Quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.doc

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
…………/………… ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN TRUNG TIẾN
QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÒNG, CHỐNG
BUÔN LẬU VÀ GIAN LẬN THƢƠNG MẠI
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN GIANG
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
…………/………… ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN TRUNG TIẾN
QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÒNG, CHỐNG
BUÔN LẬU VÀ GIAN LẬN THƢƠNG MẠI
LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số : 60 34 04 03
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Đào Đăng Kiên
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LỜI CAM ĐOAN
Tôi tên là Nguyễn Trung Tiến, học viên lớp Cao học HC20.N10, chuyên
ngành Quản lý công, mã số: 60 34 04 03, niên khóa 2015 - 2017.
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi (có khảo
cứu, kế thừa có chọn lọc, khoa học và hợp lý một số vấn đề thực tiễn). Các số
liệu trong luận văn là trung thực, được điều tra, nghiên cứu cẩn thận và tỉ mỉ, có
tính cập nhật và nguồn được trích dẫn rõ ràng.
Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất
kỳ công trình khoa học nào./.
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 8 năm
2017
Tác giả
Nguyễn Trung Tiến

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và hoàn thành nghiên cứu Luận văn Cao học,
chuyên ngành Quản lý công, niên khóa 2015 - 2017, em nhận được sự quan tâm
giảng dạy, giúp đỡ của Ban Giám đốc, các Thầy, Cô tham gia giảng dạy và
Khoa sau Đại học đã giúp em lĩnh hội những kiến thức khoa học và bổ ích của
chương trình Cao học, chuyên ngành Quản lý công.
Em xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, các Thầy, Cô, các Phòng, Ban,
Khoa, cơ sở Học viện Hành chính Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, UBND
tỉnh, Ban Tổ chức Tỉnh ủy, Sở Nội vụ, Sở Tài chính, Trường Chính trị tỉnh, Ban
Giám đốc Sở Công Thương, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Kiên Giang, đồng
nghiệp, bạn bè, gia đình và những người thân… đã động viên và cung cấp tài
liệu, hỗ trợ về thời gian hữu ích cho em hoàn thành khóa học và luận văn.
Đặc biệt em xin trân trọng cảm ơn Giảng viên Cao cấp, TS. Đào Đăng
Kiên, nguyên Phó trưởng khoa Quản lý nhà nước về Kinh tế đã trực tiếp nghiêm
túc tận tình hướng dẫn và động viên em nghiên cứu hoàn thành luận văn này.
Một lần nữa, em xin khắc ghi những tình cảm quý báu của quý Lãnh đạo,
Thầy, Cô, đồng nghiệp, bạn bè, gia đình và những người thân đã quan tâm động
viên, tạo điều kiện và giúp đỡ hoàn thành khóa học cũng như luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 8 năm
2017
Tác giả
Nguyễn Trung Tiến

MỤC LỤC
Trang phụ bìa Trang
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục bảng biểu
MỞ ĐẦU...............................................................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn...........................................................................................1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn....................................................2
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn......................................................................................6
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn.............................................................7
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn................................7
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn..........................................................................8
7. Kết cấu của luận văn.......................................................................................................................8
Chƣơng 1: CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÒNG,
CHỐNG BUÔN LẬU VÀ GIAN LẬN THƢƠNG MẠI...................................................9
1.1. Các khái niệm cơ bản.................................................................................................................9
1.1.1. Khái niệm về buôn lậu....................................................................................................9
1.1.2. Khái niệm gian lận thương mại ........................................................10
1.1.3. Quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại . 14
1.1.4. Phân biệt giữa buôn lậu và gian lận thương mại ..........................................18
1.1.5. Sự cần thiết và nội dung quản lý nhà nước về phòng, chống buôn
lậu và gian lận thương mại .......................................................................................................................21
1.2. Nội dung quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại.........................................................................................................................................................22
1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại ở một số nước, tổ chức trên thế giới và bài học có thể vận dụng đối
với Việt Nam và tỉnh Kiên Giang.........................................................................................................25
1.3.1. Tổ chức Hải quan thế giới..........................................................................................25
1.3.2. Một số nước trên thế giới...........................................................................................27
1.3.3. Bài học rút ra cho Việt Nam và tỉnh Kiên Giang.........................................31
Tiểu kết chƣơng 1............................................................................................................................32

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÒNG, CHỐNG
BUÔN LẬU VÀ GIAN LẬN THƢƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN
GIANG................................................................................................................................................................33
2.1. Tổng quan về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và các nhân tố tác
động đến buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang....................33
2.1.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội.................................................................33
2.1.2. Các nhân tố tác động đến buôn lậu và gian lận thương mại..................35
2.2. Thực trạng quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang ........................................................................................36
2.2.1. Về xây dựng và chỉ đạo các chiến lược, chương trình, chính sách
và kế hoạch quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương
mại………….….............................................................................................................................................36
2.2.2. Về ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật........................38
2.2.3. Về hệ thống tổ chức bộ máy các cơ quan quản lý nhà nước về
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại...........................................................................40
2.2.4. Về cơ chế phối/kết hợp và hợp tác giữa các ngành, doanh nghiệp,
người dân, khu vực quốc tế để phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại ......43
2.2.5. Về hoạt động tuyên truyền, giáo dục phòng, chống buôn lậu và
gian lận thương mại cho người dân và cộng đồng doanh nghiệp......................................45
2.2.6. Về hoạt động kiểm tra, kiểm soát phòng, chống buôn lậu và gian
lận thương mại.................................................................................................................................................47
2.2.7. Về nguồn lực đảm bảo cho hoạt động phòng, chống buôn lậu và
gian lận thương mại......................................................................................................................................49
2.3. Đánh giá chung quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian
lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang thời gian qua..................................................51
2.3.1. Những kết quả đạt được..............................................................................................51
2.3.2. Những tồn tại, hạn chế.................................................................................................54
2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế..........................................................58
Tiểu kết chƣơng 2............................................................................................................................61
Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC
VỀ PHÒNG, CHỐNG BUÔN LẬU VÀ GIAN LẬN THƢƠNG MẠI TRÊN
ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN GIANG TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2025..................................62
3.1. Quan điểm và phương hướng phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang thời gian tới............................................................62

3.1.1. Quan điểm chủ yếu của Đảng và Nhà nước....................................................62
3.1.2. Phương hướng quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và
gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang tầm nhìn đến năm 2025 ...............66
3.2. Một số giải pháp quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian
lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang tầm nhìn đến năm 2025 ..........................69
3.2.1. Xây dựng và chỉ đạo thực hiện các chiến lược, chương trình, chính
sách, kế hoạch phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại .........................................69
3.2.2. Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản qui phạm pháp luật về
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại...........................................................................70
3.2.3. Hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về phòng, chống
buôn lậu và gian lận thương mại...........................................................................................................73
3.2.4. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan trong hoạt động phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại............................................................................................77
3.2.5. Về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thực hiện phòng, chống
buôn lậu và gian lận thương mại...........................................................................................................78
3.2.6. Tăng cường công tác giáo dục, tuyên truyền pháp luật cho công
dân và doanh nghiệp.....................................................................................................................................81
3.2.7. Tăng cường trang bị cơ sở vật chất, phương tiện hỗ trợ cho hoạt
động phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại...............................................................83
Tiểu kết chƣơng 3............................................................................................................................86
KẾT LUẬN......................................................................................................................................................87
3.3. Kiến nghị........................................................................................................................................88
3.3.1. Kiến nghị đối với Chính phủ....................................................................................88
3.3.2. Kiến nghị đối với UBND tỉnh Kiên Giang......................................................89
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Tên bảng Trang
Bảng 2.1. Khái quát tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang 42
Bảng 2.2. Kết quả xử lý buôn lậu và gian lận thương mại từ
năm 2011 - 2016 48

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn
Trong điều kiện của nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế để
phát triển kinh tế, xã hội hiện nay ở nước ta nói chung và tỉnh Kiên Giang nói
riêng có nhiều cơ hội nhưng cũng không ít khó khăn, thách thức.
Học viên lựa chọn đề tài luận văn: “Quản lý nhà nước về phòng, chống
buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang”. Với những lý do
như sau:
Thứ nhất, khi Việt Nam gia nhập vào nền kinh tế thế giới, nhiều hàng rào
thuế quan, nhiều biện pháp tự vệ mang tính quốc gia phải xóa bỏ, các doanh
nghiệp nước ngoài được mở cửa rộng rãi vào hoạt động tại thị trường Việt Nam
với những thủ tục hành chính trong xuất, nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa phải
đơn giản, nhanh, gọn nhưng vẫn đảm bảo chính xác. Tuy nhiên, với hệ thống
pháp luật trong quản lý kinh tế còn nhiều kẽ hở và cơ sở vật chất, trang thiết bị
phục vụ cho công tác này còn nghèo nàn, lạc hậu, đội ngũ cán bộ, công chức,
viên chức trong hoạt động này còn chưa được đào tạo chuyên sâu, đã tạo cơ hội
cho các hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại phát triển và ngày càng có
xu hướng gia tăng về qui mô với mức độ ngày càng tinh vi, phức tạp.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 khóa VIII của Đảng đã chỉ rõ: “Tăng cường
sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, phát huy vai trò của nhân dân để tiến
hành có hiệu quả những biện pháp chống buôn lậu trên các tuyến biên giới, vùng
biển và trên thị trường nội địa. Ngăn chặn và xử lý nghiêm mọi hành vi buôn lậu
và gian lận thương mại hoặc tiếp tay, bao che cho buôn lậu".
Thứ hai, trước tình hình khó khăn chung của nền kinh tế thế giới và nước ta
trong những năm gần đây đã khiến cho hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp và người dân gặp nhiều khó khăn như chi phí nguyên vật liệu cao,
sản phẩm sản xuất ra không tiêu thụ được, v.v… Chính vì những yếu tố trên tạo
1

