Please give credit when you use my presentation.

1. NG WIKA,
KULTURA AT
LIPUNAN
BALANQUIT, JOSHUA L.
BSEd- FILIPINO
2.1

2. WIKA AT
KULTURAL NA
DIVERSIDAD,
UGNAYAN AT

3. WIKA AT
KULTURAL
NA

4. Introdu
ksyon
Ang wikang Filipino, tulad ng alinmang wika sa daigdig, ay may
sinilangang lugar. Sa lugar na ito, gumamit ang mga tao ng wikang
magbubuklod sa kanila. Sa wika na ito naipahayag ang nabuo nilang
karunungan, paniniwala, sining, batas, kaugalian, pagpapahalaga, at iba
pang kaangkinang panlipunan. Ang mga ito, na kultura sa kabuuan, ay
nagpasalin-salin sa bawat henerasyon sa pamamagitan din ng wikang
yaon.
Sa patuloy na pag-unlad ng wika, sa patuloy na pagyabong nito, bunga ng
pakikisalamuha ng mga katutubo sa mga dayuhan-mananakop o kaibigan
na may naiibang kultura - ang wikang ginagamit na kasangkapan sa
pakikipamuhay ay yumaman sa salita. May mga salitang hiram at ligaw
na ganap nang inangkin. Sa paggamit sa mga katawagang ito sa mga
pahayag na may kayarian o kaanyuang katutubo, kasama ang mga likas
na katawagan, ang mga inangking salita ay nagkaroon narin ng
katangiang Pilipino, nagkaroon ng kulay at karakter na Pilipino, at naging

5. Ano ang
wika?
Ang wika ay isang bahagi
ng pakikipagtalastasan na ginagamit araw-araw.
Kalipunan ito ng mga simbolo, tunog, at mga
kaugnay na bantas upang maipahayag ang nais
sabihin ng kaisipan. Tinatayang nasa pagitan ng
6,000 hanggang 7,000 ang mga wika sa daigdig,
depende sa kung gaano katiyak ang pangahulugan
sa "wika", o kung paano ipinag-iiba ang mga wika at
mga diyalekto.

6. MGA ANYO NG WIKA
Pinakapayak sa mga anyo ng wika ang paggamit ng mga salita
o pagsasalita. (Tingnan ang mga sining na pangwika). Subalit
kabilang din rito ang pagsusulat, mga wikang pasenyas, larangan
ng musika, sining ng pagpipinta, pagsasayaw, at maging
ang matematika. "Wika" ang lahat ng mga ito kung gagamitin ang
malawakan na kahulugan ng wika. Sa ilang pagkakataon,
tinatawag ding dila (piguratibo), salita, diyalekto, o lingo (sariling-
wika ng isang grupo, [bigkas: ling-gow, mula sa Ingles]) ang wika.

7. MGA ANTAS
Kabilang ang mga sumusunod sa mga kaantasan ng wika:
 Kolokyal/pambansa - ordinaryong wika na ginagamit ng mga kabataan
sa kanilang pang-araw-araw na pakikipag-usap na kadalasang
malayang pinagsasama ang mga wikang Ingles at Filipino
 Kolokyalismong karaniwan - ginagamit na salitang may "Taglish"
 Kolokyalismong may talino - ginagamit sa loob ng silid-aralan o
paaralan
 Lalawiganin/Panlalawigan - wikang ginagamit ng isang partikular na
lugar o pook.
 Pabalbal/balbal (salitang kalye) - pinakamababang uri ng wikang
ginagamit ng tao, na nabuo sa kagustuhan ng isang partikular na grupo
na nagkakaroon ng sariling pagkakakilanlan. Ito rin ay maaring nabuo
sa pag-baliktad ng mga salitang Kolokyal/pambansa.
 Pampanitikan/panitikan - wikang sumusunod sa batas
ng balarila at retorika.

8. KATEGORYA NG PAGGAMIT NG WIKA
Ang dalawang kategorya ng paggamit ng wika ay Pormal at Impormal o
Di-pormal.
Pormal
Ang pormal ay ang mga salitang istandard, karaniwan, o pamantayan
dahil kinikilala, tinatanggap at ginagamit ng higit na nakararami lalo na
mga nakapag-aral ng wika. Ginagamit ito sa mga usapang pormal. Narito
ang mga uri nito:
Pambansa o karaniwan - mga karaniwang salitang ginagamit sa mga aklat
pangwika o pambalarila sa mga paaralan, gayundin sa pamahalaan.
Pampanitikan o panretorika - mga salitang ginagamit sa mga akdang
pampanitikan, karaniwang matatayog, malalalim, makulay, at masining.

