Kognitywne 2012 1

Językoznawstwo
kognitywne

a
psychologia
poznawcza

i
psycholingwistyka
DR KONRAD JUSZCZYK
ZAKŁAD PSYCHOLINGWISTYKI
INSTYTUT JĘZYKOZNAWSTWA
WYDZIAŁ NEOFILOLOGII UAM

JĘZYKOZNAWSTWO KOGNITYWNE 2012/2013: 1
czwartek, 11 października 12 1

ta prezentacja nie jest o tym, że ...

Chomsky jest znany nie tylko
jako lingwista i nie tyko
lingwiści czytają jego książki.


Lakoff jest na fejsie


Langacker nie zdradza czy do rysowania takich schematów
potrzeba jakiegoś specjalnego programu komputerowego.

Pinker opublikował opis swego genomu

http://www.nytimes.com/2009/01/11/magazine/11Genome-t.html?pagewanted=all&_r=0

no to o czym jest ta prezentacja?

LONDYN
LIPIEC
2012


Wreszcie doczekałem się koncertu Queen

Choć ze wspaniałej czwórki została tylko
dwójka: perkusista i gitarzysta – zagrali
świetnie, lepiej niż na niejednej płycie!


Wreszcie doczekałem się konferencji z Lakoffem:
UNITED KINGDOM – COGNITIVE LINGUISTICS CONFERENCE
10–12 LIPCA 2012 NA KING’S COLLEGE OF LONDON


...ale co ma
w s p ó l n e g o
konferencja CLC i
koncert Queen?


Wielkie koncerty i konferencje to przecież
odgrywanie znanych i starych kawałków!


1. Publiczność: kto lubi i Queen i Adama Lamberta?
Wśród ich fanów są i starsi i młodsi, i kobiety i mężczyźni


1. Publiczność: kto lubi i Stevena Levinsona i George Lakoffa?
Na widowni są psycholodzy, językoznawcy i nie tylko!


2. Keynotes: Queen występuje z dwoma młodymi muzykami

Brian
May:
lat 65

Adam
Lambert:
lat 30

Rufus Roger
Taylor: Taylor:
lat 21! lat 63


2. Keynotes: Lakoff mówi, że on nie robi eksperymentów,
bo żeby dobrze zaprojektować eksperyment trzeba być
sprytnym! Niech więc młodsi ode mnie testują moje hipotezy!


2. Keynotes: Fauconnier także przyznaje,
że czas by młodsi testowali jego hipotezy!


1951
1958 JAK POWSTAŁO
1966 JĘZYKOZNAWSTWO
1975 KOGNITYTYWNE?
1980
1989 JAK ROZWINĘŁA SIĘ
1991 WSPÓŁPRACA POMIĘDZY
2006 PSYCHOLOGAMI
2007 A JĘZYKOZNAWCAMI?
2012

1951 Psycholingwistyka
1958 w
lecie
1951
odbywa
się
konferencja
na

1966 Uniwersytecie
Cornell,
gdzie
spotykają
się

1975 językoznawcy
i
psycholodzy
by
ustalić

1980
możliwości
współpracy.
Wśród
nich
są:
Gardner,
Carroll,
Osgood,
Miller,
Sebeok.
1989
1991 Psycholinguis,cs:
A
survey
of

theory
and
research
problems
2006
2007 Podobne
konferencje
i
książki

inspirują
coraz
więcej
badaczy.
2012

1951 Psycholingwistyka
1958 Istotna
rola,
jaką
odegrała
omawiana
książka,

1966
polegała
nie
na
zmianie
orientacji
psychologii

amerykańskiej,
co
nastąpiło
dopiero
później,
lecz

1975 na
uzmysłowieniu
badaczom
faktu,
że
badając

językowe
zachowanie
człowieka,
musimy

1980 poznać
sam
język
jako
istniejący
niezależnie
od

1989
używającego
go
człowieka
system
reguł

syntaktycznych,
fonologicznych,
semantycznych.

1991 W
tym
celu
dla
psychologów
okazała
się

2006
niezbędna
konfrontacja
ich
poglądów
z

językoznawcami
i
szukanie
w
lingwistyce

2007 adekwatnego
dla
badań
psychologicznych

modelu
języka.

