1. E-boeken in de bib
Opzet van de E-bib
Johan.delaure@bibnet.be
Brussel, 6 maart 2013
2. Cijfers over de markt
Hier staat de titel
• Totaal aantal legale Nederlandstalige e-boek titels :
• 2011: 11.000 - 2012: 20.00
• Aantal Nederlandstalige nieuwe fysieke boektitels
:30.000/jaar (200.000 titels in actuele roulatie)
• E-boeken in omzet in NL : 1,5 % in VL: 0,5 %
• E-boeken in VSA einde 2010 : 9 % 2011 : 20 %
• 1 op 6 Amerikanen gebruikt een e-reader
3. E-boeken staan niet op het rek
DE E-BOEKEN UITDAGING ?
1) Hoe krijgen we e-boeken
binnen de bibliotheek?
2) Hoe gaan we e-boeken
aanbieden?
-> Wat is de rol van de E-boeken gaan niet via USB…
bibliotheek?
4. OVERZICHT SITUERING
1. Leenrecht
2. Publiek-private samenwerking
met Boek.be
3. Bedreigingen voor de
rechthebbenden
4. Aanpak
5. Alternatieven voor bibs
6. Een model voor Vlaanderen
(7. Technieken voor e-lezen)
(8. Business modellering)
6. Geen E-leenrecht
• “De auteur kan de uitlening van de titel van
Hier staat werken
letterkunde, partituren van muziekwerken,
geluidswerken en audiovisuele werken niet
verbieden wanneer die uitlening geschiedt met een
educatief of cultureel doel door instellingen die
daartoe door de overheid officieel zijn erkend of
opgericht.” (Auteurswet, Art 23§1)
• ‘De bescherming van het auteursrecht uit hoofde
van deze richtlijn omvat het uitsluitende recht
zeggenschap over de distributie van het werk uit te
oefenen, wanneer dit in een tastbare zaak is
belichaamd’ (Auteursrechtrichtlijn 2001/29/EG:
rechtsoverweging 28)
7. Geen leenrecht => aangewezen op
overeenkomsten in afwachting
van een wet
1. Bib bepaalt aanbod
en niet de rechthebbenden
2. Bib bepaalt presentatie
wijze van aanbieden,
presenteren, opzoekbaar
maken, koppelen, enz
3. Onbeperkte toegang in de bib
4. Thuisgebruik mogelijk
5. Betaalbaar
referentie=fysieke collectie
6. Duurzaam/archief
9. De waardenketen
Voor het fysieke boek Andere distributie
Auteur Uitgever Boekhandel Lezer
Bibliotheek
Zoeken, raadplegen, kopen, lenen
Voor het digitale boek Var. Distrib.
Auteur Uitgever Aggregatoren Verkoop Lezer
Bibliotheken
Zoeken, raadplegen, kopen, lenen en huren
10. Gemeenschappelijk belang
Uitgevers Bibliotheken
Hier staat de titel
Verkoop Uitleen
maximaliseren maximaliseren
Maximaliseren van het lezen
Kosten delen
Beschikbaar maken Digitaliseren Long
Long Tail Tail
Groei Markt Groei Cultuur
13. Vlaamse Uitgeverij
Prijsstelling (kostenstructuur van de uitgeverij)
Hier staat de titel
106 incl. BTW
100 excl. BTW
46 % retailkorting
54
13 % auteursrechten
24 % productiekosten
4 % distributiekosten
13 Toegevoegde waarde
4 % promotiekosten
3 % pers + overige kosten
6 % Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen en
belastingen
14. e-boeken prijs onder druk
Hier staat de titel
Waarom e-boeken niet goedkoper worden ?
+ BTW fysieke boeken is 6% <-> e-boeken is dat 21% : +15 %
+ Productie en Distributie beiden goedkoper : - 15 %
+ Marketing kost is nauwelijks samendrukbaar
+ Klein werkgebied: Nederlandstalige: 1/15 van Engelstaligen
+ Als omzet van fysieke verkoop daalt, stijgt de kost per
gedrukte ex.