9. Impormal o di-pormal
Ang impormal o di-pormal ay mga salitang karaniwang palasak at madalas
gamitin sa pang-araw-araw na pakikipagusap. Ginagamit ito sa mga hindi
pormal na usapan. Narito ang mga uri nito:
Lalawiganin - mga bokabularyong diyalektal. Gamitin ito sa mga partikular na
pook o lalawigan lamang.
Balbal - mga salitang nahango lamang sa pagbabago o pag-usod ng panahon,
mga salitang nabuklat sa lansangan.
Kolokyal - mga salitang ginagamit sa mga pagkakataong inpormal. Ang
pagpapaikli ng isa, dalawa, o higit pang salita ay mauuri rin sa antas na ito.
Halimbawa:
mayroon=meron
ayaw ko= ayoko
nasaan=nasa'n

10. KULTURAL NA
DIVERSIDADIto ay pangkabuuang pananaw ng mga tao sa isang lipunan sa
mundo at sa kanilang kapaligiran. Ang pananaw na ito ay
hango sa paniniwala, tradisyon, uri ng pamumuhay at iba
pang mga bagay na nag uugnay sa kanila at nagpapatibay sa
bingkis ng pagkakaisa na siyang nagpapalaganap ng kanilang
pangkalahatang diwa, pananaw, kaugalian at adhikain.
Ang Pilipinas ay tinaguriang mayaman sa iba’t ibang larangan
sa kultura at isa sa mga bansang kinikilala ang kulturang
nagmula sa ating mga ninuno . Naimpluwensyahan tayo ng
ating mga ninuno kaya ito’y ating ginagamit sa pang-araw-

11. MGA HALIMBAWA NG KULTURA NG PILIPINAS NA
MAAARING IBA SA IBANG BANSA.
• Ang paraan ng panliligaw: Sa Pilipinas, laganap dati ang paggamit ng gitara
upang manligaw. Marami pang kailangan gawin ang lalaki upang
mapanalunan ang puso ng babae, di tulad sa ibang bansa, kaunting usap
lamang, nasayo na ang babae.
• Palayaw: Ang ating mga palayaw ay iba-iba. Marami tayong naiisip para sa
isang pangalan at minsan, malayo man ito, may relasyon pa rin. Ito’y kakaiba
sa ating kultura dahil sa iba, buong pangalan pa rin ang kanilang sinasabi.
• Pagrerespeto sa matatanda: Sa ating kultura, uso ang pagmamano. Kinukuha
natin ang mga kamay ng mga nakatatanda at nilalagay natin sa ating noo. Sa
ibang kultura, hanggang pakikipagkamayan lamang o pagbebeso-beso,
ngunit sa atin, ito na ang pagrerespeto sa ating mga nakatatanda.
• Jeep: Tunay na napapagmalaki natin ang sasakyang jeep sa ibang bansa.
Tayo lamang ang nakaisip nito, isang kotseng ginagamit sa labanan, ginamit
panghatid ng mga mamamayan sa iba’t ibang lugar, tila malikhain ang pag-
iisip ng mga Pilipino.

12. • Barong Tagalog: Uso ang “coat and tie” sa ibang lugar, ngunit sa atin, Barong
Tagalog ang ating sinusuot. Nagmula ito sa panahon pa ng mga Kastilla,
pinakilala nila sa atin ang mga damit na ito, ngunit hanggang ngayon, ito pa
rin ang ginagamit natin. Siguro nasanay na tayo, ngunit ngayon, kaunti na
lamang ang gumagamit ng mga ito, at isa tayo roon.
• Pagreregalo: Marami tayong iba’t ibang paniniwala sa pagbibigay ng mga
regalo. Kahit na ang pagreregalo ay nakikita sa lahat ng bahagi ng mundo,
naiiba ang atin dahil meron tayong ibang pinapaniwalaan. Kakaiba ito sa iba
dahil kung nagkamali ka ng bigay, may iba’t ibang pwedeng mangyari sa iyo.
• Vinta [May layag]: Nakakita ka na ba ng mga makukulay na mga barko sa
ibang bansa? Maraming ganyan sa ating bansa. Sa iba, “the bigger the better”
ngunit sa atin, kuntento na tayo sa mga maladisenyong mga bangka dahil
pinapakita nito ang ating pagkamalikhain.
Makikitang kakaiba ang atong kultura, iba ang paniniwala natin sa ibang bansa.
Kahit pareho ang konsepto ng pangyayari, iba pa rin ang ating mga paliwanag at
ito ang ikinaiba natin sa kanila. Talagang maipagmamalaki natin ang mga ito
dahil tayo lamang ang nakaisip ng mga ito.