2012
czwartek, 11 października 12
Kurcz,
I.
1976.
Psycholingwistyka.
PWN:
W-‐wa
22

1951 Noam Chomsky
1958 MIT, Cambridge
1966 publikuje
krytyczną
recenzję
książki

1975 B.
F.
Skinnera:
Verbal
Behavior
1980 Zapronował,
że
reguły
posługiwania

1989 się
językiem
naturalnym
u
ludzi
są:
1991

umysłowe
2006
uniwersalne.
wrodzone

2007 Później
przedstawił
model
gramatyki

2012 generatywnej,
który
rozwija
do
dziś!
http://debuinus.deviantart.com/art/Noam-Chomsky-155126536


1951
WYKONANIE

1958
WYPOWIEDŹ

1966
1975
STRUKTURA
POWIERZCHNIOWA

1980
FONOLOGIA SEMANTYKA

1989
1991
REGUŁY
TRANSFORMACYJNE

2006 REGUŁY
GENERATYWNE

2007
2012
STRUKTURA
GŁĘBOKA

KOMPETENCJA


1951 George Lakoff
1958 kiedyś
student
Noama
Chomskiego,w
1966

1966
broni
pracę
doktorską
wydaną
w
1970:

Irregularity
in
syntax.
[Nieregularność
w
składni]

1975
1980
LINGUSTICS
WARS
(HARRIS
1993)
Tworzy
się
grupa
lingwistów
-‐
byłych
studentów

1989 Chomskiego,
którzy
toczą
z
nim
wojnę/spory.

1991 GENERATIVE
SEMANTICS
2006 Program
badań
nad
modelem
gramatyki,

2007
w
którym
podstawą
miała
być
semantyka.

2012 George
Lakoﬀ,
Ray
Jackendoﬀ,
Haj
Ross,

James
McCawley,
Paul
Postal
i
Jerrold
Katz
http://www.sfgate.com/politics/article/Linguist-s-budget-remedy-faces-political-reality-3197338.php

1951 Summer School
1958
1966 Letnie
seminarium
tego
roku,

1975 zaplanowane
jako
skromne

1980 o ś m i o o s o b o w e
s p o t k a n i e ,

zamieniło
się
w
to,
co
Lakoﬀ

1989 nazwał
„podziemnym
instytutem

1991 lingwistycznym”,
w
którym
1
8
0

2006 b a d a c z y
d y s k u t o w a ł o
i

2007 wygłaszało
wykłady
przez
sześć

2012 tygodni.

(Lakoﬀ,
1997
za:
Konat
2012).


1951 Charles
Fillmore:

1958
semantyka
ramowa
i
skrypty
1966

1975 Eleanor
Rosch:

1980
kategoryzacja
prototypowa

1989

Leonard
Talmy:

1991
relacje
przestrzenne
a
ciało
2006

2007 Paul
Kay:

2012

postrzeganie
kolorów
a
język
27

1951 Summer School
1958
1966 Barbara
Konat
ocenia
(niepublikowany
doktorat):

1975
1980
To
wtedy
właśnie,
jego
intuicje
negatywne
–

dotyczące
ograniczeń
teorii
generatywnej,
nabrały

1989 kształtu
pozytywnego
programu
nowej
orientacji

teoretycznej.

1991
Można
powiedzieć,
że
wówczas
do
opartych
na

2006
obserwacji
wątpliwości
Lakoﬀa
zostały
dodane

n a r z ę d z i a
i
m e t o d y
p o z w a l a j ą c e
n a

2007 sformułowanie
rozwiązania.
Źródłem
tych

narzędzi
stały
się
wykłady
zaproszonych
wówczas

2012 gości.

1951Krzeszowski pisze:
1958 W
tym
czasie
mistrz
Chomsky

1966 okopywał
się
na
pozycjach
teorii

1975 s t a n d a r d o w e j ,
n i e u s t a n n i e
j ą

1980 ostatecznie
doprowadził
ją
na
szczyty

modyﬁkując,
rozszerzając
i
rewidując
i

1989 abstrakcji,
skąd
język
był
już
trudno

1991 dostrzegalny.
2006
2007 JĘZYK
jako
zbiór
różnorodnych,

2012 codziennie
używanych
wypowiedzi.


1951 Metaphors we live by George
Lakoﬀ
i
Mark
Johnson
wydają

1958
bestseller
(100.000
egz.)
staje
się
1966 inspiracją
do
nowych
badań
języka

1975 w
powiązaniu
z
metaforyzacją
jako

1980 p
r
o
c
e
s
e
m

p
o
z
n
a
w
c
z
y
m
1989 ZMIANA
PARADYGMATU!
1991
2006 Polskie
wydanie
ukazuje
się
w
1987

2007 roku
w
przekładzie
Krzeszowskiego.
2012
Drugie
wydanie
ukazuje
się
2011.

