Educ

1. P R I V A T E E D U C A T I O N A S S I S T A N C E C O M M I T T E E
STUDENT LEARNING MATERIAL
Pamagat ng kurso/ Asignatura: PAGBASA AT PAGSUSURI NG IBA’T IBANG URI NG TEKSTO TUNGO SA PANANALIKSIK
MET 1: MGA URI NG TEKSTO Aralin 2: TEKSTONG DESKRIPTIBO AT NARATIBO
PANIMULA
Magandang araw! Kumusta ka minamahal kong mag-aaral?
Narito na naman tayo sa panibagong paglalakbay at inaasahan ko mula sa inyo ang patuloy na sigasig at kawilihan upang matuto na naman tayo ngayon sa panibagong mga
karanasan. Inaasahan ko na nakahanda na ang inyong bukas na isipan at mabuting puso upang matutuhan ninyo ang mga inaasahang layunin sa modyul na ito.
Ito ang ating pangunahing aralin na tutuklasin sa ating asignaturang Pagbasa at Pagsususri ng iba’t Ibang Teksto Tungo sa Pananaliksik. Binubuo ng mahalagang paksang ito
ang iba’t ibang uri ng teksto. Ang sesyong ito ay nakatuon sa tekstong Deskriptibo at Naratibo. Mahalagang maunawaan at matutuhan ang iba’t ibang uri ng teksto upang lubos
na makilala ang gampanin ng mga ito sa pagsulat ng pananaliksik. Gayundin ang mga batayang kaalaman at kasanayan ay makatutulong sa inyong mga mag-aaral upang
maging sensitibo sa mga pangangailangan ng pagsulat at pampersonal na kakayahan. Mahalaga ang pagkatuto ng tekstong deskriptibo at naratibo dahil sa pamamagitan ng
paggamit ng paglalarawan at maayos na pagsasalaysay naihahatid sa mga mambabasa ang larawang-diwa at imahen na nais bigyang diin o ipahayag at nagkakaroon ng ganap
na pag-unawa sa daloy ng mga pangyayari.
Bago ang ganap na pagtalunton sa ating isasagawang pagtalakay sa aralin ito inyo munang gawin ang mga sumunod na gawain at sagutan ang mga kasunod nitong tanong.
1. Matukoy ang katotohanan at opinyon at naiisa-isa ang mga mahahalagang kaisipan ayon sa pagkakasunod-sunod batay sa tekstong binasa; at
2. Maibahagi ang kahulugan, katangian at kalikasan ng tekstong impormatibo at prosidyural.
A. KATOTOHANAN O OPINYON: Tukuyin ang bawat pahayag kung ito ba ay nagsasaad ng katotohanan o opinyon. Ilagay ang K kung ito at makatotohanan at O naman
kung hindi sa patlang bago ang bilang.
________1. Ang bansag sa tatlong paring martir na Gomez, Burgos, at Zamora na binitay noong Pebrero 17, 1872 sa panahon ng Kastila ay MAJOHA.
________2. Ayon daw sa survey ay mananalo si Isko Moreno.
________3. Si Jose Rizal ang ating pambansang bayani.

