SlideShare a Scribd company logo
1 of 18
Mª Pilar Sánchez
Helburuak
Erlijioa hitza
Helburuak
Ikasturtean Jesusi buruz ikasitakoa gogoratu.
Jesusen pertsona zeinuen bidez gogoratu.
Jesusek kontatutakoak eta egindakoak bilatu eta erlazionatu.
Jesus altxor bat dela gogoratu eta ospatu.
Jesusen bizitza eta mezuko garrantzitsuena gogoratu eta
adierazi.
Beste batzuei Jainkoa ezagutzen dugula adierazteko
beharrizanaz jabetu.
                   Edukiak
  Pertsonen bizitza, ingurugiroa, kultura eta gizartearen zergatiak.
  Kristau-bizitzaren ezaugarri nagusia bilaketa da.
  Jesusen presentzia gizakion artean.
  Kristauen bizitzaren gunea Jesus da.


          Prozedurak
Erlijioari buruz informazioa eta Jesusen oroigarriak bilatu eta talde-
lanean, power point bat sortu.
Jesusen bizitzaren gertakariak eta egoerak behatu, identifikatu eta
erlazionatu.
Ikasteko hainbat modu ikusi eta azaldu.
Jarrera
                      k
    Poza, zoriona … elkarrekin identifikatu.
    Pertsonekin harremanak izateak duen garrantzia baloratu.
    Jainkoari esker ona agertu Jesus gugana bidaltzeagatik.
    Biblia Jainkoaren hitza dela jakin.



                    Ebaluazio
                    a
Ikasleen jarrera eta ariketak ondo egin dituzten izango dugu
kontuan, helburuak bete diren jakiteko.
Ikasleak edukiak bereganatu dituzten zehaztu ariketa batzuen bidez.
Zer datorkit burura
ERLIJIOA hitza
entzutean?
Adierazpen
ak
Bizitzako gauzak

Jesus

Eliza
Erlijio motak
bataioa

                   otoitza

                                                                        komunioa
Santiagoko Bidea             Hauster-eguna




                                                       Ogia eta ardoa
Bizitzako gauzak
Bakea




                       Ezkontza




             Cáritas
                                  Heriotza
Parabolak             Jainkoa




       Maria
       eta Jose
                                            Aste Santua


                                                          Berpizkundea




Gurutzea                      Gabonak
Erroma
Aita Santua   Batikanoa



                          Apaiza

   Monja
Budismoa
                  Kristautasuna   Judaismoa




                       Islam


     Hinduismoa
Otoitza: arima izaki espiritual batekin harremanetan jartzea edo komunikatzea da, hari eskerrak
emateko nahiz laguntza eskatzeko edo hura goresteko.
Otoitza banakakoa edo taldekoa izan daiteke eta kanpoan nahiz pribatuan egin. Batzuetan, otoitzeko
hitzak edo abestiak erabiltzen dituzte eta erlijio gehienek ekintza hau eskatzen diete bere jarraitzaileei
era erritual edo natural moduan.

Bataioa: urez egindako garbitzapen ekintza erlijiosoa da. Bertan bekatuen garbiketaren
(barkamenaren) sinboloa da eta sinestunaren Kristo, Bere heriotza, hobiratze eta berpiztearekiko
bategitearena.

Komunioa: kristau-erlijioan, ogia eta ardoa Jesukristoren gorputz eta odol bihurtzen diren
sakramentu nagusia da.

Santiagoko Bidea: Europa osoko erromesek Compostelako Donejakue izen historikoa duen
Santiago de Compostela hirira (Galizia, Espainia) iristeko eta handik itzultzeko egiten duten bidea da.

Hauster-eguna: Kristau kultu eta liturgian, Garizumaren lehenengo eguna. Inauteri jaien amaiera
mugatzen duen eguna ere bada. Beti asteazken batean egokitzen da.

Ogia eta ardoa: Kristau liturgian ospatzen den sakramentu hau Azken Afariaren berregitetzat
hartu ohi dute kristauek. Orduko hartan, atxilotua eta gurutziltzatua izan baino lehen, Jesukristok
bere dizipuluei ogia eta ardoa eman zizkien, "Hau nire Gorputza da" eta "Hau nire Odola da" esaten
ziela.
Bakea:harmonia-egoera da, gerra edo biolentziarik eza.