cho nhiều doanh nghiệp vào hoạt động làm ăn phi pháp, tiến hành những hành vi
gian lận thương mại để duy trì hoạt động và nâng cao lợi nhuận.
Thứ ba, Kiên Giang là tỉnh cực Nam của Tổ quốc giáp biên giới thủy, bộ
với Campuchia và vịnh Thái Lan, với vị trí và địa bàn nêu trên, tình hình buôn
lậu tuyến biên giới diễn ra nhỏ lẻ, phân tán và tập trung chủ yếu tại các huyện
Giang Thành, Phú Quốc và thị xã Hà Tiên. Tuyến đường biển, buôn lậu diễn
biến phức tạp với qui mô khá lớn ngụy trang trên các tàu đánh bắt thủy hải sản
để vận chuyển hàng lậu ngày càng tinh vi, xảo quyệt và phức tạp.
Thứ tư, thời gian qua, hoạt động phòng, chống buôn lậu và gian lận thương
mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang đã được các ngành, các cấp rất quan tâm, nhiều
đoàn thanh, kiểm tra được thành lập, nhiều vụ việc vi phạm trong hoạt động
thương mại đã được phát hiện và xử lý. Tuy nhiên, tình trạng buôn lậu và gian
lận thương mại vẫn là vấn đề bức xúc, nóng bỏng và chưa có dấu hiệu suy giảm,
trong đó có sự yếu kém, sơ hở, thiếu trách nhiệm, kiên quyết của cán bộ, công
chức tổ chức thực hiện chính sách và pháp luật, lực lượng vừa mỏng, vừa thiếu
năng lực trong thực thi công vụ về đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.
Trên cơ sở những lý do nêu trên. Học viên lựa chọn đề tài “Quản lý nhà
nƣớc về phòng, chống buôn lậu và gian lận thƣơng mại trên địa bàn tỉnh
Kiên Giang” vừa có tính lý luận và thực tiễn để làm luận văn tốt nghiệp cao
học, chuyên ngành quản lý công.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Qua nghiên cứu và thu thập tài liệu có liên quan, cho đến nay, đã có nhiều
công trình nghiên cứu, bài viết đã công bố của các nhà quản lý nhà nước, các
nhà khoa học, chuyên gia viết về quản lý nhà nước đối với phòng, chống buôn
lậu và gian lận thương mại trên nhiều luận án, luận văn, đề tài, tạp chí, trên các
website, trong các báo cáo tại các hội nghị, hội thảo chuyên ngành về vấn đề này
2

của Việt Nam nói chung cũng như của tỉnh Kiên Giang nói riêng. Có thể nêu lên
một số công trình tiêu biểu như sau:
Nguyễn Thị Thiên Hương (2010), “Tăng cường quản lý nhà nước đối với
công tác chống gian lận thương mại trong giai đoạn hiện nay trên địa bàn tỉnh
Tây Ninh”, Luận văn cao học quản lý hành chính công, bảo vệ tại Học viện
Hành chính Quốc gia. Luận văn đã hệ thống hình thành khung lý tuyết về buôn
lậu, gian lận thương mại và nội dung quản lý nhà nước về phòng, chống buôn
lậu và gian lận thương mại, phân tích thực trạng buôn lậu ở các địa bàn huyện
giáp biên giới Campuchia, rút ra được các nguyên nhân và từ đó, đề xuất bốn
nhóm giải pháp, (1) Về thể chế, chính sách, (2) Về tổ chức bộ máy, (3) Về đội
ngũ cán bộ, công chức và (4) Về tăng cường thanh, kiểm tra đối với hành vi vi
phạm pháp luật trong hoạt động thương mại. Luận văn là gợi ý để học viên kế
thừa nhất là về khung lý thuyết, các giải pháp. Những nghiên cứu tiếp theo là về
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên biển và điều kiện của tỉnh
Kiên Giang khác biệt với tỉnh Tây Ninh.
Nguyễn Minh Hải (2010), “Một số giải pháp tăng cường đấu tranh chống
hàng giả và gian lận thương mại”, Học viện Hành chính Quốc gia - Tạp chí
Quản lý nhà nước số 12, tr.36-39. Tác giả đã hệ thống thực trạng với số liệu
minh họa có tính cập nhật về tình hình buôn lậu và gian lận thương mại ở nước
ta, từ đó, đề xuất một số giải pháp (1) Xây dựng và ban hành Luật về phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại với chế tài mạnh để răn đe hành vi vi
phạm trong lĩnh vực buôn lậu và gian lận thương mại, (2) Nâng cao năng lực và
xây dựng tổ chức bộ máy Quản lý thị trường với đội ngũ cán bộ, công chức có
năng lực và tận tụy thực thi công vụ, (3) Bổ sung trang thiết bị cho lực lượng
Quản lý thị trường tham gia đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận thương
mại, (4) Chế độ, chính sách đối với người tham gia phát hiện hành vi buôn lậu
qui mô lớn để khuyến khích người dân tham gia cùng cơ quan quản lý nhà nước
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
3

Đinh Thị Kim Cúc (2011), “Các giải pháp phòng, chống gian lận thương
mại trên đại bàn tỉnh Bình Dương”, Luận văn thạc sỹ quản lý hành chính công,
bảo vệ tại Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã hệ thống làm rõ khung lý
thuyết về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, kinh nghiệm của một
số tỉnh, thành phố và bài học có thể vận dụng cho tỉnh Bình Dương về phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại. Các nhân tố tác động và phòng chống
buôn lậu, gian lận thương mại trong điều kiện tỉnh có cơ hội thu hút đầu tư trực
tiếp nước ngoài (FDI) cao, lao động nhiều nguồn dồn về sinh sống; giáp thành
phố Hồ Chí Minh nên phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại rất phức
tạp, nóng bỏng và ngày càng tinh vi. Các giải pháp của tác giả về (1) Hoàn thiện
thể chế phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, (2) Mở rộng phạm vi
tuyên truyền và phổ biến pháp luật cho người dân và doanh nghiệp về phòng,
chống gian lận thương mại và buôn lậu, (3) Đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ,
công chức tham gia phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, (4) Xây
dựng chính sách và kiện toàn tổ chức hoạt động phối/kết hợp giữa Chi cục Quản
lý thị trường, Ban Chỉ đạo 127 và các cơ quan, ban, ngành trên địa bàn tỉnh.
Phan Văn Trung (2012), “Đấu tranh phòng, chống buôn lậu của Cục Hải
quan Bình Định thực trạng và giải pháp”, Luận văn cao học Luật học, bảo vệ tại
Đại học Đà Nẵng. Kết quả nghiên cứu của luận văn như sau: (1) Khái quát
những vấn đề lý luận về buôn lậu và đấu tranh chống buôn lậu, (2) Làm rõ vị trí,
vai trò, chức năng, nhiệm vụ của ngành Hải quan trong đấu tranh phòng, chống
buôn lậu, (3) Đánh giá thực trạng đấu tranh phòng, chống buôn lậu ở Cục Hải
quan Bình Định trong thời gian qua; đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường
công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu của Cục Hải quan Bình Định trong
thời gian tới, (4) Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên
cứu thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu của Cục Hải quan Bình
Định trong giai đoạn 5 năm từ năm 1999 đến năm 2003 và đề xuất các giải pháp
tăng cường công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu của Cục Hải quan Bình
Định trong những năm 2005 - 2010.
4

Nguyễn Bỉnh Lại (2013), “Đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thương
mại ở nước ta hiện nay”. Bài nghiên cứu đăng trên tạp chí Cộng sản số 2, tr.45-
48. Kết quả nghiên cứu (1) Thực trạng buôn lậu và gian lận thương mại những
năm qua trên tuyến đường bộ, tuyến đường biển, đường hàng không và Bưu
điện, (2) Kết quả kiểm tra, xử lý và những hạn chế, tồn tại, theo số liệu báo cáo
của Ban Chỉ đạo 127/TW (nay là Ban Chỉ đạo 389), trong 10 năm qua (từ năm
2001 đến 2010) các lực lượng chức năng đã kiểm tra, xử lý 3.527.627 vụ vi
phạm pháp luật, (3) Một số kiến nghị, giải pháp nhằm ngăn chặn hiệu quả nạn
buôn lậu và gian lận thương mại, Một là, phát triển sản xuất trong nước, nâng
cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp và hàng hóa trong nước, Hai là, chú
trọng dựa vào nhân dân, biết phát huy sức mạnh và sự phát hiện của nhân dân;
đề cao vai trò trách nhiệm của các bộ, ngành có liên quan; tăng cường vai trò
lãnh đạo của các cấp ủy và chính quyền địa phương (đặc biệt là cấp ủy và chính
quyền cơ sở, huyện, xã), Ba là, Nhà nước tổ chức lại một số cơ quan thực thi
công tác đấu tranh chống buôn lậu cho ngang tầm với nhiệm vụ được giao (ví dụ
như nâng tầm Cục Quản lý thị trường ở trung ương thành Tổng cục Quản lý thị
trường, Chi cục Quản lý thị trường ở tỉnh, thành phố thành Cục Quản lý thị
trường; nâng tầm công tác phối hợp, Bốn là, giải quyết những khó khăn về kinh
phí, trang thiết bị, phương tiện hoạt động cho các cơ quan thực thi (Quản lý thị
trường, Hải quan, Công an, Biên phòng) như ô-tô, tàu, xuồng; các phương tiện
kiểm tra xách tay hiện đại phát hiện nhanh hàng kém chất lượng, hàng hóa có
chứa các chất độc hại, Năm là, xác định tính quy luật của buôn lậu, gian lận
thương mại để dự báo phòng ngừa, đồng thời thường xuyên tổng kết rút kinh
nghiệm, đổi mới phương thức đấu tranh của các lực lượng chức năng, Sáu là,
quan tâm giải quyết thỏa đáng các chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức trực
tiếp làm công tác đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thương mại.
Nguyễn Đức Dũng (2014), “Báo chí đấu tranh chống buôn lậu và gian lận
thương mại”, Luận văn cao học bảo vệ tại Học viện Báo chí và Truyền thông.
Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận về vai trò của báo chí và khảo sát, đánh
5