1951 Krzeszowski
1958 ocenia:
1966
1975
1980
Jest
to
praca
oryginalna
z
dwóch
co

najmniej
powodów.
Po
pierwsze,
jest
to

1989 pierwsza
książka
napisana
w
duchu

1991
językoznawstwa
kognitywnego,
co
stanowi

o
jej
historycznym
niejako
charakterze.
Po

2006 drugie,
nigdy
dotąd
myślenie
o
metaforze

jako
narzędziu
poznania
i
działania
nie

2007 zostało
wyrażone
w
tak
systematyczny,

2012
t e o r e t y c z n i e
s p ó j n y ,
o b s z e r n y
i

udokumentowany
sposób.

1951 Konferencja w Duisburgu
1958
1966 Zawiązuje
się
towarzystwo
naukowe:

1975
Interna,onal
Cogni,ve
Linguis,cs
Associa,on

1980 Cognitive Linguistics Zaplanowano
wydawanie
czasopisma:

1989
1991 Woman,
Fire
and
Dangerous
things.
What

2006 Categories
Reveal
about
the
Mind.
(1987)

2007
2012
Topics
in
Cogni,ve
Linguis,cs,
ed.
by
Brygida

Rudzka-‐Ostyn,
published
by
Mouton
w
1988

1951 Cognitive commitments:
1958
1966 I:
Generaliza,on
commitment:
ogólny
opis
języka

1975
znajduje
potwierdzenie
w
jego
komponentach

>>kategoryzacja
prototypowa
przejawia
się
w

1980 semantyce
i
słownictwie,
składni
i
pragmatyce.

>>język
jest
traktowany
jako
całość,
amodularnie.

1987
>>przykłady
z
wielu
języków
wspierają
teorię

1991 II:
Cogni,ve
commitment:
to,
co
wiemy
o
języku

2006
znajduje
potwierdzenie
w
badaniach
umysłu.

>>
doświadczenie
narzuca
nam
budowę
zdań.

2007
>>
poznanie
jest
ucieleśnione
i
usytuowane.

>>
myślenie
jest
uzależnione
od
emocji.

2012 Cogni,ve
versus
genera,ve
linguis,cs.
How
commitments
inﬂuence
results


1951 Cogni,ve
Grammar
(dwa
tomy
1987/1991)

Ronald Langacker wydaje:
1958 oraz
Concept,
Image,
and
Symbol:

1966 The
Cogni,ve
Basis
of
Grammar.
1975 Polskie
wydanie:
2012

1980
1987
1991
2006
2007
2012 http://www.biblang.uni.lodz.pl/

1951 Vyvyan Evans &
1958 Melanie Green
1966 wydają
akademicki
podręcznik

1975 do
językoznawstwa
kognitywnego
1980
1987 Universitas
wydaje
serie
książek
1991 o
językoznawstwie
kognitywnym
2006 Polskie
Towarzystwo
Językoznawstwa

2007 Kognitywnego
zawiązuje
się
w
2001.
2012 http://www.vyvevans.net/

1951 Konferencja ICLA
1958 w Krakowie (UJ)
1966 Cogni,ve
Linguis,cs
in
Ac,on:
From

1975 Theory
to
Applica,on
and
Back
1980
1987 Geeraerts:
Contextualiza,on
and
Methodology

1991 Talmy:
Introspec,on
as
a
Methodology
in
Linguis,cs

2006 Sinha:
Language
as
biocultural
niche
and
social

ins,tu,on
(powtórka
we
Wrocławiu
2012)
2007 Janda:
How
Theory
Informs
Applica,on

2012
and
How
Applica,on
Informs
Theory
Langacker:
Control
and
the
Mind/Body
duality
36

1951
1958 The Cambridge Handbook

1966 of Psycholinguistics
Michael
Spivey,
University
of
California,
Merced
1975 Ken
McRae,
University
of
Western
Ontario

1980
Marc
Joanisse,
University
of
Western
Ontario

1987 5.
Computa,onal
models
of
spoken
word
recogni,on
11.
How
does
the
brain
read
words?

1991 12.
The
human
conceptual
system
Lawrence
W.
Barsalou

2006
18.
The
neurobiology
of
sentence
comprehension

Lee
Osterhout,
Albert
Kim
and
Gina
R.
Kuperberg

2007
29.
Children,
conversa,on,
and
acquisi,on
Eve
Clark
30.
The
electrophysiology
of
discourse
and
conversa,on.

