Rebolusyong Amerikano: Sanhi, Karanasan,
at Implikasyon
Ang digmaan para sa kalayaan ng Amerika ay lalong kilala sa
katawagang Rebolusyong Amerikano.
Nagsimula ang himagsikan nang ang mga Ingles na nagging
migrante sa Timog Amerikano ay nagrebelde sa labis na
pagbubuwis na ipinataw sa kanila ng Parliamentong Ingles
dahil wala silang kinatawan sa Parliamento upang sabihin
ang kanilang mga hinaing.
Nagdeklara sila ng paglaya sa mga Ingles noong 1776.
Pagkatapos ay nagbuo sila ng isang malakas na hukbo na
naging tagapagtanggol sa British.
Ang digmaan para sa kalayaan ang nagging dahilan ng
pagbubuo ng United States of Amerika.
Pagsusuring Panteksto
Nagsimula ang digmaan noong 1775 sa pagitan ng 13 kolonya sa
Timog Amerika at Great Britain.
Ito ang unang himagsikan na naghangad ng kalayaan at
pagbabago sa lipunan.
Naging daan din ito sa paglawak ng mga prinsipyong
rebolusyonaryo sa France at sa isang madugong himagsikan
noong 1789.
Itinuturing na mas Malaki ang naiwang epekto ng Himagsikan sa
France sa kabuuan ng Europe at iba pang panig ng mundo sa
dahilang iniwan nito ang tatlong mahahalagang prinsipyo ng
pagbubuo ng isang nasyon-estado: ang kalayaan, pagkakapantay-
pantay, at ang kapatiran.
Ito ay naimpluwensiyahan ng mga ideyang pinalaganap noong
Panahaon ng Enlightenment.
Sa huling bahagi ng ika-18 na siglo, ibang uri ng himagsikan ang
lumaganap sa bahagi ng Atlantiko.
Ang ganitong kaisipan ay nagging daan upang patalsikin ang
tradisyonal na rehimen sa Amerika at France.
Ang Labintatlong Kolonya
Ang malaking bilang ng mga Ingles ay nagsimualang lumapit at
manirahan sa Hilagang Amerika noong ika-17 na siglo.
Karamihan sa kanila ay nakaranas ng persecution dahil sa
kanilang bagong pananampalataya na resulta ng Repormasyon at
Enlightenment sa Europe
Sa kalagitnaan ng ika-18 na siglo ay nakabuo na sila ng 13
magkakahiwalay na kolonya na ang hangganan sa hilaga ay
Massachusetts at sa Timog ay Georgia.
Noong 1750 ay gumastos ng napakalaking halaga ang British
laban sa France upang mapanatili sa ilalim ng kanilang imperyo
ang 13 kolonya.
Walang Pagbubuwis Kng Walang
Representation
Ang mga kolonya ay walang kinatawan sa Parliamento ng British sa
London kaya sila ay nagprotesta sa pagbabayad sa labis na buwis na
ipinapataw sa kanila.
Ang kanilang naging paboritong islogan ay ang “walang pagbubuwis
kung walang representasyon.
Noong 1773 ay isang pangkat ng mga kolonista ang nagsuot ng
kasuotan ng mga katutubong Amerikano at nakapasok sa isang
pangkalakal na bapor ng mga Ingles.
Kanilang itinapon ang mga tone-toneladang tsaa sa pantalan ng boston
Harbor sa Massachusetts.
Sila’y nagprotesta sa ipinataw na buwis sa tsaa na inaangkat sa mga
kolonya.
Kinilala sa kasaysayan ang pangyayaring ito bilang Boston Tea Party.
Ang stamp act na ipinasa ng Parliamento noong 1765 ay nagdagdag ng
buwis para sa pamahalaan ng Britanya.Naisagawa Ito sa pamamagitan
ng paglalagay ng mga selyo sa anumang produkto na dadalhin sa
Britanya mula sa mga kolonya.
Ang Unang Kongresong Kontinental
Ang mga kolonyang bumubuo sa 13 kolonya ng Great Britain sa
Amerika ay dagling sumaklolo sa naging kinahinatnan ng insidente sa
Massachusetts.
Binuo nila ang Unang Kongresong Kontinental na dinaluhan ng mga
kintawan ng bawat kolonya maliban sa Georgia.
Binigyang diin ng grupo na sa pagkakataong iyon mula sa isang
kilalalang kinatawan na si Patrick Henry, na wala nang dapat makitang
pagkakaiba ang isang taga-Virginia, Pennysylvannia, New York, at
New England.
Noong ika-5 ng Setyembre, 1774, 56 na kinatawan ng mga kolonya ang
dumalo dito.
