EsP7Q2F.pdf

1. PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 EsP IKALAWANG MARKAHAN G7

2. PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayumpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad. Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito. Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang paraan nang walang pahintulot ng Kagawaran. Ang modyul na ito ay masusing sinuri at niribisa ayon sa pamantayan ng DepEd Regional Office 4A at ng Curriculum and Learning Management Division CALABARZON. Ang bawat bahagi ay tiniyak na walang nilabag sa mga panuntunan na isinasaad ng Intellectual Property Rights (IPR) para sa karapatang pampagkatuto. Mga Tagasuri

3. PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Edukasyon sa Pagpapakatao PIVOT 4A Learner’s Material Ikalawang Markahan Unang Edisyon, 2020 Ikapitong Baitang Job S. Zape, Jr. PIVOT 4A Instructional Design & Development Lead Rosalie C. Madera Content Creator & Writer Jaypee E. Lopo Internal Reviewer & Editor Lhovie A. Cauilan, Jael Faith T. Ledesma & Hiyasmin D. Capelo Layout Artist & Illustrator Jhucel A. del Rosario & Melanie Mae N. Moreno Graphic Artist & Cover Designer Ephraim L. Gibas IT & Logistics Earvin Pelagio, Komisyon sa Wikang Filipino External Reviewer & Language Editor Inilathala ng: Kagawaran ng Edukasyon Rehiyon 4A CALABARZON Patnugot: Wilfredo E. Cabral Pangalawang Patnugot: Ruth L. Fuentes

4. PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Gabay sa Paggamit ng PIVOT 4A Learner’s Material Para sa Tagapagpadaloy Ang modyul na ito ay inihanda upang makatulong sa ating mga mag-aaral na madaling matutuhan ang mga aralin sa asignaturang Edukasyon sa Pagpapakatao. Ang mga bahaging nakapaloob dito ay sinigurong naayon sa mga ibinigay na layunin. Hinihiling ang iyong paggabay sa ating mga mag-aaral para sa paggamit nito. Malaki ang iyong maitutulong sa pag-unlad nila sa pagpapakita ng kakayahang may tiwala sa sarili na kanilang magiging gabay sa mga sumusunod na aralin. Para sa Mag-aaral Ang modyul na ito ay ginawa bilang sagot sa iyong pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong mabigyan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto. Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito: 1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anomang marka o sulat ang anomang bahagi nito. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga gawain sa pagkatuto. 2. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat gawain. 3. Maging tapat sa pagsasagawa ng mga gawain at sa pagwawasto ng mga kasagutan. 4. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay. 5. Punan ang PIVOT Assessment Card for Learners sa pahina 38 sa pamamagitan ng akmang simbolo sa iyong Lebel ng Performans pagkatapos ng bawat gawain. 6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagpadaloy kung tapos nang sagutin ang lahat ng pagsasanay. Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang iyong guro o tagapagpadaloy. Maaari ka ring humingi ng tulong sa iyong magulang o taga pag-alaga, o sinomang mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa. Umaasa kami na sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas ka ng makahulugang pagkatuto at makakukuha ka ng malalim na pang-unawa. Kaya mo ito!

5. PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Mga Bahagi ng PIVOT 4A Modyul K to 12 Learning Delivery Process Nilalaman Alamin Ang bahaging ito ay naglalahad ng MELC at ninanais na resulta ng pagkatuto para sa araw o linggo, layunin ng aralin, pangunahing nilalaman at mga kaugnay na halimbawa para makita ng mag-aaral ang sariling kaalaman tungkol sa nilalaman at kasanayang kailangan para sa aralin. Suriin Subukin Ang bahaging ito ay nagtataglay ng mga aktibidad, gawain at nilalaman na mahalaga at kawili-wili sa mag-aaral. Ang karamihan sa mga gawain ay umiinog sa mga konseptong magpapaunlad at magpapahusay ng mga kasanayan sa MELC. Layunin nito na makita o matukoy ng mag-aaral ang alam niya, hindi pa niya alam at ano pa ang gusto niyang malaman at matutuhan. Tuklasin Pagyamanin Isagawa Ang bahaging ito ay nagbibigay ng pagkakataon sa mag-aaral na makisali sa iba’t ibang gawain at oportunidad sa pagbuo ng kanilang mga Knowledge, Skills at Attitudes (KSA) upang makahulugang mapag-ugnay-ugnay ang kaniyang mga natutuhan pagkatapos ng mga gawain sa Pagpapaunlad o D. Inilalantad ng bahaging ito sa mag-aaral ang totoong sitwasyon/gawain sa buhay na magpapasidhi ng kaniyang interes upang matugunan ang inaasahan, gawing kasiya-siya ang kaniyang pagganap o lumikha ng isang produkto o gawain upang ganap niyang maunawaan ang mga kasanayan at konsepto. Linangin Iangkop Isaisip Ang bahaging ito ay maghahatid sa mag-aaral sa proseso ng pagpapakita ng mga ideya, interpretasyon, pananaw, o pagpapahalaga upang makalikha ng mga piraso ng impormasyon na magiging bahagi ng kaniyang kaalaman sa pagbibigay ng epektibong repleksiyon, pag- uugnay o paggamit sa alinmang sitwasyon o konteksto. Hinihikayat ng bahaging ito ang mag-aaral na lumikha ng mga estrukturang konseptuwal na magbibigay sa kaniya ng pagkakataong pagsama-samahin ang mga bago at dati ng natutuhan. Tayahin Panimula Pakikipagpalihan Pagpapaunlad Paglalapat Ang modyul na ito ay nagtataglay ng mga pangunahing impormasyon at gabay sa pag-unawa ng mga Most Essential Learning Competencies (MELCs). Ang higit na pag-aaral ng mga nilalaman, konsepto at mga kasanayan ay maisasakatuparan sa tulong ng K to 12 Learning Materials at iba pang karagdagang kagamitan tulad ng Worktext at Textbook na ipagkakaloob ng mga paaralan at/o mga Sangay ng Kagawaran ng Edukasyon. Magagamit din ang iba pang mga paraan ng paghahatid ng kaalaman tulad ng Radio-based at TV-based Instructions o RBI at TVI. (Introduction) (Development) (Engagement) (Assimilation)

6. 6 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Aralin I Tuturuan ka naman ng bagong araling ito kung paano makabubuo ng angkop na mga pasya gamit ang isip at kilos-loob. Makatutulong ito sa iyo upang makapili ng mga desisyon tulad ng mga ipinakikita ng mga larawan sa itaas. Huhubugin ka rin tungo sa pag-unlad ng iyong pagkatao. Magagamit mo ang kaalaman at kasanayan upang maging matagumpay sa lahat ng hamon ng buhay. Pagkatapos ng araling ito, inaasahang: a) natutukoy mo ang mga katangian, gamit at tunguhin ng isip at kilos-loob; b) nasusuri mo ang isang pasyang ginawa batay sa gamit at tunguhin ng isip at kilos-loob; c) naipaliliwanag mo na ang isip at kilos-loob ang nagpapabukod-tangi sa tao, kaya ang kaniyang mga pagpapasya ay dapat patungo sa katotohanan at kabutihan; at d) naisasagawa mo ang pagbuo ng angkop na pagpapasya tungo sa katotohanan at kabutihan gamit ang isip at kilos-loob. Pagbuo ng Angkop na Pasya Gamit ang Isip at Kilos-loob WEEKS 1-2 Natutuhan mo sa unang markahan kung ano ang mga inaasahan sa iyo bilang nagdadalaga at nagbibinata. Nabatid mo kung papaano mo patuloy na pauunlarin ang iyong mga talento at mga nahihiligang gawin upang makatulong sa iyong paghahanda sa kukuning kurso sa kolehiyo, pang-akademiko man o teknikal-bokasyonal o kung ikaw naman ay naghahanda para sa pagnenegosyo. Ang mga bagay na iyon ay makatutulong sa iyo upang ikaw ay umunlad, makapaglingkod sa kapwa at sa lipunan. A D B C Aha, alam ko na!

7. 7 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Nais mo bang mabuhay nang masaya, may kapayapaan at maging bahagi ng paglaganap ng katotohanan at kabutihan? Ang bawat tao ay nagnanais na mamuhay nang payapa at masaya. Ito ay maisasakatuparan kung gagamitin mo nang wasto ang mga bagay na ipinagkaloob sa iyo. Ikaw at ang lahat ay pinagkalooban ng isip at kilos-loob upang magamit sa pagpapasya tungo sa isang kasiya-siyang buhay. Subukin mo ang iyong kaalaman sa pagsagot sa mga mga gawain sa ibaba. Gawain sa Pagkatuto Bilang 1: Isulat ang salitang Tama kung ang sitwasyon ay nagpapakita ng paggamit ng isip sa pagpapasya. Isulat naman ang salitang Mali kung ang sitwasyon ay hindi pinag-isipan. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel. _____1. Pinili ni Gerick na ipagpatuloy ang kaniyang pag-aaral sa kabila ng pandemya na pinagdaraanan ng bansa at maging ng mundo. _____2. Agad ipinapasa ni Lanie sa iba ang natatanggap na forwarded na mensahe sa cellphone patungkol sa nangyayari sa lipunan. _____3. Si Rico ay labintatlong taong gulang pa lamang ngunit lumalabas na ng bahay kahit ipinagbabawal pa ito dahil sa COVID-19. _____4. Naglilinis muna ng sarili bago pumasok ng bahay ang ama ni Nelia galing sa trabaho. _____5. Nagtatanim ng gulay sa bakanteng lupa ang pamilya ni Arnold upang may makain sila at mabigyan din ang kapitbahay. Natukoy mo ba ang mga sitwasyon na nagsasaad na ito ay ginamitan ng isip at kilos-loob sa pagpapasya? Ano ang iyong naging batayan? Sa pagkakataong ito, suriin mo naman kung ang nakasaad ay tunguhin ng isip o ng kilos-loob. Gawain sa Pagkatuto Bilang 2: Tukuyin kung ang sitwasyon ay naaayon sa Isip o Kilos-loob. Lagyan ng tsek (✓) sa tapat ng angkop na hanay. Gawin ito sa iyong D Isip Kilos-loob Pagbabasa ng mga kaugnay na babasahin sa pag-alam ng totoong pangyayari. Pagtulong sa kapwa sa kabila ng pandemya. Pagsunod sa ipinatutupad na mga batas.

