SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 6
Downloaden Sie, um offline zu lesen
RISICO MANAGEMENT
   IN HET “CEMENT”
VAN WONINGCORPORATIES
 AN
2




    Auteur
    Drs. Frank van Egeraat RC is Senior Organisatie Adviseur bij
    Accent Organisatie Advies bv gevestigd te Bussum.

    E-mail: f.vanegeraat@accentadvies.nl
    Web: www.accentadvies.nl

    Met dank aan:
    Drs. Carla van der Weerdt RA, Managing Director Accent Organisatie Advies bv
                                  ,
    Drs. Els de Groot, Associate Partner Accent Organisatie Advies bv
                     ,




    Copyright © 2009 Accent Organisatie Advies B.V.




                                                                                   www.accentadvies.nl
e laatste maanden komen woning-           Sinds de kredietcrisis hapert de woningmarkt.

     D      corporaties veelvuldig in het nieuws –
            helaas niet altijd in positieve zin.
                                                      En dat heeft een direct effect op de tweede
                                                      bron van inkomsten – de woningverkoop. Die
    Corporaties die met grote fina
       poraties                          financiële   inkomsten verminderen door de daling van
    problemen kampen, investeringen hebben
          men                                         het aantal verkopen. Daarnaast hebben de
    gedaan in bedrijfsvreemde activiteiten die
                   drijfsvreemde                      sterk gestegen bouwkosten, inv investeringen in
    grote verliezen opleveren, en vraagtekens
                zen                                   duurzaamheid en de introductie van de
    rondom de integriteit van sommige
                            teit                      Vennootschapsbelasting voor corporaties
                                                          nootschapsbelasting
    bestuurders, lijken aan de orde van de dag.       geleid tot extra onzekerheid aan de uitgaven
                                                                                            uitgaven-
                                                      kant. Dit tezamen brengt diverse corporaties
    De roep om verscherpt toezicht op woning-         in de problemen.
    corporaties neemt toe, en is inmiddels ook al
                             ,
    aan de Tweede Kamer toegezegd. Maar de
                    de                                Ook in andere sectoren zien we voorbeelden
    vraag is of daarmee bereikt wordt wat men wil
                               ikt                    van het zich voordoen van
                                                                        oordoen            extreme
    bereiken: een betere beheersing van de            scenario’s, waar men in het verleden geen
                                                                ,
    risico’s door de woningcorporaties zelf. Naar     rekening mee hield. De auto
                                                                             auto-industrie heeft te
    onze mening leidt meer toezicht niet per          maken met een omzetdaling van meer dan
    definitie tot een betere beheersing van de
         nitie                                        40%. Gevolg: de grootste auto producenten
    risico’s in de primaire processen.
                 e                                    wankelen, autodealers raken in snel tempo in
                                                      de problemen. Een ander voorbeeld is de
                                                                            nder
    De Issues                                         bankensector, waar tot één a twee jaar
                                                          kensector,
3                                                     geleden geen rekening werd gehouden met
                                                          den
    De problemen die zich voordoen bij woning-
    corporaties zijn niet specifiek voor de sector
                                            sector;   een daling van de huizenprijzen zoals die zich
    deze problemen doen zich ook voor in andere       nu voordoet. De gevolgen daarvan zijn
                                                               doet.
    sectoren. Bestuurders en managers doen er         bekend.
    verstandig aan om na te gaan in hoeverre hun
                                                      Gebruik van Financiële Producten
    eigen organisaties bloot staan aan deze
      gen
    risico’s. Hieronder volgen enkele voorbeelden
                                 nkele                Het gebruik van financiële pro
                                                                                  producten is de
    ter verduidelijking.                              laatste jaren flink gestegen in de wonin
                                                                                          woning-
                                                      bouwsector. Door de huidige kredietcrisis zal
    Stabiliteit van Kasstromen                        de vraag naar deze producten verder
    Over het algemeen kunnen woningcorporaties        toenemen. Dit is ingegeven door de sterk
                                                            men.
    bogen op een zeer stabiele kasstroom, althans     gestegen opslagen op leningen, kortere loop
                                                                                             loop-
    in de afgelopen jaren. De belangrij
                               belangrijkste bron     tijden en de beperkte beschikbaarhei van
                                                                              beschikbaarheid
    van inkomsten wordt gevormd door de huur-         geld.
    opbrengsten. Die zijn over het algemeen
                    ie                                Sommige problemen waarmee woning     woning-
    stabiel en daarmee voorspelbaar. Een tweede
       biel                                           corporaties te kampen hebbe zijn het gevolg
                                                            raties          hebben,
    bron is de opbrengst uit de verkoop van           van onbekendheid met de risico’s verbonden
    woningen. Deze bron van liquiditeit is            aan financiële producten, diensten en struc
                                                                                            struc-
    belangrijk om nieuwbouw en onderhoud te           turen. Zo heeft een aantal woningcorporaties
                                                                       en
    financieren.                                      gebruik gemaakt van financiële pr producten,