+ Boekhandels spelen digitaal niet meer mee : tijd winnen.
+ Uitgeversvak leeft van bestsellers (70% is kost)
15. Iedereen nerveus
1. Bedreiging piraterij Hier staat de titel
Geen fysieke controle over distributie
2. Kannibalisering van de papieren markt
Bedreiging leefbaarheidsmarge
3. Bevragen meerwaarde intermediaire rollen:
boekhandel, uitgever, bibliotheek
(-> beleving, ontdekken, marketing, web aanwezigheid)
4. Versnipperde initiatieven
5. Uitblijven van het brede aanbod
17. DUBBELE AANPAK
Open basissysteem
• schaalbaar
• achtergrond,
ondersteunend
• gefaseerd
Innovatieve functies die
meerwaarde creëren
• met IWT
• “Innovatief
aanbesteden”
• 3 projecten:
18. WAT IS DE MEERWAARDE VAN
DE BIBLIOTHEEK? Boeken in de bib…
Grasduinen heruitvinden
• snuisteren tussen rekken
• etalages, lijstjes
• ordening en classificatie
• catalogus
Bladeren door boeken
• Browsen door catalogus;
filters, facetten en hints …boeken op het internet?
• Proeven van de inhoud
• Full-text boeken
• Tijdelijk lezen
• Koppelen
• Raadplegen
De leeservaring verbeteren
19. VEP IA : DRIE ONDERZOEKSVRAGEN
1. Grasduinen
• faciliterende software
• digitaal heruitvinden
-> Cereus - GVI
2. Hybride lezen – verrijkte
• lezen en luisteren
• toestel onafhankelijk
-> Pyxima – Daisy Online
3. Xaop - Cloudring
• Ik zoek een boek, maar weet
niet meer waar ik het kocht?
20. Investeringsoverzicht
Raming realisatie 2013
Hier staat de titel
Consultancy 30.000 €
VEP-R gunning 120.000 € - 60.000 €
Omzetten IA naar productie 150.000 €
Integratie in bibliotheekomgeving 50.000 €
Uitleen beheersmodule 121.000 €
Projectmedewerker/beheerder 80.000 €
TOTAAL 2013 +/- 500.000 €
Opvolging Bibnet +/- 150.000 €
Recurrente kost 2014 +/- 270.000 €
23. 1) Overdrive
• VS gebaseerde marktleider voor tijdelijke toegang tot e-
Hier staat de titel
boeken
• Bibliotheek maakt eigen virtuele catalogus door aankoop
• Daarbinnen ONBEPERKT 1 exemplaar/1 gebruiker uitlenen
• Gemiddeld is een Overdrive titel 28% duurder dan privé
• De 6 grote VS uitgevers doen niet mee
• 700,000 copyrighted eBook, audiobook, music, en video
titels in 52 talen
24. 2) Bloomsbury
• Hier staat de titel
http://publiclibraryonline.wordpress.com/
• Per schap van 10 boeken per jaar
• Voor onbeperkte raadpleging en online lezen
• Geen integratie met lokale catalogus
• 100 euro/schap van 10 boeken/100.000 inwoners/jaar
• = 2 euro/titel/jaar/gemiddelde bib (300 bibs in
Vlaanderen)
26. Noorwegen
• http://www.nb.no/English
• Enkel online lezen
• Toegang tot een Noors IP adres
• Rechthebbenden kiezen (opt out)
• Noorse Nationale Bibliotheek bezit, 250.000 titels , vergaard
tot en met het jaar 2000.