giá thực trạng vai trò của Hải quan, Biên phòng và Công an trong tham gia đấu
tranh chống buôn lậu và gian lận thương mại, luận văn đề xuất một số giải pháp
và đưa ra các khuyến nghị nhằm phát huy hơn nữa vai trò của báo chí trong công
tác chống buôn lậu và gian lận thương mại ở nước ta hiện nay.
Trên cơ sở các công trình tiêu biểu đã công bố nêu trên, để thực hiện luận
văn của mình, học viên sẽ tiếp thu và kế thừa các ý tưởng lý thuyết của các công
trình đã công bố trước đây, đồng thời đi sâu phân tích thực trạng và hệ thống các
quan điểm, phương hướng và mục tiêu của Đảng bộ và chính quyền địa phương,
đề xuất giải pháp phù hợp cho quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và
gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang trong thời gian tới.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích
Đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động phòng, chống
buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang trong thời gian
tới.
3.2. Nhiệm vụ
Để thực hiện mục đích trên, nhiệm vụ của luận văn là:
- Nghiên cứu một cách có hệ thống và làm rõ cơ sở lý luận và nội dung
quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về phòng, chống buôn
lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang trong thời gian từ năm
2011 - 2016.
- Đề xuất, phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu
quả phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trong quản lý nhà nước
trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.
6

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: về buôn lậu và gian lận thương mại.
- Về không gian: Trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.
- Về thời gian nghiên cứu: từ năm 2011 - 2016 là số liệu nghiên cứu và tầm
nhìn đến năm 2025.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
5.1. Phương pháp luận
Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng
và chủ nghĩa duy vật lịch sử và tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh; các quan
điểm của Đảng và Nhà nước về thể chế quản lý hành chính nhà nước, được thể
hiện trong Nghị quyết của Đảng và các văn bản pháp luật của Nhà nước.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Ngoài ra, trong luận văn còn sử dụng một số phương pháp khác như:
- Phương pháp tiếp cận và thu nhập thông tin tài liệu sơ cấp, thứ cấp, phân
tích, diễn giải và bình luận, đánh giá theo phương pháp lịch sử qua các giai đoạn
phát triển.
- Phương pháp phân tích kinh tế, phương pháp mô hình hóa.
- Phương pháp thống kê - so sánh, hệ thống hóa - khái quát hóa.
- Phương pháp phân tích - tổng hợp.
Ngoài ra, còn sử dụng các phương pháp khác như: dự báo, báo cáo kết quả
nghiên cứu.
Vì vậy, khi áp dụng, xem xét, nghiên cứu để đưa ra các giải pháp nói chung
cần phải dựa trên nguyên tắc đa chiều, toàn diện.
7

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn hệ thống và làm rõ khung lý thuyết quản lý nhà nước về phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại, các khái niệm về buôn lậu, thương mại,
gian lận thương mại, quản lý, quản lý nhà nước, quản lý nhà nước về phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại, các đặc điểm và hình thức của nó.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Chỉ ra những nhân tố tác động và phân tích một cách căn bản những yếu
kém, bất cập trong công tác phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trong
quản lý nhà nước trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Đồng thời, đề xuất một số giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý nhà nước về phòng, chống
buôn lậu và gian lận thương mại trong thời gian tới.
Ngoài ra, Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý,
giảng dạy, nghiên cứu của Học viện Hành chính Quốc gia, những người làm
công tác thực tế và sinh viên, học viên trong các cơ sở đào tạo bồi dưỡng cán bộ,
công chức.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, kết
cấu luận văn gồm 03 chương:
Chương 1: Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và
gian lận thương mại.
Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian
lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp quản lý nhà nước về phòng, chống
buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang tầm nhìn đến năm
2025.
8

Chƣơng 2:
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ
PHÒNG, CHỐNG BUÔN LẬU VÀ GIAN LẬN THƢƠNG MẠI
2.1. Tổng quan về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã h i và các nhân tố tác
đ ng đến buôn lậu và gian lận thƣơng mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang
2.1.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội
Điều kiện tự nhiên:
Kiên Giang là tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long, nằm ở phía Tây
Nam của Việt Nam, kết nối với các nước Đông Nam Á (ASEAN), đặc biệt là
Campuchia và Thái Lan bằng đường bộ, đường biển và đường hàng không.
Tỉnh Kiên Giang có diện tích tự nhiên 6.348 km2
, dân số 1,78 triệu người.
Phía Đông Bắc giáp các tỉnh An Giang, thành phố Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang;
phía Nam giáp các tỉnh Cà Mau và Bạc Liêu; phía Tây Nam giáp vịnh Thái Lan
với hơn 200 km bờ biển và có hơn 100 hòn đảo lớn nhỏ, trong đó Phú Quốc là
đảo lớn nhất cả nước; phía Bắc giáp Campuchia, với đường biên giới dài 56,8
km. Đơn vị hành chính của tỉnh bao gồm: thành phố Rạch Giá, thị xã Hà Tiên và
13 huyện: Kiên Lương, Giang Thành, Hòn Đất, Tân Hiệp, Châu Thành, Giồng
Riềng, Gò Quao, An Biên, An Minh, U Minh Thượng, Vĩnh Thuận, Kiên Hải và
Phú Quốc.
Thành phố Rạch Giá là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của tỉnh. Có
địa hình tương đối bằng phẳng, thấp dần từ hướng Đông Bắc xuống Tây Nam,
chia thành 4 vùng tiểu vùng địa hình: vùng tứ giác Long Xuyên, vùng Tây Sông
Hậu, vùng U Minh Thượng và vùng đảo, hải đảo.
Điều kiện kinh tế - xã hội:
Theo quy hoạch, Kiên Giang sẽ giải quyết việc làm cho 32.000 lao động năm
2015 và đến năm 2020 là 38.000 lao động. Trong đó, cơ cấu lao động trong các khu
33

vực nông - lâm - ngư nghiệp, công nghiệp - xây dựng và dịch vụ tương ứng là
49%, 19%, 32% vào năm 2015 và đến năm 2020 lần lượt là 38%, 22%, 40%.
Đồng thời, sẽ thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững và toàn diện, hạn
chế tái nghèo, thu hẹp dần khoảng cách giàu nghèo, nâng dần mức sống của
người dân nhất là đối với vùng nông thôn, biên giới, hải đảo. Giảm tỷ lệ hộ
nghèo thời kỳ 2011 - 2015 bình quân hàng năm 1,5 - 1,8%, thời kỳ 2016 - 2020
bình quân 1%.
Sản xuất hàng hóa nông nghiệp có khả năng cạnh tranh cao. Trong 10 năm
tới, Kiên Giang sẽ phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản theo hướng sản
xuất hàng hóa có chất lượng và khả năng cạnh tranh cao. Cụ thể, tỉnh sẽ phát
triển ngành trồng trọt với cây lúa là cây trồng chủ lực, hình thành vùng lúa quy
mô tập trung, có chất lượng cao; phấn đấu năm 2015 sản lượng lúa đạt 3,5 triệu
tấn, năm 2020 đạt 3,7 triệu tấn.
Đồng thời, quy hoạch ổn định các vùng trồng mía, khóm, tiêu, phát triển
chăn nuôi đàn gia súc, gia cầm, nuôi lợn theo hướng mở rộng chăn nuôi công
nghiệp tập trung kết hợp với vệ sinh phòng dịch nghiêm ngặt. Về thủy sản, Kiên
Giang sẽ đầu tư cho chương trình đánh bắt xa bờ, các cảng cá và khu dịch vụ
hậu cần nghề cá. Tỉnh sẽ phát triển nuôi trồng thủy sản theo hướng đa dạng hóa,
phát triển bền vững. Mở rộng diện tích nuôi tôm theo hướng thâm canh, nuôi
tôm công nghiệp và bán công nghiệp, nuôi tôm kết hợp trồng lúa.
Đồng thời, nhân rộng các hình thức nuôi cá đồng, nghêu, sò, cua, hến, cá lồng bè,
cá tra, cá cảnh biển. Giai đoạn 2015 - 2020 phấn đấu diện tích nuôi trồng thủy sản từ
33.700 ha - 140.800 ha, trong đó, diện tích nuôi tôm là 75.000 ha - 88.500 ha.
Kiên Giang phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng các ngành dịch vụ giai đoạn 2011
- 2015 đạt 16,2% và giai đoạn 2016 - 2020 đạt 17%. Trong đó, ưu tiên phát triển
các ngành dịch vụ có giá trị gia tăng cao, hình thành các ngành dịch vụ mới, nhằm
chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo định hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
34