                                                                                www.accentadvies.nl
onder andere voor het afdekken van rente           Economische (ir)rationaliteit van transacties
    risico’s. Het gevolg van de huidige extreem
                                huidige,
    lage stand van de rente is, dat voor het            Een derde issue dat speelt bij sommige
                                                               erde
    afdekken van de toekomstige verplichtingen
          ken                                          woningcorporaties is het g gebleken gebrek aan
    die voortkomen uit deze financiële producten       reflectie bij het aangaan van transacties of het
    woningcorporaties liquide middel
                               middelen moeten         doen van investeringen. Van een aantal
    storten op een geblokkeerde rekening voor          investeringen wordt gezegd dat een
                                                             teringen
    dekkingsverplichtingen
              verplichtingen  (de   zogenaamde         deugdelijke economische rationaliteit ontbrak.
                                                               lijke
    “margin-calls”), hetgeen tot liquiditeits
              calls”),                liquiditeits-    Ook daarvan zijn vele voorbeelden buiten de
                                                                        ijn
    problemen kan leiden. Velen waren niet
        blemen                                         woningcorporatie sector te vinden. Zo is
    bekend met dit risico.                             recent een zorginstelling in opspraak geraakt
                                                       nadat bleek dat het meer aandacht had voor
    Ook in andere sectoren zijn voorbeelden te         de aankoop van vastgoed en project      project-
    vinden van het gebruik van complexe
                              uik                      ontwikkeling dan voor de zorg aan
                                                                  ling
    financiële producten, waarvan niet alle risico’s
             le                                        gehandicapten. Of wat te denken van de
    goed worden ingeschat. Zo herinneren we ons        overname van ABN AMRO door het banken   banken-
    nog het financiële debacle uit 1999 rondom         trio Royal Bank of Scotland, Fortis en
    het leningenbeleid van de provincie Zuid  Zuid-    Santander. Nog geen jaar na de overname is
    Holland (de Ceteco-affaire). Van recentere
                          affaire).                    door twee van de drie partijen onderkend dat
    datum zijn de voorbeelden van de
                                 eelden                de overname een onverstandige beslissing is
    zogenaamde CDO’s (Collateralised Debt              geweest.
4   Obligations), waarbij financiële producten
                              nanciële
                                                       Bij al deze voorbeelden komen twee spree
                                                                      orbeelden                spreek-
    (bijvoorbeeld hypothecaire leningen) zodanig
                              re
    gebundeld en verpakt worden, dat het               woorden in gedachte: “schoenmaker, blijf bij
                                                                                schoenmaker,
    moeilijk is de inherente risico’s goed in te
                                    co’s               je leest” en “bezint eer ge begint” Degenen
                                                                                    begint”.
    schatten. Dit heeft inmiddels tot enorme           die de investeringsbeslissing nemen kunnen
                                                                                     nemen,
    verliezen geleid, onder andere bij banken,
        liezen                                         door verschillende factoren “blind” worden
                                                       voor de feiten; men wordt “verliefd” op het
    verzekeraars en pensioenfondsen.
                                                       project     of    object.    Een      degelijke,
    Ook buiten het bedrijfsleven zijn voorbeelden      onafhankelijke risico-analyse kan deze
                                                                               analyse
    te vinden van situaties waar onbegrip over en      problemen voorkomen.
    onbekendheid met de complexiteit van
    financiële producten tot ernstige problemen
         ciële                                         De Schijnveiligheid
    hebben geleid. Denk aan de verliezen die vele
                  .                                    Begin april hebben de ministers Van der Laan
    mensen geleden hebben als gevolg van het           (Wonen, Wijken en Integratie) en C    Cramer
    kopen van aandelen met geleend geld (de            (Volkshuisvesting) de Tweede Kamer laten
                                                        Volkshuisvesting)
    aandelenlease constructies met aantrekkelijke      weten     dat     woningcorporaties
                                                                         woningcorpora        onder
    namen als “de winstverdubbelaar”).                 verscherpt toezicht komen te staan. Dat moet
                                                                             men
                                                       wanbeleid en misbruik tegengaan.

                                                       De vraag is of verscherpt toezicht wanbeleid
                                                       en misstanden echt tegen zal gaan. Op korte
                                                       termijn zal het zeker effect hebben. Bestuur
                                                                                            Bestuurs-




                                                                                  www.accentadvies.nl
leden zullen op hun tellen passe Maar na
                                passen.                 Woningcorporaties moeten intern processen
    verloop van tijd verwordt het voldoen aan de        opzetten en implementeren voor het
    aanvullende regelgeving tot niets meer dan          systematisch
                                                              matisch          identificeren,      meten,
    een “tick the box” exercitie en is het              beoordelen, mitigeren en monitoren van de
    verscherpte toezicht niets meer dan een             risico’s waaraan de organisatie blootgesteld is.
                                                                       aan
    “schijnveiligheid”: De woningcorporaties            Daarbij moeten zowel financiële als niet
                                                              bij
    voldoen aan alle vereisten, dus de ri
       doen                               risico’s      financiële risico’s beoordeeld worden. Bij
                                                              ciële
    worden goed beheerst.                               financiële risico’s kan gedacht worden aan
                                                        kredietrisico’s, marktrisico’s en liquiditeits-
    Ook in andere sectoren hebben incidenten            risico’s. Niet-financiële risic
                                                                        financiële risico’s bestaan onder
    geleid tot een verscherpt toezicht. Te denken       andere uit operationele risico’s, juridische
    valt aan de verscherpte regelgeving en
                                                        risico’s, strategische risico’s en reputatierisico.
                                                                         gische
    toezicht rondom de financiële verantwoording
        zicht
    van bedrijven naar aanleiding van boekhou
                                        boekhoud-       Wellicht nog belangrijker dan het impleme
                                                                                          implemen-
    schandalen zoals bij Enron (Sarbanes Oxley)
                                           Oxley).      teren van risico management processen is het
                                                                                    processen,
    Een paar jaar later zien we, ondanks deze           creëren van een risico-bewuste cultuur: een
                                                                                bewuste
    nieuwe regels, opnieuw schandalen en grote          cultuur waarin van hoog tot laag in de
                                                                    aarin
    verliezen (zoals bijvoorbeeld Madoff en AIG).
                 als                                    organisatie op een transparante en kritische
                                                               satie
    Dergelijke regelgeving heeft op korte termijn       wijze met risico’s omgegaan wordt. Een
    een positief effect , maar op lange termijn         dergelijke cultuur is zowel een rand
                                                            gelijke                            rand-
    voorkomt het niet nieuwe schandal
                              schandalen.               voorwaarde als een elementair onderdeel van
                                                             waarde
5                                                       goed risico management in een organisatie.
                                                                        nagement
    Het is van belang om te onderkennen dat
    risico’s niet statisch en constant zijn. De         Ondernemen betekent risico’s nemen, maar
                                                                               t
    omgeving waarin woningcorporaties opereren
           ving                                         het is wel van groot belang om deze risico’s te
    verandert continu, en daarmee verandert ook
                           n                            kennen en een cultuur te creëren waarin
    het risicoprofiel van een corporatie. Dat kan       openlijk over deze risico’s kan worden
    alleen beheerst worden vanuit de organisatie        gepraat. Alleen dan kunnen deze risico’s ook
                                                          praat.
    zelf, en niet uitsluitend door toezicht of regels   goed beheerst worden.
    van buitenaf.
                                                        Wanbeleid en misstanden bij woning     woning-
    De Echte Oplossing                                  corporaties worden, net als bij andere
                                                                ties
                                                        bedrijven, niet voorkomen door alleen meer
                                                              ven,
    Het duurzaam beheersen van de risico´s              toezicht. Risico’s moeten vanuit de organisatie
    waaraan woningcorporaties bloot staan kan
                                                        zelf beheerst worden.
    alleen effectief georganiseerd worden door de
    woningcorporaties zelf. Risico management
    moet onderdeel worden van het “cement”
    van de woningcorporatie.