• collectie nationale bibliotheek, ook om wetenschappelijke
werken, historisch relevant literair of informatief erfgoed
• Bij toepassing op Vlaanderen: 1,3 milj euro
32. Fysiek vs digitaal
• Fysieke bibliotheek heeft fysieke grenzen:
1. Verplaatsing
2. Openingsuren
3. Beperkte beschikbaarheid
4. Terugbrengen
5. Boete
6. Gebruikt exemplaar
7. Fysieke opslagmogelijkheden voor de collectie
8. Capaciteit in verwerking uitleenadministratie
• Kunstmatige beperkingen voor digitale?
33. Kunstmatige beperkingen
(1/3)
1. Enkel binnen de muren van de bib te lezen
2. Enkel intra muros, na verplaatsing naar de bib “te
downloaden”
3. Na lenen wordt aangeboden het item te kopen.
4. “window time” van 2 of 3 maanden;
5. Enkel online lezen
6. Een plank (beperkte selectie) van boeken onbeperkt
7. Een bibliotheekcommissie bepaalt centraal e-boek
pakketten; bibs schrijven in op pakketten
34. Kunstmatige beperkingen
(2/3)
8. Lezer mag beperkt aantal titels per jaar ontlenen en
item is de volle uitleen termijn niet beschikbaar
voor anderen.
9. Lener moet meebetalen, bib betaalt enkel voor
bepaalde kansgroepen.
10. Prijs/uitlening
11. Geen bestsellers
12. 1 exemplaar kopen => 1 gelijktijdige uitlening
13. Exemplaar kopen = 26 uitleningen max
14. Bibliotheek betaalt een jaarprijs per collectie.
35. Kunstmatige beperkingen
(3/3)
15. Enkel lezen off line met Adobe DRM
16. Off line lezen via een beveiligde “app”
17. Lezer heeft een “rittenkaart” met max., bv. 24
boeken/jaar. Meer lezen is bijbetalen.
18. Drie lagen model : top/schouder/staart; drie prijzen;
uitgever beslist wat waar zit
19. Alle titels in aanbod / verdeelsleutel per inwoner
20. Uitleentermijn = 10 dagen
21. Top 100 titels betaalt de gebruiker als huur
36. Voorwaarden
Trade off: Wat is belangrijk?
1. Aard van de toegang • Gebruiksvriendelijk voor eindgebruiker;
• Intra / extra muros • Bibliotheek/bibliotheeknetwerk beslist
• Online / download over aanbod; uitgevers kunnen geen veto
• Simultaan of niet stellen; aanbod is breed en neutraal;
2. Selectie
• Aanbod is vrij van commerciële
• Bibliotheek eigen
doelstellingen; geen actieve marketing;
/opgelegd / commissie
• Window periode • Aanbod is betaalbaar en duurzaam.
3. Bibliotheek eigendom • Onbeperkte toegang binnen muren
• Duurzaam / jaarlijks bibliotheek
• Kopen of per uitleen • Fragmenten integreerbaar in de online
4. Budget bibliotheek etalage
37. BOB MODEL
MODEL VOOR UITGEVEN MODEL VOOR AFNAME
Hier staat de titel
1) Eén aankoper 1) Prijs per pakket
2) 1 aankoop per titel voor 2) Onbeperkte raadpleging in
basisdienst intra muros de bib zonder window
3) Geen titel-uitsluitingen 3) Bepaald volume aan titels
4) 26 uitleningen per exempl. 4) 26 toegangen per titel
5) Windowperiode voor 5) Beperkt gelijktijdig
uitleen : 2 maand ontlenen/wisselcollectie
38. Lanceringsfocus
• Hink stap sprong Hier staat de titel
• Krijtlijnen
• Beperkte collectie (200 + 100 titels)
• Duideljke usecase(s) met meerwaarde
• Duidelijke doelgroep
• Beperkte complexiteit
• Haalbaar
• Eventueel al in piloot in najaar
• Suggesties ?