2. P R I V A T E E D U C A T I O N A S S I S T A N C E C O M M I T T E E
________4. Para sa akin, si Manny Pacquiao ang pinakamagaling na senador.
________5. Ang mundo ang pangatlong planetang malapit sa araw.
B. PAGSUSUNOD-SUNOD: Tukuyin mula sa mga sumusunod kung alin ang tamang pagkakasunod-sunod ng hakbang sa pagluluto ng bigas.. 1 bilang pinakauna at 5
bilang pinakahuli
______ Takpan uli ito at hinaan ang apoy habang iniinin.
______ Hugasan ang bigas ng 2-3 beses.
______ Isalang at hintaying kumulo, kapag kumulo na tanggalin ang takip at hintaying matuyo ng konti ang tubig.
______ Lagyan ng bigas ang kaldero (depende sa rami ng kakain ang dami ng bigas)
______ Lagyan ng tubig (takalin gamit ang unang guhit sa hintuturo)
Paalala at Paunawa:
1. May isa tayong synchronous session (1 hour) at asynchronous consultation para sa araling ito. Makipag-ugnayan lamang sa akin sa tulong ng messenger, email, o sa
Google Classroom para sa inyong mga katanungan.
2. Sa sesyong ito, inaasaahan ang mga sumusunod na layunin:
a. Natutukoy ang paksang tinalakay sa iba’t ibang tekstong binasa;
b. Natutukoy ang kahulugan at katangian ng mahahalagang salitang ginamit ng iba’t ibang uri ng tekstong binasa;
c. Naibabahagi ang katangian at kalikasan ng iba’t ibang tekstong binasa; at
d. Nakasusulat ng ilang halimbawa ng iba’t ibang uri ng teksto.
3. Inaasahang na ang mga mag-aaral sa dulo ng aralin na ito na nagkaroon ng dunong, danas at dalumat sa mga Tekstong Deskriptibo at naratibo. Gayun din inaasahan na
ikaw ay nagtataglay nang sapat na kakayahan sa pagsusuri upang matukoy ang paksa ng tekstong binabasa gamit ang mga batayang kaalaman sa dalawang tekstong
tinalakay. Inaaasahang kanilang nakikilala ang katangian at kalikasan na tinataglay ang mga tekstong ito mula sa mga napanood sa telebisyon, napakinggan sa radyo at
maging sa mga napanonood o nababasa sa mga social media. Ang lahat ng mga matutuhang kaalaman, kasanayan at kakayahan ng mga mag-aaral sa pagtalakay sa
mga tekstong ito ay makatutulong upang makapagsulat ng Tekstong Deskriptibo at Naratibo na may pagsasaalang-alang sa wastong gramatika at paggamit ng wika.
4. May mga tekstong kapag ating binabasa ay lumilikha ng imahen sa ating isipan at pinalalawak ang ating imahinasyon, ganun din mayroong mga tekstong nagkakaroon ng
pagsasalaysay ng mga pangyayari o kaganapan. Ganito ang naidudulot sa atin ng mga tekstong deskriptibo at naratibo. Ang mga tekstong ito ay mayroong mga
halagahin sa pagbuo o bilang sanggunian ng pananaliksik. Paglalarawan ng nilalaman ang mababasa sa mga tekstong deskriptibo, maaari ng tao, bagay, pangyayari, o
di kaya’y mga naging resulta. Makikita naman sa isang tekstong naratibo ang sistematiko at maayos na paglalahad ng mga datos. Sa araling ito, higit na pagtutuunan ng
pansin ang pagtalakay at pagsusuri sa dalawang partikular na uri ng teksto, ang tekstong naratibo at deskriptibo tungo sa ganap na pagsasakatuparan ng gawaing
pananaliksik.

3. P R I V A T E E D U C A T I O N A S S I S T A N C E C O M M I T T E E
PAGTALAKAY
Paksa 1: Tektong Deskriptibo
Pormatibong tanong:
• Ano ang katangian ng tekstong naglalarawan?
• Paano maiuugnay ang katangian ng tekstong naglalarawan sa tekstong nagsasalaysay?
• Bakit kailangang ilarawan ang isang tao, bagay, lugar, o pangyayari?
• Paano nakatutulong ang tamang paglalarawan sap ag-araw-araw na pamumuhay ng tao?
Pannimulang gawain:
Magnbigay ng paglalarawan sa mga sumusunod na larawan sa pamamagitan ng paglikha ng isang pamagat.
_______________________________________________________ __________________________________________________
_______________________________________________________ __________________________________________________