                                                                                    www.accentadvies.nl
Accent Organisatie Advies

    Accent     Organisatie     Advies     is   een
    adviesbureau dat gespecialiseerd is in het
    adviesb
    adviseren van organisaties op het gebied van
    Lean     Management,        Enterprise     Risk
    Management en Financial Performance
    Management met behulp van bewezen
    methoden en techni
                  technieken. Ondersteuning van
    bedrijven vindt altijd plaats op basis van drie
    pijlers:  kwantificeren,
              kwantific          visualiseren    en
    verbeteren.

    De adviseurs van Accent Organisatie Advies
    hebben ruime kennis van en ervaring met de
    ontwikkeling,     implementatie,   uitvoering
    en/of advisering op het gebied van Lean
    Management, Enterprise Risk Management
    en Financial Per
                  Performance Management. De
    mix van kennis en ervaring in het team biedt
    ons       de        mogelijkheid      flexibel
    multidisciplinaire teams samen te stellen
    multidisciplina
    voor het uitvoeren van adviesopdrachten bij
    klanten.
6

    Daarnaast geeft Accent opleidingen en
    work
       kshops aan organisaties op het gebied
    van Lean Management, Enterprise Risk
    Management, tijdstudies en modellering van
    Manag
    bedrijfsprocessen.
      drijfsprocessen.

    Accent is ook leverancier van software voor
    de uitvoering van tijdstudies.

    Voor meer informatie:
    www.accentadvies.nl




                                                      www.accentadvies.nl

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Acatistul Sf. Ierarh Grigorie Dascalu (22 Iunie)
Acatistul Sf. Ierarh Grigorie Dascalu (22 Iunie)Acatistul Sf. Ierarh Grigorie Dascalu (22 Iunie)
Acatistul Sf. Ierarh Grigorie Dascalu (22 Iunie)Alin Cazacu
 
Acatistul Sfantului Mare Mucenic Mina
Acatistul Sfantului Mare Mucenic MinaAcatistul Sfantului Mare Mucenic Mina
Acatistul Sfantului Mare Mucenic MinaAlin Cazacu
 
Rugaciunea De Seara
Rugaciunea De SearaRugaciunea De Seara
Rugaciunea De SearaAlin Cazacu
 
Ierod cleopa paraschiv si arhim mina dobzeu rugaciunea lui iisus
Ierod cleopa paraschiv si arhim mina dobzeu   rugaciunea lui iisusIerod cleopa paraschiv si arhim mina dobzeu   rugaciunea lui iisus
Ierod cleopa paraschiv si arhim mina dobzeu rugaciunea lui iisusAlin Cazacu
 
Acatistul Tarii Sfinte Ortodoxe Romania
Acatistul Tarii Sfinte Ortodoxe RomaniaAcatistul Tarii Sfinte Ortodoxe Romania
Acatistul Tarii Sfinte Ortodoxe RomaniaAlin Cazacu
 
Explicarea sfintei liturghii
Explicarea sfintei liturghiiExplicarea sfintei liturghii
Explicarea sfintei liturghiiAlin Cazacu
 
Acatistul Sfantului Nectarie (Al Doilea Acatist)
Acatistul Sfantului Nectarie (Al Doilea Acatist)Acatistul Sfantului Nectarie (Al Doilea Acatist)
Acatistul Sfantului Nectarie (Al Doilea Acatist)Alin Cazacu
 
سوبژکتيويسم خطري براي روشنفکري ديني
سوبژکتيويسم خطري براي روشنفکري دينيسوبژکتيويسم خطري براي روشنفکري ديني
سوبژکتيويسم خطري براي روشنفکري دينيکانون آرمان شریعتی
 
چرا تقويت صنف بر احزاب اولويت دارد ـ تقي رحماني
چرا تقويت صنف بر احزاب اولويت دارد ـ تقي رحمانيچرا تقويت صنف بر احزاب اولويت دارد ـ تقي رحماني
چرا تقويت صنف بر احزاب اولويت دارد ـ تقي رحمانيکانون آرمان شریعتی
 