8. 8 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Nakagawa ka na ba ng mabigat na pasya sa iyong buhay? Bawat araw, bawat oras, bawat minuto at bawat sandali ng buhay, ikaw ay gumagawa ng mga pagpapasya. Mayroong mga simple at komplikado o mabibigat na pagpapasya. Ang bawat pasya ay maaaring makabuo o makawasak ng pagkatao at kinabukasan ng isang tao. Anomang pagpapasyahan mo ay nagmumula sa iyong isipan at patungo sa kilos-loob. Ano nga ba ang isip at kilos-loob? Isip. Ito ay isa sa mga imahe ng Diyos na taglay mo at ng bawat tao na may kakayahan upang makaalam ng mga bagay na totoo. Ang isip din ay may kakayahan upang makapagbuo ng pagpapasya, makapagbigay katwiran sa mga bagay-bagay, makaunawa at makapagsuri sa mga kaganapan sa kapaligiran. Kilos-loob. Ayon kay Santo Tomas de Aquino, ito ay ang makatwirang pagkagusto. Ang kilos-loob ay patungo sa layunin na mapabuti hindi lamang ang sarili kundi pati ang ibang tao. Ito ay pagpili sa isang bagay dahil batid mo na ang patutunguhan nito ay para sa kabutihang panlahat. Hindi kailanman nanaisin ng kilos-loob ang masama sapagkat ito ay laging panig sa mabuti. Upang lubos mong maunawaan ang isip at kilos-loob, narito ang talahanayan ng katangian, gamit at tunguhin ng mga ito. Katangian, Gamit at Tunguhin ng Isip at Kilos-loob Isip Kilos-loob Katangian Mangatwiran Magsuri Mapanagutang-kilos Gamit Pag-unawa Pagpapasya Paggawa Tunguhin Katotohanan Kabutihan Ang tao ay nakagagawa ng masama kung ang kilos-loob ay naiimpluwensiyahan ng isip. Malaki ang bahaging ginagampanan ng isip sa tao sapagkat ang kilos-loob ay nakabatay sa kung ano ang ididikta ng isip. Ang layunin ng kilos-loob ay para sa kabutihan at ang tunguhin o nais patunguhan ng isip ay katotohanan. Ang gampanin ng isip ay alamin ang mabuti. Ang mabuti ay may iba’t ibang uri. Ito ay nakaayon kung paano uunawain at hahanapin ng tao ang kung ano ang higit na mabuti. Dahil ang isip at kilos-loob ay may malaking gampanin tungo sa pag-unlad ng pagkatao ng tao, nararapat lamang na sanayin ang mga ito upang mapaunlad ang kakanyahan ng isang tao patungo sa kabutihan.

9. 9 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Ang ilan sa mga paraan upang mapaunlad ang isip at kilos-loob patungo sa kabutihan ay ang mga sumusunod:  Palagiang pagbabasa ng mga libro o anomang babasahin na makapagpapaunlad ng kaisipan.  Pagninilay-nilay sa mga bagay-bagay na nangyayari sa paligid.  Pag-alam sa mga panuntunang moral.  Pagiging mapanuri sa mga lumalabas na bagong katuruan.  Pagsasaalang-alang ng kabutihang panlahat sa pagpili ng kilos.  Pagsasabuhay ng mga prinsipyong nakaangkla sa moralidad.  Pagsisikap na mamuhay nang may pagpapahalaga sa kapwa. Mahalaga na mapaunlad ang isip ng tao sa pamamagitan ng pag-aaral at pagtuklas ng iba’t ibang kaalaman. Hindi ito nagtatapos sa dami ng nalalaman. Ang tunay na matalinong tao ay alam kung ano, bakit, kailan, saan at paano isasakatuparan ang mga bagay-bagay. Ang pag-unlad ng isip ay ang pagsasabuhay ng katotohanan at paghahangad na mapabuti ang kapwa. Ang bawat mamamayang katulad mo ay inaasahan na patuloy na pauunlarin ang isip at kilos-loob. Ikaw, gayundin ang lahat, ay may tungkulin sa iyong sarili, sa iyong kapwa at sa pamayanan na makatutulong upang makamit ang tagumpay ng buhay patungo sa kabutihang panlahat—ang layunin ng pagkalikha sa bawat nilalang. “Pag-unlad ng isip: pagsasabuhay ng katotohanan.” 1. Tukuyin o alamin ang iyong layunin o nais na resulta. 2. Mangalap ng iba’t ibang impormasyon na magiging batayan mo sa pagtitimbang ng mga pagpipilian. 3. Alamin ang magiging bunga o masamang epekto ng bawat pagpipilian. 4. Pumili, magdesisyon o gumawa ng pasya. 5. Suriin o pagnilayan kung ang nagawang pasya ay tama. Makabubuo ka ng wastong pasya kung iyong naging layunin ang malaman ang katotohanan at makagawa ng kabutihan. Magagawa mo ito sa pamamagitan ng paggamit ng iyong isip at kilos-loob. Paano ka nga ba nagpapasya? Ano-ano ang dapat mong gawin upang masigurong makagagawa ka ng tamang desisyon? Makabubuo ka nang wastong pasya sa tulong ng mga sumusunod na mga hakbang:

10. 10 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 E Matapos mong basahin ang mga konsepto, kaya mo nang tukuyin ang mga katangian, gamit at tunguhin ng isip at kilos-loob. Gawain sa Pagkatuto Bilang 3: Tukuyin kung ang mga nakasaad sa kahon ay Katangian, Gamit o Tunguhin ng isip at kilos-loob. Isulat ang letra ng sagot sa talahanayang katulad ng nasa ibaba. Gawin ito sa iyong sagutang papel. A. Naipaliliwanag ni Hazel ang mga natuklasang kaalaman batay sa kaniyang pag-aaral. B. Tiniyak muna ni Jay na totoo ang nabasang artikulo mula sa pahayagan sa pamamagitan ng patuloy na pagbabasa ng mga balita patungkol dito. C. Sa kabila ng mga ginagawang pagkakamali ng anak ni Gerry, pilit niya pa rin itong inuunawa at umaasa siya sa positibong kahihinatnan nito. D. Matapos malaman ang katotohanan, nagpasya ang tatay ni Grace na itigil muna pansamantala ang kanilang negosyo. E. Patuloy na nag-aaral ang mga eksperto upang matuklasan ang katotohanan patungkol sa COVID-19. F. Alam ni Lea ang kahihinatnan ng kaniyang ginawa kaya’t hindi siya nangangamba. G. Lubos na nauunawaan ni Karen ang turo ng Banal na Kasulatan kaya ito ay kaniyang isinasagawa. H. Mas pinili ni Rea na sumunod sa kaniyang magulang sapagkat ito ang makabubuti para sa kaniya. I. Kahit na madalas ay inaaway si Len ng kaniyang kapitbahay ay hindi ito gumaganti o nagtatanim ng sama ng loob. J. Mahilig magbasa ng libro si Perry sapagkat ito ay nakatutulong sa pagtuklas ng katotohanan. Katangian Gamit Tunguhin

11. 11 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Mga Tanong: 1. Naunawaan kaya ni Rosie ang kalagayan ng kanilang pamilya? Bakit mo ito nasabi? 2. Paano nakatulong ang pasya ni Rosie na ipagpatuloy ang kaniyang pag-aaral para sa kaniyang kabutihan, gayundin ng kaniyang pamilya? 3. Kung ikaw ang nasa sitwasyon, ano ang iyong gagawin? Ipaliwanag. Gawain sa Pagkatuto Bilang 5: Basahin ang mga sitwasyon sa ibaba at isulat ang iyong tugon o gagawin. Ipaliwanag kung bakit iyon ang iyong naging tugon. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel. 1. Ang aking nakababatang kapatid ay nahihirapan sa pagsagot sa gawaing pampaaralan. Tugon: _______________________________________________________________________ Paliwanag: ___________________________________________________________________ 2. May bakanteng lote sa aming bakuran na hindi napakikinabangan. Tugon: _______________________________________________________________________ Paliwanag: ___________________________________________________________________ 3. Nabasa ko sa social media ang mga panuntunan ng aming barangay upang mapigilan ang pagkalat ng virus. Tugon: _______________________________________________________________________ Paliwanag: ___________________________________________________________________ Nawalan ng trabaho ang tatay ni Rosie dahil sa Enhanced Community Quarantine. Naglalabada lang ang kaniyang nanay at p a n s a m a n t a l a n g h i n d i r i n i t o nakapaghahanapbuhay. Naisip ni Rosie na gamitin ang cellphone na mayroon siya upang makapag online selling. Sa pagtutulungan ng kanilang mag -anak ay natustusan nila ang pangangailangan sa araw-araw. Bukod pa rito, pinili niya na ituloy ang kaniyang pag-aaral sapagkat alam niya na hindi makahahadlang ang pandemya sa pagtupad niya sa kaniyang pangarap. Gawain sa Pagkatuto Bilang 4: Basahin ang sitwasyon sa ibaba. Suriin kung ang pasyang ginawa ay batay sa gamit at tunguhin ng isip at kilos-loob. Pagkatapos ay sagutin ang mga tanong sa ibaba. Gawin ito sa iyong sagutang Aha, online selling.

12. 12 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Gawain sa Pagkatuto Bilang 6: Basahin ang sitwasyong nakasulat sa ibaba. Bumuo ng pasya sa pamamagitan ng paglalagay ng sagot sa bawat hakbang. Balikan ang pagtalakay sa pahina 9 para sa karagdagang gabay. Gawin ito sa iyong sagutang papel. Sitwasyon: Nagkaroon ka ng maraming isipin at suliranin kaya stressed ka sa dami ng gawain sa iba’t ibang asignatura. Nais mong makatapos ng pag-aaral ngunit nakikita mo na ang paghinto ang magiging solusyon upang hindi na mahirapan pa. 1. Layunin o nais na resulta: ____________________________________________________ 2. Mga impormasyong nakalap: _________________________________________________ 3. Posibleng bunga ng bawat pagpipilian: ________________________________________ 4. Napiling pasya at dahilan ng pagpili: __________________________________________ 5. Pagninilay sa nabuong pasya kung tama o mali: ______________________________ Gawain sa Pagkatuto Bilang 7: Sagutin ang sumusunod ayon sa iyong natutuhan sa araling ito. Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ito sa iyong sagutang papel. 1. Alin sa mga sumusunod ang makatutulong upang mapaunlad mo ang iyong isip at kilos-loob? A. Suriin ang mga artikulong binabasa at gawin ang makabubuti. B. Palaging makinig sa mga balita mula sa iyong mga kaibigan. C. Maging matulungin sa iyong kapwa sa lahat ng panahon. D. Abutan ng tulong ang lahat ng mga nangangailangan. 2. Ayon kay Sto. Tomas de Aquino, ang kilos-loob ay ang makatwirang pagkagusto. Ang pangungusap na ito ay: A. Mali, sapagkat ang kagustuhan ay nagmumula sa puso. B. Mali, sapagkat hindi lahat ng nagugustuhan ng tao ay may dahilan. C. Tama, sapagkat ito ay pagpili sa mga pinag-isipan tungo sa kabutihan. D. Tama, sapagkat ito ay naglalayon ng pagnanais na may kapaliwanagan. 3. Ano ang nakaiimpluwensiya sa tao kaya nakagagawa siya ng masama? A. isip B. kamay C. katawan D. puso 4. Alin sa mga sumusunod ang tunguhin ng kilos-loob? A. kabutihan B. kapayapaan C. kagalakan D. kapanatagan 5. Bago magbahagi ng kaalaman ang isang eksperto ay tinitiyak niya na ito ay nakabatay sa pag-aaral at napatunayan na. Ang sitwasyon ay nagsasaad ng ______ ng isip. A. gamit B. katangian C. layunin D. tunguhin