4. P R I V A T E E D U C A T I O N A S S I S T A N C E C O M M I T T E E
TEKSTONG DESKRIPTIBO: Makulay na paglalarawan
Deskripsiyon:
Ang pagsulat ng tekstong descriptibo ay maihahalintulad sa pagpipinta. Ang mambabasa ay tila direktang nakasaksi sa mga pangyayaring inilalahad sa
pamamagitan ng masining na paglalarawang ginagamit ng manunulat.
Deskriptiv ang isang teksto kung ito ay nagtataglay ng mga impormasyong may kinalaman sa pisikal na katangian ng isang bagay, lugar at maging ng mga
katangiang taglay ng isang tao o pangkat ng mga tao, kalimitang tumutugon ito sa tanong na Ano.
Ang tekstong Deskriptibo ay isang uri ng paglalahad at naisasagawa sa pamamagitan ng mahusay na eksposisyon.
Ang uri ng sulating ito ay nagpapaunlad ng kakayahan ng mag-aaral na bumuo at maglarawan ng isang partikular na karanasan.
Nagbibigay din ang sulating ito ng pagkakataon na mailabas ng mga mag-aaral ang masining na pagpapahayag.
Ang tekstong deskriptibo ay isang uri ng paglalahad, naisasagawa rin ito sa pamamagitan ng mahusay na eksposisyon.
Karaniwan – kung nagbibigay ng impormasyon ayon sa pangkalahatang pagtingin o pangmalas.
Masining– kung ito ay nagpapahayag ng isang buhay na larawan batay sa damdamin at pangmalas ng mayakda.
- gumagamit ng pang-uri pang-abay, tayutay at idyoma.
Karaniwang Paglalarawan: Maganda si Matet. Maamo ang mukha na lalo pang pinatitingkad ng mamula-mula niyang mga pisngi. Mahaba ang kanyang buhok na umaabot
hanggang sa baywang. Balingkinitan ang kanyang katawan na binagayan naman ng kanyang taas.
Masining na Paglalarawan: Muling nagkabuhay si Venus sa katauhan ni Matet. Ang maamo niyang mukhang tila anghel ay sadyang kinahuhumalingan ng mga
anak ni Adan. Alon-alon ang kanyang buhk na bumagay naman sa kainggit-ingit niyang katawan at itaas.
Mga Katangian ng Tekstong Deskriptibo
1) Ang tekstong deskriptibo ay may isang malinaw at pangunahing impresyon na nililikha sa mga mambabasa.

5. P R I V A T E E D U C A T I O N A S S I S T A N C E C O M M I T T E E
2) Ito ay maaaring maging obhetibo o suhetibo, at maaari ding magbigay ng pagkakataon sa manunulat na gumamit ng iba't ibang tono at paraan sa
paglalarawan.
3) Ang tekstong deskriptibo ay mahalagang maging espisipiko at maglaman ng mga konkretong detalye. Ang pangunahing layunin nito ay ipakita at iparamdam sa
mambabasa ang bagay o anomang paksa na inilalarawan.
Apat na Mahalagang Kasangkapan sa Malinaw na Paglalarawan
1. Wika – ginagamit nang manunulat upang makabuo ng isang malinaw at mabisang paglalarawan. Karaniwang ginagamit dito ang pang-uri at pang-abay.
2. Maayos na detalye - dapat magkaroon ng masistemang pananaw sa paglalahad ng mga bagay na makatutulong upang mailarawang ganap ang isang tao,
bagay, pook o pangyayari.
3. Pananaw ng Paglalarawan – maaaring magkaibaiba ang paglalarawan ng isang tao, bagay, pook o pangyayari salig na rin sa karanasan at saloobin ng
taong naglalarawan.
4. Isang Kabuuan o impresyon - mahalaga sa isang naglalarawan na mahikayat ang kanyang mga mambabasa o tagapakinig nang sa gayon ay makabuo
sila ng impresyon hinggil sa inilalarawan. Dito ay sama-sama na ang bisa ng wika, maayos na paglalahad ng detalye at ang pananaw ng naglalarawan.
Gawain:
Paigtingin ang iyong danas gamit ang PET o Personal Experience Timeline. Suriin at ilarawan ang mga mahahalagang pagyayari sa iyong buhay bilang high school at
kinakailangan makalikha ka ng timeline tungkol sa kanilang personal na karanasan.
Mahalagang pangyayari Paglalarawan