Pr teofil paraian ganduri bune pentru ganduri bune
Pr teofil paraian   ganduri bune pentru ganduri bunePr teofil paraian   ganduri bune pentru ganduri bune
Pr teofil paraian ganduri bune pentru ganduri buneAlin Cazacu
 
Quelles perspectives pour la péréquation en France après la suppression de la...
Quelles perspectives pour la péréquation en France après la suppression de la...Quelles perspectives pour la péréquation en France après la suppression de la...
Quelles perspectives pour la péréquation en France après la suppression de la...Public Evaluation System
 
Nicodim mandiţa-vămile-văzduhului-şi-mărturii-despre-existenţa-lor
Nicodim mandiţa-vămile-văzduhului-şi-mărturii-despre-existenţa-lorNicodim mandiţa-vămile-văzduhului-şi-mărturii-despre-existenţa-lor
Nicodim mandiţa-vămile-văzduhului-şi-mărturii-despre-existenţa-lorAlin Cazacu
 

Andere mochten auch (20)

Acatistul Sf. Ierarh Grigorie Dascalu (22 Iunie)
Acatistul Sf. Ierarh Grigorie Dascalu (22 Iunie)Acatistul Sf. Ierarh Grigorie Dascalu (22 Iunie)
Acatistul Sf. Ierarh Grigorie Dascalu (22 Iunie)
 
Acatistul Sfantului Mare Mucenic Mina
Acatistul Sfantului Mare Mucenic MinaAcatistul Sfantului Mare Mucenic Mina
Acatistul Sfantului Mare Mucenic Mina
 
Rugaciunea De Seara
Rugaciunea De SearaRugaciunea De Seara
Rugaciunea De Seara
 
Ierod cleopa paraschiv si arhim mina dobzeu rugaciunea lui iisus
Ierod cleopa paraschiv si arhim mina dobzeu   rugaciunea lui iisusIerod cleopa paraschiv si arhim mina dobzeu   rugaciunea lui iisus
Ierod cleopa paraschiv si arhim mina dobzeu rugaciunea lui iisus
 
Acatistul Tarii Sfinte Ortodoxe Romania
Acatistul Tarii Sfinte Ortodoxe RomaniaAcatistul Tarii Sfinte Ortodoxe Romania
Acatistul Tarii Sfinte Ortodoxe Romania
 
Filocalia 04
Filocalia 04Filocalia 04
Filocalia 04
 
Explicarea sfintei liturghii
Explicarea sfintei liturghiiExplicarea sfintei liturghii
Explicarea sfintei liturghii
 
Filocalia 09
Filocalia 09Filocalia 09
Filocalia 09
 
Acatistul Sfantului Nectarie (Al Doilea Acatist)
Acatistul Sfantului Nectarie (Al Doilea Acatist)Acatistul Sfantului Nectarie (Al Doilea Acatist)
Acatistul Sfantului Nectarie (Al Doilea Acatist)
 
о курсе оени
о курсе оенио курсе оени
о курсе оени
 
شَبحِ چپ
شَبحِ چپشَبحِ چپ
شَبحِ چپ
 
در باب عمل نقد
در باب عمل نقددر باب عمل نقد
در باب عمل نقد
 
سوبژکتيويسم خطري براي روشنفکري ديني
سوبژکتيويسم خطري براي روشنفکري دينيسوبژکتيويسم خطري براي روشنفکري ديني
سوبژکتيويسم خطري براي روشنفکري ديني
 
چرا تقويت صنف بر احزاب اولويت دارد ـ تقي رحماني
چرا تقويت صنف بر احزاب اولويت دارد ـ تقي رحمانيچرا تقويت صنف بر احزاب اولويت دارد ـ تقي رحماني
چرا تقويت صنف بر احزاب اولويت دارد ـ تقي رحماني
 
ما و غرب
ما و غربما و غرب
ما و غرب
 
تعریفِ تاریخ ـ دکتر شریعتی
 تعریفِ تاریخ ـ دکتر شریعتی   تعریفِ تاریخ ـ دکتر شریعتی
تعریفِ تاریخ ـ دکتر شریعتی
 
حقیقت و ناکامیِ دموکراسی متعهد
حقیقت و ناکامیِ دموکراسی متعهدحقیقت و ناکامیِ دموکراسی متعهد
حقیقت و ناکامیِ دموکراسی متعهد
 
Pr teofil paraian ganduri bune pentru ganduri bune
Pr teofil paraian   ganduri bune pentru ganduri bunePr teofil paraian   ganduri bune pentru ganduri bune
Pr teofil paraian ganduri bune pentru ganduri bune
 
Quelles perspectives pour la péréquation en France après la suppression de la...
Quelles perspectives pour la péréquation en France après la suppression de la...Quelles perspectives pour la péréquation en France après la suppression de la...
Quelles perspectives pour la péréquation en France après la suppression de la...
 