Sila’y nagkakaisa at sama-samang magtataguyod para sa kapakanan ng
kabuuang kolonya.
Nagkaisa sila na itigil na ang pakikipagkalakalan sa Great Britain at
ito”y nagpasimula pagkatapos ng Setyembre, 1775.
Ang Pagsisimula ng Digmaan
Noong Abril 1775 nagpadala ang Great Britain ng tropa ng mga
sundalo sa Boston upang kunin nang puwersahin ang isang tindahan ng
pulbura sa bayan Concord.
Isang Amerikanong panday na nangngalang Paul Reverse ang nagging
kasangkapan upang malamanng mga tao na may paparating na
sundalon British.
Nagpalitan ng putukan ang magkabilang pangkat hanggang walong
Amerikano ang napatay.
Sa Concord naman ay nagkaroon ng pagkakataon ang mga Amerikano
na mag-organisa at puwersahang mapabalik ang mga sundaLong British
sa boston.
Ang Ikalawang Kongresong Kontinental
Ang Ikalawang Kongresong Kontinental ay muling nagpulong sa
ikalawang pagkakataon noong Mayo 1775 at idenaklara ang
pamahalaan na tinawag nilang United Coloniest of Amerika
(Pinagbuklod na mga Kolonya ng Amerika).
Ang hukbo ng mga militar ay tinawag na Continental Army at
ang naatasan sa commander-in-chief ay si George Washington.
Sinubukan ng hukbong militar na makuha ang Boston ngunit
natalo sila sa Digmaan sa Bunker Hill.
Sinunod ng mga Amerikanong kubkubin ang Canada nguni’t natalo rin
dila dito.
Pinatuloy nila ang pagkubkub sa Boston noong Marso 1776.
Ang Deklarasyon ng Kalayaan
Noong Hunyo 1776 ay nagpadala ng malaking tropa ang Great Britain
sa Atlantiko upang tuluyang durugin at pahinain ang puwersang
Amerikano.
Upang matugunan ang ganitong pangyayari ay minarapat ng
Kongresong Kontinental na aprubahan ang Deklarasyon ng Kalayaan
noong Hulyo 4.
Ang dokumento ay isinulat halos lahat ni Thomas Jefferson, isang
mananggol.
Buwan na ng Agosto nang tuluyang nakadaong ang hukbo ng Great
Britain at sinakop nila ang siyudad ng Nueba York.
Napilitan ang puwersa ni George Washington na umatras sa labanan.
Hukbo ng mga British ay napakalaki na halos bumubuo sa 30000 mga
sundalo
Sa Washington ay nasa 3000 sundalo lamang.
Paglusob mula sa Canada
Simula noong 1777 sinimulan na ng mga British ang pag-atake sa
Amerika mula sa Canada, ngunit sa bawa’t pagtatangka nila sila ay
napipigil ng mga hukbong Amerikano.
Ang Continental Army ay lumalaki at umaabot na sa halos 20000
sundalo.
Noong Oktubre sa taon ding iyon ay nanalo sa labanan sa Saratoga ang
mga Amerikano at ito ang naging dahilan sa pagkawawakas ng mga
pag-atake ng mga British mula sa Canada.
Ang pagsuko ng hukbong British ay mula sa pamumuno ni Heneral
John Burgoyne laban sa hukbong pinamumunuan ni Heneral Horacio
Bates.
Pagtulong ng mga Pranses sa Labanan
Ang bansang France ay tradisyonal na kalaban ng British at ang mga
French ay nagging lihin na taga-suporta ng mga rebeldeng Amerikano
simula pa lamang ng labanan.
Noon pang 1778 ay nagsimula nang bigyan ng pagkilala ng
pamahalaang France ang United States of America bilang isang
malayang bansa.
Ang Labanan sa Yorktown
Sa pamumuno ng British commander na si Heneral Charles Cornwallis
ay tinangkang sakupin ng Great Britain ang Timog Carolina
Ngunit sa pamamagiatn ng magkasamang puwersa ng mga Amerikano
at Pranses ay natalo ang mga British sa Labanan sa King’s Mountain
noong huling bahagi ng 1780 at sa labanan ng mga unang bahagi ng
1781.
Paghahangad ng Kapayapaan
Ang pagkapanalo ng mga Amerikano sa digmaan ay malaking
pagkamangha sa mga British sa mundo.
Ang Great Britain ay itinuturing ng panahong iyon bilang isang
malakas na kapangyarihan na mayroong mahuhusay at sinanay na mga
sundalo subalit tinalo ng mga Amerikanong sundalo na di nagkaroon ng
mga pagsasanay sa pakikipaglaban