.

1. Αρτινού Ιωάννα 4ο Γυμνάσιο Παλαιού Φαλήρου
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
Ονοματεπώνυμο:………………………………………………………………….. τμήμα: Α…. ………/……../201….
1. Έπος: έννοια – περιεχόμενο – βασικά γνωρίσματα (σ. 9)
1.1. Τι σημαίνει η λέξη «έπος»;
1.2. Τι περιεχόμενο έχει το ηρωικό έπος και ποια ποιήματα του Ομήρου ανήκουν σε αυτό το είδος;
1.3. Τα χαρακτηριστικά του ηρωικού έπους είναι πως α) παρουσιάζει γεγονότα που έχουν συμβεί
στο μακρινό παρελθόν σαν ένα παραμύθι που φαίνεται αληθινό και β) εκφράζει τα συναισθήματα και
τις ανάγκες όλου του λαού κι όχι μόνον του ποιητή (το ίδιο γίνεται και με τα δημοτικά τραγούδια).
2. Ο τρωικός κύκλος: είναι το σύνολο των επών που μας έχουν παραδοθεί και που αναφέρονται
στον Τρωικό πόλεμο. Ανάμεσα σε αυτά είναι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια.
3. Ο χρόνος, ο χώρος και ο κόσμος των ομηρικών επών σε σχέση με την Ιστορία (σ. 9-10)
3.1. Πότε δημιουργήθηκαν η Ιλιάδα και η Οδύσσεια και πού;
Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια δημιουργήθηκαν τη ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ εποχή (1100-700 π.Χ.) και ειδικότερα κατά
τον 8ο
π.Χ. αι στη Δυτική Μικρά Ασία, όπου οι Αχαιοί είχαν ιδρύσει αποικίες. Μέσα από τα έπη, οι
άποικοι εξέφραζαν τη νοσταλγία για την πατρίδα τους και την υπερηφάνειά τους για τα κατορθώματα
των προγόνων τους.
3.2. Ποια εποχή περιγράφουν τα παραπάνω δύο έπη;
Η Ιλιάδα και η Οδύσσεια περιγράφουν τη ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ εποχή (1600-1100 π.Χ.) και ειδικότερα την
εποχή που έγινε ο Τρωικός Πόλεμος (περίπου 1200 π.Χ.)
3.3. Ποιο είναι το κεντρικό θέμα της Ιλιάδας;
Είναι η μῆνις (= η οργή, ο θυμός) του Αχιλλέα, που διαρκεί 51 ημέρες, αλλά μέσα από αυτές
περιγράφεται όλος ο Τρωικός πόλεμος, που διήρκεσε 10 χρόνια.
3.4. Τι μας εξιστορεί η Οδύσσεια;
Η Οδύσσεια μας εξιστορεί το διαρκή αγώνα του Οδυσσέα για τον νόστο του (νόστος = η επιστροφή
του ξενιτεμένου στην πατρίδα του ). Η Οδύσσεια μας περιγράφει τις τελευταίες 41 ημέρες από την
περιπλάνηση του Οδυσσέα, αλλά μέσα από αυτές περιγράφονται όλες οι περιπέτειές του από την
άλωση της Τροίας ως την επιστροφή του στην Ιθάκη, που διήρκεσαν 10 χρόνια.
3.5. Θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ιστορικά ακριβείς τις πληροφορίες που μας δίνει ο Όμηρος
για τη Μυκηναϊκή εποχή;
Δεν θα πρέπει να βγάζουμε ιστορικά συμπεράσματα για τη Μυκηναϊκή εποχή διαβάζοντας τον Όμηρο,
γιατί α) ο ποιητής έζησε 400 χρόνια μετά από τα γεγονότα που περιγράφει (έζησε τον 8ο
-7ο
αι), άρα
δεν μπορεί να γνωρίζει με ακρίβεια τι έγινε τους προηγούμενους από αυτόν αιώνες, αφού πριν από
την εποχή του Ομήρου δεν υπήρχαν γραπτά κείμενα. β) η Οδύσσεια έχει πολλά στοιχεία ναυτικού
ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ( σελίδες 9-15)
Φ 1η

2. Αρτινού Ιωάννα 4ο Γυμνάσιο Παλαιού Φαλήρου
παραμυθιού και γ) Τα ποιήματα του Ομήρου έχουν στόχο να μας τέρψουν (τέρπω = προκαλώ
ευχαρίστηση) κι όχι να μας διδάξουν Ιστορία.
4. Οι αοιδοί, οι ραψωδοί και ο Όμηρος (σ. 10-11)
4.1. Τι γνωρίζουμε για τους αοιδούς; (τι ήταν, γιατί ονομάστηκαν έτσι,
πού απέδιδαν την ικανότητά τους να αυτοσχεδιάζουν, πού τραγουδούσαν; )
4.2. Ποιοι παράγοντες βοηθούσαν τους αοιδούς να αυτοσχεδιάζουν;
Τους αοιδούς τους βοηθούσε να αυτοσχεδιάζουν α) το ταλέντο τους και β) η εκπαίδευσή τους ( η
γνώση των θρύλων και των ηρώων και η ικανότητά τους να απομνημονεύουν φράσεις, στίχους κλπ)
4.3. Οι ραψωδοί είναι μεταγενέστεροι των αοιδών. Ποια είναι τα
χαρακτηριστικά που τους διαφοροποιούν από τους αοιδούς;
4.4. τι γνωρίζουμε για τον Όμηρο και τη ζωή του;
6. Βασικές ενδείξεις για την αξία των ομηρικών επών είναι:
 Το γεγονός ότι νίκησαν το χρόνο, δηλαδή διασώθηκαν ολόκληρα.
 Το ότι για πολλούς αιώνες ψυχαγωγούσαν και δίδασκαν τους αρχαίους Έλληνες στις γιορτές τους
και αποτελούσαν μάθημα για τα παιδιά τους.
 Έως σήμερα, διδάσκονται, διαβάζονται και σχολιάζονται σε όλο τον κόσμο.
 Το ότι άσκησαν τεράστια επίδραση στην Τέχνη και τη Λογοτεχνία.
7. H επίσημη καταγραφή των ομηρικών επών και η διαίρεσή τους σε ραψωδίες (σ. 12)
7.1. Πότε καταγράφηκαν για πρώτη φορά τα ομηρικά έπη;
Τα ομηρικά έπη καταγράφηκαν για πρώτη φορά τον 6ο
π.Χ. αι, στην Αθήνα, την εποχή του τύραννου
Πεισίστρατου.
7.2. Πώς ακριβώς έχει διαιρεθεί η Οδύσσεια;
Η Οδύσσεια έχει διαιρεθεί σε 24 μέρη, που ονομάζονται ραψωδίες. Διακρίνονται με τα μικρά
γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου. Γενικότερα, όλο το έπος χωρίζεται σε τρεις ενότητες: α) την
«Τηλεμάχεια» : ραψωδίες α-δ, β) το «Νόστο» : ραψωδίες ε-ν (τμήμα), και γ) τη
«Μνηστηροφονία»: ραψωδίες ν (υπόλοιπη) –ω. Πηγαίνουμε και στη σ. 15!
7.3. Πώς έχει διαιρεθεί η Ιλιάδα; Σε 24 ραψωδίες, που διακρίνονται με τα κεφαλαία γράμματα.
8. Τα βασικά θέματα της Οδύσσειας
(σ. 12)
8.1. Ποιο είναι το κεντρικό και ποιο το
συμπληρωματικό θέμα της Οδύσσειας;
9. Ας θυμηθούμε τώρα τις
περιπέτειες του Οδυσσέα!... σελ. 13