13. 13 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 A Pinagkalooban ka at ang lahat ng tao ng kakayahang mag-isip upang patuloy mong magamit upang makapagpasya tungo sa ikabubuti ng sarili at ng kapwa. Hindi lahat ng nilalang ay may kapasidad na mag-isip kagaya ng tao kaya marapat lamang na gamitin mo ang regalong ito ng Diyos para sa kabutihan. Gawain sa Pagkatuto Bilang 8: Pumikit nang sandali. Pagbulay-bulayan o pag-isipan ang mga pagpapasya na iyong nagawa nang mga nakaraang araw gamit ang gabay na mga tanong sa ibaba. Magsulat ng pangako na nagsasaad kung paano mo gagamitin ang iyong isip at kilos-loob patungo sa kabutihan. Ihingi ng tawad sa Diyos ang mga hindi tamang pasya. Gawin ito sa isang malinis na papel. 1. Anong pagpapasya ang ginawa ko? 2. Sinunod ko ba ang mga hakbang at mga paraan sa pagpapasya? 3. Ginamit ko ba ang aking isip at kilos-loob? 4. Anong pagkakamali sa nagawa kong pasya? 5. Paano ko ito maitatama lalo na sa susunod? Pangako Tungo sa Kabutihan ____________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________ Makapamumuhay ka nang may kagalakan at kapayapaan kung lilinangin ang mga kakayahan na ipinagkaloob sa iyo. Huwag magpadalos-dalos sa pagbuo ng desisyon. Gamitin ang mga hakbang at pamamaraan sa tulong ng isip at k _ _ _ _ - _ _ _ b upang ikaw at maging ang iba ay mapabuti! Maging tunguhin mo ang k _ _ _ to _ _ _ _ n at kabutihan.

14. 14 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 WEEKS 3-4 Aralin Pagbuo ng Angkop na Pasya Ayon sa Likas na Batas Moral Sa araling ito naman ay tutulungan ka upang maunawaan ang Likas na Batas Moral na siyang nagsisilbing patnubay ng tao sa paghakbang patungo sa kabutihan. Kagaya ng mga nasa larawan sa itaas, marami sa mga tinedyer na katulad mo ang nahihirapang timbangin kung alin ang tama o mali. Makatutulong ang araling ito sa iyo upang mas makagawa ka ng mga pagpapasya na nakaayon sa tama at mabuti. Gagabayan ka ng mga nilalaman nito na mailapat sa mga totoong pangyayari sa iyong buhay na nangangailangan ng pagpapasya. Pagkatapos ng araling ito, inaasahang: a) nakikilala mo na natatangi sa tao ang Likas na Batas Moral dahil ang pagtungo sa kabutihan ay may kamalayan at kalayaan; b) nailalapat mo ang wastong paraan upang baguhin ang mga pasya at kilos na taliwas sa unang prinsipyo ng Likas na Batas Moral; c) nahihinuha mo na nalalaman agad ng tao ang mabuti at masama sa kongkretong sitwasyon batay sa sinasabi ng konsiyensiya; at d) nakabubuo ka nang tamang pangangatwiran batay sa Likas na Batas Moral upang magkaroon nang angkop na pagpapasya at kilos araw-araw. I Kabutihan Kasamaan A D B C Masama iyan. Sundin mo ang iyong konsiyensiya. Naguguluhan po ako. Natutuhan mo sa nakaraang aralin ang paggamit ng kakayahang magpasya upang alamin ang katotohanan at kumilos patungo sa kabutihan na makatutulong sa pag-unlad ng iyong pagkatao. Ginamit mo ang iyong isip at kilos-loob sa tamang paraan sa tulong ng mga hakbang sa pagbuo ng desisyon.

15. 15 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Nahihirapan ka bang magpasya kung alin ang tama o mali? Nais mo bang makabuo ng angkop na desisyon na naaayon sa Likas na Batas Moral? Tukuyin ang mga nakatala sa ibaba kung ito ay nagpapakita ng pasyang nararapat o hindi nararapat. Gawain sa Pagkatuto Bilang 1: Basahin ang mga nakasaad sa ibaba. Lagyan ng tsek (✓) kung ito ay nagpapakita nang tamang pagpapasya at ekis (X) naman kung hindi. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel. ___1. Tinutulungan pa rin ni Kisha ang kaniyang kaklase sa mga aralin kahit na sinisiraan siya nito. ___2. Sinasamantala ng mga bata na maglaro sa labas ng bahay kapag walang nakabantay kahit may banta ng COVID-19. ___3. Sinisikap na makapag-aral ni Belinda kahit na may kakulangan sa mga gamit sa esk’wela. ___4. Iniuuwi ng Tatay Freddie mo ang mga bond paper mula sa kanilang opisina. Masayang-masaya ka dahil dito. ___5. Sa tuwing wala ang nanay ni Rose ay sinasaktan niya ang nakababatang kapatid. Alin-alin sa mga sitwasyon ang nagpakita ng tamang pagpapasya? Paano mo nalaman na tama ang mga ito? D Gawain sa Pagkatuto Bilang 2: Tukuyin kung ang pahayag ay nagpapakita ng paggamit Likas na Batas Moral sa pagpapasya. Lagyan ng (✓) kung Oo at (X) naman kung Hindi. Gawin ito sa iyong sagutang papel. ___1. Pinigilan ni Roy ang sarili na kunin ang pagkain sa mesa kahit gutom na gutom na siya. Alam niyang pagmamay-ari ito ng iba kaya tiniis na lamang niya ang kagustuhang makakain. ___2. Naisip ni Angie na maaaring masaktan niya ang mga magulang kung sasagot siya. Punong-puno na siya kaya ibinuhos niya ang galit at pinagsalitaan ang mga ito. ___3. Dahil sa panganib na dala ng COVID-19, minabuti ni Alex na protektahan ang sarili sa pamamagitan ng pagsunod sa social distancing. ___4. Mas pinili ni Jerome na ipamahagi ang ayudang natanggap kahit na nga hindi ito sapat para sa kaniya. ___5. Nag-aral na lamang si Echo sa halip na lumabas ng bahay at makipaglaro sa mga barkada.

16. 16 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Kung ang konsiyensiya ay ang nagsasabi kung mali o tama ang ginagawa ng tao, saan nga ba ito matatagpuan at saan ito nakasalig? Ang konsiyensiya ay nakaangkla sa isip ng isang tao. Ang Likas na Batas Moral ang batayan ng konsiyensiya sa pag-alam ng tama o mali. Likas na Batas Moral. Ang batas na ito ay taglay mo at ng lahat ng tao mula nang ikaw ay likhain. Nakatanim na sa iyong puso at isip ang batas na ito na siyang tumutulong upang maunawaan mo ang tama at mali. Dahil ikaw ay nilikha na kawangis ng Diyos, taglay mo ang kabutihan at karunungan na nagmumula sa Manlilikha. Kaakibat ng kabutihan at kamalayan na na ito ay ang kalayaan na ipinagkaloob sa iyo. Ang kakayahang pumili ang nagdudulot sa iyo na makagawa ng masama o mabuti. Ang Likas na Batas Moral ay kusang bumubukal sa taong tulad mo. Hindi na kailangan ng pormal na edukasyon o pag-aaral upang malaman ang mga nakasaad dito. Ikaw, katulad ng iba, ay biniyayaan ng kalayaan na magagamit upang maging mapanagutan sa iyong mga kilos. Ang kalayaan ay isa sa mga dahilan kung bakit mayroong Likas na Batas Moral. Tanging ang mga pinagkalooban ng kalayaan lamang ang sakop nito. Alam mo ba na ang tao ay ipinanganak na may taglay na kabutihan? Ang tao ay nagtataglay ng kakayahan na alamin ang mabuti at masama, sapagkat siya ay nilikha na may konsiyensiya. Ang konsiyensiya ay nagmula sa dalawang salitang Latin na Cum (with) at Scientia (knowledge). Ang ibig sabihin nito ay “with knowledge” o may kaalaman. Ito ay nangangahulugan na kung ang isang tao ay may kaalaman sa isang bagay, naipakikita niya ito sa pamamagitan ng kaniyang kilos. Namamalas ito ng mga taong nakapaligid sa kaniya sa pamamagitan ng kaniyang mga gawa. Ayon kay Santo Tomas de Aquino, ang aplikasyon ng kaalaman ng tao ay makikita sa pamamagitan ng mga sumusunod: 1. Ang konsiyensiya ay nagsisilibing saksi ng iyong sarili kung mayroon kang mga bagay na dapat na isinakilos o hindi isinakilos. 2. Ang konsiyensiya ang nakapagsasabi sa tao kung may mga dapat siyang gawin ngunit hindi niya ginawa o mga bagay na hindi niya dapat isinagawa ngunit kaniyang isinagawa. 3. Ang konsiyensiya ang nakapagsasabi kung ang isang kilos ay naisakatuparan nang tama at maayos o mali at hindi maayos ang pagsasakatuparan nito.