6. P R I V A T E E D U C A T I O N A S S I S T A N C E C O M M I T T E E
Paksa 2: Tektong Naratibo
Pormatibong Tanong:
• Ano ang tekstong nagasasalaysay?
• Ano ang katangian at kalikasan nito?
• Paano makasusulat ng kawili-wiling tekstong nagsasalayasay o naratibo?
Panimulang gawain:
Pagsunod-sunorin ang mahahalagang pangyayari sa pamamagitan ng paglalagay na bilang 1 hanggang 10.
__________ Walang sawang lumangoy at naglaro ang mag-ina sa dagat.
__________ Pagdating sa resort ay agad na nagyaya ang kaniyang anak na maligo sa dagat.
__________ Bilang pagbawi sa tatlong taong hindi nila pagkikita ng kaniyang mga anak ay naipangako niyang dadalhin niya ang mga ito sa isang mamahaling resort, ang
Amanpulo.
__________ Masayang-masaya ang mag-ina sa ganoong sitwasyon nang biglang nagdilim ang paligid.
__________ Maagang gumising ang ina upang mag-empake ng mga dadalhin.
__________ Niyakap nang mahigpit ng ina ang kaniyang mga anak.
__________ Tumingin siya sa itaas at nakita niya ang malaking ipo-ipong pababa sa gitna ng dagat.
__________ Nakikita nilang lumalaki ang alon kaya mabilis silang umahon sa dalampasigan.
__________ Bagama’t sila ay nakaahon, biglang rumagasa ang higanteng alon at sila ay sinaklot at tinangay.
__________ Matapos ang pangyayari, kasama sila sa mga biktima ng trahedya na laman ng sariwang balita.
Tekstong Naratibo
Tumutukoy sa tekstong naglalahad ng katotohanan o impormasyon tungkol sa mga pangyayaring naganap, nagaganap o magaganap pa lamang. Karaniwang
kronolohikal o nakabatay sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari at madalas naman ang paggamit ng flashback. Bagamat karaniwa’y katotohonan at
impormasyon ang nilalaman ng tekstong naratibo, maaari rin naman sumulat ng tekstong naratibong nagsasalaysay ng mga pangyayaring pawang
kathang-isip lamang. Ginagamit din sa mga ulat na naglalahad ng mga aktibidad ng isang kumpanya o organisasyon, testimonya ng saksi sa isang krimen
o pangyayari, tala o record ng mga obserbasyon ng isang doctor, puna o mungkahi ng guro sa report card ng estudyante, at iba pang katulad nito

7. P R I V A T E E D U C A T I O N A S S I S T A N C E C O M M I T T E E
Mga Paksa sa Pagbuo ng Naratibong Komposisyon
1. Sariling karanasan
2. Nasaksikhan o napanood
3. Napakinggan o nabalitaan
4. Nabasa
5. Likhang-isip
Ano ang pangunahing layunin ng pagbuo ng naratibong teksto?
- Makapagbigay impormasyon o makapag-ulat tungkol sa pangyayari batay sa tamang pagkakasunod-sunod ng mga detalye sa isang maayos,
maliwanag at masining na pamaraan.
Elemento ng Tekstong Naratibo
1. Banghay
2. Tagpuan
3. Tauhan
4. Suliranin o Tunggalian
5. Diyalogo

8. P R I V A T E E D U C A T I O N A S S I S T A N C E C O M M I T T E E
Mga Katangian ng Isang Mabisang Naratibong Komposisyon
1. May mabuting pamagat
a. Orihinal
b. Kapanapanabik
c. Makahulugan
d. Maikli
2. Mahalaga ang paksa o diwa
Kung gaano kahalaga ang isang naratibong diskurso, gayundin naman ang paksa niyon. Tandaang ang isang akdang nauukol sa isang walang kuwetong
paksa ay nagiging walang kwentang akda. Nasa orihinalidad ang buhay ng isang narasyon.
3. Maayos ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.
Iba’t ibang ayos ng pagkakasunod-sunod ng isang narasyon:
Simula --- Gitna --- Wakas
Gitna o dakong wakas ---- Simula --- Wakas
Wakas --- Simula --- tunay na wakas
4. Isang kaakit-akit na simula
Bukod sa pamagat,ito ay ang pang-akit din sa mga mambabasa. Nagsisilbi itong puwersang tumutulak sa mga mambabasa upang ipagpatuloy ang
pagbabasa. Ito rin ay nararapat lamang na maging tiyak at tuwiran. “Magsimula sa simula” ang payo ng maraming manunulat. Aksiyon agad ika nga.
Hindi na kailangan ng paligoy-ligoy sa na introduksiyon tulad ng noong unang panahon, isang araw, habang, minsan, may isang at ang kuwentong
ito ay tungkol sa.
(Ang ganitong simula ay paso/laos na).