Ezkontza: bi pertsonak elkarbizitza egiteko asmoz hitzarmenez egindako elkartzea da, erlijio
katolikoan zazpi sakramentuetako bat dena.


  Heriotza: biziaren erabateko eta betirako amaierari deritzo.

 Cáritas: Giza laguntza eta garapenerako erakunde katolikoa.
Maria eta Jose: Jesusen gurasoak.
 Parabolak: Jesus Nazarenekoaren parabolak, ebanjelioetako kontakizunak, Jesusen beraren hitzetan.
 Jainkoa: erlijiozko izaki gorena eta unibertsoaren sortzaile bakarra da.
Berpizkundea:Lau ebanjelioetan azaltzen denez, Jesus hirugarren egunean biztu egin zen hilen
artetik. Maria Magdalena (Jesusen jarraitzailea) izan zen Jesus berpiztua ikusi zuen lehen
pertsona, baina beste ikasle guztiek ere ikusi zuten

Gurutzea:Jesus torturatu egin zuten soldaduek, eta arantzazko koroi bat jarri
zioten, "Agur, Judutarren errege" iseka egiten zioten bitartean. Bere gurutzea hartu eta Golgota
mendira igoarazi zuten, Zireneko Simon izeneko baten laguntzaz. Han bere jantziak zozkatu eta
lapur biren erdian gurutziltzatu zuten.


   Gabonak: egun berriaren ospakizuna da, hau da, eguna berriz luzatzen hasten dela ospatzeko
   jaia, neguko solstiziokoa. Azken mendeotan, Kristautasunak bereganatu du, izen horiek mantenduz eta
   Natibitatea izena ere erantsiz, Jesukristoren jaiotza ospatzeko

  Aste Santua: kristau-erlijioan, Erramu-igandean hasten eta Larunbat Santuan bukatzen den astea
  da, Jesukristoren nekaldia eta piztuera ospatzen dena.
Aita Santua: Erromako gotzaina eta Eliza Katolikoko buru espirituala da. Gaur egungo aita
  santua Benedikto XVI.a da.


 Batikanoa:Vatikanoa edo Egoitza Santua ere deitua, munduko estaturik txikiena da
 (0,44 km²), Eliza Katolikoaren hiriburu eta egoitza nagusia.

Erroma: Erromaren barruan dago Italiako estatuaren parte ez den Vatikano Hiria, Aita
Santuaren etxebizitza eta kristautasun katolikoaren egoitza.



 Apaiza: erlijio errituak kudeatzeko ahalmena edo agintea duen pertsona da.


Monja: serora, erlijioso edo lekaimea aszetismoa praktikatzen duen emakumezkoa
da, izpirituaren alde burua eta gorputza landuz eta komunitatean biziz.
Budismoa: Iparraldeko Indian K. a. V. mendean Siddhartha Gautamak edo Budak
      emandako irakaspenetan oinarritutako erlijio eta filosofia da.

Kristautasuna: erlijio kristauaren izena da. Bere doktrina Nazareteko Jesusen aginduetan
oinarritzen da. Kristautasuna jarraitzaileak kristauak edo giristinoak dira eta horien multzoari
kristauteria deitzen zaio.

Judaismoa: juduen erlijioa, gaur egun bizirik dauden erlijio monoteistatatik zaharrena da.
Judaismoaren doktrina, profezia eta historian oinarritzen dira beste erlijio abrahamiko
guztiak. Beste erlijioak ez bezala, hau ez dago profeta edo salbatzaile batean oinarriturik, herri
aukeratu batean baizik.


Hinduismoa: erlijio ohitura bat da, munduko zaharrenetarikoa da, India azpi-kontinentean
sortu zena.

