1.
Bouwkunde voor vastgoed en
makelaardij, les 1
© Docent: J.F.M. Verdonk MSc
Deze les
• Algemeen
• Gebouwen en functies
• Plattegronden
• Woonvormen

2.
Vastgoed
economie
Wat is
vastgoed?
•Meer dan een dak
boven ons hoofd
• Huisvesting van
mensen
• Grond & gebouw
• Eigendomsrecht

3.
Vastgoed
Alles begint bij grond en eigendom …
Eigendomsrecht
 0 Het Romeins recht
 500 Het feodale systeem
onder Karel de Grote
 1400 Stadsrechten
 1798 Grondwet NL
 1948 Verklaring v.d. uni-
versele rechten vd mens
 Europese Unie
3

4.
GEBOUWEN ÉN FUNCTIES
Bouwbesluit
•De begrippen van het Bouwbesluit
http://www.bouwbesluitonline.nl/Inhoud/docs/wet/bb2012/hfd1
4

5.
Het bouwbesluit
& gebruiksfuncties
•Woonfunctie
Bijv. foto rechts: 9 appartementen te Odijk, Portaal,
RPSH architecten 2005
•Bijeenkomstfunctie
Bijv. foto midden: RAI Amsterdam, Bodon 1971
Bijv. foto onder: Nieuw Vredenburg, Utrecht
(Herzberger, 1979/2012) foto onder
5

6.
Het bouwbesluit & gebruiksfuncties
• Celfunctie
Bijv. foto boven Carel Weeber,
1985, Rotterdam
• Gezondheidszorg-
functie
Bijv. foto onder: Nieuwbouw St.
Antonius, Utrecht Leidsche Rijn, de
Jong Gortemaker Algra.
6

7.
Het bouwbesluit & gebruiksfuncties
• Industriefunctie
Hoogovens (Corus bv) te IJmuiden
• Kantoorfunctie
Bijv. niewbouw hoofdkantoor Rabobank te
Utrecht, 2010, Kraaijvanger • Urbis
7

8.
Het bouwbesluit & gebruiksfuncties
• Logiesfunctie
Hotel Gooiland te Hilversum (Duiker /
Bijvoet 1936) >>
• Onderwijsfunctie
Bijv. Nieuwbouw brede school El Kadisia en
woningen. Door het stadsdeel Amsterdam
Nieuw-west en projectontwikkelaar HBB
Planontwikkeling. GAJ Architecten, 2009
>>
8

9.
Het bouwbesluit & gebruiksfuncties
• Sportfunctie
Bijv. De nieuwe Kuip
• Winkelfunctie
(Leisure)
Lessard Group, USA >>>
9

10.
Het bouwbesluit & gebruiksfuncties
• Overige functies
Bijvoorbeeld kassen
• ‘Bouwwerken geen
gebouw zijnde’
10

11.
Bouwkunde
waarom moet een makelaar iets van bouwkunde weten?..
• Inschatten van de bouwkundige staat ..
• Beheer en onderhoud..
• Waardebepaling van een gebouw..
• Advies aankoop, verkoop, verhuur..
• Advies bij nieuwbouw en herontwikkeling..
• De taal spreken van de architect & adviseurs
• Kennis van zaken (weten waar je het over hebt)
11

12.
DE TAAL VAN DE ARCHITECT
Een voorbeeld ..
12

13.
Nieuwbouw St. Antonius
ziekenhuis te Utrecht
(Wijk Leidsche Rijn)
13

14.
Nieuwbouw St. Antonius ziekenhuis te
Utrecht Leidsche Rijn
• “Het gebouw straalt vriendelijkheid uit en is niet té
monumentaal”, vindt architect Pieter Jan van Beelen.
“Mensen voelen zich er thuis, maar voelen tegelijkertijd
ook de professionaliteit van een ziekenhuis. Die
combinatie kenmerkt het hele gebouw.”
• ‘De nieuwe locatie wordt gedragen door een sterk kolommenraster
en heeft een strakke gevelpartij die direct transparantie uitstraalt
door het vele glas. Dat glas wordt gestructureerd door witte
betonnen schijven die het geheel een monumentaal uiterlijk geven.’
14

15.
WONINGTYPEN
BOUW- EN WOONVORMEN
15

16.
Woningtypen
Bouwvormen
• Indeling naar bouwwijze
– Bijv. laagbouw,
rijtjeswoning
Woonvormen
• Indeling naar
woningplattegrond
– Bijv. kamer en suite
woning, of een
doorzonwoning, etc.