Nicodim mandiţa-vămile-văzduhului-şi-mărturii-despre-existenţa-lor
Nicodim mandiţa-vămile-văzduhului-şi-mărturii-despre-existenţa-lorNicodim mandiţa-vămile-văzduhului-şi-mărturii-despre-existenţa-lor
Nicodim mandiţa-vămile-văzduhului-şi-mărturii-despre-existenţa-lor
 

Ähnlich wie Risicomanagement Bij Woningcorporaties Mei2009

Kredietwaardige controller
Kredietwaardige controllerKredietwaardige controller
Kredietwaardige controllerguest3ec4227
 
Hypotheekmarkt Blijft In Onstuimig Vaarwater
Hypotheekmarkt Blijft In Onstuimig VaarwaterHypotheekmarkt Blijft In Onstuimig Vaarwater
Hypotheekmarkt Blijft In Onstuimig VaarwaterJustin Bergman
 
Ig&H Groei Banksparen Vereist Draagvlak Bij Intermediair In Finance ...
Ig&H   Groei Banksparen Vereist Draagvlak Bij Intermediair   In Finance  ...Ig&H   Groei Banksparen Vereist Draagvlak Bij Intermediair   In Finance  ...
Ig&H Groei Banksparen Vereist Draagvlak Bij Intermediair In Finance ...Justin Bergman
 
201208 Waardesturing - het waardevolle hart van de corporatie
201208 Waardesturing - het waardevolle hart van de corporatie201208 Waardesturing - het waardevolle hart van de corporatie
201208 Waardesturing - het waardevolle hart van de corporatieWicher F. Schönau
 
Kansen voor Huisvestingsmanagement
Kansen voor HuisvestingsmanagementKansen voor Huisvestingsmanagement
Kansen voor Huisvestingsmanagementpfr
 
De (on)financierbaarheid van de Nederlandse vastgoed - Abn-Amro
De (on)financierbaarheid van de Nederlandse vastgoed - Abn-AmroDe (on)financierbaarheid van de Nederlandse vastgoed - Abn-Amro
De (on)financierbaarheid van de Nederlandse vastgoed - Abn-AmroRoger
 
Vastgoed is onderscheidende factor ZM 2011 Hoepel
Vastgoed is onderscheidende factor ZM 2011 HoepelVastgoed is onderscheidende factor ZM 2011 Hoepel
Vastgoed is onderscheidende factor ZM 2011 HoepelWicher F. Schönau
 
Wat kunnen accountants leren van financiële dienstverleners
Wat kunnen accountants leren van financiële dienstverlenersWat kunnen accountants leren van financiële dienstverleners
Wat kunnen accountants leren van financiële dienstverlenersFrans Kemper
 
"Overleven in een veranderende markt"
"Overleven in een veranderende markt""Overleven in een veranderende markt"
"Overleven in een veranderende markt"Matthias de Weerd
 
Beleggingsverzekering Evolutie Distributie
Beleggingsverzekering   Evolutie DistributieBeleggingsverzekering   Evolutie Distributie
Beleggingsverzekering Evolutie DistributieFinancelab
 
Nieuwe aanbieders van maatschappelijk vastgoed schönau 2011
Nieuwe aanbieders van maatschappelijk vastgoed schönau 2011Nieuwe aanbieders van maatschappelijk vastgoed schönau 2011
Nieuwe aanbieders van maatschappelijk vastgoed schönau 2011Wicher F. Schönau
 
Chargeback Niet Langer Een Bron Van Frustratie
Chargeback Niet Langer Een Bron Van FrustratieChargeback Niet Langer Een Bron Van Frustratie
Chargeback Niet Langer Een Bron Van FrustratieB&M Consulting
 
Vtw.kemperman.0704111
Vtw.kemperman.0704111Vtw.kemperman.0704111
Vtw.kemperman.0704111GJPhiferons
 
Real estate magazine 2010 - Maatschappelijk vastgoed luxe of noodzaak
Real estate magazine 2010 - Maatschappelijk vastgoed luxe of noodzaakReal estate magazine 2010 - Maatschappelijk vastgoed luxe of noodzaak
Real estate magazine 2010 - Maatschappelijk vastgoed luxe of noodzaakWicher F. Schönau
 
IG&H Onderzoek - Back to the future
IG&H   Onderzoek - Back to the futureIG&H   Onderzoek - Back to the future
IG&H Onderzoek - Back to the futureIGH_Consulting
 
Tc1009 24 Creditmanagement Lr
Tc1009 24 Creditmanagement LrTc1009 24 Creditmanagement Lr
Tc1009 24 Creditmanagement LrLeovanMoergestel
 
20130618 Hoe tem je een mammoet 2
20130618 Hoe tem je een mammoet 220130618 Hoe tem je een mammoet 2
20130618 Hoe tem je een mammoet 2Bart Teulings
 

Ähnlich wie Risicomanagement Bij Woningcorporaties Mei2009 (20)

Kredietwaardige controller
Kredietwaardige controllerKredietwaardige controller
Kredietwaardige controller
 
Hypotheekmarkt Blijft In Onstuimig Vaarwater
Hypotheekmarkt Blijft In Onstuimig VaarwaterHypotheekmarkt Blijft In Onstuimig Vaarwater
Hypotheekmarkt Blijft In Onstuimig Vaarwater
 
Ig&H Groei Banksparen Vereist Draagvlak Bij Intermediair In Finance ...
Ig&H   Groei Banksparen Vereist Draagvlak Bij Intermediair   In Finance  ...Ig&H   Groei Banksparen Vereist Draagvlak Bij Intermediair   In Finance  ...
Ig&H Groei Banksparen Vereist Draagvlak Bij Intermediair In Finance ...
 