2.1.2. Các nhân tố tác động đến buôn lậu và gian lận thương mại
Do điều kiện vị trí địa lý và kinh tế xã hội của tỉnh Kiên Giang có đường
thủy, bộ giáp biên giới các nước Campuchia và vùng biển vịnh Thái Lan nên
quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại có nhiều
nhân tố tác động, có thể nêu lên một số nhân tố tác động chủ yếu như sau:
Thứ nhất, do tác động sụt giảm kinh tế thế giới trong giai đoạn 2010 - 2015
có nhiều biến động phức tạp, thương mại sụt giảm, tăng trưởng thấp, đã tác động
tiêu cực đến nền kinh tế nước ta, hàng hóa tồn kho lớn, nợ xấu, lãi suất tín dụng
tăng cao, doanh nghiệp khó tiếp cận vốn, sản xuất khó khăn, đình trệ, hàng trăm
nghìn doanh nghiệp phá sản hoặc ngừng sản xuất kinh doanh, xuất khẩu gạo gặp
khó khăn, hàng hóa tiêu thụ chậm, đời sống của người dân và lao động trong các
doanh nghiệp ảnh hưởng đến thu nhập nghiêm trọng, đây chính là một trong
những tác động tạo ra những hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại ngày
càng diễn biến phức tạp trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.
Thứ hai, nhận thức về pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật của một bộ
phận người dân và một số tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh còn hạn chế, lợi
dụng cơ chế, chính sách còn nhiều bất cập trong công tác quản lý, lợi dụng khả
năng dự báo tình hình cung - cầu của thị trường, thói quen của đa số người tiêu
dùng lựa chọn mức giá rẻ và một bộ phận nhỏ người tiêu dùng thích sử dụng
hàng ngoại, các chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe, chạy theo lợi nhuận trước mắt
tham gia buôn lậu và gian lận thương mại.
Thứ ba, Kiên Giang là tỉnh cực Nam của Tổ quốc, có vị trí đại lý thuận lợi
phát triển kinh tế biển và du lịch, xuất khẩu, thương mại với gần 56,8 km giáp biên
giới đường bộ với Campuchia. Tuy nhiên, với các ưu đãi về vị trí địa lý cũng là môi
trường thuận lợi phát sinh tình trạng buôn lậu và gian lận thương mại.
Chính vì vậy, đây là một trong những nhân tố tác động mạnh vào quản lý
nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại. Đối tượng vận
chuyển buôn lậu và gian lận thương mại tuyến biên giới đất liền chủ yếu là cư
35

dân biên giới thiếu việc làm, khuân vác thuê, còn các chủ hàng thường không
xuất hiện khi vụ việc vi phạm bị phát hiện. Tuyến biển còn phức tạp hơn với qui
mô khá lớn, các đối tượng buôn lậu thường sử dụng các phương tiện ngụy trang
các tàu đánh bắt thủy sản để vận chuyển hàng lậu, nhất là hàng hóa từ Thái Lan.
Thứ tư, nhân tố tác động còn thể hiện trong đơn vị, cá nhân trong chính
quyền, lực lượng chức năng như Quản lý thị trường, Hải quan và Công an, Bộ
Đội biên phòng, các cơ quan kiểm dịch đội ngũ còn mỏng, có nơi chưa làm hết
trách nhiệm, chuyển biến chậm, thiếu năng lực chuyên môn và hạn chế về
phương tiện, trang thiết bị, công cụ chuyên dùng chưa đáp ứng yêu cầu trong
tình hình diễn biến phức tạp của buôn lậu và gian lận thương mại trên biển và
tuyến biên giới thủy, bộ.
Những nhân tố tác động nêu trên ảnh hưởng rất lớn đến quản lý nhà nước
về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang
trong thời gian qua, cần được nghiên cứu làm rõ, để có các giải pháp khắc phục
nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý nhà nước về phòng, chống buôn
lậu và gian lận thương mại.
2.2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về phòng, chống buôn lậu và gian
lận thƣơng mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang
2.2.1. Về xây dựng và chỉ đạo các chiến lược, chương trình, chính sách
và kế hoạch quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương
mại
Đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại đóng vai trò quan
trọng trong ổn định thị trường, giá cả, hàng hóa trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.
Hàng năm, Ban Chỉ đạo 127 tỉnh Kiên Giang (nay là Ban Chỉ đạo 389) chỉ
đạo các ngành thành viên, UBND các huyện, thị xã, thành phố và Ban Chỉ đạo
127 các huyện, thị xã, thành phố tập trung cho công tác kiểm tra, kiểm soát
trước, trong và sau Tết Nguyên Đán, thực hiện các chỉ đạo của trung ương tại
36

Công điện khẩn số 10/CĐ-TTg ngày 03 tháng 01 năm 2013 của Thủ tướng
Chính phủ, Công văn số 01/BCĐ-QLTT ngày 10 tháng 01 năm 2013 của Ban
Chỉ đạo 127 Trung ương (nay là Ban Chỉ đạo 389), Công điện số 2118/CĐ-TTg
ngày 28 tháng 10 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ, Công điện số 18/CĐ-
BCĐ389 ngày 09 tháng 02 năm 2015 của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia.
UBND tỉnh và Ban Chỉ đạo 127 tỉnh Kiên Giang (nay là Ban Chỉ đạo 389)
đã ban hành Kế hoạch số 39/KH-BCĐ ngày 21 tháng 01 năm 2013, Kế hoạch số
105/KH-UBND ngày 01 tháng 11 năm 2014, Kế hoạch số 71/KH-UBND ngày
07 tháng 7 năm 2015, Kế hoạch số 133/KH-UBND ngày 31 tháng 12 năm 2015
và Kế hoạch số 131/KH-UBND ngày 24 tháng 11 năm 2016 để tăng cường công
tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, đảm bảo ổn định
thị trường trên địa bàn tỉnh Kiên Giang đến tết Nguyên đán hàng năm và bảo vệ
quyền lợi chính đáng của người sản xuất, cũng như người tiêu dùng an tâm với
chất lượng hàng hóa. Theo đó, các kế hoạch xác định mục đích, yêu cầu là: Tiếp
tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 41/NQ-CP ngày 09 tháng 6 năm 2015
của Chính phủ về việc đẩy mạnh công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận
thương mại và hàng giả trong tình hình mới; tăng cường công tác chỉ đạo, tổ
chức triển khai chặt chẽ công tác kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn và đẩy lùi tình
trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả nhằm ổn định thị trường, đảm
bảo an ninh trật tự và an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh.
Nghị quyết đại hội Đảng bộ tỉnh và nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh
tại các kỳ họp lần thứ nhất đều khẳng định và thể hiện rõ trong các chương trình,
kế hoạch đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, coi trọng
công tác phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại để đảm bảo ổn định giá
cả hàng hóa, giữ vững an sinh xã hội và kiềm chế lạm phát trên địa bàn tỉnh nhất
là vào các dịp lễ, tết.
Như vậy, phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh
Kiên Giang luôn được xác định là một trong những trọng tâm trong công tác xây
37

dựng các văn bản tầm chiến lược, chương trình, kế hoạch quản lý nhà nước về
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
2.2.2. Về ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật
Kiên quyết tổ chức thực hiện và nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt
động quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, phải
tăng cường công tác quản lý, thanh, kiểm tra. Khái quát các văn bản và tổ chức
thực hiện về đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại như sau:
Những năm qua, công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại,
hàng giả và xâm phạm sở hữu trí tuệ chưa đủ mạnh nên đã gây thất thu ngân
sách Nhà nước, ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất của doanh nghiệp và sức khỏe
người dân. Do đó, ngày 19 tháng 3 năm 2014, Thủ tướng Chính phủ quyết định
thành lập Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban
Chỉ đạo 389 Quốc gia), đứng đầu là Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ và
các thành viên Ban Chỉ đạo gồm nhiều bộ, ngành.
Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia thay thế vai trò công tác chống buôn lậu, gian
lận thương mại và hàng giả cho Ban Chỉ đạo 127 trung ương trước đây. Văn
phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia do Bộ Tài chính đảm nhận, với
vai trò nghiên cứu và đề xuất các biện pháp, giải pháp đấu tranh có hiệu quả đối
với các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và sản xuất, kinh doanh hàng giả.
Đồng thời, làm đầu mối kết nối hoạt động các thành viên Ban Chỉ đạo, Bộ,
ngành, cơ quan chức năng và các địa phương nhằm góp phần đẩy mạnh hiệu quả
chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong thời gian tới.
Thực hiện Chỉ thị số 853/1997/CT-TTg ngày 11 tháng 10 năm 1997 của
Thủ tướng Chính phủ về đấu tranh chống buôn lậu trong tình hình mới và Chỉ
thị số 31/1999/CT-TTg ngày 27 tháng 10 năm 1999 của Thủ tướng Chính phủ
về đấu tranh chống sản xuất và buôn bán hàng giả; Ban Chỉ đạo 127 tỉnh Kiên
Giang (nay là Ban Chỉ đạo 389) đã được thành lập từ năm 2008. Sau đó đã thay
38

thế bằng Quyết định số 1166/QĐ-UBND ngày 26 tháng 5 năm 2011 của Chủ
tịch UBND tỉnh Kiên Giang về việc thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống buôn
lậu, gian lận thương mại và hàng giả tỉnh Kiên Giang; và theo Quyết định số
997/QĐ-UBND ngày 08 tháng 5 năm 2014 của Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang
về việc thành lập Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả
tỉnh Kiên Giang. Ban Chỉ đạo 127 tỉnh Kiên Giang được đổi thành Ban Chỉ đạo
389 tỉnh Kiên Giang.
Để phục vụ tốt và giúp cho công tác phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại đạt hiệu quả cao, UBND tỉnh Kiên Giang đã ban hành nhiều quyết
định, chương trình, kế hoạch như:
- Tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc và hiệu quả Nghị quyết số
41/NQ-CP ngày 09 tháng 6 năm 2015 của Chính phủ về việc đẩy mạnh công tác
đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong tình hình mới
và Chỉ thị số 30/CT-TTg ngày 30 tháng 9 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ
về tăng cường công tác chống buôn lậu thuốc lá.
- UBND tỉnh Kiên Giang đã ban hành kế hoạch công tác hàng năm và
nhiều văn bản chỉ đạo tăng cường công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận
thương mại và hàng giả. Đồng thời, UBND tỉnh ban hành chương trình nâng cao
hiệu quả công tác chống buôn lậu, sản xuất, kinh doanh hàng giả và gian lận
thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang giai đoạn 2016 - 2020.
- Quyết định số 1709/QĐ-UBND ngày 28 tháng 7 năm 2016 của Chủ tịch
UBND tỉnh Kiên Giang về việc ban hành Quy chế về trách nhiệm và quan hệ
phối hợp trong hoạt động giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong công tác đấu
tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên địa bàn tỉnh
Kiên Giang (thay thế Quyết định số 1571/QĐ-UBND ngày 21 tháng 7 năm 2014
của Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang).
Ngoài ra, định kỳ 06 tháng, hàng năm, Ban Chỉ đạo 127 (nay là Ban Chỉ
đạo 389 tỉnh Kiên Giang) đều tiến hành sơ, tổng kết hoạt động của Ban nhằm
39