13. UGNAYAN NG WIKA SA KULTURA
Ang ugnayan ng wika at kultura ay ang mga sumusunod:
 Ang kultura ay hindi maipapasa o maipapahayag sa ilang
henerasyon kung wala ang wika.
 Ang isang kultura ay hindi mabibigyan ng anyo sa diwa at saloobin
kung wala ang wika.
 Ang nag-uugnay sa mga tao sa isang kultura ay ang wika dahil dito
ang kultura ay madaling naiintindihan maging sa mga taong hindi
napaloob sa tinutukoy na kultura.

14. PAGKAKAISA SA WIKA
Tunay na mahalaga ang pagkakaisa para sa Pilipino na kilala sa pagiging malapit
sa isat-isa. Ngunit hindi ito makakamit kung hindi nagkakaunawaan ang bawat
miyembro ng pamilya. Sa pamamagitan ng wika, naipapasa ng mga magulang sa
kanilang mga anak ang kulturang minana pa nila mula sa kanilang mga ninuno.
Gamit ang wika inihahanda ng mga magulang ang kanilang mga supling sa
pakikisalamuha sa pamayanan sa pamamagitan ng pagtuturo ng mabubuting
asal at kaaya-ayang gawi.
Alam natin na hinndi lang sa tahanan natututunan ang mga mabubuting asal.
Natututunan din ito sa paaralan at sa simbahan.
Ang simbahan bilang banal na institusyon ay nagtuturo ng kabutihang asal,
pagpapahalaga at kabanalan sa bawat kasapi nito. Gamit ang wikang Filipino
itinuturo sa atin ng simbahan ang pagpapahalaga sa sarili at sa kapuwa bilang
indibidwal na pantay-pantay sa paningin ng Diyos maging ano pa man ang
katayuan natin sa lipunan. Gamit ang wikang Filipino na siyang nauunawaan ng
lahat, ginagabayan nila tayo tungo sa pagkakaisa sa bawat panahon.

15. Sa labas naman ng simbahan at tahanan ay ang pamayanan na
binubuo ng iba`t ibang sektor na ang pangunahing layunin ay
ang kaunlaran ng mga mamayan at ng bansa.
Upang makamit ito, kailangan ng isang wikang nauunawaan ng
publiko at iyon ay ang wikang Filipino. Ginagamit ang wikang
Filipino sa mga midya tulad ng radyo, tele-bisyon, pahayagan, at
internet. Gamit naman ang midya, hinihikayat ang lahat na
makiisa sa mga programang pang kaunlaran at makialam sa
mga usapin ng pamahalaan.
Sa makatuwid, malaki ang ginagampanan ng wikang Filipino
upang makamit ang pagkakaisa sa loob ng tahanan, sa
simbahan, at pamayanan. Ginagamit ito upang magkaunawaan
ang bawat isa at kung lubos na nagkakaunawaan ang lahat,
hindi imposible ang pagkakaisa tungo sa pagsulong sa iba`t

16. WIKA,
AGHAM AT
TEKNOLOHIY

17. Introdu
ksyon
Ang wika at teknolohiya ay lubhang konektado sa
isa’t-isa. Sa ating pang araw-araw na gawain, hindi
maiiwasan ang madalas nating pag-depende sa
teknolohiya. Nariyan ang selpon, kompyuter o laptop,
ipad at iba pa. Ito ang mga nagsisilbing tulay ng
komunikasyon para sa bawat tao. Kung susuriin,
napakalaki ng naitutulong ng teknolohiya sa ating lahat
na gumagamit nito. Ngunit hindi rin maikakaila ang mga
pangyayari at pagbabago dahil sa maling paggamit at
ang malaking epekto nito sa wika at pamumuhay.