201208 Waardesturing - het waardevolle hart van de corporatie
201208 Waardesturing - het waardevolle hart van de corporatie201208 Waardesturing - het waardevolle hart van de corporatie
201208 Waardesturing - het waardevolle hart van de corporatie
 
Kansen voor Huisvestingsmanagement
Kansen voor HuisvestingsmanagementKansen voor Huisvestingsmanagement
Kansen voor Huisvestingsmanagement
 
De (on)financierbaarheid van de Nederlandse vastgoed - Abn-Amro
De (on)financierbaarheid van de Nederlandse vastgoed - Abn-AmroDe (on)financierbaarheid van de Nederlandse vastgoed - Abn-Amro
De (on)financierbaarheid van de Nederlandse vastgoed - Abn-Amro
 
Vastgoed is onderscheidende factor ZM 2011 Hoepel
Vastgoed is onderscheidende factor ZM 2011 HoepelVastgoed is onderscheidende factor ZM 2011 Hoepel
Vastgoed is onderscheidende factor ZM 2011 Hoepel
 
Wat kunnen accountants leren van financiële dienstverleners
Wat kunnen accountants leren van financiële dienstverlenersWat kunnen accountants leren van financiële dienstverleners
Wat kunnen accountants leren van financiële dienstverleners
 
"Overleven in een veranderende markt"
"Overleven in een veranderende markt""Overleven in een veranderende markt"
"Overleven in een veranderende markt"
 
Beleggingsverzekering Evolutie Distributie
Beleggingsverzekering   Evolutie DistributieBeleggingsverzekering   Evolutie Distributie
Beleggingsverzekering Evolutie Distributie
 
Artikel Beursbengel Juli Augustus 2011
Artikel Beursbengel   Juli Augustus 2011Artikel Beursbengel   Juli Augustus 2011
Artikel Beursbengel Juli Augustus 2011
 
Nieuwe aanbieders van maatschappelijk vastgoed schönau 2011
Nieuwe aanbieders van maatschappelijk vastgoed schönau 2011Nieuwe aanbieders van maatschappelijk vastgoed schönau 2011
Nieuwe aanbieders van maatschappelijk vastgoed schönau 2011
 
Duurzame Huisvesting - een gids van Jll
Duurzame Huisvesting -  een gids van JllDuurzame Huisvesting -  een gids van Jll
Duurzame Huisvesting - een gids van Jll
 
Chargeback Niet Langer Een Bron Van Frustratie
Chargeback Niet Langer Een Bron Van FrustratieChargeback Niet Langer Een Bron Van Frustratie
Chargeback Niet Langer Een Bron Van Frustratie
 
Vtw.kemperman.0704111
Vtw.kemperman.0704111Vtw.kemperman.0704111
Vtw.kemperman.0704111
 
Cfo Magazine Juni2009
Cfo Magazine Juni2009Cfo Magazine Juni2009
Cfo Magazine Juni2009
 
Real estate magazine 2010 - Maatschappelijk vastgoed luxe of noodzaak
Real estate magazine 2010 - Maatschappelijk vastgoed luxe of noodzaakReal estate magazine 2010 - Maatschappelijk vastgoed luxe of noodzaak
Real estate magazine 2010 - Maatschappelijk vastgoed luxe of noodzaak
 
IG&H Onderzoek - Back to the future
IG&H   Onderzoek - Back to the futureIG&H   Onderzoek - Back to the future
IG&H Onderzoek - Back to the future
 
Tc1009 24 Creditmanagement Lr
Tc1009 24 Creditmanagement LrTc1009 24 Creditmanagement Lr
Tc1009 24 Creditmanagement Lr
 
20130618 Hoe tem je een mammoet 2
20130618 Hoe tem je een mammoet 220130618 Hoe tem je een mammoet 2
20130618 Hoe tem je een mammoet 2
 

Kürzlich hochgeladen

BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...
BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...
BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...BBPMedia1
 
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van Belleghem
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van BelleghemBCE24 | When digital becomes human - Steven Van Belleghem
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van BelleghemBBPMedia1
 
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...BBPMedia1
 
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...BBPMedia1
 
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO, Emma-Sophie J...
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO,  Emma-Sophie J...BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO,  Emma-Sophie J...
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO, Emma-Sophie J...BBPMedia1
 
Introduction to BNS Datalogistics Presentatie
Introduction to BNS Datalogistics PresentatieIntroduction to BNS Datalogistics Presentatie
Introduction to BNS Datalogistics PresentatieArnoud Hersbach
 
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...BBPMedia1
 

Kürzlich hochgeladen (7)

BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...
BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...
BCE24 | Elvea (de lekkerste tomaten in blik) & njam! (hét culinaire platform)...
 
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van Belleghem
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van BelleghemBCE24 | When digital becomes human - Steven Van Belleghem
BCE24 | When digital becomes human - Steven Van Belleghem
 
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...
BCE 24 | Hoe zien we de merken het liefste terug in een podcast? - Mandy van ...
 
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...
BCE24 | Hoe Vodafone het merk vernieuwend op de kaart zet met videocontent, M...
 
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO, Emma-Sophie J...
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO,  Emma-Sophie J...BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO,  Emma-Sophie J...
BCE24 | Zo unlockt HEMA het complete potentieel van video-SEO, Emma-Sophie J...
 
Introduction to BNS Datalogistics Presentatie
Introduction to BNS Datalogistics PresentatieIntroduction to BNS Datalogistics Presentatie
Introduction to BNS Datalogistics Presentatie
 
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...
BCE24 | Make it till you Fake it - Annemieke Mol & Milan van Vugt | Initiativ...
 