17. 17 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Ang Likas Batas Moral ay nakatutulong upang mapanatili ang kaayusan, katahimikan at kapayaan ng pamumuhay ng mga tao. Ano nga ba ang mga prinsipyo ng Likas na Batas Moral? Mga Prinsipyo ng Likas na Batas Moral 1. Gawin ang mabuti at iwasan ang masama. Sa paglakad sa buhay sa mundong ibabaw, napakahalaga na sa bawat pagpili mo sa mga bagay na dapat gawin ay laging isaalang-alang ang gawaing patungo sa kabutihan; hindi yaong mga bagay na magdudulot ng kasamaan sa sarili at sa kapwa. 2. Pangkalahatan (Universal) – ito ay sumasakop sa lahat ng tao, ano man ang pinanggalingang lugar, kultura, lahi o komunidad. Nagaganap ito sa lahat ng panahon. 3. Walang Hanggan (Eternal) – ang batas na ito ay walang katapusan. Anoman ang mangyari sa bawat henerasyon, ito ay mananatili sapagkat ito ay permanente. Magbago man ang maraming bagay ngunit ito ay hindi maglalaho. Ito ay matibay na saligan sapagkat ito ay mananatiling totoo sa anomang panahon at sitwasyon. 4. Di nagbabago (Immutable) – ang Likas na Batas Moral ay hindi nagbabago. Ito ay hindi kailanman maiiba o mapapalitan ng tao. Ito ang nagbubuklod sa lahat ng tao sapagkat ito ay nagtatakda ng mga bagay na dapat sundin ng lahat. susundin mo ang isinasaad sa Likas na Batas Moral, ito ay magdudulot ng kapayapaan sa iyong sarili at sa kapwa. Mahalaga na maunawaan mo ang mga katangian ng Likas na Batas Moral upang mas higit mong magawa ang tama at mabuti. Ito ay ang mga sumusunod: 1. Obhektibo (Objective) – ito ay hindi naapektuhan ng pagsunod o hindi pagsunod ng tao dahil nakasalig ito sa realidad at sa katotohanan. Ang katotohanan ay nagmumula sa Diyos at hindi imbensiyon lamang. Ang tao ang kusang nakatutuklas nito. Maniwala ka man o hindi, ito ay mananatili. “Likas na Batas Moral: batayan ng konsiyensiya.” Ang layunin ng Likas na Batas Moral ay ang magsilbing patnubay sa pagpili nang tama at mabuting desisyon sa buhay. Ang batas na ito ay naglalayon na ikaw ay mapabuti at makaiwas sa masama. Kung

18. 18 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Gawain sa Pagkatuto Bilang 3: Gamit ang nakalap mong kaalaman sa araling ito, gumawa ng pakahulugan sa Likas na Batas Moral. Sundin ang graphic organizer na makikita sa ibaba. Gawin ito sa iyong sagutang papel. ingatan ang kaniyang buhay. Inaalagan ang iba’t ibang aspeto ng buhay na patungo sa patuloy na pag-unlad nito. B. Kasama ng mga hayop (mga nilikhang may buhay at pandama), likas sa tao (nilikhang may kamalayan at kalayaan) ang pagpaparami ng uri at papag-aralin ang mga anak. Bilang seksuwal na nilalang, ang tao ay may kalikasan na maging kamanlilikha ng Diyos kaya’t isa sa mga naisin ng tao ay ang magparami ng kaniyang lahi. Subalit, hindi ito natatapos sa pagpaparami kundi kaabibat nito ang responsibilidad na itaguyod ang kinabukasan ng mga anak sa pamamagitan ng pagsuporta sa kanilang pagkakamit ng edukasyon. C. Bilang rasyonal o may isip na nilalang, may likas na kahiligan ang tao na alamin ang katotohanan at mabuhay sa lipunan. Makapamumuhay ka nang may pag-ibig, kagalakan at kapayapaan kung palaging pakikinggan ang konsiyensiya. Ito ang nagsisilbing Likas na Batas Moral na ipinunla sa iyong puso at isipan na siyang gumagabay upang ikaw ay makapamuhay nang matiwasay at maging bahagi ng pag-unlad ng kapwa. “Laging isaalang-alang ang kabutihan.” 2. Prinsipyo ng likas na Batas Moral na makikita sa kalikasan ng tao. A. Kasama ng lahat ng may buhay, may kahiligan ang tao na pangalagaan ang kaniyang buhay. Ang tao ay may likas na hilig na Likas na Batas Moral E Ngayong naunawaan mo na ang tulong ng Likas na Batas Moral sa pagpili nang tama at mabuti, makakaya mong mailapat sa buhay ang iyong kaalaman.

19. 19 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Gawain sa Pagkatuto Bilang 4: Tumahimik nang sandali. Isipin ang mga naging desisyon mo nang mga nakaraang araw. Alin-alin dito ang ayon at taliwas sa unang prinsipyo ng Likas na Batas Moral (Gagawin ang mabuti; iiwasan ang masama). Itala sa talahanayan ang mga gagawing pagbabago. Gawin ito sa iyong sagutang papel. Mga nagawang tamang pasya Mga gagawing pagpapanatili Mga nagawang maling pasya Mga gagawing pagtatama Gawain sa Pagkatuto Bilang 5: Basahin at unawain ang mga sumusunod na sitwasyon. Isulat ang salitang Mabuti kung ito ay nagpapakita ng pagpili sa tama at isulat naman ang salitang Masama kung hindi. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel. _____1. Binigyan mo at ng Nanay Lorena mo ng bigas ang kapitbahay na nawalan ng trabaho dahil sa Enhanced Community Quarantine. _____2. Nilagpasan ni Lino ang maruming matanda na humihingi sa kaniya ng tulong. _____3. Ibinalik ni Oscar ang pitaka at cellphone na naiwan ng kaniyang pasahero. _____4. Dinadaya ni Mang Tony ang timbangan na ginagamit niya sa pagtitinda ng isda sa palengke. _____5. Binabawasan ni Gary ang mga de-lata na ipamimigay sa kanilang kabaranggay. Gawain sa Pagkatuto Bilang 6: Tunghayan ang mga sitwasyon sa ibaba. Tukuyin kung ang mga ito ay nakabatay sa Likas na Batas Moral o hindi. Pangatwiranan ang iyong sagot. Isulat ito sa iyong sagutang papel. Sitwasyon A. Nagsara ang negosyo ng mga magulang ni Issa at nalugi sila dahil sa COVID-19. Hindi tulad nang dati, wala ng kakayahan ang kaniyang ama at ina na maibigay ang kaniyang hinihingi. Nahihiya si Issa na malaman ito ng kaniyang mga kaibigan kaya pumunta siya sa kaniyang tiyuhin at nanghiram ng pera. Nangako siya na babayaran ito ng kaniyang tatay kahit lingid ito sa kaalaman ng ama. Tama ba ang ginawa niya? Kung ikaw si Issa, ano ang iyong gagawin?

20. 20 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Sitwasyon B. Itinuturing ni Gemma na tunay na kaibigan si Karen. Hindi alam ni Gemma na ikinukuwento nito ang lahat ng kaniyang mga sekreto sa iba pa nilang mga kaibigan. Kung ikaw si Gemma, ano ang gagawin mo? Sitwasyon C. Tinanggap ng nanay mo na si Aling Sita ang ayudang ibinigay ng baranggay kahit na regular na empleyado ng gobyerno ang iyong ama. Makatwiran ba ang ginawa ni Aling Sita? Ano ang sasabihin mo sa iyong nanay? Gawain sa Pagkatuto Bilang 7: Sagutin ang sumusunod ayon sa iyong natutuhan sa araling ito. Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ito sa iyong sagutang papel. 1. Saan nakaangkla ang konsiyensiya ng tao? A. isip C. katawan B. kamay D. puso 2. Sinisikap ni Jenny na maitaguyod mag-isa ang pag-aaral ng kaniyang anak dahil maaga siyang nawalan ng asawa. Sa aling prinsipyo ng Likas na Batas Moral nakaayon ang kilos ni Jenny? A. Gagawin ang mabuti at iiwasan ang masama. B. May kahiligan ang taong pangalagaan ang kaniyang buhay. C. Likas sa tao ang pagpaparami ng uri at papag-aralin ang mga anak. D. May likas na kahiligan ang tao na alamin ang katotohanan at mabuhay. 3. Alin sa mga sumusunod ang HINDI katangian ng Likas na Batas Moral? A. obhektibo C. pangkalahatan B. walang hanggan D. subhektibo 4. Kapag may nararamdamang hindi maganda sa katawan, agad na kumukonsulta sa doktor si Leo. Sa aling prinsipyo ng Likas na Batas Moral nakaayon ang kilos niya? A. May likas na kahiligan ang tao na alamin ang katotohanan at mabuhay. B. Likas sa tao ang pagpaparami ng uri at papag-aralin ang mga anak. C. May kahiligan ang taong pangalagaan ang kaniyang buhay. D. Gagawin ang mabuti at iiwasan ang masama. 5. Ang Likas na Batas Moral ay kasama sa mga aralin sa paaralan sa asignaturang Edukasyon sa Pagpapakatao. Ang pangungusap na ito ay: A. Mali, sapagkat ito ay nakaukit sa puso ng tao. B. Mali, sapagkat ito ay nasa paggamit ng tao. C. Tama, sapagkat kasama ito sa pag-aralan. D. Tama, sapagkat layon nito na mapabuti ang tao.

21. 21 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 A Taglay mo ang Likas na Batas M _ _ _ _ na tumutulong upang maging gabay mo sa iyong mga pagpapasya. Ang bawat desisyon na iyong gagawin ay mahalaga sapagkat ito ay makaaapekto sa iyong sarili at sa iyong kapwa. Mahalaga na ikaw ay maging maingat sa iyong mga pasya at gamitin ang Natutuhan ko na kapag ako ay gumagawa nang tama at mabuting pasya, ako ay: _______________________________________________________________________________. Kapag ako naman ay nakagagawa ng maling pasya, ako ay: _______________________________________________________________________________. Ang gagawin ko sa mga pasyang hindi mabuti o hindi tama ay: _______________________________________________________________________________. mga prinsipyong tumutugma sa kalikasan mo bilang tao: ang pangalagaan ang buhay at alamin ang katotohanan. Laging tandaan na sa tuwing magpapasya ay iwasan ang masama at gawin ang mabuti upang ang buhay mo ay maging pagpapalang handog sa sarili at kapwa. Gamitin mo ang iyong kaalaman at k _ n _ _ _ _ n _ _ _ a. Talaan ng mga Pasyang Ginawa Gawain sa Pagkatuto Bilang 8: Bantayan ang iyong kilos sa bawat araw sa loob ng isang linggo. Itala ang mga pasyang nagagawa gamit ang talahanayan sa ibaba. Lagyan ng masayang mukha ang mga pasyang mabuti at tama. Lagyan naman ng malungkot na mukha ang mga pasyang hindi mabuti o masama. Isulat ito sa isang malinis na papel o bond paper. Araw Ginawang pasya Damdamin Linggo Lunes Martes Miyerkules Huwebes Biyernes Sabado

22. 22 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Pagbuo ng mga Hakbang sa Tamang Paggamit ng Kalayaan Aralin Sa iyong pagpapatuloy sa aralin para sa ikalima at ika-anim na linggo ay matutuklasan mo ang mas malalim na kahulugan ng kalayaan. Ito ay makatutulong sa iyo upang maging mapanagutan sa iyong mga kilos. Batid mo na nga ba ang tunay na kalayaan ayon sa ipinakikita sa mga larawan sa itaas? Paano mo nga ba masasabi na ikaw ay malaya? Ano-anong mga kilos at kalagayan ang nagpapakita na tinatamasa nga ng isang tao ang tunay na kalayaan? Ang mga katanungang iyan ay masasagot mo sa mga konseptong tatalakayin at mga gawaing ihahain sa iyo. Pagkatapos ng araling ito, inaasahang: a) nakikilala mo ang mga indikasyon o palatandaan ng pagkakaroon o kawalan ng kalayaan; b) nasusuri mo kung nakikita sa mga gawi ng kabataan ang kalayaan; c) nahihinuha na likas sa tao ang malayang pagpili sa mabuti o sa masama, ngunit ang kalayaan ay may kakambal na pananagutan para sa kabutihan; at d) naisasagawa mo ang pagbuo ng mga hakbang upang baguhin o paunlarin ang paggamit ng iyong kalayaan. WEEKS 5-6 I A B C D Natutuhan mo sa nakaraang aralin ang paggamit ng Likas na Batas Moral bilang batayan ng iyong pagpapasya. Dagdag tulong ito sa paggamit ng isip at kilos-loob na nauna mong pinag-aralan. Sa tulong ng iyong konsiyensiya ay pinag-isipan mo kung tama o mali ang iyong mga nagawang pasya at gumawa ka ng mga hakbang upang itama ang mga ito.

