1. Edukasyon sa Pagpapakatao
Grade 10

2. ANG MATAAS NA GAMIT AT
TUNGUHIN NG ISIP AT
KILOS-LOOB

3. “Ang tao ang natatanging likhang nabubuhay dito sa mundo.”
Ano nga ba ang nagpapabukod tangi sa tao sa ibang nilikhang
may buhay upang makamit niya ang layunin ng pagkakalikha sa
kaniya bilang tao?
-Pag-iisip
-Pagpapasya
-Pagkilos

4. HAYOP TAO
PAGKAKATULAD
PAGKAKAIBA
• Linikha nga Diyos
• May buhay
• May kakayahang magparami
• Hindi nakakapagsalita
• Walang Isip
• Walang Kilos-Loob
• Nakapagsasalita
• Isip
• Kilos-Loob

5. 1.Ano ang mayroon ang tao at
ang hayop upang makita nila
ang babala ng traffic light?
2.Ano ang kakahayang taglay ng
tao at hayop upang makita ang
babala?
3.Ano ang inaasahan mong
magiging tugon o gagawin ng
tao at ng hayop sa babala?

6. “Ang tao ay linikha ayon sa wangis ng Diyos”
Ang tao ay may katangiang tulad ng katangiang taglay niya.
- Mag-isip
- Pumili
- Gumusto

7. Pangkatin ang klase sa tatlo. Gamit ang
ibinigay na mga sitwasyon, pag-aralan at
sagutan ang mga katanungan. Pumili ng
isang mag-aaral sa bawat pangkat upang
magbahagi ng kasagutan.

9. Pangkat 1-Sitwasyon
Magkakasama kayo ng ilan sa iyong mga kaklaseng kumakain.
Masaya kayong nagkukuwentuhan nang biglang napunta ang
usapan tungkol kay Liza, isa rin sa inyong kaklase. Wala siya sa
grupo ninyo nang oras na iyon. Ayon sa isa ninyong kasama,
nakikipagrelasyon ito sa isang lalaking may asawa.
1. Ano ang gagawin mo sa sitwasyong ito?
2. Ano ang magiging epekto ng gagawin mo sa mga kaklase mong nagkukuwentuhan
tungkol kay Liza?
3. Ano ang magiging epekto nito kay Liza sa gagawin mo?
4. Ano ang magiging epekto sa iyo ng gagawin mo?
5. Babaguhin mo ba ang naging pasya mo? Bakit oo? Bakit hindi?

10. Pangkat 2-Sitwasyon
May inirekomendang pelikula ang matalik mong kaibigang
dapat mo raw panoorin dahil maganda ito ayon sa kanya.
Mag-isa kang nanonood nito sa inyong bahay ngunit sa
kalagitnaan ng pelikula, may isiningit palang malaswang
eksena (pornograpiya).
1. Ano ang gagawin mo sa pagkakataong ito?
2. Ano ang magiging epekto sa iyo ng gagawin mo?
3. May epekto rin ba sa ibang tao ang gagawin mo? Kanino? Pangatuwiranan.
4. Gagawin mo pa rin ba ang iyong piniling gawin? Bakit?

11. Pangkat 3-Sitwasyon
Sinisiraan ka ng iyong kaibigan sa crush mo. Natuklasan mong kaya
niya ginawa ito ay dahil crush din pala niya ang crush mo.
1. Ano ang mararamdaman mo sa pangyayaring ito?
2. Ano ang gagawin mo sa kaibigan mo? May kaugnayan ba ito sa iyong
nararamdaman o emosyon?
3. Ano ang magiging epekto nito sa kaibigan mo?
4. Ano ang magiging epekto nito sa iyo?
5. Papalitan mo ba ang iyong piniling gagawin?

12. KAKAYAHANG TAGLAY NG TAO
MATERYAL NA
KALIKASAN
ISPIRITWAL NA
KALIKASAN
 Panlabas na pandama
 Panloob na pandama
 Emosyon
 Isip o Intellect
 Kilos-Loob o Will

13. MATERYAL NA
KAKAHAYAN NG
TAO

14. PANGKAALAMANG PAKULTAD
(Knowing Faculty)
Ang kakayahan ng isang tao na makaunawa, humusga at
mangatwiran dala ng kanyang isipan sa loob at labas niyang
pandama.

15. PANGKAALAMANG PAKULTAD
Panlabas na pandama
Ito ang dahilan upang ang tao ay nagkakaroon
ng deriktang ugnayan sa reyalidad.
 Paningin – ginagamit upang makita ang mga bagay sa ating paligid
 Pang-amoy – ginagamit upang makaamoy ng ibat-ibang amoy sa
paligid
 Panlasa – ginagamit upang makalasa ng mga pagkain at inumin
 Pandinig – ginagamit upang makadinig ng ibat-ibang klasi ng tunog
 Pandamdam – nararamdaman natin ang tempiratura ng ating
paligid

16. Ang panlabas na pandama ay ang mga parti
nga ating katawan na nagiging dahilan
upang tayo ay magkaroon ng direktang
ugnayan sa reyalidad.

17. PANGKAALAMANG PAKULTAD
Panloob na pandama
 Kamalayan- ang pagkakaroon nga kaalaman sa pandama,
nakapagbubuod at nakauunawa.
 Memorya – kakayahang kilalanin at alalahanin ang nakalipas na
pagyayari o karanasan.
 Imahinasyon – kakayahang lumikha nga pangyayari sa isip at
palawakin ito.
 Instinct - kakayahang maramdaman ang isang karanasan at
tumugon ng hindi dumadaan sa katwiran.

