny Wódz.

1937 r. - Obóz Zjednoczenia Narodowego – Ozon

13. Opozycja antysanacyjna

Obóz Wielkiej Polski, 1926 r., Roman Dmowski

Stronnictwo Narodowe, 1928 r.

Obóz Narodowo-Radykalny, 1934 r.
→ ONR ,,Falanga” → ONR ,,ABC”

Polskie Stronnictwo Ludowe ,,Piast”, ,,Wyzwolenie”,
Stronnictwo Chłopskie → Stronnictwo Ludowe
* Front Morges – 1936 r. - porozumienie partii
centrowych. Inicjator – Ignacy Jan Paderewski. Jeden z
ważniejszych członków – gen. Władysław Sikorski