Islama:Mahoma profetak Arabian VII. mendean sortutako erlijioa da. Kronologikoki, erlijio
abrahamikoetan hirugarrena da, judaismoaren eta kristautasunaren ondotik, eta elementu asko
jaso zituen bere aurretiko bi erlijio horietatik.
Pilar sanchez presentación1
Pilar sanchez presentación1

More Related Content

What's hot

Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
SakramentuakColegio
 
Kristautasuna poztasunez bizitzeko 10 aholku
Kristautasuna poztasunez bizitzeko 10 aholkuKristautasuna poztasunez bizitzeko 10 aholku
Kristautasuna poztasunez bizitzeko 10 aholkuErlijioabizi
 
Sarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuakSarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuakColegio
 
Kristautasuna
KristautasunaKristautasuna
KristautasunaZIZURKI
 
Kristautasuna
KristautasunaKristautasuna
KristautasunaZIZURKI
 
Zazpi Sakramentuak
Zazpi SakramentuakZazpi Sakramentuak
Zazpi Sakramentuakguregela6b21
 
19. jagoba
19. jagoba19. jagoba
19. jagobajagoba1
 
Sarbideko Sakramentuak
Sarbideko SakramentuakSarbideko Sakramentuak
Sarbideko SakramentuakColegio
 
Kristautasuna
KristautasunaKristautasuna
KristautasunaZIZURKI
 
Kristautasuna
Kristautasuna   Kristautasuna
Kristautasuna a b
 
11. unai
11. unai11. unai
11. unaiunai9c
 

What's hot (19)

Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
 
Kristautasuna poztasunez bizitzeko 10 aholku
Kristautasuna poztasunez bizitzeko 10 aholkuKristautasuna poztasunez bizitzeko 10 aholku
Kristautasuna poztasunez bizitzeko 10 aholku
 
13. amaia
13. amaia13. amaia
13. amaia
 
Sarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuakSarbideko sakramentuak
Sarbideko sakramentuak
 
Kristautasuna
KristautasunaKristautasuna
Kristautasuna
 
Kristautasuna
KristautasunaKristautasuna
Kristautasuna
 
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
 
Zazpi Sakramentuak
Zazpi SakramentuakZazpi Sakramentuak
Zazpi Sakramentuak
 
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
 
19. jagoba
19. jagoba19. jagoba
19. jagoba
 
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
 
Sarbideko Sakramentuak
Sarbideko SakramentuakSarbideko Sakramentuak
Sarbideko Sakramentuak
 
8.GAIA ERLIJIO
8.GAIA ERLIJIO8.GAIA ERLIJIO
8.GAIA ERLIJIO
 
Kristautasuna
KristautasunaKristautasuna
Kristautasuna
 
Euskal herri erlijioak
Euskal herri erlijioakEuskal herri erlijioak
Euskal herri erlijioak
 
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
 
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
 
Kristautasuna
Kristautasuna   Kristautasuna
Kristautasuna
 
11. unai
11. unai11. unai
11. unai
 

Similar to Pilar sanchez presentación1

Bibliari buruz 5 galdera
Bibliari buruz 5 galderaBibliari buruz 5 galdera
Bibliari buruz 5 galderaimeldaBC
 
7 sakramentuak
7 sakramentuak7 sakramentuak
7 sakramentuakZIZURKI
 
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuaklertxun
 
Sarbideko Sakramentuak
Sarbideko SakramentuakSarbideko Sakramentuak
Sarbideko SakramentuakColegio
 
11. unai gomez
11. unai gomez11. unai gomez
11. unai gomezunai9c
 
11. unai gomez
11. unai gomez11. unai gomez
11. unai gomezunai9c
 
Erlijio zuzenduta
Erlijio zuzendutaErlijio zuzenduta
Erlijio zuzendutaLauratato99
 
Presentación relijión
Presentación relijiónPresentación relijión
Presentación relijiónunaiunzu
 
Presentación relijión
Presentación relijiónPresentación relijión
Presentación relijiónunaiunzu
 
Presentación relijión
Presentación relijiónPresentación relijión
Presentación relijiónunaiunzu
 
Kristautasun katolikoa, Maren eta Iraide
Kristautasun katolikoa, Maren eta IraideKristautasun katolikoa, Maren eta Iraide
Kristautasun katolikoa, Maren eta IraideChloelopezz
 
Gaur egungo eliza
Gaur egungo elizaGaur egungo eliza
Gaur egungo elizaZIZURKI
 
Sakramentuak
Sakramentuak Sakramentuak
Sakramentuak ZIZURKI
 
1 dbh 2 gaia erlijio nagusiak
1 dbh 2 gaia erlijio nagusiak 1 dbh 2 gaia erlijio nagusiak
1 dbh 2 gaia erlijio nagusiak Izaskun Igutierrez
 