2012
34.
Language,
thought
and
…
brain?
M.
Gonzalez-‐Marquez.

http://www.cambridge.org/gb/knowledge/isbn/item6658398/The-Cambridge-Handbook-of-Psycholinguistics/?site_locale=en_GB

1951 Jaki morał?
1958 Lato
sprzyja
dyskusjom
o
nauce?

1966 Dyskusje
przyczyniają
się
do
zmian.
Zmiana
zaczyna
się
od
zaprzeczenia

1975 zastanej
teorii
naukowej
(Kuhn).

1980
1987
BEHAWIORYZM
>
GENARATYWIZM
>
KOGNITYWIZM

1991 W
badaniach
języka
następuje
integracja

metod
naukowych:
introspekcji
lingwisty

2006 i
obserwacji
danych
zewnętrznych,
w

2007
formie
korpusów
czy
eksperymentów.

2012
Językoznawcy
kognitywni
wyróżniają
się

przyjmowanyim
założeniami
o
języku.
38

już za parę
miesięcy....
• Young
researchers
conference
on
metaphor

Amsterdam
(Holandia,
9-‐11
stycznia)

• Researching
and
Applying
Metaphor

seminar
w
Poznaniu
(UAM),
2-‐3
maja

• Summer
School
in
Cogni,ve
Linguis,cs

Bangor
(UK,
22-‐26
lipca,
Vyvyan
Evans)

www.bangor.ac.uk/cogling-‐summerschool


a za tydzień...
• Metody
badań
w
językoznawstwie
kognitywnym,

czyli
co
robią
tzw.
językoznawcy
kognitywni?

• jak
współczesne
metody
badań
języka
pokrywają

się
z
metodami
psychologii
poznawczej
czy

psycholingwistyki
i
tzw.
kognitywistyki?

• jakie
badania
empiryczne
zaczynają

przeważać
nad
introspekcyjnymi?

RELACJA
Z
KONFERENCJI
we
WROCŁAWIU
i
analiza
artykułów
z
CogniQve
LinguisQcs.

• hSp://lingwistyka.pbworks.com
• hSp://www.slideshare.net/Linguist
•

ZDJĘCIA

• zdjęcia
na
slajdach
7-‐18
są
wykonane
przez
autora
prezentacji

• pozostałe
zdjęcia
zostały
znalezione
na
stronach
internetowych
i
zostały

wykorzystane
w
celach
edukacyjnych:
• hwp://www.ksiegarniawarszawa.pl/modules.php

name=Sklep&plik=lista&nazwa=opis&nr_katal=9788362858057&hthost=1&store_id=2&pp=nokaut#nclid=65c26ad4f373336109ab
2b71906d5bc6
• hwp://lubimyczytac.pl/ksiazka/113462/metafory-‐w-‐naszym-‐zyciu
• hwp://arc|ccompass.blogspot.com/2011/07/whats-‐with-‐noam-‐chomsky.html
• hwp://mind.ucsd.edu/syllabi/00-‐01/phil_lang/readings/langacker-‐01/rwl_nv_c.html
• hwp://www1.icsi.berkeley.edu/~kay/
• hwp://www.iwp.jku.at/born/mpwfst/02/www.dialogonleadership.org/Roschx1999.html
• hwp://www.linkedin.com/pub/charles-‐j-‐ﬁllmore/4b/13/ab
• hwp://foreign.swu.edu.cn/lcs/
• hwp://www.poczytaj.pl/203674
• hwp://www.goodreads.com/book/show/917508.The_Founda|ons_of_Cogni|ve_Grammar
• hwp://www.amazon.co.uk/Founda|ons-‐Cogni|ve-‐Grammar-‐Descrip|ve-‐Applica|on/dp/0804738521


BIBLIOGRAFIA
• Chomsky,
N.
1958

• Kurcz,
I.
1976

• Harris,
R.
1993.

• Konat,
B.
2012.

• Spivey,
M.
2012

• Lakoff,
G.
1980/1987

• Lakoff,
G.
1987/2012

• Lakoff,
G.
1991

• Lakoff,
G.
1997

• Evans,
V.
2006

• Langacker,
R.
1987/1991/2012


Kognitywne 2012 1

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (19)

More from Konrad Juszczyk

More from Konrad Juszczyk (20)

Kognitywne 2012 1