17.
Rijwoningen
Waterdael3.nl in het Noord-Brabantse Someren. Dit zijn verkooptekeningen (= vereenvoudigde
bouwtekeningen) met interieur impressie
Links: Plattegrond Rechtsonder: Situatie
Rechstboven: artist impression
17

18.
Rijwoning, verdiepingen
Waterdael3.nl in het Noord-Brabantse Someren
5100 18

19.
Verschillende plattegronden mogelijk
Kamer en suite woning Doorzonwoning
19

20.
een eengezinswoning
met keuken aan de achtergevel
Schets de woning
• Woningbreedte
5,40m’
• Woningdiepte
9,00m’
20

21.
21

22.
Stadswoning smal
Beukmaat 4,80m, 3- of 4-laags
Wonen op de verdieping? parkeren? Buitenruimte?
22

23.
Stadswoning als modern herenhuis
Breed 5,7 of 6,0m. Woonkamer aan tuinzijde (tuingericht). Eetkeuken aan straatzijde
Centrale open keuken. Techniekruimte op BG (met een warmtepomp i.p.v. CV)
23

24.
Stadswoning als modern herenhuis
nieuwe plattegrondontwikkelingen, met eetkamer aan straatzijde en keuken centraal
24

25.
Twee-onder-één-kap woning
Waterdael3.nl in het Noord-Brabantse Someren
25

26.
Geschakelde woning
26

27.
Vrijstaande woning
27

28.
Villa
Villa Savoye (1928-1931), Le Corbusier (rechts)
Nieuwbouw villa te Noordwijkerhout, Onderwater partners (links)
28

29.
Mooi of lelijk?
Schoonheid is...
Subjectief
• Is het mijn smaak of
niet?
• Vind ik het zelf mooi
of lelijk?
Objectief
• De waarde of
schoonheid van een
gebouw op zich
• De eigenschappen en
karakteristieken van
een bepaalde
architectuurstroming

30.
Drive-in woning
wonen op de verdieping
30

31.
Drive-in woning + rug-aan-rug-woning
Bron: Amsterdam, Laan van Spartaan
"Wonen op de Stip" Eengezinswoningen
(Bouwfonds)
31

32.
Patio bungalow
Voorbeeld: Berkel en Rodenrijs, Rand Berkelse Zoom, type Sedum.
Kenmerken: 1. Wonen en slapen op de begane grond. Deze
kenmerken gelden ook voor een seniorenwoning. 2. Geen tuin maar
een patio.
32

33.
Patio woning
Plattegronden: begane grond en 1e
verdieping
33

34.
Vrijstaande
woning
Bungalow Chalet
34

35.
Landhuis
of
Buiten-
plaats

36.
Herenhuis Beneden- en bovenwoning

37.
Gestapelde bouw
Appartement & appartementsrecht
Flatwoning of appartementwoning?
•Gehele woonprogramma gelijkvloers
– Flat = plat
•De naam ‘flatgebouw’ werd veel gebruikt voor een
gebouw met sociale huurwoningen. Dan is er één
eigenaar van het gebouw, die de flatwoningen
verhuurt. Het gebouw is (veelal) niet gesplitst en de
flatwoning kan dan niet los verkocht worden.
•Een appartementwoning heeft ook een
woonprogramma gelijkvloers. Het gebouw is
kadastraal gesplitst in appartementsrechten die los
verkocht kunnen worden
• Een flatgebouw kan worden
gesplitst - onderverdeeld - in
appartementsrechten.
• Onder een appartementsrecht
verstaat de wet:
– ‘een aandeel in het totaal van het
woongebouw, dat recht geeft tot
het zelfstandig gebruik van een
bepaalde woning in dat gebouw,
het privé-gedeelte’. Bron: KNB notaris.
• Je wordt dan mede-eigenaar
van het geheel
• Het is een zakelijk recht
afgeleid van het
eigendomsrecht
37
Appartement of flat?