Bibliari buruz 5 galdera
Bibliari buruz 5 galderaBibliari buruz 5 galdera
Bibliari buruz 5 galderaimeldaBC
 

Similar to Pilar sanchez presentación1 (20)

Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
 
Bibliari buruz 5 galdera
Bibliari buruz 5 galderaBibliari buruz 5 galdera
Bibliari buruz 5 galdera
 
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
 
7 sakramentuak
7 sakramentuak7 sakramentuak
7 sakramentuak
 
Sakramentuak
SakramentuakSakramentuak
Sakramentuak
 
Sarbideko Sakramentuak
Sarbideko SakramentuakSarbideko Sakramentuak
Sarbideko Sakramentuak
 
11. unai gomez
11. unai gomez11. unai gomez
11. unai gomez
 
11. unai gomez
11. unai gomez11. unai gomez
11. unai gomez
 
Erlijio zuzenduta
Erlijio zuzendutaErlijio zuzenduta
Erlijio zuzenduta
 
Presentación relijión
Presentación relijiónPresentación relijión
Presentación relijión
 
Presentación relijión
Presentación relijiónPresentación relijión
Presentación relijión
 
Presentación relijión
Presentación relijiónPresentación relijión
Presentación relijión
 
Kristautasun katolikoa, Maren eta Iraide
Kristautasun katolikoa, Maren eta IraideKristautasun katolikoa, Maren eta Iraide
Kristautasun katolikoa, Maren eta Iraide
 
Gaur egungo eliza
Gaur egungo elizaGaur egungo eliza
Gaur egungo eliza
 
Sakramentuak
Sakramentuak Sakramentuak
Sakramentuak
 
8.gaia
8.gaia8.gaia
8.gaia
 
1 dbh 2 gaia erlijio nagusiak
1 dbh 2 gaia erlijio nagusiak 1 dbh 2 gaia erlijio nagusiak
1 dbh 2 gaia erlijio nagusiak
 
Bibliari buruz 5 galdera
Bibliari buruz 5 galderaBibliari buruz 5 galdera
Bibliari buruz 5 galdera
 
Bizi jaia
Bizi jaiaBizi jaia
Bizi jaia
 
Eskemak
EskemakEskemak
Eskemak
 

More from Irakaskuntza Gipuzkoa (20)

Maialen
MaialenMaialen
Maialen
 
Bakea
BakeaBakea
Bakea
 
Erlijio gauzak
Erlijio gauzakErlijio gauzak
Erlijio gauzak
 
La caridad como entrega (1)
La caridad como entrega (1)La caridad como entrega (1)
La caridad como entrega (1)
 
Garizuma2013
Garizuma2013Garizuma2013
Garizuma2013
 
Bilatu palestinako herriak
Bilatu  palestinako  herriakBilatu  palestinako  herriak
Bilatu palestinako herriak
 
Palestinako herriak
Palestinako herriakPalestinako herriak
Palestinako herriak
 
Gotzainaren ikastaroa
Gotzainaren ikastaroaGotzainaren ikastaroa
Gotzainaren ikastaroa
 
Carta pastoral 2013
Carta pastoral 2013Carta pastoral 2013
Carta pastoral 2013
 
Gabeko izar
Gabeko izarGabeko izar
Gabeko izar
 
Birjina maite-letra
Birjina maite-letraBirjina maite-letra
Birjina maite-letra
 
Hator hator
Hator hatorHator hator
Hator hator
 
Elurra teilatuan
Elurra teilatuanElurra teilatuan
Elurra teilatuan
 
Horra mari domingi
Horra mari domingiHorra mari domingi
Horra mari domingi
 
Horra mari domingi
Horra mari domingiHorra mari domingi
Horra mari domingi
 
Gabonak galderak eta erantzunak
Gabonak galderak eta erantzunakGabonak galderak eta erantzunak
Gabonak galderak eta erantzunak
 
Gabonak galderak eta erantzunak
Gabonak galderak eta erantzunakGabonak galderak eta erantzunak
Gabonak galderak eta erantzunak
 
