1. Prezentacja zawiera przykładowe pytania
dotyczące tekstów ikonicznych i literackich
Plan wypowiedzi ustnej:
• Wprowadzenie – refleksja nt. problemu
• Teza/ hipoteza
• Opis dzieła (obrazu, rzeźby, plakatu, fragmentu tekstu
literackiego i innych)
• Interpretacja
• Nawiązanie do innych tekstów (kultury lub
literatury – zależy od polecenia w temacie)
• Wnioski
2. Czy życie zwykłych ludzi może być interesującym motywem tekstu
kultury? Rozważ problem, odwołując się do rzeźby Jerzego Kaliny
Przejście i wybranych tekstów literackich.
3. W jaki sposób twórcy przedstawiają rewolucję? Omów zagadnienie na
podstawie fragmentu Przedwiośnia S. Żeromskiego. Odwołaj się do innych
tekstów kultury.
(fragment będzie dołączony do pytania; możesz odwołać się np. do obrazu E. Delacroix „ Wolność
wiodąca lud na barykady”)
4. Czy szlachetne intencje mogą usprawiedliwić nieetyczne postępowanie?
Rozważ problem, odwołując się do podanego fragmentu Dziadów części III
Adama Mickiewicza, całego utworu oraz innego tekstu kultury.
Adam Mickiewicz
DZIADY CZ. III
KONRAD
(śpiewa)
Pieśń ma była już w grobie, już chłodna, –
Krew poczuła – spod ziemi wygląda –
I jak upiór powstaje krwi głodna:
I krwi żąda, krwi żąda, krwi żąda.
Tak! zemsta, zemsta, zemsta na wroga,
Z Bogiem i choćby mimo Boga!
(Chór powtarza)
I Pieśń mówi: ja pójdę wieczorem,
Naprzód braci rodaków gryźć muszę,
Komu tylko zapuszczę kły w duszę,
Ten jak ja musi zostać upiorem.
Tak! zemsta, zemsta, etc. etc.
Potem pójdziem, krew wroga wypijem,
Ciało jego rozrąbiem toporem:
Ręce, nogi gwoździami przybijem,
By nie powstał i nie był upiorem.
Z duszą jego do piekła iść musim,
Wszyscy razem na duszy usiędziem,
Póki z niej nieśmiertelność wydusim,
Póki ona czuć będzie, gryźć będziem.
Tak! zemsta, zemsta, etc. etc.
Adam Mickiewicz, Dzieła, wydanie rocznicowe, t. 3:
Dramaty, oprac. Z. Stefanowska, Warszawa 1995
Źródło: Część ustna egzaminu maturalnego z języka polskiego od
roku szkolnego 2014/2015. Zbiór przykładowych zadań, A. Brożek,
J. Dobkowska, K. Kozłowska, J. Malik, J. Nocoń, S. J. Żurek, CKE,
Warszawa 2014, s. 49.
5. Czemu służy groteska w sztuce? Omów zagadnienie, odwołując
się do plakatu teatralnego oraz Ferdydurke W. Gombrowicza.
6. Wieś jako źródło inspiracji artystycznej. Rozważ zagadnienie, odwołując
się do obrazu Leona Wyczółkowskiego Kopanie buraków oraz
wybranych tekstów literackich.
7. Biblijne przesłanie miłości. Podejmij temat, odwołując się do
fragmentu Hymnu o Miłości św. Pawła oraz innych tekstów kultury.
Gdybym mówił językami ludzi i aniołów,
a miłości bym nie miał,
stałbym się jak miedź brzęcząca
albo cymbał brzmiący.
Gdybym też miał dar prorokowania
i znał wszystkie tajemnice,
i posiadał wszelką wiedzę,
i wszelką [możliwą] wiarę, tak iżbym góry przenosił,
a miłości bym nie miał,
byłbym niczym.
I gdybym rozdał na jałmużnę całą majętność moją,
a ciało wystawił na spalenie,
lecz miłości bym nie miał,
nic bym nie zyskał.
1 Kor 13,1-3[20]
8. Jak w tekstach kultury ukazywane jest polskie społeczeństwo? Odwołaj
się do plakatu Adama Kiliana oraz wybranych tekstów literackich.
9. Motyw matki w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do
obrazu Gustava Klimta Matka i dziecko oraz wybranych tekstów
literackich.
10. W jakim celu w sztuce wykorzystywany jest motyw snu? Omów
zagadnienie, odwołując się do obrazu K. Karpowicza Sen zimowy oraz
wybranych tekstów literackich.
11. Jakie recepty na szczęśliwe życie można znaleźć w tekstach kultury?
Odpowiedz, odwołując się do Pieśni IX Jana Kochanowskiego oraz
innych tekstów kultury.
Jan Kochanowski
Pieśń IX (Księgi pierwsze)
Chcemy sobie być radzi?
Rozkaż, panie, czeladzi,
Niechaj na stół dobrego wina przynaszają,
A przy tym w złote gęśli albo w lutnią grają.
Kto tak mądry, że zgadnie,
Co nań jutro przypadnie?
Sam Bóg wie przyszłe rzeczy, a śmieje się z nieba,
Kiedy się człowiek troszcze więcej, niźli trzeba. […]
Prózno ma mieć na pieczy
Śmiertelny wieczne rzeczy;
Dosyć na tym, kiedy wie, że go to nie minie,
Co z przejźrzenia Pańskiego od wieku mu płynie.