18. WIKA BILANG TEKNOLOHIYA
Sa panahon ng makabagong teknolohiya, ang ating wikang Filipino ay
napapagitnaan ng napakaraming wika mula sa ibang bansa, at minsa’y
ang ibang wika ang pinapahalagahan kaysa sa ating sariling wika. Sa
mundo ng teknolohiya, ang mga websites tulad ng Facebook, Twitter at
Google ay maaari mo nang magamit sa wikang Filipino, kaya huwag
nang mag-alala kung hindi makaintindi ng mga banyagang salita,
gamitin na ang sariling wika. At sa paglalahad ng mga opinyon, balita,
at mga nangyari sa iyong buhay, pwedeng-pwede mong gamitin ang
wikang Filipino.
Sa panahon ng makabagong teknolohiya kung saan mga iba’t-ibang
lengwahe ang nangingibabaw, huwag mag-alinlangan, at ipaglaban ang
nakasanayang wika – ang Filipino.

19. BISA NG TEKNOLOHIYA SA WIKA
Ang nagagawa ng mga radyo, telebisyon, tabloid, pelikula
at sosyal midya sa pagpapaunlad ng wika ay may malaking
naidudulot sa mga tao. Isa na lamang dito ay ang pag-gamit
ng radyo na kung saan ay nakakapag bigay ito ng
impormasyon sa mga taga pakinig, na kung saan ay
ginagamitan ito ng wika sa pag bibigay ng bawat balitang
ating maririnig. Pangalawa, ang telebisyon ay higit na
nakatutulong din sapagkat nakakapag pakita ito ng mga
serye na kung saan ay ginagamit ang ating wika at
napauunlad ito sa pamamagitan na lamang ng pag subaybay
sa mga palabas.

20. MIDYA
• Sosyal Midya at Bagong Midya - ang sosyal midya at bagong
midya na kung saan ay ito ang may pinaka magandang
naidudulot sa mga tao lalo na sa mga kabataan. Sa pagkakaroon
nito ay mas napapalawak pa nila ang kanilang kaalaman sa pag
papalaki lalo ng kanilang natutunan sa pag gamit ng sosyal
midya. Ang pag gamit ng mga ito ay nakatutulong sa atin sa pag
papalago pa umano ng ating natutunan at maaring ituro sa iba na
kung saan ay tumatayo tayo sa ating sariling pagkakakilanlan na
kung anong meron tayo at kung ano ang isang Pilipino na may
sariling wikang ipinagmamalaki.

21. Ang mga radyo, telebisyon, tabloid, pelikula at social ay lubhang
nakakaapekto sa pag papaunlad ng wika. Una sa lahat, ang radyo ay
isang uri ng media na ginagamitan lamang wika sa pag bibigay ng
impormasyon. Higit na nakakatulong ito dahil maraming tao ang
nakikinig sa balita dahil sa nakasanayang pakikinig sa balita, mga radio
drama, OPM at kung ano ano pa. Pangalwa, ang tabloid ay isa paraan
upang mag bigay balita at nakapaglahad ng komentaryo sa mga
mambabasa nito. Nasa kultura na din ng marami ang pag babasa ng
actual na tabloid o tabloid mula sa online. Sunod ay ang telebisyon at
pelikula ang dalawa may pagkakatulad dahil ang gumagana dito ay ang
wika at ekspresyon. Kung kaya marami-raming mga tao ang nawiwili sa
panunuod nito dahil sa kaaya aya nito mga storya at pag bibigay aliw.
Huli, ang sosyal midya ay ang pinaka malawak na paraan ng pag
bibigay ng impormasyon dahil halos lahat ng mamamayan ay meron
nito at likas na mabilis ang daloy ng impormasyon dito.

22. WIKA SA IBA’T-IBANG AGHAM
Ang wika sa iba’t ibang agham tulad ng medisina, agrikultura,
ekonomiya at iba pa ay dapat na naayon ang pag gamit sa lugar na
kinabibilangan ng isang pamayanan. Halimbawa, ang mga salitang
ginagamit natin sa medisina at iba pang agham ay dapat na isinasalin sa
Tagalog upang lubos na maunawaan ng mga tao ang ibigsabihin ng mga
impormasyon na inilalabas o ibinabalita nila sa pamamagitan ng radyo,
telebisyon, internet at sosyal midya. Kung ikaw naman ay nasa Bisayas,
dapat ay isalin ito sa Waray, Cebuano o Bisaya gayundin naman sa
Mindanao kung ano ang diyaleto na kanilang ginagamit. Halimbawa ay
ang sa Teknolohiya, imbes na gamitin natin ang “Computer” na salita,
isalin na lamang natin ito sa tagalog na “Kompyuter”. Sa pamamaraan na
ito ay ating nasusuportahan at napapaunlad ang pag gamit ng wikang
Filipino.

23. SALAMAT PO