đánh giá tình hình buôn lậu và gian lận thương mại cũng như đánh giá những
mặt mạnh, những mặt tồn tại, hạn chế trong công tác phòng, chống buôn lậu và
gian lận thương mại của các cơ quan chức năng. Từ đó, Ban Chỉ đạo có cơ sở để
kịp thời đề ra những nhiệm vụ, giải pháp trong công tác phòng, chống buôn lậu
và gian lận thương mại cho thời gian tiếp theo. Ví dụ như đối với thời gian
chuẩn bị Tết Nguyên đán hàng năm cũng là thời điểm hoạt động buôn lậu, gian
lận thương mại thường diễn ra khá sôi nổi, Ban Chỉ đạo 127 (nay là Ban Chỉ đạo
389 tỉnh Kiên Giang) ban hành những văn bản nhằm tăng cường công tác kiểm
tra, kiểm soát thị trường trước, trong và sau Tết Nguyên đán. Đây là cơ sở để các
ngành xây dựng kế hoạch, chương trình của mình có liên quan đến nhiệm vụ
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại được giao.
Ngoài ra, thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia,
Tỉnh ủy và yêu cầu của các bộ, ngành trung ương, UBND tỉnh Kiên Giang đã ban
hành kịp thời nhiều văn bản chỉ đạo và triển khai thực hiện công tác chống buôn
lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên địa tỉnh trong những thời điểm cụ thể.
Nhìn chung, những văn bản trên là căn cứ pháp lý quan trọng giúp cho
công tác phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên
Giang đi vào nề nếp, ổn định, hoạt động thông suốt, nâng cao hiệu quả phòng,
chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.
2.2.3. Về hệ thống tổ chức bộ máy các cơ quan quản lý nhà nước về
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại
Hiện nay, ở Việt Nam nói chung và tại tỉnh Kiên Giang nói riêng, các cơ
quan có chức năng phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại bao gồm các
cơ quan hành chính nhà nước có chức năng thực thi pháp luật và các cơ quan
thực hiện chức năng giáo dục, tuyên truyền, cụ thể:
Các cơ quan hành chính nhà nước có chức năng thực thi pháp luật là những
cơ quan có chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực thương mại ở các cấp chính
quyền địa phương. Trong đó, ở cấp tỉnh, chịu trách nhiệm chính tham mưu đối
40

với hoạt động phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại là Sở Công
Thương; ở cấp huyện là Phòng kinh tế các huyện, thị, thành phố. Ngoài ra, còn
có các lực lượng trực tiếp thực hiện công tác phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại như: Công an, Hải quan, Bộ Đội biên phòng, Quản lý thị trường....
Đây là, các cơ quan chức năng đóng vai trò quan trọng trong công tác phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn. Các cơ quan chức năng này
có thẩm quyền trong công tác đấu tranh phòng ngừa cũng như kiểm tra, kiểm
soát và xử lý đối với các hành vi buôn lậu và gian lận thương mại.
Các cơ quan thực hiện chức năng giáo dục, tuyên truyền là các cơ quan
thông tin, tuyên truyền như đài phát thanh, truyền hình, báo chí; các tổ chức, hội,
các nhà sản xuất kinh doanh; các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội và các tổ
chức xã hội khác.
Ngoài ra, để công tác quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian
lận thương mại đạt hiệu quả, cần phải có một bộ máy nhà nước quản lý về
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại được tổ chức chặt chẽ, hợp lý từ
cấp trên xuống cấp dưới, giữa ngành này với ngành khác, đồng thời có sự phân
công, phân cấp, phối hợp cụ thể, rõ ràng giữa các cấp, các ngành. Trên cơ sở đó,
bên cạnh những chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan quản lý nhà
nước đã được giao, để công tác quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và
gian lận thương mại đạt được những yêu cầu nêu trên, UBND tỉnh Kiên Giang
đã thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng
giả tỉnh Kiên Giang, trong đó có sự tham gia của các ngành như: Sở Công
Thương, Sở Tài chính, Sở Khoa học và Công nghệ, Hải quan, Bộ Đội biên
phòng, Công an, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ban quản lý Khu kinh
tế tỉnh Kiên Giang, Ban quản lý Khu kinh tế Phú Quốc v.v... và các huyện, thị,
thành phố trên địa bàn tỉnh. Trong đó, Sở Công Thương (Chi cục Quản lý thị
trường) giữ vai trò là Thường trực Ban Chỉ đạo 127 tỉnh Kiên Giang (nay là Ban
Chỉ đạo 389).
41

Theo đó, Sở Công Thương (Chi cục Quản lý thị trường) sẽ có nhiệm vụ tham
mưu các giải pháp phòng ngừa và đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại, kể cả các biện pháp tình thế phù hợp với diễn biến tình hình nhằm
ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật. Đề xuất với Ban Chỉ đạo 389
tỉnh Kiên Giang kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền xây dựng, sửa đổi, bổ sung
hoặc đình chỉ, bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, các chế độ chính sách đối với lực
lượng thực thi công tác phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại của các
ngành, địa phương. Hướng dẫn triển khai thực hiện các kế hoạch, phương án đấu
tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại sau khi đã được Trưởng ban
hoặc phó Trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Kiên Giang phê duyệt.
Vì hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại rất đa dạng, ngày càng tinh
vi và diễn biến phức tạp cho nên bộ máy các cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh
vực này cũng khá hệ thống, tùy tính chất, sự việc sẽ có liên quan đến những
ngành cụ thể. Bộ máy các cơ quan quản lý nhà nước chịu trách nhiệm phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại được thể hiện trong sơ đồ sau:
Sơ đồ 2.1. Khái quát tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về phòng, chống
buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang:
UBND tỉnh Sở Công Thương Chi cục Quản lý thị trường
(Ban Chỉ đạo 389) Công an Bộ Đội biên phòng
Hải quan Hải quan các cửa khẩu
UBND cấp huyện Phòng Kinh tế Đội Quản lý thị trường
UBND cấp xã Công an Các Đội nghiệp vụ
: Chỉ đạo.
: Phối hợp.
42

Có thể thấy bộ máy quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại đều được tổ chức khá chặt chẽ, đầy đủ tại cấp tỉnh, cấp huyện. Ngoài
ra, với đặc trưng riêng của tỉnh có đường biên giới đường bộ, đường thủy, bộ
máy quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại bao
gồm Công an, Hải quan và Bộ Đội biên phòng tại các cửa khẩu sẽ giúp quản lý
tốt hơn các hoạt động xuất, nhập khẩu của các doanh nghiệp tại đây.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt mạnh kể trên, bộ máy quản lý nhà nước về
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại có nhược điểm là xuống cấp
huyện thì sự tham gia của các ngành chức năng giảm dần và tới cấp xã thì mờ
nhạt, chưa rõ ràng.
2.2.4. Về cơ chế phối/kết hợp và hợp tác giữa các ngành, doanh nghiệp,
người dân, khu vực quốc tế để phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại
Để đáp ứng được cho yêu cầu quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu
và gian lận thương mại, UBND tỉnh Kiên Giang đã xác định phải có sự phối/kết
hợp chặt chẽ giữa các ngành, các địa phương, UBND các cấp và các doanh
nghiệp, người dân.
Về phía các cơ quan nhà nước: Trước tiên, phải kể đến sự ra đời của Ban
Chỉ đạo 127 (nay là Ban Chỉ đạo 389) từ trung ương cho đến các địa phương.
Với sự ra đời này, sự phối/kết hợp giữa các cấp, các ngành, giữa trung ương và
địa phương trong hoạt động phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại đã có
bước phát triển đáng kể. Từ đó, rất nhiều văn bản đã được ban hành nhằm tăng
cường sự phối/kết hợp giữa các ngành ở tỉnh Kiên Giang. Ngoài ra, khi các
quyết định, chương trình về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại được
ban hành, thường giao trách nhiệm cụ thể cho từng ngành để tạo thuận lợi cho sự
phối/kết hợp giữa các ngành khi thực thi nhiệm vụ được phân công.
Song sự phối hợp giữa các ngành, các cấp, các lực lượng có chức năng
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại vẫn bộc lộ những bất cập, chưa
43

đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ hiện nay đang đặt ra. Mặc dù hàng năm, Ban Chỉ
đạo 389 tỉnh Kiên Giang đều chỉ đạo cho các ngành phối hợp thanh, kiểm tra đối
với mặt hàng trọng điểm nhưng việc phối hợp thanh, kiểm tra giữa các ngành
chưa được bảo đảm thường xuyên, liên tục và đầy đủ. Chẳng hạn như Đoàn
kiểm tra liên ngành của Ban Chỉ đạo 389 tỉnh, căn cứ vào tình hình diễn biến
buôn lậu và gian lận thương mại tuyến biên giới, nội địa ở từng thời điểm hoặc
thực hiện chỉ đạo của cấp trên sẽ tiến hành công tác khảo sát nắm tình hình,
giám sát, kiểm tra đối với các ngành, địa phương về công tác phòng, chống buôn
lậu và gian lận thương mại; nghe các ngành, địa phương báo cáo kết quả phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại,… chưa tiến hành thanh, kiểm tra đối với
các tổ chức, cá nhân tham gia buôn lậu và gian lận thương mại, từ đó tính thực tế
chưa có dẫn đến hạn chế trong công tác tham mưu cho Ban Chỉ đạo 389 tỉnh
trong công tác phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
Về phía doanh nghiệp, người dân: Xác định được vai trò “cơ sở” của doanh
nghiệp, người dân trong cuộc đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại, các cơ quan chức năng đã không ngừng nâng cao mối quan hệ này
với những hoạt động như: thành lập, công khai nhiều đường dây nóng của các cơ
quan chức năng giúp người dân thuận tiện, dễ dàng trong việc tố giác hoạt động
buôn lậu và gian lận thương mại; tổ chức hội nghị, hội thảo, nhiều đợt tuyên
truyền, hướng dẫn các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước
về nội dung cũng như hình thức xử phạt các vi phạm trong hoạt động buôn lậu
và gian lận thương mại; tổ chức các chương trình Phiên chợ vui, chương trình
đưa hàng Việt về nông thôn, biên giới, hải đảo và các hội chợ triển lãm giới
thiệu các sản phẩm hàng Việt Nam chất lượng cao đến với người dân trên địa
bàn tỉnh, đặc biệt là đối với người có thu nhập thấp như công nhân, người dân ở
vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và góp phần tạo lập có thói quen “người
Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; tổ chức cho các hộ kinh doanh tại các
khu vực như chợ, trung tâm thương mại thực hiện cam kết không kinh doanh các
mặt hàng cấm, hàng nhập lậu, hàng giả v.v... tổ chức các hội
44

nghị đối thoại trực tiếp với doanh nghiệp theo định kỳ để lắng nghe ý kiến đóng
góp, giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp liên quan
đến thủ tục hành chính v.v... Từ đó, nhiều vụ việc buôn lậu và gian lận thương
mại đã được các doanh nghiệp, người dân tố giác với các cơ quan chức năng
cũng như là cơ hội tốt để các ngành nâng cao chất lượng công tác phòng, chống
buôn lậu và gian lận thương mại nhưng vẫn đảm bảo được sự thuận lợi cho hoạt
động sản xuất, kinh doanh của người dân và doanh nghiệp.
Về hợp tác khu vực và quốc tế, diễn biến phức tạp về buôn lậu và gian lận
thương mại đối với tỉnh biên giới và kinh tế biển của tỉnh Kiên Giang, yêu cầu hợp
tác khu vực vịnh Thái Lan và các tỉnh có đường biên giới của tỉnh Kiên Giang với
Campuchia xây dựng cơ chế phối/kết hợp nâng cao chất lượng, hiệu quả phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại là cần thiết khách quan có lợi cho cả hai
nước và khu vực, đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh, thương mại ổn định
và cạnh tranh theo qui định của tổ chức thương mại thế giới (WTO).
Nhìn chung, công tác phối/kết hợp giữa các ngành, địa phương, doanh
nghiệp và nhân dân, cũng như hợp tác khu vực, biên giới với Campuchia về
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang thời
gian qua đã có nhiều kết quả tốt. Nhiều vụ việc gian lận thương mại dù khá phức
tạp, tinh vi nhưng với sự phối hợp giữa các ngành, các cấp và khu vực, hai nước
đã được phát hiện, truy thu thuế về cho ngân sách nhà nước, từng bước kéo giảm
tình hình hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại.
2.2.5. Về hoạt động tuyên truyền, giáo dục phòng, chống buôn lậu và
gian lận thương mại cho người dân và cộng đồng doanh nghiệp
Trong qui chế phối/kết hợp phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại
của tỉnh Kiên Giang, Sở Thông tin và Truyền thông là đầu mối chỉ đạo các cơ
quan thông tấn, báo chí phối hợp với các cơ quan chức năng ở tỉnh và địa
phương, tổ chức tuyên truyền về công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu và
45

gian lận thương mại, những tác động xấu đối với kinh tế, xã hội của hành vi
buôn lậu và gian lận thương mại.
Hàng năm Sở Thông tin và Truyền thông xây dựng kế hoạch tuyên truyền,
giáo dục phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại. Mục đích của kế hoạch
là nhằm tiếp tục nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp, các ngành, cán
bộ, đảng viên, công chức và các tầng lớp nhân dân trong việc ngăn chặn, kiểm
soát tình hình buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn; bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng, lợi ích của nhà sản xuất và lợi ích của nhà nước.
Triển khai thực hiện đồng bộ các biện pháp, tuyên truyền, giáo dục nâng
cao nhận thức cho người dân, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, lợi ích của nhà
sản xuất và lợi ích của nhà nước; ngăn chặn sự gia tăng nạn buôn lậu và gian lận
thương mại góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ bình ổn thị trường.
Yêu cầu đặt ra là đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, lựa chọn những
nội dung, hình thức và biện pháp tuyên truyền phù hợp với từng đối tượng, địa
bàn nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm cá nhân và toàn xã hội chủ động phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Nội dung
tập trung tuyên truyền: đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật về phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại. Tiếp tục tích cực vận động, tuyên truyền
về cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Phối hợp với
các ngành chức năng thường xuyên đưa thông tin chính xác, kịp thời về công tác
đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại theo đúng chỉ đạo của
Chính phủ, Bộ, ngành và UBND tỉnh. Đấu tranh ngăn chặn, lên án các hành vi
vận chuyển, tàng trữ, lắp ráp, sang chiết, đóng gói, kinh doanh hàng giả, đối với
các nhóm mặt hàng trọng điểm, công khai các kết quả điều tra, xử lý các vụ án
trọng điểm trên các phương tiện thông tin đại chúng; Phản ánh, đưa tin các hoạt
động đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, các hoạt động chỉ
đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương; kịp thời biểu dương người tốt, việc tốt
trong đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại… Công tác
46

tuyên truyền sẽ được thực hiện qua nhiều hình thức đa dạng như hệ thống báo,
đài phát thanh và truyền hình, hệ thống loa truyền thanh của xã, phường, thị trấn
và tuyên truyền bằng hình thức tờ rơi, tờ gấp, tranh, áp phích…và các hình thức
tuyên truyền khác.
Sở Thông tin và Truyền thông yêu cầu các cơ quan báo chí của tỉnh, Phòng
Văn hóa và Thông tin, Đài Truyền thanh - Truyền hình các huyện, thị xã, thành
phố; Trung tâm Công nghệ Thông tin và Truyền thông căn cứ, chức năng, nhiệm
vụ của đơn vị xây dựng kế hoạch tuyên truyền và tổ chức triển khai thực hiện
nghiêm túc, định kỳ hàng quý báo cáo kết quả thực hiện về Sở để tổng hợp, báo
cáo UBND tỉnh đúng quy định.
2.2.6. Về hoạt động kiểm tra, kiểm soát phòng, chống buôn lậu và gian
lận thương mại
Trong quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại
thì nội dung kiểm tra, kiểm soát đóng một vai trò rất quan trọng. Nó vừa có tác
dụng giúp răn đe, vừa giúp khắc phục các hậu quả do hành vi buôn lậu và gian
lận thương mại gây ra.
Xác định được tầm quan trọng trên, các ngành, các cấp của tỉnh Kiên Giang
đã không ngừng tăng cường hoạt động kiểm tra, kiểm soát của ngành mình
nhằm ngăn chặn kịp thời các hành vi buôn lậu và gian lận thương mại. Các cuộc
kiểm tra độc lập của từng ngành cũng như các cuộc kiểm tra liên ngành năm sau
luôn có đối tượng bao quát hơn, địa bàn rộng hơn, đầy đủ hơn.
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Kiên Giang, kết quả xử lý buôn lậu
và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh từ năm 2011 - 2016, như sau:
47

Biểu 2.2: Kết quả xử lý buôn lậu và gian lận thƣơng mại từ năm 2011 - 2016
(Đơn vị tính: vụ; 1.000 đồng).
Buôn lậu Gian lận thƣơng mại
Năm Số vụ Số tiền phạt Số vụ Số tiền phạt
2011 332 5.525.000 1.289 7.020.000
2012 343 6.576.270 1.087 10.033.518
2013 735 13.176.612 1.418 92.661.074
2014 1.043 12.505.852 1.030 57.291.441
2015 1.164 13.973.427 721 26.547.102
2016 1.086 19.145.134 1.168 16.003.334
2011 - 2016 4.703 57.396.443 6.713 209.556.469
Nguồn: UBND tỉnh Kiên Giang (2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016) [56].
Có thể nhận thấy qua biểu số liệu 2.2, đa số các hành vi buôn lậu và gian
lận thương mại giai đoạn 2011 - 2016 đã có xu hướng tăng, giảm không ổn định,
điều này có thể cho thấy các giải pháp trong việc phòng, chống buôn lậu và gian
lận thương của các cơ quan chức năng tại Kiên Giang đã có hiệu quả, song cũng
cần tính tới yếu tố do kinh tế thế giới và Việt Nam thời gian qua gặp rất nhiều
khó khăn, doanh nghiệp phá sản hàng loạt cũng là một yếu tố làm tăng, giảm
tổng số các hành vi buôn lậu và gian lận thương mại không ổn định. Ngoài ra,
các hành vi vi phạm tuy có giảm về số lượng nhưng mức độ, tính chất vi phạm
có dấu hiệu nghiêm trọng hơn, cụ thể số vụ năm 2011 là 1.621 vụ so với năm
2016 là 2.254 vụ tăng 71,92%, tổng số tiền phạt thu nộp ngân sách năm 2011 là
12,545 tỷ đồng, nhưng số thu năm 2016 lên tới 35,148 tỷ đồng, tăng 35,69 %
(Báo cáo của Ban Chỉ đạo 127 và Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Kiên Giang).
48