23. 23 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Nagagawa mo ba ang lahat nang gusto mong gawin? Masasabi mo ba na ikaw ay tunay na malaya? Gawain sa Pagkatuto Bilang 1: Basahin at unawain ang mga sitwasyon sa ibaba. Lagyan ng T kung ito ay nagpapakita ng tamang paggamit ng kalayaan at M naman kung hindi. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel. _____1. Kahit may kakapusan sa mga pangangailangan, ibinalik ni Dondie sa may-ari ang napulot na pitaka na may lamang pera. _____2. Kinopya ni Patrick ang sagot ng kaniyang kaklase sa pag-aakala na hindi malalaman ng guro dahil siya ay naka online class. _____3. Dahil nasa General Community Quarantine na ang bayan nila Trisha, pumupunta na siya sa bahay ng kaibigan sa kabilang barangay. _____4. Pinasasagutan ni Jessa sa kaniyang nanay ang mga gawain sa modyul upang hindi siya mahirapan sa pagsagot. _____5. Buong pusong ginagampanan ni Ara ang kaniyang gawain bilang tagapaglinis ng bakuran sapagkat alam niya na ito ay makatutulong sa kalinisan ng paligid. D Natukoy mo ba ang mga kilos na tama at maling paggamit ng kalayaan mula sa mga sitwasyon sa itaas? Ano ang iyong naging batayan? Maraming bagay ang ninanais ng tao na mangyari at hindi mangyari sa kaniyang sarili. Ninanais ng marami na makasama nang matagal ang kaniyang mga mahal sa buhay. Hangad mo rin na hindi makaranas ng mga bagay na makasasakit sa kaniya, pisikal man, emosyonal o sikolohikal. Ang mga nabanggit ay ilan lamang sa bagay na hindi mo hawak. Ngunit may mga bagay na maaring ikaw ang pumili gamit ang kalayaan na ipinagkaloob sa iyo. Kalayaan. Ito ay ang panloob at mahalagang bahagi ng tao na nakabatay sa kaniyang talino na magpasya sa mga bagay na maaaring makapagdulot ng kabutihan o kasamaan sa sarili at sa kaniyang kapwa. Ano nga ba ang kalayaan? “Kalayaan: pasya tungo sa kabutihan.”

24. 24 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Upang lubos mong maunawaan ang kalayaan, narito ang mga uri nito: 1. Panloob na Kalayaan. Kalayaan ng tao na nakabatay sa kaniyang makatwirang pagkagusto. Ito ay tumutukoy sa: A. Kalayaang gumusto (freedom of exercise)- ito ang kalayaan ng tao na piliin kung nanaisin niya o hindi ang isang pagpili. B. Kalayaang tumukoy (freedom of specification)- ito naman ang kalayaan sa pagtukoy kung ano ang kaniyang nanaisin. 2. Panlabas na Kalayaan. Ito ay ang uri ng kalayaan na naapektuhan ng mga salik na nakaiimpluwensiya sa tao kasama ang mga tao sa paligid. Ito ay kalayaang maaring mabawasan sapagkat may ibang sangkot dito. Ikaw, bilang tao, ang gumaganap sa iyong kilos ayon sa mga ninais at pinili mo. Anoman ang kahihinatnan ng mga pagpili ay hindi mo hawak. Dahil dito, may kaakibat itong responsibilidad. Kasama ng pagpili ang pagpapasya sa sarili na maging handang harapin anoman ang resulta ng mga bagay na ninais. Nangangahulugan ito na ang kalayaan ay may hangganan. Ang hangganan na ito ay itinatakda ng Likas na Batas Moral. Dahil ang kalayaan ay may hangganan, nararapat lamang na gamitin ito nang may pananagutan. Dahil ang kalayaan ay nakabatay sa Likas na Batas Moral, ito ay dapat gamitin tungo sa kabutihan. Ang tunay na mapanagutang paggamit ng kalayaan ay magiging ganap lamang kung ito ay hahantong sa kabutihan. “Mapanagutang paggamit ng kalayaan = kabutihan.” Ayon kay Santo Tomas de Aquino, ang kalayaan ay “katangian ng kilos-loob na itakda ng tao ang kaniyang kilos tungo sa kaniyang maaaring hantungan at ang paraan upang makamit ito.” Ito ay tumutukoy sa kung ano ang maaaring kahihinatnan ng tao sa mga pinagpiliang desisyon. Ano-ano ang mga palatandaan na nagagamit mo ang iyong kalayaan nang may pananagutan? Ayon kay Esteban (1990), ang mga sumusunod ay palatandaan ng mapanagutang paggamit ng kalayaan: 1. Naisaaalang-alang mo ang kabutihang pansarili (personal good) at ang kabutihang panlahat (common good). Mahalaga na napauunlad mo ang iyong sarili patungo sa kaganapan ng iyong pagkatao sa lahat ng aspeto ng iyong buhay. Kailangang piliin mo ang mga

25. 25 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 bagay na makatutulong upang ikaw ay lumago. Sa pagpapaunlad ng sarili, marapat na hindi ito magdudulot ng masamang epekto sa kapwa. Sa halip, ang gawaing ito ay makatutulong sa pag-angat ng kapwa maging ng lahat ng tao. 2. Handa mong harapin ang anomang kahihinatnan ng iyong pasya. Nakahanda ka sa anomang magiging epekto ng pagkilos mo bilang isang taong mapanagutan. Kaya mong harapin at panagutan ang mga bagay na pinagpasyahan, maganda man o hindi ang magiging resulta ng desisyon. Bilang isang responsableng tao, alam mo dapat na bibigyang katugunan ang bawat hamon sa iyong pasya. Nakahanda ka ring gawing nasa tama at maayos ang mga susunod na hakbang. 3. Naaayon ang iyong pagkilos sa Likas na Batas-Moral. Ang tunguhin ng Likas na Batas Moral ay kabutihan. Sa bawat pagpapasya ay isinasaalang-alang mo ang motibo kung bakit mo ginagawa ang mga bagay-bagay. Kung ito ay para sa pag-unlad, sa paggawa nang tama at makabubuti, ito ay patungo sa layon ng pagbibigay ng kalayaan sa tao. Mahalaga na ikaw ay may kongkretong hakbang upang paunlarin ang paggamit ng kalayaang ipinagkaloob sa iyo. Ang ilan sa mga hakbang na maaring gawin ay ang mga sumusunod: 1. Palagiang paghingi ng gabay ng Diyos sa pamamagitan ng panalangin. 2. Pakikinig sa sinasabi ng konsiyensiya. 3. Pag-iisip nang mabuti sa mga sitwasyon bago magbitiw ng pasya. 4. Pagsasabuhay ng mga moral na panuntunan. 5. Pagpapahalaga sa bawat nilikha. “Kalayaan: pamumuhay nang may kapayapaan.” Tunay na sa paggamit ng kalayaan na ipinagkaloob sa iyo ay maaari kang makapamuhay nang may kapayapaan. Sa pamamagitan din nito ay maisusulong ang kabutihang panlahat. Isa sa mga layunin ng pagkalikha sa iyo at sa bawat tao ay ang maipalaganap ang kabutihang taglay buhat nang ikaw ay isilang. Maging instrumento ka at daluyan ng pagpapala para sa lahat ng tao. Masasabi mong umiiral ang kalayaan kung ikaw ay nabibigyan ng pagkakataong mag-isip, makapamili, masabi ang nasa isip o loob, at makagawa ng bagay na iyong nais. Hindi naman ito umiiral kung iba ang nagpapasya para sa iyo at wala kang pagkakataong ipakita ang mga gawaing unang nabanggit.

26. 26 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Gawain sa Pagkatuto Bilang 2: Basahin ang sumusunod. Tukuyin at isulat ang bahagi ng mga pahayag sa ibaba na maituturing na palatandaan ng mapanagutang paggamit ng kalayaan. Gawin ito sa iyong sagutang papel. 1. Sinabi ni Bert ang lahat ng gusto niyang sabihin kay Ronnie. Siniguro niyang hindi siya makasasakit sa kaniyang pananalita. 2. Ang pamilya ni Mang John ay sumusunod sa batas na ipinatutupad sa kanilang komunidad upang makatulong sa pag-iwas sa kumakalat na sakit. 3. Sinabi pa rin ni Dina ang katotohanan kahit na sinuhulan siyang upang manahimik na lamang. 4. Ibinabahagi ni Lena ang password ng Wi-Fi nila sa kapitbahay na si Keith upang makatulong na makapagpatuloy ito sa pag-aaral sa pamamagitan ng online class. 5. Nakaramdam ng sintomas ng COVID-19 si Vicky. Ipinagbigay-alam niya agad ito sa iba upang makapag-ingat sila. Subalit kailangang maunawaan mo na hindi nagtatapos ang kalayaan sa karapatan at kakayahang gawin ang mga anomang nais mo. Pumapasok dito ang konsepto ng tamang kalayaan at ang mapanagutang pagpapasya at pagkilos. Ika nga, ang karapatan mo ay nagtatapos sa pagsisimula ng karapatan ng iba. Paano nga ba makikita sa iyo at sa iyong kapwa kabataan ang mga kilos na sang-ayon sa tamang paggamit ng kalayaan? Ilan sa mga halibawa ay: 1) pag-iisip muna bago gawin ang isang bagay. Inaalam mo kung ano ang posibleng kahinatnan nito sa iyong sarili at sa kapwa; 2) pagtatanong sa sarili at pagtitimbang kung anong pakinabang ang maidudulot nito at ano naman ang masamang dulot kung sakali; 3) pagsisiyasat kung walang nalalabag na prinsipyo, karapatan o batas ang anomang gagawin; 4) pagsangguni sa kapwa lalong higit sa nakatatanda at may alam; at 5) pananatiling may banal na pagkatakot sa Diyos na siyang gabay upang piliin ang tama at mabuti. Gawain sa Pagkatuto Bilang 3: Punan ng katambal o katumbas na pananagutan ang sumusunod na pahayag na may kinalaman sa paggamit ng kalayaan. Gawin ito sa iyong sagutang papel. 1. Malaya akong kainin ang mga pagkaing nasa hapag kainan na para sa buong pamilya ngunit dahil maraming kakain, _____________________________________. 2. Mabuti naman ang intensiyon ko na ipahayag ang aking katuwiran nang napagalitan ako ng nanay ko subalit dapat na ang paraan ko ay _____________. 3. Malaya akong gumamit ng cellphone ngunit titiyakin kong __________________.