Risicomanagement Bij Woningcorporaties Mei2009

  • 1. RISICO MANAGEMENT IN HET “CEMENT” VAN WONINGCORPORATIES AN
  • 2. 2 Auteur Drs. Frank van Egeraat RC is Senior Organisatie Adviseur bij Accent Organisatie Advies bv gevestigd te Bussum. E-mail: f.vanegeraat@accentadvies.nl Web: www.accentadvies.nl Met dank aan: Drs. Carla van der Weerdt RA, Managing Director Accent Organisatie Advies bv , Drs. Els de Groot, Associate Partner Accent Organisatie Advies bv , Copyright © 2009 Accent Organisatie Advies B.V. www.accentadvies.nl
  • 3. e laatste maanden komen woning- Sinds de kredietcrisis hapert de woningmarkt. D corporaties veelvuldig in het nieuws – helaas niet altijd in positieve zin. En dat heeft een direct effect op de tweede bron van inkomsten – de woningverkoop. Die Corporaties die met grote fina poraties financiële inkomsten verminderen door de daling van problemen kampen, investeringen hebben men het aantal verkopen. Daarnaast hebben de gedaan in bedrijfsvreemde activiteiten die drijfsvreemde sterk gestegen bouwkosten, inv investeringen in grote verliezen opleveren, en vraagtekens zen duurzaamheid en de introductie van de rondom de integriteit van sommige teit Vennootschapsbelasting voor corporaties nootschapsbelasting bestuurders, lijken aan de orde van de dag. geleid tot extra onzekerheid aan de uitgaven uitgaven- kant. Dit tezamen brengt diverse corporaties De roep om verscherpt toezicht op woning- in de problemen. corporaties neemt toe, en is inmiddels ook al , aan de Tweede Kamer toegezegd. Maar de de Ook in andere sectoren zien we voorbeelden vraag is of daarmee bereikt wordt wat men wil ikt van het zich voordoen van oordoen extreme bereiken: een betere beheersing van de scenario’s, waar men in het verleden geen , risico’s door de woningcorporaties zelf. Naar rekening mee hield. De auto auto-industrie heeft te onze mening leidt meer toezicht niet per maken met een omzetdaling van meer dan definitie tot een betere beheersing van de nitie 40%. Gevolg: de grootste auto producenten risico’s in de primaire processen. e wankelen, autodealers raken in snel tempo in de problemen. Een ander voorbeeld is de nder De Issues bankensector, waar tot één a twee jaar kensector, 3 geleden geen rekening werd gehouden met den De problemen die zich voordoen bij woning- corporaties zijn niet specifiek voor de sector sector; een daling van de huizenprijzen zoals die zich deze problemen doen zich ook voor in andere nu voordoet. De gevolgen daarvan zijn doet. sectoren. Bestuurders en managers doen er bekend. verstandig aan om na te gaan in hoeverre hun Gebruik van Financiële Producten eigen organisaties bloot staan aan deze gen risico’s. Hieronder volgen enkele voorbeelden nkele Het gebruik van financiële pro producten is de ter verduidelijking. laatste jaren flink gestegen in de wonin woning- bouwsector. Door de huidige kredietcrisis zal Stabiliteit van Kasstromen de vraag naar deze producten verder Over het algemeen kunnen woningcorporaties toenemen. Dit is ingegeven door de sterk men. bogen op een zeer stabiele kasstroom, althans gestegen opslagen op leningen, kortere loop loop- in de afgelopen jaren. De belangrij belangrijkste bron tijden en de beperkte beschikbaarhei van beschikbaarheid van inkomsten wordt gevormd door de huur- geld. opbrengsten. Die zijn over het algemeen ie Sommige problemen waarmee woning woning- stabiel en daarmee voorspelbaar. Een tweede biel corporaties te kampen hebbe zijn het gevolg raties hebben, bron is de opbrengst uit de verkoop van van onbekendheid met de risico’s verbonden woningen. Deze bron van liquiditeit is aan financiële producten, diensten en struc struc- belangrijk om nieuwbouw en onderhoud te turen. Zo heeft een aantal woningcorporaties en financieren. gebruik gemaakt van financiële pr producten, www.accentadvies.nl
  • 4. onder andere voor het afdekken van rente Economische (ir)rationaliteit van transacties risico’s. Het gevolg van de huidige extreem huidige, lage stand van de rente is, dat voor het Een derde issue dat speelt bij sommige erde afdekken van de toekomstige verplichtingen ken woningcorporaties is het g gebleken gebrek aan die voortkomen uit deze financiële producten reflectie bij het aangaan van transacties of het woningcorporaties liquide middel middelen moeten doen van investeringen. Van een aantal storten op een geblokkeerde rekening voor investeringen wordt gezegd dat een teringen dekkingsverplichtingen verplichtingen (de zogenaamde deugdelijke economische rationaliteit ontbrak. lijke “margin-calls”), hetgeen tot liquiditeits calls”), liquiditeits- Ook daarvan zijn vele voorbeelden buiten de ijn problemen kan leiden. Velen waren niet blemen woningcorporatie sector te vinden. Zo is bekend met dit risico. recent een zorginstelling in opspraak geraakt nadat bleek dat het meer aandacht had voor Ook in andere sectoren zijn voorbeelden te de aankoop van vastgoed en project project- vinden van het gebruik van complexe uik ontwikkeling dan voor de zorg aan ling financiële producten, waarvan niet alle risico’s le gehandicapten. Of wat te denken van de goed worden ingeschat. Zo herinneren we ons overname van ABN AMRO door het banken banken- nog het financiële debacle uit 1999 rondom trio Royal Bank of Scotland, Fortis en het leningenbeleid van de provincie Zuid Zuid- Santander. Nog geen jaar na de overname is Holland (de Ceteco-affaire). Van recentere affaire). door twee van de drie partijen onderkend dat datum zijn de voorbeelden van de eelden de overname een onverstandige beslissing is zogenaamde CDO’s (Collateralised Debt geweest. 