Theo đánh giá của các ngành chức năng, trên địa bàn chưa phát hiện dấu
hiệu hình thành, tổ chức đường dây, ổ nhóm buôn lậu lớn, nhưng qua kết quả xử
lý vi phạm qua các năm cho thấy tình hình buôn lậu và gian lận thương mại trên
địa bàn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp. Các đối tượng thường sử dụng nhiều
phương thức, thủ đoạn để gian lận thuế, nhập hàng cấm, hàng lậu, hàng không
đủ tiêu chuẩn kỹ thuật. Đáng chú ý, các doanh nghiệp lợi dụng chính sách ưu đãi
đầu tư, chính sách đối với hàng tạm nhập tái xuất để buôn lậu, gian lận thương
mại. Do vậy, để tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát hoạt động buôn lậu và
gian lận thương mại, bên cạnh việc tổ chức thực hiện tốt các quy định, chính
sách của Nhà nước, các báo cáo, cuộc kiểm tra định kỳ, đột xuất, các ngành
chức năng trên địa bàn tỉnh Kiên Giang đặc biệt quan tâm đến công tác hậu kiểm
và thông tin quản lý rủi ro nhằm phân loại, nắm chắc tình hình chấp hành pháp
luật của các doanh nghiệp để có biện pháp giám sát, kiểm tra phù hợp. Đồng
thời, nâng cao hiệu quả công tác thu thập thông tin để có những cảnh báo kịp
thời, có phương án phòng chống hiệu quả… tập trung vào các loại hình đặc thù
như: gia công, sản xuất, xuất khẩu, tạm nhập tái xuất,… nhằm ngăn chặn kịp
thời đối với các hành vi buôn lậu và gian lận thương mại.
2.2.7. Về nguồn lực đảm bảo cho hoạt động phòng, chống buôn lậu và
gian lận thương mại
Để hoạt động phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại đạt hiệu quả
cao, cần có nguồn nhân lực cũng như kinh phí, phương tiện, trang thiết bị phục
vụ cho công tác này đáp ứng đủ yêu cầu công tác đề ra.
* Về nguồn nhân lực:
Với địa bàn tỉnh, nhất là thành phố Rạch Giá, thị xã Hà tiên và huyện đảo
Phú Quốc tập trung khá nhiều doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, các khu công
nghiệp, các ngành chức năng đã tăng cường lực lượng phòng, chống buôn lậu và
gian lận thương mại tại khu vực này, chủ động thành lập các bộ phận để thực
hiện tốt công tác kiểm tra, giám sát trong hoạt động kinh doanh xuất, nhập khẩu.
49

Để kiểm soát hiệu quả về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, Cục
Hải quan Kiên Giang đã thành lập 01 Đội kiểm soát Hải quan, 01 Đội phòng,
chống ma túy, 04 Chi cục Hải quan tại các cửa khẩu lớn và cảng hàng không
quốc tế Phú Quốc, với nguồn nhân lực này giúp ngành Hải quan triển khai thực
hiện các nhiệm vụ về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại tại các cửa
khẩu. Hiện nay, tổng lượng định mức đăng ký trung bình hàng năm tại Cục Hải
quan Kiên Giang khoảng 2.500 định mức. Với số lượng định mức phát sinh
nhiều như thế, hầu hết các Chi cục đã quan tâm phân công từ 01 đến 02 công
chức chuyên trách tiếp nhận định mức, góp phần tiếp nhận nhanh chóng, tạo
thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc khai báo tờ khai xuất, nhập khẩu.
Ngoài ra, Sở Công Thương có phòng Quản lý thương mại để quản lý nhà
nước về hoạt động thương mại và Chi cục Quản lý thị trường tham mưu về
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại, đồng thời lực lượng Quản lý thị
trường cũng thành lập các Đội Quản lý thị trường trên địa bàn các huyện, thị,
thành phố và 02 Đội quản lý thị trường chuyên trách để kiểm tra, kiểm soát các
hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại. Công an tỉnh cũng thành lập các đội
Công an trực thuộc các phòng và Công an địa phương giúp kiểm soát hoạt động
buôn lậu và gian lận thương mại.
* Về nguồn kinh phí:
Kinh phí hoạt động của Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Kiên Giang do ngân sách nhà
nước cấp. Hàng năm, Cơ quan Thường trực (Chi cục Quản lý thị trường) lập dự
toán kinh phí trình Trưởng ban hoặc Phó trưởng ban đề nghị UBND tỉnh, Sở Tài
chính xem xét cấp kinh phí hoạt động cho Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Kiên Giang và
cơ quan thường trực. Chi cục Quản lý thị trường chịu trách nhiệm trước Ban Chỉ
đạo 389 tỉnh Kiên Giang về quản lý và sử dụng kinh phí được cấp đúng các quy
định về quản lý tài chính hiện hành.
Theo đó, kinh phí của hoạt động phòng, chống buôn lậu và gian lận thương
mại sẽ được phân bổ, hỗ trợ cho lực lượng trực tiếp tham gia vào công tác này
50

theo quy định của từng ngành, từng địa phương. Nguồn kinh phí hỗ trợ được
thực hiện theo các nội dung như: chi thông tin liên lạc, chi phí xăng, dầu, chi văn
phòng phẩm, chi công tác phí hội họp, chi khen thưởng, bồi dưỡng công tác
kiêm nhiệm cho cán bộ, công chức, chiến sỹ tham gia công tác phòng, chống
buôn lậu và gian lận thương mại...
* Về trang thiết bị, phương tiện:
Để hoạt động phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại đạt kết quả thì
trang thiết bị, phương tiện có một vai trò không nhỏ, đặc biệt với mức độ của
các hành vi gian lận ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Chỉ có với nguồn nhân lực tốt
và một hệ thống trang thiết bị, phương tiện tiên tiến, hiện đại sẽ giúp cho hoạt
động kiểm tra, kiểm soát của các ngành chức năng vừa đảm bảo tính chính xác,
vừa tiết kiệm được thời gian.
Do vậy, công tác đầu tư trang thiết bị, phương tiện phục vụ cho công tác
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại được các ngành chức năng quan
tâm thực hiện. Trong 30% kinh phí (được xem như 100%) được thu giữ lại từ
việc xử phạt các hành vi vi phạm hành chính, xử lý hình sự, được trích 60% cho
việc đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị, phương tiện hoạt động phục
vụ cho công tác phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại. Do đó, trong
thời gian qua Công an, Cục Hải quan và Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Kiên
Giang đã được UBND tỉnh đầu tư các trang thiết bị, phương tiện giúp ngăn ngừa
và phát hiện tốt hơn các hành vi buôn lậu và gian lận thương mại.
2.3. Đánh giá chung quản lý nhà nƣớc về phòng, chống buôn lậu và
gian lận thƣơng mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang thời gian qua
2.3.1. Những kết quả đạt được
Với sự nỗ lực, gắn kết của các ngành, các cấp, đặc biệt là từ khi Ban Chỉ
đạo 127 tỉnh Kiên Giang ra đời (nay là Ban Chỉ đạo 389), hoạt động phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại đã có nhiều bước phát triển khởi sắc và
51

đạt được những kết quả nhất định, tăng thu cho ngân sách nhà nước. Phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại đã được các cơ quan nhà nước, cộng
đồng doanh nghiệp cũng như cả xã hội quan tâm nhiều hơn.
Ngoài việc thu cho ngân sách do xử phạt và truy thu từ các hành vi gian
lận, các cơ quan chức năng còn góp phần làm giảm tình trạng buôn bán tràn lan
các loại hàng cấm, hàng nhập lậu như: thuốc lá, rượu, gỗ, đường cát, mỹ phẩm,
v.v.... Công tác kiểm tra, kiểm soát và xử lý các vi phạm trong hoạt động buôn
lậu và gian lận thương mại đã góp phần tạo môi trường kinh doanh lành mạnh
giúp các doanh nghiệp yên tâm sản xuất, mở rộng đầu tư. Có thể thấy, công tác
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại đã có những sự chuyển biến tích
cực về chất, nổi bật trên các mặt sau:
Thứ nhất, công tác tuyên truyền về phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại ngày càng được quan tâm, thực hiện tốt hơn và đạt hiệu quả cao
hơn. Với định hướng ưu tiên cho hoạt động phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại, công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật được các ngành, các cấp
tổ chức thường xuyên, đa dạng về hình thức, phong phú về nội dung, đã góp
phần tạo chuyển biến sâu sắc trong nhận thức và hành động của toàn xã hội. Từ
đó, các cấp chính quyền, người tiêu dùng, doanh nghiệp đã có nhiều hành động
cụ thể như phối hợp trong kiểm tra, kiểm soát, cung cấp thông tin, hỗ trợ kinh
phí, v.v.... Đồng thời, các cơ quan thông tin đại chúng cũng đưa tin kịp thời về
các vụ buôn lậu và gian lận thương mại lớn để răn đe các đối tượng làm ăn phi
pháp. Ngoài ra, với các chương trình như “Phiên chợ vui”, “Chương trình đưa
hàng Việt về nông thôn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo” đã góp phần
quảng bá, giới thiệu những sản phẩm, hàng hóa, doanh nghiệp Việt Nam có chất
lượng cao đến với người tiêu dùng ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; tạo
tâm lý, thói quen dùng hàng Việt Nam, đẩy lùi tâm lý thích dùng hàng ngoại;
góp phần trong cuộc đấu tranh phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại.
52