38.
Gestapelde bouw (Meergezinswoning)
• Benaming afhankelijk
van de
verkeersontsluiting:
– Portiekwoning
– Galerijwoning
– Kernontsluiting
• Benaming afhankelijk
van de vorm:
– Bijv. Urban villa
38
Extra informatie bij de opdracht
1. Eengezinswoning
• Vrijstaand
• 2^1 kap woning
• Rijwoning
i. Tussenwoning
ii. Hoek- (of eind)woning
2. Meergezinswoning
Hoekwoning onder dak Tussenwoning onder dak
Hoekwoning op
tussenverdieping
Tussenwoning op
tussenverdieping
Hoekwoning onderste
bouwlaag
Tussenwoning onderste
bouwlaag
Tussenwoning onder dak
en op onderste bouwlaag
Hoekwoning onder dak en op onderste
bouwlaag

39.
Split level
• Wat is de
begane grond
(bg)?
• Let op, er is dus een
verschil tussen de
eerste bouwlaag en
eerste verdieping

40.
• Maisonette
(voorbeeld: foto rechtsonder) >>
• Penthouse
(voorbeeld: foto onder) >>>
40

41.
Urban Villa
Bijv. Rijswijk, Park
Overvoorde, 2010
Ongeveer 4 – 6 appartementen per
bouwlaag; 4 – 6 verdiepingen hoog.
Populair in de jaren ‘80 en ‘90 van
de 20e
eeuw.
41

42.
• Loft
groot en ruim,
niet ingedeeld
appartement

43.
•Studio
éénkamerwoning
•Entresol
tussenvloer

44.
VERKEERSONTSLUITING
VAN EEN GEBOUW
44

45.
Verticale ontsluiting
1. Portiekwoning
(laagbouw)
– De bovenwoningen zijn
toegankelijk met een
portiekontsluiting
• Ook wel genoemd:
portieketagewoning
– BG-woning heeft eigen
entree
Voorbeeld: Portiekwoning
(Schalkburgerstraat te Den Haag,
jaren ’20 >)
45

46.
Rechtsonder: plattegrond portiekflat
(Akbarstraat Amsterdam, 1950, Bossche school,
met renovatievoorstel)
Linksonder: gevel portiek flat jaren ’50
Verticale ontsluiting
2. Portiekwoning (hoogbouw)
– De woningentrees zijn
rechtstreeks aangesloten op een
hoofdtrappenhuis; meestal twee
woningen per verdieping
46

47.
• Appartementen te Velserbroek,
DKV Architecten, 2003
2. Portiekwoning (hoogbouw)
– De woningentrees zijn
rechtstreeks aangesloten op een
hoofdtrappenhuis; meestal twee
woningen per verdieping
Verticale ontsluiting
47

48.
Verticale ontsluiting
3. Kernontsluiting
Het gebouw heeft een centrale
kern met de verticale
hoofdontsluiting (lift en trap) en
één of meerdere veiligheids- of
nevenontsluitingen.
Rechts: Rabobank Utrecht, 2010 >
Onder: MC Erasmus, nieuwbouw >>
48

49.
Trappenhuis
Twee vluchtrichtingen!
• Hoofdtrap =
hoofdtrappenhuis
• Noodtrap =
Veiligheidstrappenhuis
= vluchttrap
49

50.
Horizontale (verkeers-)ontsluiting
• Galerij-
ontsluiting
De woningen zijn
aangesloten op een
uitpandige gemeen-
schappelijke gang
• Corridor
Idem, maar met een
inpandige
gemeenschappelijke
gang
50

51.
Voorbeelden van hoogbouw (gestapelde bouw)
Linksboven: Galerijflat De Schijf, Search, 2006 (Portaal)
Linksonder: Woontoren Leidsche Rijn, DKV, 2009 (Portaal), portiekontsluiting
Rechts: portiekflat Overvecht Utrecht, jaren ‘60
51

52.
échte hoogbouw!
Wolkenkrabber / High Rise Buildings
52

53.
Begrippen overige (zelfstudie)
• Erker:
• Serre:
• Veranda:
• Balkon:
(buitenruimte)
• Loggia:
(omsloten
balkon)
• Frans balkon:
53

54.
Belgisch balkon?
Meer weten?
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_va
n_woningtypen

55.
Gebouwen
in weer en wind
Invloeden

56.
Belangrijke jaartallen
• 1813
• 1851
• 1874
• 1901
• 1962
• 2012
• ?
• Kadaster
• Gemeentewet
• Vestingwet
• Woningwet
• WRO (Wet Ruimtelijke Ordening)
• Bouwbesluit 2012…
• Omgevingswet