Op 13 december 2018 gaf ik een gastcollege aan de Hogeschool voor Toegepaste Filosofie. John Rawls toegepast in het leerstuk van botsende grondrechten en de praktijk van gemeentelijke begrotingspolitiek.
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
College rechtvaardigheid in de praktijk
1. RECHTVAARDIGHEID IN DE PRAKTIJK?
Hogeschool voorToegepaste Filosofie
13 december 2018 / Jochem Streefkerk
2. PRINCIPLES OF JUSTICE
1. Each person has an equal right to a fully adequate scheme of equal
liberties which is compatible with a similar schema of liberties for all.
2. Social and economic inequalities are to satisfy two conditions.
1. First, they must be attached to offices and positions open to all under
conditions of fair equality of opportunity;
2. and second, they must be to the greatest benefit of the least advantaged
members of society.
(Versie Tanner Lectures, 1981)
• Eerst de gelijke rechten, daarna pas ongelijkheid binnen het tweede principe.
3. BASIC LIBERTIES
(DE BASIS)
• Vrijheid van gedachten en geweten
• Politieke vrijheden en vrijheid van vereniging
• Persoonlijke vrijheid en integriteit
• “Rights and liberties covered by the rule of law” (rechtszekerheid?)
• Vergelijk leerstuk van botsing van grondrechten.
4. PRIMARY GOODS
(DE RANDVOORWAARDEN)
Om als burger vrij, gelijkwaardig en rationeel (sense of justice & conception of the
good) te kunnen handelen, zijn verschillende elementen noodzakelijk.
• Basic rights and liberties;
• Freedom of movement, and free choice among a wide range of occupations;
• The powers of offices and positions of responsibility;
• Income and wealth;
• The social bases of self-respect: the recognition by social institutions that gives
citizens a sense of self-worth and the confidence to carry out their plans.
5. GEMEENTEBEGROTING
• Original position mogelijk?
• Herverdeling basic liberties mogelijk?
• Herverdeling primary goods mogelijk?
• Sturingsmogelijkheid social and economic inequalities?
6. WAAR TE PLAATSEN?
• Is Rawls’ theorie realistisch?
• Procesnormen / waardenormen?
• Het probleem van de meritocratie?
• Staat het individu centraal of het collectief?
• Is politiek uberhaubt nog mogelijk?
7. SGP-ZAKEN
• Rechtbank Den Haag (civiel recht, 7 september 2005): financiering SGP is onrechtmatig, de Staat moet
stoppen met subsidiëring van de SGP. [uitspraak]
• Rechtbank Den Haag (bestuursrecht, 30 november 2006): de Minister heeft terecht besloten om subsidie aan
de SGP te weigeren, gelet op de uitspraak van de Rechtbank Den Haag van 7 september 2005. [uitspraak]
• Raad van State (bestuursrecht, 5 december 2007): de Minister heeft geen beoordelingsruimte en moet
subsidie verlenen aan de SGP. [uitspraak]
• Gerechtshof Den Haag (civiel recht, 20 december 2007): financiering SGP is onrechtmatig, maar er is geen
grond voor de rechter om de Staat te gebieden te stoppen met subsidiëring van de SGP. [uitspraak]
• Hoge Raad der Nederlanden (civiel recht, 9 april 2010): bevestiging arrest van Gerechtshof. [uitspraak]
• Europees Hof voor de Rechten van de Mens (verdragsrecht, 10 juli 2012): bevestiging dat de Staat geen partij
hoeft te financieren die de ongelijkheid van man en vrouw promoot. [uitspraak]
8. MARTIJN-ZAKEN
• Rechtbank Assen (27 juni 2012): de werkzaamheid van deVereniging Martijn is in
strijd met de openbare orde en de vereniging moet worden ontbonden. [uitspraak]
• Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (2 april 2013): ontbinding wordt teruggedraaid,
want “pas als de samenleving wordt ontwricht of dreigt te worden ontwricht is
ontbinding op haar plaats.” [uitspraak]
• Hoge Raad der Nederlanden (18 april 2014): overweging van het Gerechtshof is
terecht, maar dat “brengt echter niet mee dat een noodzakelijke voorwaarde om te
kunnen oordelen dat de werkzaamheid van de vereniging in strijd is met de
openbare orde, is dat de samenleving daardoor daadwerkelijk is ontwricht. Het hof
had (…) moeten onderzoeken of het verbod en de ontbinding van de vereniging in
een democratische samenleving noodzakelijk zijn in het belang van de bescherming
van de gezondheid of de openbare orde of de bescherming van de rechten en
vrijheden van anderen.” De vereniging moet alsnog worden ontbonden [uitspraak]