Thứ hai, công tác kiểm tra, kiểm soát đã không ngừng được tăng cường và
đầu tư nâng cao về chất lượng, đặc biệt là việc kiểm tra, kiểm soát các hành vi
buôn lậu và gian lận thương mại tại khu vực biên giới và ở thị trường nội địa.
Các cuộc kiểm tra được thực hiện bao quát hơn về đối tượng cũng như nội dung.
Để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, kiểm soát, điều tra, phát hiện, ngăn
chặn và xử lý các hành vi buôn lậu và gian lận thương mại, các ngành chức năng
đã tổ chức kiện toàn lại đội ngũ, lực lượng chuyên trách chống buôn lậu và gian
lận thương mại, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho lực
lượng này. Đồng thời, trang bị các trang thiết bị, phương tiện hiện đại phục vụ
cho hoạt động kiểm tra, kiểm soát đạt chất lượng cao hơn. Đẩy mạnh công tác
kiểm tra, kiểm soát sau thông quan. Phòng, chống buôn lậu và gian lận thương
mại là một nội dung quan trọng của tỉnh Kiên Giang, thực hiện tốt, kịp thời công
tác này đã giúp cho hoạt động thương mại nói riêng cũng như các hoạt động
kinh tế nói chung của tỉnh trong thời gian qua phát triển tốt, đồng thời nó cũng
góp phần không nhỏ trong việc ngăn ngừa, răn đe các hành vi buôn lậu và gian
lận thương mại.
Thứ ba, sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng ngày càng kịp thời, nhịp
nhàng và hiệu quả hơn. Các ngành chức năng đã phối hợp tốt hơn công tác kiểm
tra, kiểm soát phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại. Bộ máy tham mưu
giúp việc cho UBND các cấp ngày càng được kiện toàn và nâng cao hiệu quả
hoạt động. Các thành viên trong Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Kiên Giang đã chỉ đạo
các ngành, địa phương thực hiện tốt nhiệm vụ do Ban đề ra. Hàng năm, các
ngành chức năng đã kịp thời tham mưu UBND tỉnh danh sách những doanh
nghiệp sản xuất uy tín (trong đó yếu tố tuân thủ quy định pháp luật đóng vai trò
quan trọng) để kịp thời động viên, khen thưởng cũng như đưa vào diện điều tra,
lưu ý đối với các doanh nghiệp có dấu hiệu kinh doanh phi pháp, gian lận
thương mại. Ngoài ra, các ngành chức năng cũng thường xuyên rà soát, giải
quyết các vướng mắc, bất cập trong công tác quản lý nhà nước về phòng,
53

chống buôn lậu và gian lận thương mại, thông qua việc tổ chức các buổi đối
thoại với doanh nghiệp, đi tiếp xúc cơ sở, v.v…
2.3.2. Những tồn tại, hạn chế
Thứ nhất, công tác ban hành các văn bản pháp luật về phòng, chống buôn
lậu và gian lận thương mại mặc dù được quan tâm thực hiện nhưng vẫn chưa đáp
ứng được yêu cầu thực tiễn của địa phương, chưa chủ động trong việc đề xuất
hướng giải quyết các bất cập, vướng mắc trong quá trình cụ thể hóa các văn bản
luật trong phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại. Nhiều văn bản về
phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại được các ngành ban hành còn
chồng chéo, chưa thống nhất, gây khó khăn, cản trở cho hoạt động quản lý nhà
nước cũng như hoạt động của các cá nhân, doanh nghiệp. Tính kịp thời của văn
bản chưa cao, chưa phù hợp với tình hình thực tế, còn thiếu tính định hướng, dự
báo. Nổi bật là việc còn thiếu chế tài xử phạt của một số hành vi vi phạm mới
phát sinh. Mức xử phạt đối với hành vi vi phạm còn thấp, chưa đủ sức răn đe đối
với các đối tượng vi phạm trong hoạt động phòng, chống buôn lậu và gian lận
thương mại.
Ngoài ra, chưa xây dựng được chương trình riêng cho công tác quản lý nhà
nước đối với hành vi buôn lậu và gian lận thương mại tách biệt với chương trình
chung về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên
Giang.
Thứ hai, công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho doanh nghiệp, người
dân còn chưa thường xuyên, chưa bao quát hết đối tượng, phương pháp chưa
linh hoạt. Do vậy, việc tham gia vào hoạt động phòng, chống buôn lậu và gian
lận thương mại của các doanh nghiệp, người dân chưa nhiều, chưa chủ động, tự
giác. Việc tố giác vi phạm đôi khi chỉ được thực hiện do ảnh hưởng trực tiếp đến
quyền lợi của họ mà chưa mang tính trách nhiệm cộng đồng.
Hoạt động tuyên truyền chủ yếu được thực hiện trong những thời điểm gần
Tết, khi hoạt động tiêu dùng gia tăng mạnh và chỉ tập trung ở các trung tâm
54

thương mại, siêu thị và các chợ ở thị trấn và tại một số địa bàn trọng điểm.
Trong khi đó, còn bỏ sót đối tượng những hộ kinh doanh cá thể, người dân sống
tại các địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và vùng giáp
ranh biên giới đường thủy, bộ, nơi rất dễ xảy ra tình trạng tiếp tay tiêu thụ hàng
cấm, hàng nhập lậu, hàng giả và gian lận thương mại, cũng như đối tượng là
người dân nhập cư, tạm trú trong các khu vực nhà trọ, công nhân làm việc trong
công ty, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, là một đội ngũ sẽ góp phần không nhỏ
trong việc tố giác các hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại.
Có thể thấy, góp một phần quan trọng trong việc tiêu thụ hàng cấm, hàng
lậu, hàng giả, gian lận thương mại trong hoạt động sản xuất, kinh doanh không
chỉ dừng lại ở các doanh nghiệp mà còn có một phần không nhỏ từ phía các hộ
kinh doanh cá thể, hệ thống bán lẻ (điển hình như việc tiêu thụ các mặt hàng
rượu, đường cát, gỗ, thuốc lá, mỹ phẩm... nhập lậu trong thời gian qua). Do đó,
công tác tuyên truyền cần quan tâm nhiều hơn đến các đối tượng này, góp phần
xây dựng nên một hàng rào bảo vệ vững chắc đối với các hành vi buôn lậu và
gian lận thương mại từ tận “gốc” (các đối tượng có khả năng tham gia vào hoạt
động buôn lậu và gian lận thương mại) cho đến “ngọn” (các đối tượng có khả
năng tiêu thụ hàng cấm, hàng nhập lậu....).
Thứ ba, cơ chế phối/kết hợp giữa các ngành, địa phương trong phòng,
chống buôn lậu và gian lận thương mại chưa thật sự phát huy hiệu quả cao.
Công tác phối hợp trong xử lý một số vụ vi phạm có quy mô lớn, tính chất phức
tạp còn kéo dài, chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Mối quan hệ kết hợp chủ
yếu các ngành hiện nay là sự chấp hành thực thi các quyết định của cấp trên khi
tham gia các đoàn kiểm tra liên ngành, hỗ trợ xác minh vụ việc. Ngoài ra, với
đặc thù là tỉnh cò đường biên giới đất liền và đường biển, do đó rất cần có cơ
chế phối/kết hợp giữa các ngành chức năng như Hải Quan, Bộ Đội biên phòng,
Cảnh sát biển, Công an với UBND các địa phương có đường biên giới đất liền
và đường biển để thuận lợi cho việc thanh, kiểm tra các hành vi buôn lậu và gian
55

lận thương mại ở khu vực biên giới đất liền, đường biển, “nơi tiềm ẩn” khá
nhiều nguy cơ buôn lậu và gian lận thương mại.
Còn có UBND các huyện chưa thể hiện rõ vai trò, chưa làm hết trách
nhiệm của mình trong việc chủ động xử lý các hành vi buôn lậu và gian lận
thương mại, chủ yếu chỉ dừng ở việc tuyên truyền, thực hiện các chỉ đạo của các
ngành cấp trên cũng như phối hợp các ngành chức năng của tỉnh kiểm tra hoạt
động kinh doanh trên địa bàn. Một ít vài thành viên của Ban Chỉ đạo chưa thực
hiện tốt quy chế do Ban đề ra, hoạt động không đồng đều, nhất là đối với chế độ
thông tin báo cáo chưa kịp thời.
Hiện nay, bên cạnh cơ chế phối/kết hợp chung, việc ký kết cơ chế phối/kết
hợp riêng giữa các ngành chỉ mới có vài ngành thực hiện. Do vậy chưa tạo được
sức mạnh tổng hợp để nâng cao hiệu quả hoạt động phòng, chống buôn lậu và
gian lận thương mại.
Thêm vào đó, công tác phân tích, dự báo tình hình thị trường của các cơ
quan chức năng không kịp thời, thiếu tính chính xác, còn chung chung không cụ
thể. Vì vậy, chưa tạo sự chủ động đối phó khi thị trường có biến động. Ví dụ
như khi một nguồn nguyên liệu trong sản xuất kinh doanh có sự đột biến về giá,
nếu có sự dự báo trước, các cơ quan có chức năng về chống buôn lậu và gian lận
thương mại sẽ chủ động xây dựng kế hoạch kiểm tra ngăn chặn đối với việc
nhập khẩu, tiêu thụ nguyên liệu đó hay có định hướng ưu tiên hơn cho việc kiểm
tra đối với hoạt động xuất, nhập khẩu nguồn nguyên liệu này.
Thứ tư, đội ngũ cán bộ, công chức quản lý phòng, chống buôn lậu và gian
lận thương mại còn quá mỏng, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, mạng lưới thị
trường kết nối với khu vực và biên giới, không đảm bảo được tần suất thanh,
kiểm tra. Nhiều cán bộ, công chức làm công tác phòng, chống buôn lậu và gian
lận thương mại trình độ chuyên môn, nghiệp vụ còn hạn chế..... nhưng lại chưa
được bồi dưỡng những kiến thức cơ bản về chuyên môn, nghiệp vụ, v.v.... Nhiều
cơ quan còn tình trạng phân công công việc cho công chức chưa
56

Quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.doc

Quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.doc

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Ähnlich wie Quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.doc

Ähnlich wie Quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.doc (20)

Mehr von Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤

Mehr von Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤ (20)

Kürzlich hochgeladen

Kürzlich hochgeladen (20)

Quản lý nhà nước về phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.doc