Ipuina.pdf aitor eta arantxa
Ipuina.pdf aitor eta arantxaIpuina.pdf aitor eta arantxa
Ipuina.pdf aitor eta arantxa
 
Boleti ncaritas 03_baxua
Boleti ncaritas 03_baxuaBoleti ncaritas 03_baxua
Boleti ncaritas 03_baxua
 
Boleti ncaritas 03_baxua
Boleti ncaritas 03_baxuaBoleti ncaritas 03_baxua
Boleti ncaritas 03_baxua
 

Pilar sanchez presentación1

  • 3. Helburuak Ikasturtean Jesusi buruz ikasitakoa gogoratu. Jesusen pertsona zeinuen bidez gogoratu. Jesusek kontatutakoak eta egindakoak bilatu eta erlazionatu. Jesus altxor bat dela gogoratu eta ospatu. Jesusen bizitza eta mezuko garrantzitsuena gogoratu eta adierazi. Beste batzuei Jainkoa ezagutzen dugula adierazteko beharrizanaz jabetu. Edukiak Pertsonen bizitza, ingurugiroa, kultura eta gizartearen zergatiak. Kristau-bizitzaren ezaugarri nagusia bilaketa da. Jesusen presentzia gizakion artean. Kristauen bizitzaren gunea Jesus da. Prozedurak Erlijioari buruz informazioa eta Jesusen oroigarriak bilatu eta talde- lanean, power point bat sortu. Jesusen bizitzaren gertakariak eta egoerak behatu, identifikatu eta erlazionatu. Ikasteko hainbat modu ikusi eta azaldu.
  • 4. Jarrera k Poza, zoriona … elkarrekin identifikatu. Pertsonekin harremanak izateak duen garrantzia baloratu. Jainkoari esker ona agertu Jesus gugana bidaltzeagatik. Biblia Jainkoaren hitza dela jakin. Ebaluazio a Ikasleen jarrera eta ariketak ondo egin dituzten izango dugu kontuan, helburuak bete diren jakiteko. Ikasleak edukiak bereganatu dituzten zehaztu ariketa batzuen bidez.
  • 5. Zer datorkit burura ERLIJIOA hitza entzutean?
  • 7. bataioa otoitza komunioa Santiagoko Bidea Hauster-eguna Ogia eta ardoa
  • 8. Bizitzako gauzak Bakea Ezkontza Cáritas Heriotza
  • 9. Parabolak Jainkoa Maria eta Jose Aste Santua Berpizkundea Gurutzea Gabonak
  • 10. Erroma Aita Santua Batikanoa Apaiza Monja
  • 11. Budismoa Kristautasuna Judaismoa Islam Hinduismoa
  • 12. Otoitza: arima izaki espiritual batekin harremanetan jartzea edo komunikatzea da, hari eskerrak emateko nahiz laguntza eskatzeko edo hura goresteko. Otoitza banakakoa edo taldekoa izan daiteke eta kanpoan nahiz pribatuan egin. Batzuetan, otoitzeko hitzak edo abestiak erabiltzen dituzte eta erlijio gehienek ekintza hau eskatzen diete bere jarraitzaileei era erritual edo natural moduan. Bataioa: urez egindako garbitzapen ekintza erlijiosoa da. Bertan bekatuen garbiketaren (barkamenaren) sinboloa da eta sinestunaren Kristo, Bere heriotza, hobiratze eta berpiztearekiko bategitearena. Komunioa: kristau-erlijioan, ogia eta ardoa Jesukristoren gorputz eta odol bihurtzen diren sakramentu nagusia da. Santiagoko Bidea: Europa osoko erromesek Compostelako Donejakue izen historikoa duen Santiago de Compostela hirira (Galizia, Espainia) iristeko eta handik itzultzeko egiten duten bidea da. Hauster-eguna: Kristau kultu eta liturgian, Garizumaren lehenengo eguna. Inauteri jaien amaiera mugatzen duen eguna ere bada. Beti asteazken batean egokitzen da. Ogia eta ardoa: Kristau liturgian ospatzen den sakramentu hau Azken Afariaren berregitetzat hartu ohi dute kristauek. Orduko hartan, atxilotua eta gurutziltzatua izan baino lehen, Jesukristok bere dizipuluei ogia eta ardoa eman zizkien, "Hau nire Gorputza da" eta "Hau nire Odola da" esaten ziela.