27. 27 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Gawain sa Pagkatuto Bilang 4: Basahin at unawain ang sitwasyon. Pag-aralan kung nagamit ni Cristy ang malayang pagpili patungo sa kabutihan. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel. Sitwasyon: Kapos sa buhay ang pamilya ni Cristy. Isang araw, inalok siya ng kaibigan na sumama sa kaniya upang kumita ng pera. Dahil sa pangangailangan, nagawa ni Cristy na magbenta ng ilegal na gamot upang matustusan ang pang-araw-araw na gastusin sa kanilang tahanan. Gabay na Tanong: 1. Tama ba ang ginawa ni Cristy? Bakit? 2. Ano kaya ang kahihinatnan ng pagpili na ginawa ni Cristy? 3. Kung ikaw si Cristy, gagawin mo rin ba ang kaniyang ginawa? Bakit? E Sa pagkaunawa mo sa tunay na kahulugan ng kalayaan, maisasagawa mo na ang mapanagutang paggamit nito. Gawain sa Pagkatuto Bilang 5: Gumuhit ng larawan o poster na nagpapakita ng iyong gawi sa wastong paggamit ng kalayaan. Ibigay ang mga impormasyong hinihingi. Gawin ito sa isang malinis na papel. 1. Ano ang kilos na ipinakikita mo sa larawan o poster? 2. Paano mo nasabi na nagamit mo nang wasto ang iyong kalayaan? Naisagawang pasya gamit ang kalayaan Paraan ng pagpapaunlad sakaling muling magpapasya Tsart ng Pagpapaunlad ng Paggamit ng Kakayahan Gawain sa Pagkatuto Bilang 6: Bumuo ng mga hakbang sa pagpapaunlad ng paggamit ng kalayaan. Punan ang tsart sa ibaba. Gawin ito sa iyong sagutang Gawain sa Pagkatuto Bilang 7: Sagutin ang sumusunod ayon sa iyong natutuhan sa araling ito. Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ito sa iyong sagutang papel. 1. Sa mapanagutang paggamit ng kalayaan, lahat ng naisin mong gawin ay maaring mangyari. Ang pangungusap ay: A. Mali, sapagkat nalilimitahan ng Likas na Batas Moral ang kalayaan. B. Mali, sapagkat nakasalalay sa iyo ang kahihinatnan ng iyong pagpili. C. Tama, sapagkat ito ang layunin ng kalayaan kaya lahat ay magagawa. D. Tama, sapagkat ito ay regalong ipinagkaloob sa iyo upang gamitin mo.

28. 28 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 2. Alin sa mga sumusunod ang HINDI kabilang sa mapanagutang paggamit ng kalayaan ayon kay Esteban (1990)? A. Pagsasaalang-alang ng kabutihang pansarili at panlahat. B. Pagkilos na hindi sumasalungat sa Likas na Batas-Moral. C. Pagkilos nang walang pumipigil sa mga bagay na gusto mo. D. Kahandaang harapin ang anomang kahihinatnan ng pasya. Para sa 3-4: A. Panloob na kalayaan C. Panlabas na kalayaan B. Pansariling kalayaan D. Panlipunang kalayaan 3. Hindi magawa ni Mark na lumabas ng bahay sapagkat ayon sa ipinatutupad na ordinansa ng barangay ay huhulihin at ikukulong ang mahuhuling 21 taong gulang pababa. Anong uri ng kalayaan ang ipinakikita rito? 4. Mas pinipili ni Gina na tulungan ang mga nakababatang kapatid sa paggawa ng gawaing pampaaralan kaysa maglaro ng mga online games. Anong uri ng kalayaan ang ipinakikita rito? 5. Bago gumawa ng pasya si Eric ay nananalangin muna siya upang gabayan ng Poong Maykapal. Anong hakbang sa pagpapaunlad ng kalayaan ang ginagawa ni Eric? A. Pakikinig sa sinasabi ng konsiyensiya. B. Pagsasabuhay ng moral na panuntunan. C. Paghingi ng gabay sa Diyos sa panalangin. D. Pag-iisip sa sitwasyon bago magbitiw ng pasya. Gawain sa Pagkatuto Bilang 8: Magbasa ng balita sa diyaryo o sa internet. Maaari ring manood mula sa palabas sa telebisyon. Isulat sa iyong kwaderno ang mga sitwasyon na nabasa o napanood na nagpapakita ng mapanagutang paggamit ng kalayaan. Ipaliwanag kung paano nagamit nang mapanagutan ang kalayaan. Huwag kalimutang ilagay kung saan nakuha ang sipi o sa anong programa sa telebisyon ito napanood. A Ipinagkaloob sa iyo ng Diyos ang k _ _ _ y _ _ n upang gamitin ito. Ang paggamit nito ay may kaakibat na responsibilidad. Bago ka gumawa ng hakbang, siguraduhin muna na ito ay patungo sa kabutihang panlahat. Laging isipin na patungo sa k _ _ _ t _ h _ n. ang mapanagutang paggamit ng kalayaam. Maging tunay na malaya at mamuhay ka nang payapa!

29. 29 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Sa panghuling aralin para sa ikalawang markahan ay mauunawaan mo ang kahalagahan ng pagpapakita ng paggalang sa dignidad ng kapwa. Tulad ng mga nasa larawan sa itaas, nagagawa mo bang makitungo at makibagay sa ibang tao nang may paggalang? Bibigyang linaw sa araling ito ang kahulugan ng dignidad at ang mga dapat mong ikilos bilang pagpapahalaga sa dignidad. Pagkatapos ng araling ito, inaasahang: a) nakikilala mo na may dignidad ang bawat tao anoman ang kaniyang kalagayang panlipunan, kulay, lahi, edukasyon, relihiyon at iba pa; b) nakabubuo ka ng mga paraan upang mahalin ang sarili at kapwa na may pagpapahalaga sa dignidad ng tao; c) napatutunayan mo na ang c.1) paggalang sa dignidad ng tao ay ang nagsisilbing daan upang mahalin ang kapwa tulad ng pagmamahal sa sarili at c.2) ang paggalang sa dignidad ng tao ay nagmumula sa pagiging pantay at magkapareho nilang tao; at d) naisasagawa mo ang mga kongkretong paraan upang ipakita ang paggalang at pagmamalasakit sa mga taong kapus-palad o higit na nangangailangan kaysa sa iyo. Pagpapakita ng Paggalang sa Dignidad ng Kapwa Aralin WEEKS 7-8 I A B C D Natutuhan mo sa nakaraang aralin na maging mapanagutan sa paggamit ng iyong kalayaan. Patuloy mo itong linangin upang maging kabahagi ng pagsusulong ng kabutihang panlahat. Makatutulong ang isip, kilos-loob at Likas na Batas Moral sa pagpapakita ng tunay na kahulugan ng kalayaan.

30. 30 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Dignidad. Ito ay nagmula sa salitang Latin na dignitas mula sa salitang dignus na nangangahulugang karapat-dapat. Tulad ng isip, ang dignidad ay biyayang mula sa Diyos na taglay ng tao. Marapat lamang na ibigay ang kaukulang pagpapahalaga sa bawat tao sapagkat karapat-dapat siya na tumanggap nito. Anoman ang uri ng pamumuhay, kasarian, may pinag-aralan man o wala, mayaman o mahirap, anoman ang relihiyon, kulay o lahi, ang lahat ng tao ay nararapat na pagkalooban ng pagpapahalaga. Bilang nilalang na kawangis ng Diyos, ang tao, ay tagapagpalaganap ng kabutihan at pag-ibig. Hindi mo dapat sukatin ang katayuan o kalagayan ng iba sa lipunan upang pag-ukulan ng nararapat na pagtugon. Dapat mong pakitunguhan ang iyong kapwa nang maayos, mabuti at may pag-ibig. Sa pamamagitan niyon ay nagiging kabahagi ka sa layunin ng pagpapalaganap ng pagkakaroon ng mabuting relasyon o ugnayan sa kapwa. D “Pakitunguhan ang kapwa nang maayos, mabuti at may pag-ibig.” Masarap mabuhay kung nangingibabaw ang pagmamahalan at pagkakapatiran. Ito ay iyong matatamo kung igagalang mo ang dignidad na taglay ng bawat isa sa isip at lalong higit sa kilos. Sa mata ng Diyos, ang lahat ng tao ay pantay-pantay. Kahit na iba-iba ang kalagayan at pagtingin ng tao sa kapwa, iisa ang katotohanan na lahat ay nilikha ng Panginoon. Tungkulin ng isa’t isa na pangalagaan ang kapwa sa pamamagitan ng bukas na pakikiisa at pagtulong. Naglalayon ito ng pag-unlad ng bawat isa patungo sa kabutihan. Nasusunod mo ba ang gintong aral na nagsasabing “Huwag mong gawin sa iba ang ayaw mong gawin nila sa iyo?” Narinig mo na ba ang salitang dignidad? Ano nga ba ang kahulugan nito? Paano mo itinuturing ang iyong kapwa? Paano ka nakikitungo sa kanila? Gawain sa Pagkatuto Bilang 1: Ipaliwanag ang kasabihang “Huwag mong gawin sa iba ang ayaw mong gawin nila sa iyo.” Ipahayag ang iyong pagsang-ayon o pagsalungat. Gawin ito sa iyong sagutang papel. __________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________