Hinweis der Redaktion
- Uitputtingheeftbetrekking op het verspreiden van exemplarenalsonderdeel van het openbaarmakingsrecht-de rechthebbendezichnietkanverzettentegenverdereverspreiding van een met zijntoestemming door eigendomsoverdrachtvoor het eerst in het verkeergebrachtexemplaar van zijnwerk. -Voorwerp van uitputting is ieder “product waaropeenbeschermdwerk is vastgelegd” of eenverveelvoudigingdaarvan, dus “vastgelegdeexemplaren”, “tastbarevoorwerpen” of “fysiekeexemplaren van eenwerk”
• Korte termijn: • andere (commerciële en wellicht buitenlandse) spelers leggen hun voorwaarden op aan de bibliotheken, uitgevers en boekhandelaren.• Moeilijk om “digileen” afspraken te maken• Grote Vlaamse uitgevers nemen fragmentaire initiatieven• Kleine uitgevers en boekhandels missen de boot=> Vlaams cultureel ecosysteem verschraaldLange termijn•Boekhandel op niche van fysieke boek•Digitaal aanbod voor internationale concerns• internationalespelersbepalen(digitale) informatie- en cultuurconsumptie•Bibliotheek rol in het digitale marginaal; uitdovend• Deoverheid/overhedenbuitenspel=> Vlaanderen is digitaal en op vlak van boekproductie geen levende cultuur
Fisher en Ury in “Getting to Yes” :Effective negotiations are not about "I win" and "you lose”.Broaden the options on the table rather than look for a single answer.Invent ways of making the other party's decisions easy.Focus on interests, options and criteria
1973 : klassieke rockgroepen
BTW in Nederland 19% en in Luxemburg 3%(24 mioNederlandstaligen versus 375 mio)CentraalBoekhuisCentraal depot:Centraal Boekhuis: 45 miljoen ex. op voorraad15 miljoen ex. kennen nauwelijks commerciële bewegingBijna 20.000 titels hebben in 2010 nul keer “bewogen” 70.000 titels verkochten minder dan 250 ex.5,7 miljoen boeken worden jaarlijks versnipperd
60 % van de boeken donwload in Duitlslan in 2011 was illegaal. (Börsenverein des Deutschen Buchhandels)
Voorgaandejarensamen door Bibnet: 170.000 euro en IWT 500.000 euro.
ProSnelle start; beperkteinfrastructuursinvesteringVoor kleine hoeveelheden is het relatief goedkoopKan voor Nederlands aanbodSamenwerking met Nederland mogelijkContraAlsenigeoplossing, onbetaalbaarWe hebbenandereinitiatievenifvrelatief goedkope toegang tot content van boeken in functie van ontdekken en kennismakenEeninternationalederdepartij is intermediair
Andere (commerciële en wellicht buitenlandse) spelers leggen hun voorwaarden op aan de bibliotheken, uitgevers en boekhandelaren.Boekhandel op niche van fysiekeboekDigitaalaanbodvoorinternationale concernsinternationale spelers bepalen (digitale) informatie- en cultuurconsumptieBibliotheekrol in het digitalemarginaal; uitdovendDe overheid zet zichzelf buiten spel => Vlaams cultuurverspreidingsnetwerkverschraald
Opt out <-> de meerwaarde en de onafhankelijkheid van het bibliotheekinstituutTot 2000 <-> Grofweg stopt dus het aanbod van de openbare bibliotheek daar waar deze van de nationale bibliotheek begint.Kostprijs <-> Het hoogst (gemiddelde) beschikbare budget voor een e-boek toegang licentie in Vlaanderen voor 2014 ramen we echter op 5% van het huidige jaarlijkse aankoopbudget van onze bibliotheken. Die 5 % komt neer op 800.000 euro.
Laagdrempelig? Digitalebibliotheekheeftgeenenkele van dezebeperkingen.Rechthebbenden vragen marktbescherming Bibliotheek wil de voor het maatschappelijk functioneren vereiste toegankelijkheid van boeken als informatiemedium en cultuurproduct waarborgen