  • 13. Bakea:harmonia-egoera da, gerra edo biolentziarik eza. Ezkontza: bi pertsonak elkarbizitza egiteko asmoz hitzarmenez egindako elkartzea da, erlijio katolikoan zazpi sakramentuetako bat dena. Heriotza: biziaren erabateko eta betirako amaierari deritzo. Cáritas: Giza laguntza eta garapenerako erakunde katolikoa.
  • 14. Maria eta Jose: Jesusen gurasoak. Parabolak: Jesus Nazarenekoaren parabolak, ebanjelioetako kontakizunak, Jesusen beraren hitzetan. Jainkoa: erlijiozko izaki gorena eta unibertsoaren sortzaile bakarra da. Berpizkundea:Lau ebanjelioetan azaltzen denez, Jesus hirugarren egunean biztu egin zen hilen artetik. Maria Magdalena (Jesusen jarraitzailea) izan zen Jesus berpiztua ikusi zuen lehen pertsona, baina beste ikasle guztiek ere ikusi zuten Gurutzea:Jesus torturatu egin zuten soldaduek, eta arantzazko koroi bat jarri zioten, "Agur, Judutarren errege" iseka egiten zioten bitartean. Bere gurutzea hartu eta Golgota mendira igoarazi zuten, Zireneko Simon izeneko baten laguntzaz. Han bere jantziak zozkatu eta lapur biren erdian gurutziltzatu zuten. Gabonak: egun berriaren ospakizuna da, hau da, eguna berriz luzatzen hasten dela ospatzeko jaia, neguko solstiziokoa. Azken mendeotan, Kristautasunak bereganatu du, izen horiek mantenduz eta Natibitatea izena ere erantsiz, Jesukristoren jaiotza ospatzeko Aste Santua: kristau-erlijioan, Erramu-igandean hasten eta Larunbat Santuan bukatzen den astea da, Jesukristoren nekaldia eta piztuera ospatzen dena.
  • 15. Aita Santua: Erromako gotzaina eta Eliza Katolikoko buru espirituala da. Gaur egungo aita santua Benedikto XVI.a da. Batikanoa:Vatikanoa edo Egoitza Santua ere deitua, munduko estaturik txikiena da (0,44 km²), Eliza Katolikoaren hiriburu eta egoitza nagusia. Erroma: Erromaren barruan dago Italiako estatuaren parte ez den Vatikano Hiria, Aita Santuaren etxebizitza eta kristautasun katolikoaren egoitza. Apaiza: erlijio errituak kudeatzeko ahalmena edo agintea duen pertsona da. Monja: serora, erlijioso edo lekaimea aszetismoa praktikatzen duen emakumezkoa da, izpirituaren alde burua eta gorputza landuz eta komunitatean biziz.
  • 16. Budismoa: Iparraldeko Indian K. a. V. mendean Siddhartha Gautamak edo Budak emandako irakaspenetan oinarritutako erlijio eta filosofia da. Kristautasuna: erlijio kristauaren izena da. Bere doktrina Nazareteko Jesusen aginduetan oinarritzen da. Kristautasuna jarraitzaileak kristauak edo giristinoak dira eta horien multzoari kristauteria deitzen zaio. Judaismoa: juduen erlijioa, gaur egun bizirik dauden erlijio monoteistatatik zaharrena da. Judaismoaren doktrina, profezia eta historian oinarritzen dira beste erlijio abrahamiko guztiak. Beste erlijioak ez bezala, hau ez dago profeta edo salbatzaile batean oinarriturik, herri aukeratu batean baizik. Hinduismoa: erlijio ohitura bat da, munduko zaharrenetarikoa da, India azpi-kontinentean sortu zena. Islama:Mahoma profetak Arabian VII. mendean sortutako erlijioa da. Kronologikoki, erlijio abrahamikoetan hirugarrena da, judaismoaren eta kristautasunaren ondotik, eta elementu asko jaso zituen bere aurretiko bi erlijio horietatik.