9. P R I V A T E E D U C A T I O N A S S I S T A N C E C O M M I T T E E
5. Kasiya-siyang wakas
Dapat maging kawili-wili upang makintal ang ang bisa ng narasyon.
Iwasan ang prediktabol na wakas.(Mas mabuti kung) lagyan ng twist na makautwiran ang narasyon.
Iwasan ang paligoy-ligoy. Isunod agad ang wakas pagkatpos ng kasukdulan.
Iwasan ang pangangaral sa wakas.
Gawain:
Hanap Huwan! Pumili g isang tekstong nagsasalaysay na malapit sa interes mo. Pagkatapos, bumuo ng isang tanong o tema na nais mo pang suriin o pag-aralan. Humanap ng
tatlong kamag-aral na maaaring sumagot sa iyong mga katanungan. Isulat ang mga resulta sa talahanayan at bumuo ng kongklusyon bilang paglalahat sa iyong bagong
kaalamang natuklasan.
Tekstong nagsasalaysay o naratibo
Tanong o temang nais suriin
Hanap Huwan
Hanap Huwan
Hanap huwan
Resulta
Kongklusyon

10. P R I V A T E E D U C A T I O N A S S I S T A N C E C O M M I T T E E
PAGLALAHAT
Sa pamamagitan ng paggamit ng paglalarawan at maayos na pagsasalaysay naihahatid sa mga mambabasa ang larawang-diwa at imahen na nais bigyang diin o ipahayag at
nagkakaroon ng ganap na pag-unawa sa daloy ng mga pangyayari. Sa paggamit ng tekstong paglalarawan, lumilikha ang may-akda sa kaniyang mga mambabasa ng isang
detalyeng imaahinasyon na magsisilbing pundasyon niya upang paniwalaan ang katotohanan ng isang bagay, pangyayari, o anumang naganap sa kaniyang pang-araw-araw na
karanasan. Gayundin bumubukal ang naratibo sa mahusay na pandama at pagmamasid ng isang manunulat patungkol sa sarili at sa kaniyang kapaligiran, sa pagsasagawa ng
paglalarawan, kinakailangang matiyak ang kaisahan ng mga katangian ng tauhan, banghay, at pook na pinangyarihan ng kaganapan.
BINABATI KITA!
Ang iyong mga natutuhan sa araling ito ay mahalagang pabaon ko sa iyo upang maging handa ka sa mga susunod mong mga hamong kahaharapin sa
larangan ng pagsulat at pananaliksik. Tandaan na ang pagsulat at pananaliksik ay isang gawaing bahagi na sa iyong buhay lalo na sa kolehiyo at maging sa iyong
pang-araw-araw na pamumuhay. Mahalagang maunawaan mo na ang araling ito ay magbibigay ng mahalagang kaalaman at kasanayan upang mas maging masinop
ka at maingat sa larangan ng pagsulat at pananaliksik.
Ipagpatuloy mo iyong kawilihan at sigasig sa pag-aaral at tinitiyak ko ang iyong katagumpayan sa buhay. Harinawa

11. P R I V A T E E D U C A T I O N A S S I S T A N C E C O M M I T T E E
Prepared by:
Prop. Arnel B. Clavero Jr. - Adamson University
Prop. Mark Laurence J. Fano - Holy Child Central Colleges
Prop. Mia H. Gaspe - Pasig Catholic College
Dr. Julius Gat-eb - University of Baguio
Prop. Angelo V. Manis - University of the Cordilleras
Dr. Marivic B. Mutong - University of Baguio
Prop. Melanie N. Salingguhay - Saint Louis University
Prop. Clint T. Sawangin - Saint Louis University
Dr. Helen E. Tolete - Sacred Heart College - Lucena