4 Obligations), waarbij financiële producten nanciële Bij al deze voorbeelden komen twee spree orbeelden spreek- (bijvoorbeeld hypothecaire leningen) zodanig re gebundeld en verpakt worden, dat het woorden in gedachte: “schoenmaker, blijf bij schoenmaker, moeilijk is de inherente risico’s goed in te co’s je leest” en “bezint eer ge begint” Degenen begint”. schatten. Dit heeft inmiddels tot enorme die de investeringsbeslissing nemen kunnen nemen, verliezen geleid, onder andere bij banken, liezen door verschillende factoren “blind” worden voor de feiten; men wordt “verliefd” op het verzekeraars en pensioenfondsen. project of object. Een degelijke, Ook buiten het bedrijfsleven zijn voorbeelden onafhankelijke risico-analyse kan deze analyse te vinden van situaties waar onbegrip over en problemen voorkomen. onbekendheid met de complexiteit van financiële producten tot ernstige problemen ciële De Schijnveiligheid hebben geleid. Denk aan de verliezen die vele . Begin april hebben de ministers Van der Laan mensen geleden hebben als gevolg van het (Wonen, Wijken en Integratie) en C Cramer kopen van aandelen met geleend geld (de (Volkshuisvesting) de Tweede Kamer laten Volkshuisvesting) aandelenlease constructies met aantrekkelijke weten dat woningcorporaties woningcorpora onder namen als “de winstverdubbelaar”). verscherpt toezicht komen te staan. Dat moet men wanbeleid en misbruik tegengaan. De vraag is of verscherpt toezicht wanbeleid en misstanden echt tegen zal gaan. Op korte termijn zal het zeker effect hebben. Bestuur Bestuurs- www.accentadvies.nl
  • 5. leden zullen op hun tellen passe Maar na passen. Woningcorporaties moeten intern processen verloop van tijd verwordt het voldoen aan de opzetten en implementeren voor het aanvullende regelgeving tot niets meer dan systematisch matisch identificeren, meten, een “tick the box” exercitie en is het beoordelen, mitigeren en monitoren van de verscherpte toezicht niets meer dan een risico’s waaraan de organisatie blootgesteld is. aan “schijnveiligheid”: De woningcorporaties Daarbij moeten zowel financiële als niet bij voldoen aan alle vereisten, dus de ri doen risico’s financiële risico’s beoordeeld worden. Bij ciële worden goed beheerst. financiële risico’s kan gedacht worden aan kredietrisico’s, marktrisico’s en liquiditeits- Ook in andere sectoren hebben incidenten risico’s. Niet-financiële risic financiële risico’s bestaan onder geleid tot een verscherpt toezicht. Te denken andere uit operationele risico’s, juridische valt aan de verscherpte regelgeving en risico’s, strategische risico’s en reputatierisico. gische toezicht rondom de financiële verantwoording zicht van bedrijven naar aanleiding van boekhou boekhoud- Wellicht nog belangrijker dan het impleme implemen- schandalen zoals bij Enron (Sarbanes Oxley) Oxley). teren van risico management processen is het processen, Een paar jaar later zien we, ondanks deze creëren van een risico-bewuste cultuur: een bewuste nieuwe regels, opnieuw schandalen en grote cultuur waarin van hoog tot laag in de aarin verliezen (zoals bijvoorbeeld Madoff en AIG). als organisatie op een transparante en kritische satie Dergelijke regelgeving heeft op korte termijn wijze met risico’s omgegaan wordt. Een een positief effect , maar op lange termijn dergelijke cultuur is zowel een rand gelijke rand- voorkomt het niet nieuwe schandal schandalen. voorwaarde als een elementair onderdeel van waarde 5 goed risico management in een organisatie. nagement Het is van belang om te onderkennen dat risico’s niet statisch en constant zijn. De Ondernemen betekent risico’s nemen, maar t omgeving waarin woningcorporaties opereren ving het is wel van groot belang om deze risico’s te verandert continu, en daarmee verandert ook n kennen en een cultuur te creëren waarin het risicoprofiel van een corporatie. Dat kan openlijk over deze risico’s kan worden alleen beheerst worden vanuit de organisatie gepraat. Alleen dan kunnen deze risico’s ook praat. zelf, en niet uitsluitend door toezicht of regels goed beheerst worden. van buitenaf. Wanbeleid en misstanden bij woning woning- De Echte Oplossing corporaties worden, net als bij andere ties bedrijven, niet voorkomen door alleen meer ven, Het duurzaam beheersen van de risico´s toezicht. Risico’s moeten vanuit de organisatie waaraan woningcorporaties bloot staan kan zelf beheerst worden. alleen effectief georganiseerd worden door de woningcorporaties zelf. Risico management moet onderdeel worden van het “cement” van de woningcorporatie. www.accentadvies.nl
  • 6. Accent Organisatie Advies Accent Organisatie Advies is een adviesbureau dat gespecialiseerd is in het adviesb adviseren van organisaties op het gebied van Lean Management, Enterprise Risk Management en Financial Performance Management met behulp van bewezen methoden en techni technieken. Ondersteuning van bedrijven vindt altijd plaats op basis van drie pijlers: kwantificeren, kwantific visualiseren en verbeteren. De adviseurs van Accent Organisatie Advies hebben ruime kennis van en ervaring met de ontwikkeling, implementatie, uitvoering en/of advisering op het gebied van Lean Management, Enterprise Risk Management en Financial Per Performance Management. De mix van kennis en ervaring in het team biedt ons de mogelijkheid flexibel multidisciplinaire teams samen te stellen multidisciplina voor het uitvoeren van adviesopdrachten bij klanten. 6 Daarnaast geeft Accent opleidingen en work kshops aan organisaties op het gebied van Lean Management, Enterprise Risk Management, tijdstudies en modellering van Manag bedrijfsprocessen. drijfsprocessen. Accent is ook leverancier van software voor de uitvoering van tijdstudies. Voor meer informatie: www.accentadvies.nl www.accentadvies.nl