18. Emosyon
ang pakiramdam ng isang tao na hindi nagagawa ng
pisikal kundi ng mental at sikolohikal na gawain na
makikita sa kilos, gawa, o ang ugali ng isang indibidwal.

19. ISPIRITWAL NA
KAKAHAYAN NG
TAO

20. ISIP at KILOS-LOOB

21. Ang kakayahang mag-isip, alamin ang diwa at buod ng isang bagay. Ito
ang kapangyarihang maghusga, mangatwiran, magsuri. Mag-alaala at
umunawa ng kahulugan ng mga bagay.
Ito ay ang kapangyarihan na gumawa ng pasya o pumili ng mga bagay na
gusto mong gawin.

22. Sa gitna ng pandemya, ano ang kahalagahan
na tayo ay mag-physical distancing, maghugas
ng kamay, magsuot ng mask at face shield?

23. ISIP KILOS-LOOB
Kakayahan
Gamit at Tunguhin
a. Magnilay o magmuni-muni
b. Makaunawa
c. May kakayahang mag-
abstraksiyon
d. Makabubuo ng kahulugan
at makabuluhang bagay

24. Sa iyong palagay, sumusunod ba ang mga tao
sa hakbang na ginagawa ng pamahalaan laban
sa Covid-19?

25. ISIP KILOS-LOOB
Kakayahan
Gamit at Tunguhin
a. Magnilay o magmuni-muni
b. Makaunawa
c. May kakayahang mag-
abstraksiyon
d. Makabubuo ng kahulugan
at makabuluhang bagay
a. Humanap ng impormasyon
b. Umisip at magnilay sa mga
layunin at kahulugan ng
impormasyon
c. Sumuri at alamin ang
dahilan ng pangyayari,
alamin ang mabuti at
masama at ang katotohanan

26. Paano kung isang araw ay inaya ka ng iyong
kaibigan na magpunta sa bahay nila para
maglaro ng online games kahit may
pandemya? Ano ang sasabihin mo sa kanya?

27. ISIP KILOS-LOOB
Kakayahan
Gamit at Tunguhin
a. Magnilay o magmuni-muni
b. Makaunawa
c. May kakayahang mag-
abstraksiyon
d. Makabubuo ng kahulugan
at makabuluhang bagay
a. Humanap ng impormasyon
b. Umisio at magnilay sa mga
layunin at kahulugan ng
impormasyon
c. Sumuri at alamin ang
dahilan ng pangyayari,
alamin ang mabuti at
masama at ang katotohanan
a. Pumili, magpasiya at
isakatuparan ang pinili
b. Naakit sa Mabuti at
lumalayo sa masama

28. Paano kung sinabi ng kaibigan mo na aalisin
kana niya sa grupo ninyo kung hindi ka
sasama sa kanya? Paninindigan mo ba ang
iyong ang iyong desisyong hindi sumama?

29. ISIP KILOS-LOOB
Kakayahan
Gamit at Tunguhin
a. Magnilay o magmuni-muni
b. Makaunawa
c. May kakayahang mag-
abstraksiyon
d. Makabubuo ng kahulugan
at makabuluhang bagay
a. Humanap ng impormasyon
b. Umisio at magnilay sa mga
layunin at kahulugan ng
impormasyon
c. Sumuri at alamin ang
dahilan ng pangyayari,
alamin ang mabuti at
masama at ang katotohanan
a. Pumili, magpasiya at
isakatuparan ang pinili
b. Naakit sa Mabuti at
lumalayo sa masama
a. Malayang pumili ng
gustong isipin o gawin
b. Umaasam maghanap,
mawili, humiling sa
anumang nauunawaan ng
isip
c. Maging mapanagutang sa
pagpili ng aksiyong
makabubuti sa lahat

30. KAKAYAHANG TAGLAY NG TAO
MATERYAL NA
KALIKASAN
ISPIRITWAL NA
KALIKASAN
 Panlabas na pandama
 Panloob na pandama
 Emosyon
 Isip o Intellect
 Kilos-Loob o Will

31. Niyaya ka ng kaklase mong mag-cutting
classes, sinabi niya sa iyong pupunta kayo sa
Computer Shop para maglaro at ililibre ka
niya. Sa paanong paraan mo gagamitin ang
iyong isip at kilos-loob?

32. Paglalahat
Ano ang kahalagahan ng isip at kilos-
loob?
Ikaw, bilang tao ay may isip upang alamin ang
kahulugan nga isang bagay. Ikaw rin ay may puso
upang makaramdam ng emosyon. At ikaw rin ay
may kilos-loob na magpasya at isakatuparan ang
iyong mga piniling desisyon sa buhay.

33. Ang tao ay nagtataglay ng karunungan na
wala ang ibang nilalang sa mundo. Ang
karunungan ay bunga nga nahubog na pag-
iisip at kilos-loob na batay sa katotohanan
sapagkat ang katutuhanan ay inaalam sa
tulong ng pag-iisip at akmang kilos-loob.

34. Bilang isang mag-aaral, ano ang magagawa mo sa iyong pamilya,
paaralan at pamayanan upang maisabuhay mo ang gamit at
tungkulin ng isip at kilos-loob?
1. Pamilya
2. Paaralan
3. Pamayanan
a. Isip - ____________________________________________________________________________
b. Kilos-Loob - ______________________________________________________________________
a. Isip - ____________________________________________________________________________
b. Kilos-Loob - ______________________________________________________________________
a. Isip - ____________________________________________________________________________
b. Kilos-Loob - ______________________________________________________________________

35. Takdang Aralin
Gumawa ng isang maikling talatang binubuo ng
limang pangungusap na nagpapaliwanag kung
paano dapat gamitin ang isip at kilos-loob ng
tao? Isulat sa notbuk ang kasagutan.