A nigdy nie zabłądzi,
Kto tak umysł narządzi,
Jakoby umiał szczęście i nieszczęście znosić,
Temu mężnie wytrzymać, w owym się nie wznosić.
Chwalę szczęście stateczne:
Nie chce li też być wieczne,
Spuszczę4, com wziął, a w cnotę własną się ogarnę
I uczciwej chudoby bez posagu pragnę.
Nie umiem ja, gdy w żagle
Uderzą wiatry nagle,
Krzyżem padać i świętych przenajdować6 dary,
Aby łakomej wodzie tureckie towary
Bogactwa nie przydały
Wpadwszy gdzie między skały;
Tam ja bezpiecznym sercem pełen otuchy
W równej fuście popłynę przez morskie rozruchy
Jan Kochanowski, Pieśń IX, [w:] tenże, Pieśni, oprac. L. Szczerbicka-
Ślęk,
Źródło: Część ustna egzaminu maturalnego z języka polskiego od
roku szkolnego 2014/2015. Zbiór przykładowych zadań, A. Brożek,
J. Dobkowska, K. Kozłowska, J. Malik, J. Nocoń, S. J. Żurek, CKE,
Warszawa 2014, s. 210.
12. Jaką rolę w życiu człowieka odgrywają książki? Omów zagadnienie,
odwołując się do zamieszczonego obrazu oraz wybranych tekstów
literackich.
Quint Buchholz*, Książkowa latarnia, 1992,
Galeria Rothweiler w Karlsruhe.
źródło grafiki: CKE
Źródło: Część ustna egzaminu maturalnego z języka
polskiego od roku szkolnego 2014/2015. Zbiór
przykładowych zadań, A. Brożek, J. Dobkowska, K.
Kozłowska, J. Malik, J. Nocoń, S. J. Żurek, CKE, Warszawa
2014, s. 210.
13. Jaką funkcję w literaturze pełnią postacie fantastyczne? Omów
zagadnienie, odwołując się do obrazu Théodore Chassériau, Duch
Banqua oraz innych tekstów literackich.
14. Z jakimi wartościami wiąże się obraz domu w literaturze? Rozważ
problem, odwołując się do fraszki J. Kochanowskiego Na dom w
Czarnolesie oraz innych tekstów kultury.
J. Kochanowski ,NA DOM W CZARNOLESIE
Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje;
Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje!
Inszy niechaj pałace marmurowe mają
I szczerym złotogłowem ściany obijają,
Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym,
A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym,
Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością,
Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością.
15. Krytyka wad narodowych jako temat dzieł artystycznych. Omów zagadnienie,
odwołując się do załączonego obrazu A. Orłowskiego Uczta u Radziwiłłów
oraz do innego utworu literackiego.
16. Jakie wizje miasta można odnaleźć w sztuce i literaturze? Omów
zagadnienie, odwołując się do obrazu Paryż widziany z okna
Marca Chagalla oraz wybranych utworów literackich.
Marc Chagall, Paryż widziany z okna, 1913,
Guggenheim Museum w Nowym Jorku
Źródło: Część ustna egzaminu maturalnego z języka
polskiego od roku szkolnego 2014/2015. Zbiór
przykładowych zadań, A. Brożek, J. Dobkowska, K.
Kozłowska, J. Malik, J. Nocoń, S. J. Żurek, CKE,
Warszawa 2014, s. 182.
17. Motyw dziecka w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do
obrazu W. Podkowińskiego Dzieci w ogrodzie oraz innych utworów
literackich.
18. Jaką role odgrywają stereotypy? Rozważ problem, odwołując się
do poniższego plakatu oraz wybranego utworu literackiego.
19. Jak w tekstach kultury przedstawiane są relacje miedzy ludźmi ?
Rozważ problem, odwołując się do obrazu A. Wróblewskiego Patrzeć
wciąż naprzód… oraz wybranego utworu literackiego.
20. Jaką rolę mogą odegrać wróżbici w kulturze? Omów zagadnienie,
odwołując się do obrazu Jana Matejki Wernyhora oraz wybranego
tekstu literackiego.
21. Góry w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do
podanego obrazu A. Wróblewskiego Góry oraz wybranych
tekstów literackich.
22. Jaką funkcję w sztuce pełni parabola? Odwołaj się do obrazu
Rembrandta Powrót syna marnotrawnego oraz wybranych
tekstów literackich.
23. Czemu służą przedstawienia przyrody w tekstach kultury? Omów
zagadnienie, odwołując się do obrazu Bociany Józefa Chełmońskiego
oraz wybranych utworów literackich.
Józef Chełmoński, Bociany, 1900, Muzeum Narodowe w
Warszawie.
Źródło: Część ustna egzaminu maturalnego z języka
polskiego od roku szkolnego 2014/2015. Zbiór
przykładowych zadań, A. Brożek, J. Dobkowska, K.
Kozłowska, J. Malik, J. Nocoń, S. J. Żurek, CKE, Warszawa
2014, s. 190.
24. Jak w sztuce przedstawia się motyw przemijania? Omów zagadnienie ,
odwołując się do obrazu Vanitas Philippe de Champaigne`a. Odwołaj
się do innego utworu literackiego.
25. Jak przedstawiane są relacje między ojcem a synem? Omów na podstawie
fragmentu Przedwiośnia. Odwołaj się do innych tekstów kultury.
( możesz przywołać rzeźbę Grupa Laokoona)