31. 31 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Magagawa mo ang tungkulin sa kapwa kung iyong isasabuhay ang nakasaad sa Mateo 22:37;39 (Magandang Balita Bibliya): Anoman ang ginagawa mo sa iyong kapwa ay repleksiyon ng iyong pag-ibig sa Maylalang. Upang magawa mong mahalin ang iba katulad ng pagmamahal mo sa iyong sarili, tingnan mo sila sa paraan ng pagtingin ng Diyos sa kanila. Upang magawa mo ito, narito ang mga obligasyon ng tao sa kaniyang kapwa na dapat sundin ayon kay Propesor Patrick Lee: 1. Igalang ang sariling buhay at buhay ng kapwa. Pahalagahan, pangalagaan, mahalin at protektahan ang buhay sapagkat ito ay handog at ipinagkatiwala lamang sa atin. Huwag gumawa ng mga bagay na ikasisira ng iyong pagkatao, gayundin ng sa iba. 2. Isaalang-alang ang kapakanan ng kapwa bago kumilos. Isipin muna kung ang gagawing kilos o aksiyon ay makasisira o makapagpapahamak ng kapwa. Laging tandaan na ang gagawin mo sa iyong kapwa ay para mo na ring ginawa sa iyong Manlilikha. 3. Pakitunguhan ang kapwa ayon sa iyong nais na gawin nilang pakikitungo sa iyo. Laging pakisamahan nang mabuti ang kapwa. Tiyak na babalik sa iyo ang pagpapala kung mabuti ang ginawa mo sa iyong kapwa. Gawin mo ang mabuti sa kapwa ayon sa pag-ibig na bumubukal sa iyong puso. Unawain mo ang kanilang pinanggagalingan at maaaring pinagdaraanang suliranin bilang paggalang. (37) “Sumagot si Jesus, ibigin mo ang Panginoon mong Diyos nang buong puso, nang buong kaluluwa at nang buong pag-iisip. (39) Ito naman ang pangalawa: ibigin mo ang iyong kapwa gaya ng iyong sarili.” “Gawin ang mabuti ayon sa pag-ibig.” Patuloy mong palaganapin ang k a p a y a p a a n , p a g g a l a n g s a katotohanan at pagpapahalaga sa iba. Sikapin mong igalang ang dignidad ng bawat tao sa lahat ng panahon upang magliwanag sa iyo ang kaningningan ng Maylikha. Maipakikita ang paggalang sa dignidad ng kapwa kung magagawa mong: 1. Mahalin ang tao bilang tao. 2. Ipakita ang pagkilala sa dignidad ng kapwa habang may pagkakataon. 3. Tingnan ang tao sa paraan ng pagtingin ng Diyos sa kaniya. 4. Isipin na ikaw ay katuwang sa pagpapalaganap ng kabutihan.

32. 32 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Marahil naranasan mo na, naobserbahan o narinig sa pagbabahagi ng iba na may ilan pa ring hindi isinasagawa ang mga ito. Maaaring kahit pinakitunguhan mo na nang maayos ang isang tao ay gagawan ka pa rin niya nang hindi maganda. Maaari rin na sa paggawa mo ng kabutihan sa kapwa ay ikaw pa rin ang lalabas na masama sa huli. Sa ganitong pagkakataon, huwag kang mawalan ng pag-aasa. Hindi dapat magbago ang iyong pananaw, paniniwala o gawi tungkol sa kabutihan sa kapwa. Alalahanin mo ang isang sikat na kasabihan na “kapag binato ka ng bato, batuhin mo ng tinapay.” Ipakita ang tama at suklian ng kabutihan ang kapwa. Bawat araw na ikaw ay nabubuhay ay isang hamon upang maipakita mo ang paggalang sa iyong kapwa at sa dignidad na taglay ng bawat isa. Lalo na sa iyong edad, dala marahil ng iyong pagiging bata at babagong nagbibinata o nagdadalaga ay hindi mo pa ito lubos na nauunawaan. Subalit, mainam na simulan mo na habang maaga pa ang pagkakaroon ng tamang kaisipan tungkol sa paksang ito upang unti-unti ay maisabuhay mo ang katuruan. Tandaan mo na may hangganan ang buhay. Mabuting maipamalas mo sa iyong kapwa ang nararapat habang ikaw ay nabubuhay upang kung lumisan ka man sa mundong ibabaw ay baon mo ang mabubuting bagay na iyong nagawa para sa kapwa. Ang lahat ng materyal na bagay ay mawawala ngunit ang iyong ugnayan sa Diyos at sa kapwa ang pinakamahalaga. Patuloy mong pagyamanin ang iyong pagkilala sa dignidad na taglay ng bawat isa. Sa pagkaunawa mo ng kahulugan ng dignidad, makagagawa ka na ng angkop na pagkakilala ukol dito. Gawain sa Pagkatuto Bilang 2: Bumuo ng sariling pakahulugan patungkol sa dignidad batay sa naunawaan mo sa araling ito. Gumawa ng mantra (mga salita na paulit-ulit na binibigkas upang makatulong sa paglalim sa pagkaunawa sa isang bagay). Isulat sa isang malinis na papel o bond paper kasama ang iyong paliwanag. Maaari ring i-post sa social media kung may paraan at kakayahan ka. Halimbawa: Kapwa ko, pahahalagahan ko!

33. 33 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Paano nga ba mas maipakikita ang paggalang sa dignidad ng kapwa? Basahin ang usapan ng magkaibigang Lito at Lita. 1. O, bakit tila yata naiinis ka, Lita? 5. Naku, kaibigan, mukhang kailangan mong pag-isipan kung tama ang iyong ginawa. 3. Anong sinabi mo sa kaniya? Binigyan mo ba? 7. Hindi ba itinuro sa atin sa EsP na bawat tao ay may dignidad at kailangan natin itong igalang. 9. Oo. Anoman ang kalagayan sa buhay, anyo, kulay, lahing pinagmulan o kasarian ay may dignidad na taglay. 2. Ang kulit kasi ng matanda sa bangketa. Hingi nang hingi sa akin. Ang baho pa naman niya! 4. Siyempre, hindi! Ano siya, sini -swerte? Pagkain ko ‘to e. Bahala siya sa buhay niya. 6. Huh? Bakit parang kasalanan ko pa, Lito? 8. Weh? Kahit mahirap? Kahit pulubi o taong grasa? 10. Ay oo nga pala. Nabasa ko rin iyon. Isang pagsubok pala ang naganap sa akin kanina. Hindi ako nagtagumpay na magawa sa totoong buhay ang itinuturo sa atin ng mga aralin. Nakakahiya. 12. Mainam, Lita. Tama iyan. Halika, sasamahan kita sa kaniya. Iaabot ko rin itong mga maaayos pang damit sa kaniya. 11. Nagsisisi ako. Babalik ako roon at hihingi ng tawad. Magbibigay na rin ako ng kahit kaunting tulong.

34. 34 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Gawain sa Pagkatuto Bilang 3: Kilalanin ang mga sitwasyon sa ibaba kung ito ay nagpapakita ng pagkilala sa dignidad ng kapwa. Lagyan ng tsek (✓) kung Oo at ekis (X) naman kung Hindi. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel. _____1. Dinuduraan ni Rico ang taong grasa na nakikita niya sa lansangan. _____2. Nagbigay si Jansen ng biskwit sa batang nagtitinda ng Sampaguita sa tapat ng simbahan. ______3. Isinasabay ni Perry ang kaniyang bagong kaklaseng Muslim sa pagkain sa kantina kasama ng iba pa niyang kaibigan. _____4. Binabato ni Dino ng malalaking bato ang bahay ng kaniyang kapitbahay na nagpositibo sa COVID-19. _____5. Tinulungan ni Abby ang banyagang humingi sa kaniya ng tulong kahit na hindi siya gaanong kahusayan sa pagsasalita ng Ingles. Gawain sa Pagkatuto Bilang 4: Magtala ng iba’t ibang uri ng tao sa lipunan na iyong ginagalawan. Isulat ang iyong mga paraan upang maipadama ang pagpapahalaga sa kanilang dignidad. Gawin ito sa iyong sagutang papel. Uri nga tao sa Lipunan Paraan ng iyong pakikitungo Sisimulang gawin o ipagpapatuloy upang maipadama ang pagmamahal sa kapwa Halimbawa: Pulubi Pinandidirihan Laging magdadala ng biskwit kapag aalis ng bahay upang kapag nakakita ako ng pulubi ay akin itong ibibigay. Isasama ko rin sila sa aking mga panalangin. Naniniwala ako na sa pagbuo mo ng sariling pakahulugan sa dignidad ay patuloy mong mauunawaan ang kahalagan ng dignidad ng kapwa. Gayundin, makabubuo ka ng mga tiyak na paraan upang maipakita ito sa iba. E

35. 35 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Gawain sa Pagkatuto Bilang 5: Magbalik-tanaw. Ibahagi ang karanasan na naipakita sa iyo ng kapwa mo ang pagmamahal at pagmamalasakit na naramdaman mo ang tunay na pagkakapantay-pantay ng mga tao. Gayundin, magbahagi ng karanasan na ikaw naman ang nagpakita ng pagmamahal at pagmamalasakit sa iyong kapwa ng hindi tinitingnan ang katayuan sa buhay. Sagutin ang mga tanong sa ibaba. Isulat ang sagot sa iyong sagutang papel. 1. Ano ang iyong naramdaman ng pinagmalasakitan ka ng iyong kapwa? Ano ang pakiramdam na ikaw naman ang nagpakita ng pagmamahal sa iba? 2. Gagawin mo ba ulit ang pagpapakita ng malasakit sa iyong kapwa? Ano-ano pa ang nais mong gawin? Bakit? Gawain sa Pagkatuto Bilang 6: Isipin ang mga taong kapus-palad o mga nangangailangan sa inyong pamayanan. Sa tulong ng iyong pamilya o kasama sa bahay, maglunsad ng “Tulong sa Kapwa” Project. (Sa pagsasagawa nito mahalaga na sundin ang itinakdang panuntunan ng pamayanan sa Community Quarantine). Isulat sa sagutang papel ang iyong plano para sa gawaing ito. Gawan ng dokumentasyon (larawan, artikulo, at/o video) ang pagsasagawa nito. Tulong sa Kapwa Project Uri ng Gawain: ___________________________ Petsa:________________________ Lugar na Paggaganapan:__________________ Paraan ng pagtulong: ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ Gawain sa Pagkatuto Bilang 7: Sagutin ang sumusunod ayon sa iyong natutuhan sa araling ito. Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ito sa iyong sagutang papel. 1. Hindi ipinagkakalat ni Lea ang mga negatibong sinasabi ng kaniyang kaibigan sapagkat alam niya na hindi ito makatutulong sa ugnayan ng bawat isa. Anong obligasyon sa kapwa ang naisasalang-alang ni Lea? A. Pagpapahalaga sa ugnayan B. Paggalang sa sariling buhay at buhay ng kapwa C. Pagsasaalang-alang sa kapakanan ng kapwa bago kumilos D. Pakikitungo sa kapwa ayon sa nais na gawin nilang pakikitungo sa iyo

