Presentatie Hans Bonte Itinera congres 18-02

1. Zeven fundamenten voor een adequaat
antiterreurbeleid
suggesties uit het Vilvoords laboratorium inzake radicalisme
Itinera-congres – donderdag 18 februari 2016 – Kamer van Volksvertegenwoordigers
Hans Bonte – Burgemeester Stad Vilvoorde – Federaal Parlementslid

2. I. Radicalisme (en terrorisme): een veelheid
aan invalshoeken
1. Kruispunt van beleidsvelden
– Internationale politiek
– Binnenlands veiligheidsbeleid
(federaal, regionaal en lokaal)
– Sociaal beleid en integratiebeleid
– Rol en organisatie van religies
– Mediabeleid
– Onderwijsbeleid/Jeugdwerk
218 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

3. 2. Kruispunt van wetenschappelijke disciplines
– Sociologie
– (Sociale) psychologie
– Pedagogie
– Filosofie
– Politieke
– Criminologie
– Rechten
– Communicatiewetenschappen
318 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

4. II. Begrippen en definities
1. Radicalisme, Syriëstrijders (FTF), terrorisme
• Radicalisme, gewelddadig extremisme, Foreign Terrorist
Fighters, Returnees, Terrorisme
• Doorgaans:
Radicalisme(gewelddadig) extremisme FTF 
returnees  terrorisme??
• Maar: Lone wolf? Groepsdruk? Copy Cat?
418 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

5. • Van alle tijden
• Van alle continenten
• In alle vormen
II. Begrippen en definities
2. Gewelddadig radicalisme, buitenlandse strijders
518 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

6. III. Kenmerken van “het Vilvoords laboratorium”
1. Vilvoorde in Beeld
• 43 000 inwoners
• Bevolkingstoename 1,5% à 2%/jaar
• 25% niet-Belgische origine
• Bij minderjarigen 40%
• Taalwetgeving
• Communicatieprobleem
• Racisme en discriminatie
• Blank politiekorps
• Kloof tussen welvaart en armoede
• Infrastructurele tekorten
• Sociologisch: hoofdstedelijk voorstad
618 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

7. • Link met buitenlandse organisaties
• Haalden hun inspiratie bij Sharia4UK
• Inspireerden op hun beurt Sharia4Holland
• Aanwezigheid in Vilvoorde zelf
• Vilvoordenaars betrokken bij controversiële incidenten
• Georganiseerde niqab-rellen in Molenbeek (mei 2012)
• Rellen in Brussel tegen anti-islam film (sept. 2012)
• 19 van de 30 gearresteerden: Vilvoordenaren
III. Kenmerken van “het Vilvoords laboratorium”
2. Radicaliseringscontext
718 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

8. • Zomer 2012: eerste vertrekkers naar Syrië
– Sluiten zich aan bij extremistische jihadistische groeperingen
• Lente 2013: integratie van deze groeperingen in ISIS
• Vilvoordenaars maken “carrière” bij ISIS
– leidinggevende posten
– actieve rekrutering andere buitenlandse strijders
• Juni 2014: Kalifaat wordt uitgeroepen
– ISIS wordt IS
3. Vertrekkers radicaliseren én recruteren
III. Kenmerken van “het Vilvoords laboratorium”
818 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

9. 4. Stand van zaken Vilvoorde
• 28 vertrokken (hoogste %)
– 3 minderjarigen
• 7 vermoedelijk overleden
– 1 minderjarige
• 8 terugkeerders
– 3 momenteel woonachtig in Vilvoorde
• Risicogroep: 60 personen (OCAD-lijst)
- 22 minderjarigen
• Laatste (effectieve) vertrekker: mei 2014
• 135 jongeren opgevolgd via preventief beleid
III. Kenmerken van “het Vilvoords laboratorium”
918 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

10. • Maximaal gebruik maken van diversiteit in
stadsbestuur
• Geïntegreerde aanpak politie en bestuurlijk (FTF-
richtlijn en LIVC)
• Nauwe samenwerking met slachtoffers en met de
moslimgemeenschap
• Mobilisatie maatschappelijk middenveld
• Case-gerichte benadering
IV. “Vilvoords model” als antwoord op radicalisering
1018 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

11. • Radicalisme is een lokale opdracht
• Arbeidsintensieve (politionele, bestuurlijke, sociale)
opdracht
• Inzet moslimgemeenschap onontbeerlijk
• Verbondenheid is dé sleutel voor antiradicalisme
• Maatwerk
• Aanpak onderliggende criminaliteitsfenomenen
V. Enkele conclusies Vilvoordse aanpak
1118 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

12. VI. En het Schumanplein?
En de Wetstraat? En het Martelarenplein?
1.Beleidsinitiatieven in overvloed
* EU-strategie ter bestrijding van radicalisme (2005)
* Plan R (02/08/2010)  in herziening (sinds 01/2015)
* 2013: België wordt wakker geschud door burgemeesters
* Enkele aanslagen verder; een explosie aan maatregelen
2. Een dozijn federale maatregelen in januari
* 15 januari 2015 (verijdelde aanslag Verviers)
* 16 januari 2015: een steekvlam aan maatregelen (12)
* 14 november 2015: terreuraanslag Parijs
* 19 november 2015: nieuwe steekvlak aan maatregelen (18)
Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid18 februari 2016 12

13. VI. Zeven fundamenten voor een adequaat
veiligheidsbeleid
1. Adequate aanpak jeugddelinquentie: warmte en
hulpverlening als het kan, repressie als het moet
• Nood aan meer en andere jeugdhulpverlening
• Anomie aanpakken met (sociale) controle en
(alternatieve) sancties
• Culturele barrières in de hulpverlening wegwerken
• Laagdrempelige internaten
1318 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid

14. 2. Opruiming bestuurlijke chaos:
°de hoofdstad: Brussel vraagt om anomie
°19 burgemeesters?
°6 politiezones?
°volwaardig parket en justitiehuis Hall-Vilvoorde
°versplintering bevoegdheden (federaal/
regionaal/ lokaal) belemmert integraal beleid
3. War on weapons (hand in hand met war on
drugs)
°wetsvoorstel
VI. Zeven fundamenten voor een adequaat
veiligheidsbeleid
Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid18 februari 2016 14

15. VI. Zeven fundamenten voor een adequaat
veiligheidsbeleid
4. Democratische politie
- representatieve korpsen/community policing
- aanpak etnic profiling
- lokale recrutering
5. Versterk en veralgemeen lokale integrale
veiligheidsaanpak (LIVC) + implementeren FTF-richtlijn
6.Moderniseer informatiebeheer politiediensten
(dynamische databank + info transfers van gerechtelijke
politie naar lokale politie)
7. Vooral investeren in preventie
1518 februari 2016 Zeven fundamenten van een adequaat antiterreurbeleid