36. 36 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 A panahon ng pamamalagi sa daigdig upang maipadama ang p _ _ m _ _ _ h _ l at pagmamalasakit sa kapwa. Ibigay ang nararapat para sa tao sapagkat kung ano ang ginawa mo sa iyong kapwa ay para mo na ring ginawa sa Diyos na lumikha. Laging isipin na ang bawat isa ay may taglay na d _ _ _ _ _ _ d. Isabuhay ang pagmamahal at kabutihan! 2. Ayaw ni George na sundin ang buyo ng kaibigan na hamunin ng away ang bagong kapitbahay. Anong obligasyon sa kapwa ang ipinakikita ni George? A. Pagpapahalaga sa ugnayan B. Paggalang sa sariling buhay at buhay ng kapwa C. Pagsasaalang-alang sa kapakanan ng kapwa bago kumilos D. Pakikitungo sa kapwa ayon sa nais na gawin nilang pakikitungo sa iyo 3. Ano ang kahulugan ng dignidad? A. Kahalagahan B. karapat-dapat C. kalakasan D. kapayapaan 4. Alin sa mga sumusunod ang HINDI paraan ng pagpapakita ng paggalang sa dignidad ng kapwa? A. Mahalin mo ang tao bilang tao. B. Ipakita ang pagkilala sa dignidad ng kapwa habang may pagkakataon. C. Tingnan mo ang tao sa paraan ng pagtingin ng Diyos sa kaniya. D. Pahalagahan mo ang tao ng batay sa kung ano ang kakayahan niya. 5. Ang lahat ng tao ay pantay-pantay sa mata ng Diyos. Ang pangungusap ay: A. Mali. Nakasalalay ito sa ginawa ng tao para sa Diyos. B. Mali. Ang lumalapit lamang ang Kaniyang anak. C. Tama. Nilikha niya ang tao na magkakaiba ang karapatan. D. Tama. Ang Diyos ay walang kinikilingan. Gawain sa Pagkatuto Bilang 8: Balikan ang pagkakataon sa buhay mo na nakapagkait ka ng pagmamalasakit at pagmamahal sa iyong kapwa. Manalangin at ihingi ito ng tawad sa Diyos. Pagkatapos nito, magtala ng mga tiyak na hakbang na iyong gagawin upang palagiang maipakita ang pagmamahal at pagmamalasakit. Isulat ang mga ito sa iyong sagutang papel. Hakbang sa pagpapakita ng pagmamahal at pagmamalasakit sa kapwa: _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ Ang tao ay minsan lamang mabubuhay sa mundong ibabaw. Gamitin ang

37. 37 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Susi sa Pagwawasto Gawain sa Pagkatuto 1 1. Tama 2. Mali 3. Mali 4. Tama Weeks 1-2 Gawain sa Pagkatuto 2 1. Isip 2. Kilos-loob 3. Kilos-loob Gawain sa Pagkatuto 7 1. A 2. C 3. A 4. A Gawain sa Pagkatuto 3 Katangian: A, B, F Gamit: C, G, H Tunguhin: D, E, I, J Gawain sa Pagkatuto 1 1. / 2. X 3. / 4. X Weeks 3-4 Gawain sa Pagkatuto 2 1. / 2. X 3. / 4. / Gawain sa Pagkatuto 7 1. A 2. C 3. D 4. C Gawain sa Pagkatuto 5 1. Mabuti 2. Masama 3. Mabuti 4. Masama 5. Masam Gawain sa Pagkatuto 1 1. T 2. M 3. M 4. M Weeks 5-6 Gawain sa Pagkatuto 2 1. Sinisiguro... 2. Sumusunod... 3. Sinabi... 4. Ibinahagi... 5. Ipinagbigay ... Gawain sa Pagkatuto 7 1. A 2. C 3. C 4. A Gawain sa Pagkatuto 3 1. Ibabahagi… 2. Magalang… 3. Sa mabuti o maayos... Weeks 7-8 Gawain sa Pagkatuto 3 1. / 2. / 3. / 4. X Gawain sa Pagkatuto 7 1. A 2. B 3. B 4. D 5. D

38. 38 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Gawain sa Pagkatuto Week 1 LP Week 2 LP Week 3 LP Week 4 LP Gawain sa Pagkatuto Blg. 1 Gawain sa Pagkatuto Blg. 1 Gawain sa Pagkatuto Blg. 1 Gawain sa Pagkatuto Blg. 1 Gawain sa Pagkatuto Blg. 2 Gawain sa Pagkatuto Blg. 2 Gawain sa Pagkatuto Blg. 2 Gawain sa Pagkatuto Blg. 2 Gawain sa Pagkatuto Blg. 3 Gawain sa Pagkatuto Blg. 3 Gawain sa Pagkatuto Blg. 3 Gawain sa Pagkatuto Blg. 3 Gawain sa Pagkatuto Blg. 4 Gawain sa Pagkatuto Blg. 4 Gawain sa Pagkatuto Blg. 4 Gawain sa Pagkatuto Blg. 4 Gawain sa Pagkatuto Blg. 5 Gawain sa Pagkatuto Blg. 5 Gawain sa Pagkatuto Blg. 5 Gawain sa Pagkatuto Blg. 5 Gawain sa Pagkatuto Blg. 6 Gawain sa Pagkatuto Blg. 6 Gawain sa Pagkatuto Blg. 6 Gawain sa Pagkatuto Blg. 6 Gawain sa Pagkatuto Blg. 7 Gawain sa Pagkatuto Blg. 7 Gawain sa Pagkatuto Blg. 7 Gawain sa Pagkatuto Blg. 7 Gawain sa Pagkatuto Blg. 8 Gawain sa Pagkatuto Blg. 8 Gawain sa Pagkatuto Blg. 8 Gawain sa Pagkatuto Blg. 8 Week 5 LP Week 6 LP Week 7 LP Week 8 LP Gawain sa Pagkatuto Blg. 1 Gawain sa Pagkatuto Blg. 1 Gawain sa Pagkatuto Blg. 1 Gawain sa Pagkatuto Blg. 1 Gawain sa Pagkatuto Blg. 2 Gawain sa Pagkatuto Blg. 2 Gawain sa Pagkatuto Blg. 2 Gawain sa Pagkatuto Blg. 2 Gawain sa Pagkatuto Blg. 3 Gawain sa Pagkatuto Blg. 3 Gawain sa Pagkatuto Blg. 3 Gawain sa Pagkatuto Blg. 3 Gawain sa Pagkatuto Blg. 4 Gawain sa Pagkatuto Blg. 4 Gawain sa Pagkatuto Blg. 4 Gawain sa Pagkatuto Blg. 4 Gawain sa Pagkatuto Blg. 5 Gawain sa Pagkatuto Blg. 5 Gawain sa Pagkatuto Blg. 5 Gawain sa Pagkatuto Blg. 5 Gawain sa Pagkatuto Blg. 6 Gawain sa Pagkatuto Blg. 6 Gawain sa Pagkatuto Blg. 6 Gawain sa Pagkatuto Blg. 6 Gawain sa Pagkatuto Blg. 7 Gawain sa Pagkatuto Blg. 7 Gawain sa Pagkatuto Blg. 7 Gawain sa Pagkatuto Blg. 7 Gawain sa Pagkatuto Blg. 8 Gawain sa Pagkatuto Blg. 8 Gawain sa Pagkatuto Blg. 8 Gawain sa Pagkatuto Blg. 8 Personal na Pagtataya sa Lebel ng Performans para sa Mag-aaral Pumili ng isa sa mga simbolo sa ibaba na kakatawan sa iyong naging karanasan sa pagsasagawa ng mga gawain. Ilagay ito sa Hanay ng LP o Lebel ng Performans. Basahin ang deskripsiyon bilang gabay sa iyong pagpili. -Nagawa ko nang mahusay. Hindi ako nahirapan sa pagsagawa nito. Higit na nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin. -Nagawa ko nang maayos. Nahirapan ako nang bahagya sa pagsasagawa nito. Nakatulong ang gawain upang matutuhan ko ang aralin. -Hindi ko nagawa o nahirapan ako nang labis sa pagsasagawa nito. Hindi ko naunawaan ang hinihingi sa gawain. Kailangan ko pa ng paglilinaw o dagdag kaalaman upang magawa ko ito nang maayos o mahusay. Paalala: Magkaparehong sagot ang ilalagay sa LP o Lebel ng Performans sa mga gawaing nakatakda ng higit sa isang linggo o week. Halimbawa: Ang aralin ay para sa Weeks 1-2, lalagyan ang hanay ng Week 1 at Week 2 ng magkaparehong ,, ?.

39. 39 PIVOT 4A CALABARZON EsP G7 Sanggunian Brizuela, M.J.B., Arnedo, P.J.S., Guevara, G.A., Valdez, E.P., Rivera, S.M., Celeste, EG., Balona, Jr. RV, & Yum, B.D. O. 2015. Edukasyon sa Pagpapakatao Ikasampung Baitang (Kagamitan ng mag-aaral). Unang Edisyon. Pasig City, Philippines: Department of Education Instructional Materials Council Secretariat (DepEd IMCS). Dy, Jr. M.B., Gayola, S., Leaño M., Brizuela, M.J.B., & Querijero, E.G. 2013. Edukasyon sa Pagpapakatao Ikapitong Baitang (Kagamitan ng mag-aaral) Unang Edisyon. Pasig City, Philippines: Department of Education Instructional Materials Council Secretariat (DepEd IMCS). Department of Education. 2016. "K to 12 Edukasyon sa Pagpapakatao Gabay Pangkurikulum." lrmds.deped.gov.ph Department of Education. 2020. Most Essential Learning Competencies in Edukasyon sa Pagpapakatao. Department of Education. 2020. Revised MELC sa Edukasyon sa Pagpapakatao. RM 306, s. 2020 Corrigendum to the Enclosures in Regional Order No. 10, s. 2020, Re: Implementing Guidelines on the Implementation of MELC PIVOT 4A Budget of Work (BOW) in all Learning Areas for Key Stage 1 - 4.

40. Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa: Department of Education Region 4A CALABARZON Office Address: Gate 2 Karangalan Village, Cainta Rizal Landline: 02-8682-5773 local 420/421 Email Address: lrmd.calabarzon@deped.gov.ph

EsP7Q2F.pdf

EsP7Q2F.pdf

EsP7Q2F.pdf

Recomendados

Más contenido relacionado

Similar a EsP7Q2F.pdf

Similar a EsP7Q2F.pdf(20)

Más de JoelDeang3

Más de JoelDeang3(9)

Último

Último(20)

EsP7Q2F.pdf